Frá Efra-Núpi í Núpsdal í Miðfirði að Norðlingafljóti í Borgarfirði.

Árið 1242 fór Kolbeinn ungi með 600 manna lið um Núpdælagötur til að veita Þórði kakala fyrirsát í Borgarfirði. Þetta var 27. nóvember. ”Svo var veðri farið er þeir riðu á heiðina, að um morguninn var á krapadrífa og vindur lítill og urðu menn alvotir. En er leið á daginn tók að frysta; hljóp þá veðrið í norður.” Menn villtust og hröktust um heiðina, nokkrir dóu og aðra kól. Lét Kolbeinn menn glíma til að halda á sér hita. Í stað þess að halda niður Hvítársíðu og fara yfir Norðurá, fór Kolbeinn yfir Hvítá og í Reykholt. Missti því naumlega af Þórði, sem fór um Bæjarsveit norður yfir Hvítá á sama tíma. Kolbeinn varð því að fara tvisvar yfir Hvítá og tafðist við það. Og missti af Þórði norðvestur Mýrar og út á Löngufjörur. Hér er lýst krókóttari leið, sem betur er fær að sumri.

Frá Efra-Núpi eru til tvær leiðir, sem kallaðar eru Núpdælagötur. Hér er leiðin, sem Þorsteinn Þorsteinsson lýsir í Árbók FÍ 1962: Við förum frá Efra-Núpi fram dalinn með Núpsá að austanverðu. Vestur frá Kvíslavötnum beygjum við þvert til austurs og förum milli Kvíslarvatna. Síðan um Kvíslavatnahæð og fyrir vestan og sunnan Þorvaldsvatn að Halldórshóli. Síðan suðsuðaustur í stefnu á miðjan Eiríksjökul, yfir Syðri-Kvísl vestan Hólmavatns. Sveigjum smám saman meira í vestur frá suðri, förum yfir Leggjabrjót. Síðan fyrir suðaustan Ketilvatn og þá til suðurs yfir Hraungarða og um Merkjastein. Næst förum við yfir jeppaslóð að Urðhæðarvatni, sem er vestan við okkur. Við förum suður að Úlfsvatni og vestur fyrir það og síðan suður um Silungslækjarsund og kargaþýfðan Hagldamóa og að Einbúa fyrir austan Þorgeirsvatn. Þaðan förum við suður að Núpdælavaði ofan við Bjarnafoss í Norðlingafljóti og upp á veginn á Þorvaldshálsi.

35,0 km
Húnavatnssýslur, Borgarfjörður-Mýrar

Skálar:
Úlfsvatnsskáli: N64 53.880 W20 38.520.

Nálægir ferlar: Norðlingafljót.
Nálægar leiðir: Steinheiði.

Skrásetjari: Jónas Kristjánsson
Heimild: Árbækur Ferðafélagsins

Frá Efra-Núpi í Núpsdal í Miðfirði að Norðlingafljóti í Borgarfirði.

Árið 1242 fór Kolbeinn ungi með 600 manna lið um Núpdælagötur til að veita Þórði kakala fyrirsát í Borgarfirði. Þetta var 27. nóvember. ”Svo var veðri farið er þeir riðu á heiðina, að um morguninn var á krapadrífa og vindur lítill og urðu menn alvotir. En er leið á daginn tók að frysta; hljóp þá veðrið í norður.” Menn villtust og hröktust um heiðina, nokkrir dóu og aðra kól. Lét Kolbeinn menn glíma til að halda á sér hita. Í stað þess að halda áfram niður Hvítársíðu og fara síðan yfir Norðurá, fór Kolbeinn yfir Hvítá og í Reykholt. Þurfti því að fara Hvítá tvisvar og tafðist við það. Missti því naumlega af Þórði, sem fór um Bæjarsveit norður yfir Hvítá á sama tíma. Kolbeinn missti af Þórði norðvestur Mýrar og út á Löngufjörur. Hér er lýst slíkri vetrarleið milli Núpsdals og Úlfsvatns.

Förum frá Efra-Núpi fram dalinn með Núpsá að austanverðu, síðan heiðina í beinu framhaldi alla leið að Urðhæðarvatni. Norðan þess komum við á veiðislóð að sunnanverðu. Við fylgjum henni fyrst í austur að Urðarvatnsskála og síðan austur fyrir Úlfsvatn, í 460 metra hæð, og suður fyrir það. Þaðan liggur jeppaslóðin beint suður að Norðlingafljóti. Þar förum við yfir fljótið á vaði og komum þá á Þorvaldshálsi á veginn um Arnarvatnsheiði. Um miðja nítjándu öld var samkvæmt Íslandskorti Björns Gunnlaugssonar farið vestur fyrir Úlfsvatn og síðan yfir Norðlingafljót nokkru neðar en núna. Þar heitir Núpdælavað á fljótinu, rétt ofan við Bjarnafoss. Lýsingu þess kafla má líka sjá í Árbók FÍ 1962 eftir Þorstein Þorsteinsson. Við komu veiðislóðarinnar hefur syðsti hluti Núpdælagatna þannig færzt austar.

38,8 km
Húnavatnssýslur, Borgarfjörður-Mýrar

Skálar:
Úlfsvatn: N64 53.130 W20 34.958.

Nálægir ferlar: Norðlingafljót.
Nálægar leiðir: Steinheiði.

Skrásetjari: Jónas Kristjánsson
Heimild: Árbækur Ferðafélagsins