Fjölmiðlar sinna fréttum misjafnlega, en samtals nokkuð sæmilega. Samdráttur hefur þó orðið í rannsóknum, sem eru dýrari en venjuleg blaðamennska. Túlkun frétta er afleit í fjölmiðlum, nema helzt í Kjarnanum og væntanlega einnig í Stundinni, þegar hún fæðist. Öflug túlkun frétta hefur að mestu flutzt yfir í fólksmiðla á vefnum. Á sama tíma hafa komið til sögunnar millistig frétta og auglýsinga, svo sem kostanir, kynningar og fleira slíkt. Það spillta efni er sumpart unnið af blaðamönnum. Fjölmiðlar fyllast af frábærum kínalífselixírum, sem forheimska lýðinn. Aukin fátækt fjölmiðla keyrir áfram þessa óheillaþróun.

Fiskur dagsins var pönnusteikt langa með kartöflum, rófuþráðum og lauk, frábær matur (1790 kr). Nýveiddur kræklingur úr Breiðafirði í soði með sólselju var enn betri (1890 kr). Nýsteikt kleina með ídýfu úr mysuosti var skemmtilegur eftirréttur (990 kr). Matur og Drykkur er nýtt veitingahús í gamla Ellingsen-húsinu við Grandagarð, þar sem líka er Sögusafnið. Hátt til lofts í rustalegum matsal, þar sem frumlegir skúlptúrar úr gegnsöguðum málverkum klæða einn vegg. Þjónusta var notaleg, en ekki skólagengin. Beztur var maturinn, enn ein vinin í sífellt lengri röð góðra fiskréttahúsa landsins. Guði sé lof fyrir ferðafólkið.

Mér sýnist marktækir aðilarnir, sem reglulega kanna fylgi flokka, Gallup, MMR, Fréttablaðið og Félagsvísindastofnun. Áhugafólk verður bara að hafa skekkjumörk í huga. Sveifla milli kannana um tvö prósentustig er ekki marktæk. Aðferðirnar eru mismunandi, svo að varasamt er að bera könnun eins saman við könnun annars. Betra er að bera könnun saman við fyrri kannanir sama aðila.  Gott er líka að muna, að Gallup spannar mánuð aftur í tímann. Að meðaltali eru skoðanir á þeim bæ tveggja vikna gamlar. Mér sýnist þó merkast, hversu litlar breytingar eru oftast milli mánaða á fylginu. Þar gildir máltækið: „My party, right or wrong.“

Um skeið gátu menn valið að móðgast yfir miðluðu efni hér á landi, fengu dæmdar bætur fyrir meiðyrði. Slíkt stríðir samt gegn tjáningarfrelsi. Sjáið Charlie Hebdo. Tímaritið birti teikningar og múslimar völdu að móðgast. Aðrir söfnuðir velja að móðgast ekki, þótt þeir sæti sams konar háði. Ekki getur verið nein sjálftekt móðgaðra, þannig að sumir velji að móðgast sí og æ. Róbert Wessmann rak fáránlegt mál af þessu tagi og tapaði í héraði. Vonandi er það merki um, að íslenzkir dómstólar hætti að taka mark á væli um móðgelsi. Það er grunnmúraður hluti lýðræðis, að pamfílar sæti því að geta ekki valið, hvort þeir móðgast.

Don´t be evil var lengi kjörorð Google. Fyrirtækið er á flótta undan kjörorði sínu. Upplýsti í dag, að það hafi fyrir þremur árum orðið við kröfu bandarískra yfirvalda um að afhenda öll samskipti Kristins Hrafnssonar á netinu. Afhending nær til skjala þriggja blaðamanna Wikileaks, Kristins, Sarah Harrison og Joseph Farrel. Þau þrjú eru talin ógna öryggi Bandaríkjanna vegna vinnu sinnar fyrir Wikileaks. Enn eitt dæmið um breytingu Bandaríkjanna í alræðisríki að hætti skáldsögunnar 1984 eftir George Orwell. Fengu líka kortafyrirtæki til að stinga undan greiðslum til Wikileaks. Mál gegn Valitor vegna þess er nú rekið hér.

KJARNINN

Þegar fólk hættir að horfa á sjónvarpsfréttir á kvöldin, stafar það sumpart af vonbrigðum. Ég get ekki treyst tímasetningunni. Horfði lengst af á fréttir í sjónvarpi. En boltaleikir ryðja sjónvarpsfréttum í auknum mæli úr slotti þeirra í dagskrá. Og það eru ekki bara leikirnir, sem fylla dagskrá sjónvarps, heldur endalaust blaður um leikina. Þetta er orðið að vítahring. Minna áhorf á fréttir er notað sem skálkaskjól. Sem ástæða að leyfa boltaleikjum að ryðja þeim oftar til hliðar. Þannig er verið að drepa sjónvarpsfréttirnar. Traustur hornsteinn í degi mínum er horfinn. Þar með hvarf ríkissjónvarpið endanlega úr lífi mínu. Er hornsteinar hverfa, hættir sjálf dagskráin að vera hornsteinn og Netflix tekur við.

Margir voru á sínum tíma ósáttir við Jyllandsposten og létu það í ljós. Að því leyti brást heimurinn tjáningarfrelsinu. Salman Rusdie skilgreinir það svona: „What is freedom of expression? Without the freedom to offend, it ceases to exist.“ Tjáningarfrelsi er semsagt frelsi til að móðga fólk. Það er kjarninn. Tjáningarfrelsi sést einmitt af atburðum, sem reyna á tjáningarfrelsi. Fólk segir það einmitt þessa dagana í orðunum: „Je suis Charlie“. Þegar menn segja hins vegar „Je ne suis pas Charlie“, hafna þeir tjáningarfrelsinu. Frelsinu til að móðga hvern sem er, jafnvel almættið og handhafa félagslegs rétttrúnaðar.

Michael Palin varð frægur af Monty Python. Varð síðar þekktur af ferðaþáttum á BBC. Ég gerði þau mistök að sjá diskasafn 50 ferðaþátta hans, fjalla nefnilega lítið um fjarlægar slóðir. Þeir fjalla um Palin. Palin missir af skipi, Palin spilar bolta við krakka, Palin skúrar þilfar, Palin óttast terrorista, Palin fer á fyllerí með innfæddum, Palin hristir hausinn yfir vankunnáttu í ensku. Ég hef engan áhuga á þessum Palin. Vil sjá Ægisif, Esfahan, Samburu, Delhi, Luxor, frekar en sjá fáfróðan Palin. Hann er enginn Attenborough, hann er Andri. Síðan stældu aðrir sjálfhverfuna. Leitun er að DVD diskum, sem án fíflaláta lýsa ferðastöðum heims.

Tölur um áhorf sýna meira hrun sjónvarps en er í lestri prentmiðla. Ungt fólk notar hvorugan fjölmiðilinn. Og unga fólkið kemur ekki, þótt sjónvarp sé poppað upp með rugli á borð við Hraðfréttir og Andra. Krúttin eru að gera annað. Vörn sjónvarps væri virkari, ef farið væri að sjónvarpa jarðarförum fyrir gamlingja. Á miðjum aldri færa margir sig yfir í safnmiðla á borð við Fréttagáttina, þar sem allir fjölmiðlar eru í einum graut. Mér nægir hún fullkomlega sem miðill innlendra frétta eins og Blogggáttin nægir mér sem miðill bloggs. Hefðbundnir fjölmiðlar fatta þetta alltof hægt og horfa fram á aukið tap næstu misserin.

Kjarninn reynir í fyrirsögn að telja þér trú um, að 82% Íslendinga hafi ferðast til útlanda árið 2014. Samt er langt í frá, að notendur DoHop samsvari þjóðinni almennt. Þetta er ekki sama mengi. Þótt notendur DoHop fari mikið til útlanda, segir það ekkert um Íslendinga almennt. Fyrirsögnin var bara þetta venjulega hugsunarleysi, sem í allt of miklum mæli einkennir fjölmiðla okkar. Ég hefði samt frekar búist við þessu í einhverjum öðrum fjölmiðli. En við þurfum alltaf að gæta okkar. Fullyrðingar í fjölmiðlum eru oft vafasamar og stundum rangar, ættaðar frá almannatenglum. Og því miður eru þær stundum viljandi falsaðar.

Lengi hef ég furðað mig á sumum gröfum í Vísi. Þau brjóta allar brýnustu reglur um grafagerð. Tímaás á alltaf að vera frá vinstri til hægri og magnás á að vera upp eftir magni. Tölur og lengd flata eiga að vera í samræmi. Graf í Vísi á miðvikudaginn um afbrotatíðni hafði tímaás frá hægri til vinstri. Skömmu áður birtist þar graf um fylgi flokka í könnunum. Hæð súlna var í engu samræmi við tölur. Um gröf gilda fræði, sem grafagerðarmenn læra í skólum. Hlutverk grafa er að varpa í sjónhendingu ljósi á mál, sem annars þarf að lesa í löngu máli. Villandi gröf fórna þessu hlutverki. Fjölmiðlum ber að hafa fagfólk í vinnu.