Í hinni nýju gagnrýni á það, sem aflaga fer í þjóðfélaginu, felst ýmislegt, sem ekki er alltaf sagt berum orðum. Meðal annars felst í henni árás á ráðamenn þjóðarinnar síðustu áratugina.
Auðvitað eru það stjórnmálamennirnir, alþingismennirnir og einkum flokkaleiðtogarnir, sem ráða kerfinu og hafa ýtt því í þá mynd, sem menn eru nú að skoða og þykir óhugnanleg í meira lagi:
Kerfið felur í sér jafna og þétta útþenslu ríkisins á kostnað annarra þátta þjóðlífsins. Það felur í sér yfirtöku stjórnmálamanna á fjármálum landsins og tilsvarandi skömmtunarstefnu, byggða á vísvitandi mögnun verðbólgunnar. Það felur í sér gjafafé til gæðinga í formi svokallaðra lána.
Með þessum aðgerðum og öðrum slíkum eru stjórnmálamennirnir smám saman að magna tök sín á kerfinu. Í meira mæli en í nokkru nálægu ríki segja þeir fólki og fyrirtækjum að sitja og standa að geðþótta stjórnmálamannanna.
Þessir sameiginlegu hagsmunir stjórnmálamannanna hafa leitt til hins fræga samtryggingarkerfis þeirra, sem ekki á sinn líka í nálægum ríkjum. Þetta kerfi hafa þeir getað eflt í skjóli samsæris þagnarinnar, sem byggðist á einokun þeirra á fjölmiðlum þjóðarinnar allt fram til haustsins 1975.
Þegar talað er á þennan hátt um stjórnmálamenn, er fyrst og fremst átt við leiðtoga flokkanna og hirðmenn þeirra, en einnig við almenna alþingismenn, sem hafa aðstöðu til að lagfæra ástandið, en gera það ekki. Í stað þess styðja þeir kerfið, stundum í von um bita af borði þess, sæti í bankaráði, sjóðsstjórn eða Framkvæmdastofnun.
Athyglisvert er, hversu lítið þingmenn hafa tjáð sig um gagnrýnina á spillinguna, sem grefur um sig í skjóli samtryggingarkerfisins. Hafa þó menn úr öllum áttum beint að þeim spjótum á undanförnum misserum.
Þingmenn hafa ekki einu sinni haft fyrir því að nudda stírurnar úr augunum í þingsölum. Sjaldan hefur verið eins lítið að gera á alþingi og einmitt á þessum vetri. Þar hefur verið snakkað um ýmis smámál, meðan stóru málin hafa koðnað niður.
Svo virðist sem alþingismenn telji þetta í lagi. Þeir líta ef til vill á gagnrýnina sem öldu, er muni hníga. Jámenn þeirra reyna sjálfsagt að telja þeim trú um þetta þægilega sjónarmið. Hins vegar sýndi nýleg skoðanakönnun Dagblaðsins, að fjórðungur kjósenda er óánægður með stjórnmálaflokkana og að fjórðungur að auki veit ekki, hvaða flokk hann á að styðja. Aðeins helmingur kjósenda veitir flokkunum fylgi.
Þetta stafar af því, að daglega átta nýir og nýir kjósendur sig á því, að þeir hafa verið blekktir og sviknir af umboðsmönnum sínum á alþingi og hirðmönnum þeirra. Þetta stafar af því, að rofin hefur verið einokunin á fjölmiðlum og þar með rofið samsæri þagnarinnar.
Værð þingmanna stafar ekki af skarpari sýn þeirra en gagnrýnendanna. Hún stafar bara af sambandsleysi.
Jónas Kristjánsson
Dagblaðið
