Ponte Scalzi

Ponte Scalzi

Fyrst förum við frá járnbrautarstöðinni undir Ponte Scalzi. Hér var áður smíðajárnsbrú yfir Canal Grande, en 1934 var þessi steinbrú lögð.

Palazzo Labia

San Geremia turninn & Palazzo Labia

Brátt komum við að breiðum skurði vinstra megin, Canale di Cannaregio. Við hann, nálægt horninu er fyrsta höllin, sem við ræðum hér. 

Labiarnir voru auðug kaupmannaætt, sem keypti sig inn í aðalinn á sautjándu öld. Höll þeirra er frá lokum aldarinnar.

Giambattista Tiepolo skreytti danssal hallarinnar veggmálverkum um miðja átjándu öld. Þau er unnt að sjá með því að fara á hljómleika í höllinni.

Framan við höllina er San Geremia, grísk krosskirkja, sem geymir jarðneskar leifar heilagrar Lúsíu.

Næstu skref

Við göngum langsum yfir torgið að höllinni Ala Napoleonica við austurenda þess. Þar er gengið upp steintröppur í borgarlista- og -minjasafnið.

Museo Correr

Málverkin í safninu eru í tímaröð, svo
að unnt er að sjá, hvernig stíllinn breyttist með menningarskeiðunum. Tvö málverk Carpaccio eru einna þekktust: Ungur maður með rauðan hatt, og Tvær Feneyjafrúr. Í safninu eru einnig kort, vopn og myntir frá sögu Feneyja.

Í safninu er meðal annars stórt líkan af einkar skrautlegu hefðarskipi hertogans, Bucintoro. Það var meðal annars notað á hverjum uppstigningardegi til að flytja hertogann út á Adríahaf, þar sem hann fleygði gullhring í sjóinn og mælti: “Desponsamus te mare in signum veri perpetuique dominii” til marks um hjónaband sitt og hafsins og yfirráð Feneyja á hafinu.

Við ljúkum þessari gönguferð um næsta nágrenni Markúsartorgs með því að fá okkur kaffi á Florian eða Quadri.

Canal Grande

Torre dell’ Otrlogio

Úr turninum förum við yfir Markúsartorg framan við kirkjuna að tímaturninum, sem er felldur inn í húsaröðina norðan torgsins.

Turninn er þekktastur fyrir bronzstyttur Máranna tveggja á þakinu, sem hringja klukkunni á heilu tímunum, og stafa vinsældirnar mest af því, að þeir eru ekki í neinu að neðan. Efst á turnveggnum er lágmynd af vængjuðu ljóni heilags Markúsar. Þar fyrir neðan er líkneski af Maríu mey og hreyfilíkön af vitringunum þremur, sem færa jesúbarninu gjafir.

Merkasti hluti turnsins er þar fyrir neðan. Það er tímatalsklukka með gyllingu og bláum glerungi. Hún sýnir stjörnuhimininn og kvartilaskipti tunglsins.

Næstu skref

Museo Archeologico

Campanile

Vestan styttanna er fornbókasafnið Libreria Sansovina. Þar er einnig inngangurinn í forngripasafnið, sem annars snýr sýningarsölum
 sínum á annarri hæð inn að Markúsartorgi.

Lítið og rólegt safn listmuna frá rómverskum tíma, einkum frá 2. öld, tilvalinn griðastaður, þegar mannhafið á torgunum í kring er að verða yfirþyrmandi.

Campanile

Við förum aftur út á Piazzetta og beinum athygli okkar að hinum frístandandi turni Markúsarkirkju.

Turninn er frá 1902-1912, nákvæm eftirlíking af turni frá 1173, sem hrundi 1902. Hann er 98,5 metra hár, upprunalega innsiglingarviti, en síða
r einnig ríkisturn og kirkjuturn. Fimm klukkur eru í turninum og gegndi hver sínu hlutverki á lýðveldistímanum, ein kallaði öldungaráðsmenn til fundar, önnur ríkisráðsmenn, hin þriðja tilkynnti aftökur og tvær gáfu upplýsingar um tíma.

Lyfta hefur verið sett í turninn fyrir ferðamenn til að auðvelda þeim að komast upp á útsýnispallinn, sem veitir frábært útsýni yfir Feneyjar. Oft er löng biðröð við lyftuna um hádaginn, svo að bezt er að vera þar sem fyrst að morgni eða síðla dags.

Turnhúsið er hannað af 16. aldar arkitektinum Jacopo Sansovino, sem einnig hannaði Libreria Sansovina hér til hliðar og hallirnar Ca’Grande og Palazzo Manin-Dolfin við Canal Grande. Öll þessi mannvirki eru í endurreisnarstíl þess tíma

Næstu skref

Piazzetta, Colonne di San Marco e San Teodoro

Við höldum til baka meðfram höllinni og komum aftur inn á Piazzetta, torgið milli hallarinnar og Libreria Sansovina. Nálægt lónsbakkanum eru tvær sögufrægar súlur heilags Markúsar og heilags Theódórs.

Helzta borgarhlið Feneyja í gamla daga, þegar aðeins varð komizt þangað sjóleiðina. Þeim var eins og mörgu öðru rænt í Miklagarði. Auk þess að vera borgarhlið voru þeir einnig aftökustaður borgarinnar fram á miðja 18. öld.

Á eystri súlunni er bronzlíkan af vængjuðu ljóni heilags Markúsar. Það er aðflutt og talið vera kínverskrar ættar. Á vestari súlunni er marmarastytta af heilögum Theódór, sem var verndardýrlingur Feneyja áður en jarðneskum leifum Markúsar var stolið í Alexandríu og smyglað til Feneyja árið 828.

Næstu skref

Ponte dei Sospiri

Við yfirgefum höllina, göngum kringum hana og upp á brúna Ponte della Paglia, þaðan sem við sjáum brú, sem tengir höllina við dómhöllina við hliðina. Það er hin fræga stunubrú.

Stunubrúin, sem tengir hertogahöllina við dómhöllina handan síkisins, var reist á síðari hluta sextándu aldar. Nafnið stafar af stunum fanga, sem leiddir voru til dómhallar og sáu gegnum litla glugga til lífsins í Feneyjum í síðasta sinn, eftir því sem sagan segir.

Næstu skref

Sala dei Maggior Consiglio, Palazzo Ducale

Við förum um tilkomumikla sali hallarinnar. Meðal annars förum við yfir lokuðu göngubrúna, Ponte dei Sospiri, sem tengir höllina við dómhöllina til hliðar. Hástigi nær hallarskoðunin í sal ríkisráðsins.

Risastór fundarsalur tæplega 2000 manna ríkisráðsins og veizlusalur borgarinnar á sjálfstæðistíma Feneyja. Eitt stærsta málverk heims, Paradís eftir Tintoretto, rúmlega 180 metrar að flatarmáli, prýðir hásætisenda salarins. Veggir og loft hans eru þaktir málverkum, meðal annars eftir Veronese.

Hér voru teknar formlegar ákvarðanir um samninga og stríð Feneyinga við Tyrki og við ítalska keppinauta þeirra í Genova. Hér var lagður grundvöllurinn að sjóorrustunni við Lepanto, þar sem Feneyjar, Genova og fleiri vestræn ríki stöðvuðu sigurgöngu Tyrkja á Miðjarðarhafi 1571 undir forustu Feneyinga.

Næstu skref

Scala d’Oro, Palazzo Ducale

Við förum inn í höllina og að stiganum, sem liggur upp af Scala dei Giganti innan veggja hallarinnar, gullstiganum.

Logagyllti stiginn liggur upp á þriðju hæð hallarinnar, þar sem voru salir stjórnvalda og íbúð hertogans. Stiginn var gerður af Sansovino 1554-1558, með miklu gullflúri eftir Alessandro Vittoria í bogadregnum hvelfingum. Hann hefur án efa verið tilkomumikil sjón ókunnugum sendiherrum erlendra ríkja.

Næstu skref

Scala dei Giganti, Palazzo Ducale

Inn í hallargarðinn er farið um gotneskt hlið milli hennar og Markúsarkirkju, Porta della Carta. Þegar komið er inn í portið, er sigurbogi á vinstri hönd, Arco Foscari. Framundan eru miklar tröppur, stigi risanna.

Tröppurnar miklu inn í höllina voru hannaðar af Antonio Rizzo og reistar á síðari hluta 15. aldar. Nafn þeirra stafar af risavöxnum styttum eftir Sansovino efst í stiganum, af Neptúnusi og Marz, guðum láðs og lagar.

Tröppurnar voru notaðar við hátíðleg tækifæri. Í þeim voru nýir hertogar jafnan krýndir frýgversku húfunni með toppi að aftanverðu, sem minnir dálítið á kórónu Neðra-Egyptalands hins forna.

Næstu skref

Palazzo Ducale

Við lágmyndina er inngangurinn í hertogahöllina.

Hertogahöllin er einkennistákn Feneyja, enda nýtur hún þess að vera til sýnis á lónsbakkanum framan við kirkjuna. Hún er mannvirkið, sem heilsar ferðamönnum, sem koma sjóleiðina til Markúsartorgs. Hún var öldum saman stjórnmálamiðstöð Feneyja, heimili hertogans, fundarstaður ríkisráðsins og öldungaráðsins, aðsetur yfirdómstólsins og leynilögreglunnar.

Í núverandi mynd er hún leikandi léttbyggð og leiftrandi fögur gotnesk höll frá 14. öld og upphafi 15. aldar. Hún er afar sérstök, byggð á tveimur hæðum súlnaganga, sem ná eftir öllum torghliðum hallarinnar, þeirri efri í blúndustíl, sem víða má sjá í Feneyjum. Ofan við súlnagöngin eru fagurlega mynztraðir og ljósir veggir úr marmara frá Verona.

Nú á tímum er hún safn. Til sýnis er íbúð hertogans og fundarsalir ríkisráðs og öldungaráðs, svo og ríkisfangelsið. Þessi glæsilegu salarkynni gefa góða hugmynd um stórveldistíma Feneyja, þegar borgin atti kappi við stórveldi á borð við Austrómverska keisaradæmið og síðar Tyrkjaveldi um yfirráð á austanverðu Miðjarðarhafi.

Næstu skref

Di Tetrarchi, San Marco

Eftir að hafa skoðað fjársjóðastofuna förum við niður tröppurnar aftur og höldum út á torgið. Við förum til vinstri suður fyrir kirkjuna.

Á miðri þeirri hlið er lágmynd á kirkjuhorni af rómversku fjórkeisurunum.

Fræg lágmynd úr dílagrjóti, sem talin er sýna fjórkeisarana Díókletíanus, Maximíanus, Galeríus og Konstantíus, sem stjórnuðu Rómarveldi í lok þriðju aldar. Faðmlög þeirra eru hugnæm og í samræmi við raunveruleikann, því að þeir stóðu saman um stjórn ríkisins.

Næstu skref

Equini San Marco

Við höldum áleiðis úr kirkjunni. Sunnan við innganginn innanverðan eru tröppur upp á kirkjusvalirnar. Þaðan er gengið inn í fjársjóðastofuna og í bronzhrossastofuna og út á svalirnar fyrir ofan anddyri kirkjunnar. Við lítum fyrst út á svalirnar.

Hrossastytturnar fjórar ofan við innganginn eru eftirlíkingar þeirra, sem þar stóðu í hartnær sex aldir, frá 1204, þegar Feneyingar rændu þeim úr Miklagarði, og til 1797, þegar Napóleon rændi þeim frá Feneyjum og flutti til Parísar. Af svölunum er ágætt útsýni niður á Markúsartorg og byggingarnar umhverfis það.

Í stofu að baki svalanna eru hinar upprunalegu hrossastyttur úr bronzi varðveittar úti í horni. Þær voru upphaflega við keisarastúku paðreimsins í Miklagarði. Margt hafa þær séð um dagana, en núna á elliárunum hafa þær ekkert útsýni.

Áður en við yfirgefum kirkjuna getum við minnzt þess, að hér varð tónskáldið Monteverdi kórstjóri árið 1613 og varð þar með upphafsmaður forustu Fenyja á sviði tónsmíða, sem náði hámarki á upphafi næstu aldar, þegar Vivaldi varð tónstjóri Pietà kirkjunnar hér í nágrenninu.

Næstu skref

Pala d’Oro, San Marco

Eftir að hafa skoðað okkur um í kirkjunni förum við inn að kórbaki til að skoða gullbríkina miklu.

Við kórbak er gullbríkin, altaristafla kirkjunnar, gerð á 10. öld af feneyskum gullsmiðum, þrír fermetrar að stærð, þakin 250 smámyndum, sem hver um sig er skreytt dýrindis eðalsteinum og glerungi. Þessi altaristafla er einstök í sinni röð í heiminum og án efa sú verðmætasta. Napóleon rændi nokkrum eðalsteinum úr henni, en að öðru leyti hefur hún varðveizt.

Stundum er erfitt að greina á milli sökudólga og fórnardýra í ránum og gripdeildum veraldarsögunnar. Glerungnum í gullbríkinni rændu Feneyingar í Miklagarði 1204, þar sem þeir rændu líka hrossunum á kirkjuloftinu. Napóleon rændi síðan hrossunum af þaki Markúsarkirkju 1797, en þeim var síðan skilað, þegar hann hafði hrökklazt frá völdum.

Helgustu minjum kirkjunnar, jarðneskum leifum Markúsar guðspjallamanns, rændu Feneyingar raunar í Alexandríu 828 og voru stoltir af. Raunar gilti um þá eins og Víkinga og fleiri siglingaþjóðir, að oft var skammt milli kaupsýslu og gripdeilda á sjóferðum þeirra. Feneyingar sneru til dæmis fjórðu krossferðinni upp í að rústa og ræna keppninaut sinn í Miklagarði.

Næstu skref

San Marco

Gengið er inn í kirkjuna um miðdyrnar að framanverðu.

Markúsarkirkja breytist að innan í sífellu eftir því, hvaðan birtan fellur á steinfellumyndirnar. Bezt er að skoða þær af kirkjusvölunum. Hvelfingin, sem sést bezt þaðan er Hvítasunnuhvelfingin með elztu steinfellumyndunum, frá 12. öld. Upprisuhvelfingin í kirkjumiðju er frá 13. öld.

Steinfellumyndirnar þekja samtals heila ekru. Þær eru líflegar og sýna samskipti fólks, greina kirkjuna frá hinum stirðnuðu býzönsku fyrirmyndum, þar sem hver persóna lifir í eigin heimi. Þannig marka þær upphaf þeirrar forustu, sem feneyskir listamenn tóku í málaralist Vesturlanda og héldu um nokkrar aldir.

Næstu skref