Hinar stóru bílaverksmiðjur heims búa ekki sjálfar til alla hluti bíla sinna. Suma hluti kaupa þær að, ef verðið er hagkvæmt. Þannig halda þær kostnaði í skefjum og veita sjálfum sér aðhald.
Ísland sem þjóðfélag er í stórum dráttum rekið á svipaðan hátt. Við framleiðum sjálf ekki allt, sem við þurfum. Meira en þriðjunginn af þörfum okkar flytjum við inn og borgum fyrir það með andvirði íslenzkra vara, sem eru samkeppnishæfar erlendis.
Lífskjörin verða því betri sem nánar er farið eftir þessu lögmáli verkaskiptingarinnar. Það segir, að menn eigi að fást við þau verkefni, sem þeir eru hæfastir til að leysa eða hafa bezta aðstöðu til að leysa, en eigi að láta aðra um önnur verkefni.
Í þessu skyni rífa stjórnvöld niður tollmúra og ryðja úr vegi öðrum hindrunum verzlunar milli þjóða. Reynslan sýnir, að þetta margfaldar samkeppnina, eykur framleiðnina og bætir lífskjör þjóðanna, sem reyna að fylgja lögmálinu.
Velsæld Íslendinga byggist einmitt á því að þurfa ekki að klífa háa tollmúra, þegar fiskafurðir eru seldar til útlanda. Við eigum greiðan aðgang að erlendum markaði einmitt á því sviði, þar sem við erum samkeppnishæfir.
Tvenns konar vandamál steðja að okkur á þessu sviði. Annars vegar hefur ofstjórn hins opinbera með tilsvarandi offjölgun skipa og vinnslustöðva leitt til þess, að afli á sóknareiningu hefur minnkað, þ.e. framleiðnin hefur minnkað.
Hins vegar hefur ofveiði eyðilagt suma fiskstofna og spillt öðrum. Aflinn hefur minnkað og mun áfram halda að minnka. Þess vegna er í náinni framtíð ekki unnt að búast við fjölgun atvinnutækifæra í þessari stóriðju Íslands.
Við reynum að bæta okkur þetta upp með því að flytja út ýmsar iðnaðarvörur, sem eru því sem næst samkeppnishæfar á erlendum markaði. Sú viðleitni gengur afar hægt, því að alþjóðleg samkeppni í iðnaði er mjög hörð.
Sumar þjóðir hafa vikið örlítið frá lögmáli verkaskiptingarinnar. Þær hafa stutt þær iðngreinar, sem minnst hefur vantað til að verða samkeppnishæfar. Þær hafa útvegað þeim ódýrt eða ókeypis húsnæði, ódýrt fjármagn og margháttaða sérfræðiaðstoð.
Hugsunin er sú, að þessi uppeldiskostnaður muni skila sér, þegar iðngreinarnar verða samkeppnishæfar. Þetta stenzt, þegar bilið, sem brúa þarf, er ekki of breitt.
Landbúnaðarafurðir fjallalands á mörkum freðmýrabeltisins eru langt frá því að vera samkeppnishæfar gagnvart afurðum frá tempruðum sléttum iðnríkjanna. Framleiðni bandarísks landbúnaðar er áttföld eða tíföld á við hinn íslenzka.
Við eigum því ekki að flytja út landbúnaðarafurðir og við eigum jafnframt að draga svo úr framleiðslunni, að við getum flutt inn sem mest af ódýrum afurðum frá iðnríkjunum.
Beinir styrkir til landbúnaðar, útflutningsuppbætur og niðurgreiðslur eiga á næsta ári að nema 26 milljörðum eða 13% fjárlaga ríkisins. Þessi óheyrilega blóðtaka byggist á því, að við höfnum lögmáli verkaskiptingarinnar og neitum okkur um ódýran mat.
Landbúnaðarafurðir okkar verða aldrei samkeppnishæfar. Miklu nær væri að víkja frá lögmálinu með því að efla ýmsar iðngreinar í landinu, sem gætu orðið samkeppnishæfar, ef þær fengju uppeldisaðstoð, sem ekki væri nema brot af fjáraustrinum til landbúnaðar.
Jónas Kristjánsson
Dagblaðið
