Mesta skúbb aldarinnar um íslenzk mál birtist á WikiLeaks í gær. Þar segir frá glæpafundi lánanefndar gamla Kaupþings 25. september 2008. Þar var stóra bankaránið framið. Hirzlur bankans opnaðar upp á gátt. Sumir aðstandendur og vildarvinir hirtu þrjúhundruð milljarða, aðrir hundrað milljarða. Fréttin á WikiLeaks veitir innsýn í mesta glæp og mesta glæpalýð í sögu landsins. Nú eða aldrei er kominn tími til að járna helztu starfsmenn gömlu bankanna. Lánanefndir, bankastjórar og bankaráð eiga heima í gæzluvarðhaldi. Lekinn sýnir líka, að réttvísin hefur firnalengi vitað um þetta risavaxna bankarán.

Þetta gengur ekki lengur. Almenningi er misþyrmt og börn okkar og barnabörn eru sett í skuldafangelsi. Samt ganga allir glæpamennirnir enn lausir. Við vitum, að í gæzluvarðhaldi eiga að vera allir bankastjórar, aðrir yfirmenn bankanna, lánanefndir og bankaráð. Þessir aðilar frömdu í fyrrasumar og -haust eitt mesta bankarán veraldarsögunnar. Upplýsingar um það hafa þegar komið fram í fjölmiðlum, nú síðast og hrikalegast á WikiLeaks. Aðgerðaleysi eftirlitsaðila og saksóknara stingur í stúf við stöðug svipuhögg á herðar og bak almennings. Þarf að gera byltingu til að réttlætinu verði fullnægt?

Fjármálaeftirlitið er farið að sýna feimnislegt frumkvæði. Það hefur látið berast til skilanefnda gömlu bankanna, að innan þeirra séu óæskileg andlit. Þar þykist brennuvargar úr hruninu vera að stunda björgunarstörf. Eftirlitið segir brennuvörgunum ekki að hunzkast burt. Það bendir bara skilanefndunum á, að brennuvargar séu óæskilegir í ljósi gagnrýni fjölmiðla og bloggara. Fjármálaeftirlitið veltir fyrir sér ímyndinni, ekki innihaldinu og fer ótrúlega kurteist í sakirnar. Það er kannski betra en algert sinnuleysi Jónasar Fr. Jónssonar. Bendir samt ekki til, að eftirlitið skilji málið.

Glæpahyskið, sem stjórnar nýja Kaupþingi, heimtar lögbann gegn birtingu frekari frétta af Stóra Bankaráninu 25. sepætember. Áður heimtaði hyskið brottfall efnisins af WikeLeaks. Árangurslaust, því að WikiLeaks gerði bara grín að Finni Sveinbjörnssyni bankastjóra, sem orðinn er höfuðpaur hins nýja hneykslis. “Við munum ekki aðstoða leifar Kaupþings eða viðskiptavini þess við að fela óhreint tau þeirra fyrir alþjóðasamfélaginu,” segir í svari WikiLeaks. Framtak nýja Kaupþings vekur nokkru meiri athygli en upprunalega fréttin. Enda sýnir lögbannið hroka brennuvarganna, sem stjórna brunaliðinu.

Hvað er að þessari ömurlegu ríkisstjórn? Hún lætur Finn Sveinbjörnsson vaða uppi sem meintan brunaliðsmann. Bankastjóri Kaupþings heimtar lögbann á fréttir af Stóra Bankaráninu 25. september síðastliðinn. Af hverju er Finnur ekki rekinn? Á stundinni. Hvaðan ætlar ríkisstjórnin að fá traust almennings til erfiðrar forustu í ofsaveðrinu? Hefur ríkisstjórnin alveg gleymt hlutverki sínu? Og af hverju er það Eva Joly, sem predikar fyrir hönd Íslands á helztu götuhornum heimsins? Af því að Jóhanna og Steinghrímur eru ófær um að gegna hlutverki sínu. Ríkisstjórnin virðist vera botnfrosin.

Almenningur gerir sér of háar hugmyndir um réttarríkið. Telur, að réttlætið nái yfir útrásarvíkinga og útrásarbankastjóra. Minna verður úr því en vonir standa til. Í fyrsta lagi eru lögin samin um sígarettuþjófa, en ekki um þá, sem stela milljörðum eða brenna. Í öðru lagi túlkast lögin af lögmönnum, sem eru margfalt hæfari en saksóknarar og dómarar. Lögmenn munu toga lögin og teygja, unz dómarar vita ekki, hvað þeir sjálfir heita. Í þriðja lagi hefur orðið til hér samtrygging valdastéttanna. Klúbbfélagar níða ekki skóinn niður hver af öðrum. Ýmsir glæfrar útrásarinnar munu því verða refsilausir.

Gylfi Magnússon viðskiptaráðherra nýtur ekki lengur trausts. Getur ekki sagt okkur hvað sem er. Hann segir, að nægilegt sé “að auka útflutning um 2% frá því sem hann væri ella” til að borga IceSave. Hvað þýðir “ella” í þessari röksemdafærslu? Er það útflutningur eins og hann var fyrir kreppu? Eða útflutningur eins og hann er núna við tugprósenta rýrnað verðgildi? Eins og aðrir ráðherrar talar Gylfi í gátum. Hann skilur eftir forsendur í lausu lofti. Við óttumst, að það séu ímyndaðar forsendur. Þegar hann segir okkur, að allt sé í lagi, efumst við meira en áður. Því að traustið er horfið.

Alþingi neitar auðvitað að afhenda gögn um greiðslur fyrir meintan kostnað alþingismanna vegna starfsins. Sumir þingmenn skila gögnum um kostnaðinn, en aðrir ekki. Í augum flestra þingmanna er þetta bara uppbót á laun, sem þeir þurfa ekki að útskýra. Þeir eru auðvitað spilltir og Alþingi sem stofnun er spillt með því að leyfa þessi undanbrögð. Þegar þingið neitar að afhenda gögnin, má öllum ljóst vera, að málið þolir engan veginn það gegnsæi sem er í samstarfssamningi ríkisstjórnarinnar. Gegnsæið er bara orðalag til að strá ryki í augu fólks. Í raun fer spillingin fram með hefðbundnum hætti.

Ingólfstorg er gróðurlaus steypuklumpur, sem fælir fólk frá sér. Enda er torgið samastaður lúsera, allt frá vélhjólamönnum yfir í leikbrettastráka. Venjulegt fólk þrífst þar ekki. Lækjartorg hefur fengið grænar þökur og er mildað af trjám í nærvídd og fjarvídd. Þar situr fólk og drepur tímann. Skást þriggja megintorga borgarinnar er Austurvöllur, jafnan þétt setinn fólki í góðu veðri. Þar er líka miðstöð andófs í samfélaginu. Austurvöllur er grænt torg, fullt af trjám og blómum. Austurvöllur er alger andstæða við Ingólfstorg, sem er ekkert annað en arkitektaslys, nýlega skipulagt slömm.

Skrítin er þörf hagstjóra fyrir að ljúga að okkur. Hver hagkóngurinn á fætur öðrum sver af sér IceSave. Jón Sigurðsson samdi við Norðurlönd um lán til Seðlabankans. Hann laug að okkur, að IceSave kæmi þar hvergi nærri. Auðvitað kom í ljós, að þar strandar allt á IceSave. Sama er að segja um landstjóra Alþjóða gjaldeyrissjóðsins. Hann laug að okkur, að IceSave kæmi þar hvergi nærri. Auðvitað kom í ljós, að þar strandar allt á IceSave. Önnur lygi hagstjóra er að vísa á hinn aðilann, hann heimti leynd. Auðvitað kom svo í ljós, að enginn heimtaði neina leynd. Nema auðvitað ríkisstjórnir Íslands.

Nú er júlí búinn og enn hafa ekki komið fram öll gögn um IceSave. Enn er óbirtur hliðarsamningur, sem fylgdi aðalsamningum við Bretland og Holland. Samt eru samningarnir vikum saman látnir velkjast um Alþingi. Meðan eitt plaggið af öðru er togað með töngum upp úr ríkisstjórninni. Ég skil ekki vinnubrögð stjórnar, sem þykist hafa gegnsæi að markmiði. Hún reynir að fá samþykktan samning, án þess að öll gögn fylgi. Svo kvartar hún um, að tafir á afgreiðslu IceSave á Alþingi fresti afgreiðslu lána. Af hverju lætur ríkisstjórnin svona? Af hverju getur hún ekki bara lagt spilin á borðið?

Samningur Íslands við Evrópusambandið leiðir ekki til komu spánskra togara. Þeir einir fá að veiða staðbundna fiskistofna, sem hafa veiðireynslu og kvóta. Um flökkustofna gildir sama og hingað til, samið er á fjölþóðagrunni um aflaheimildir. Hins vegar sækjast erlendir aðilar eftir eignarhaldi á fyrirtækjum í sjávarútvegi. Það er raunar hið bezta mál, því að við höfum núna þá verstu eigendur, sem hægt er að hafa. Allt frá Magnúsi á þyrlunni yfir í tengdasyni Soffaníasar í Grundarfirði. Þeir veðsettu kvótann upp í rjáfur. Við höfum gott af að opna sjávarútveginn fyrir erlendum áhrifum.

Við losnum ekki við IceSave, málið er komið of langt. En Alþingi getur sett fyrirvara, ekki marga, bara einn eða tvo. Að minnsta kosti fyrirvara um, að greiðslur fari ekki yfir ákveðið prósent af landsframleiðslu. Einnig þarf Jóhanna Sigurðardóttir, fyrrverandi flugfreyja, að láta af flughræðslu. Hún þarf að fara í skyndiferð til forsætisráðherra Bretlands og Hollands til að skýra fyrirvara Alþingis. Einn-tveir fyrirvarar og ferð Jóhönnu mun duga til að hindra refsingar fyrir dræmar viðtökur IceSave samnings. Við þurfum að verjast IceSave hruni um leið og við höldum sjó í fjölþjóðlegum samskiptum.

Enn einu sinni er upplýst, að orkusala til stóriðju er ekki samkeppnishæf við aðra atvinnuvegi. Á vegum fjármálaráðuneytisins hefur verið reiknað, að arðsemi orku til stóriðju er helmingi minni en í öðrum atvinnuvegum. Með því að efla stóriðju umfram aðra atvinnuvegi hafa ríkisstjórnir undanfarinna áratuga valdið þjóðinni miklu tjóni. Sem betur fer er minnkandi þörf fyrir stóriðju, því að gagnaver og netþjónabú eru miklu arðbærri kostur. Því skulum við hætta að dreyma um Helguvík og Húsavík og snúa okkur að betri orkunotkun. Við eigum semsagt að hætta að niðurgreiða rafmagn til stóriðju.

Björgólfur Thor Björgólfsson kann ekki að skammast sín. Hann rífur kjaft út í fjölmiðla, sem skrifa um hneykslismál hans. Í staðinn ber honum að iðrast og borga skuldir sínar. Þar er IceSave efst á blaði, síðan kemur bankaránið mikla í Landsbankanum. Björgólfur lækkar svo sem ekki í áliti af að lögsækja fjölmiðla, mannorð hans er þegar í botni. En einhverjir nákomnir honum þurfa að segja honum, að hann sé sambandslaus við veruleikann. Það þýðir ekki að setja samfélagið á hliðina og sýna ítrekaðan hroka í ofanálag. Kominn er tími til að setja lög um, að Björgólfur Thor megi ekki koma til landsins.