Viðhorf manna til hugmynda embættismanna um landhelgissamning við Vestur-Þýzkaland eru byrjuð að skýrast. Menn þurfa ekki lengur að byggja skoðanir sínar á sögusögnum um efni þessa uppkasts né á rangfærslum um það. Vísir skýrði á laugardaginn frá helztu efnisatriðunum og í gær voru þau svo rakin ítarlega í sumum dagblaðanna.
Af eðlilegum ástæðum eru menn ekki á eitt sáttir um, hvort semja beri við Vestur-Þjóðverja á þessum grundvelli. Helzt deila menn um, hvort um sé að ræða betri eða verri samning en gerður var við Breta í fyrra. Við skulum fyrst líta á nokkur rök þeirra, sem hlynntir eru samningi.
Þeir benda á, að uppkastið leyfi engum verksmiðjuskipum veiðar við Ísland og að frystitogararnir 17 megi aðeins nota sömu veiðarfæri og aðrir togarar og ekki bræða annað um borð en fiskúrgang.
Þeir benda á, að vesturþýzkir togarar hafi að undanförnu veitt hér við land 90-95 þúsund tonn á ári, þrátt fyrir aðgerðir landhelgisgæzlunnar Uppkastið feli því í sér samdrátt á veiðum Vestur-Þjóðverja.
Þeir benda á, að 85 þúsund tonna heimildin sé ekki viðmiðun eins og í.brezka samningnum, heldur bindandi tala.
Þeir benda á, að þessi afli eigi aðallega að vera karfi og ufsi og að Þjóðverjar megi ekki veiða nema 10 þúsund tonn af þorski samkvæmt uppkastinu.
Þeir benda á, að aflamagnið gildi bæði um veiðar innan og utan 50 mílna landhelginnar – um allan afla Þjóðverja á Íslandsmiðum. Þetta auðveldi eftirlit af okkar hálfu og hlífi fiskimiðunum næst landi.
Þeir benda á, að reglur um eftirlit og friðun sé mun strangari í þessu uppkasti en í samningnum við Breta.
Þeir benda á, að svæðatakmarkanir séu strangari en í samningnum við Breta og að veiðitími frystitogaranna sé bundinn við 120 daga á ári eða aðeins þriðjung ársins.
Síðast en ekki sízt benda þeir á, að við munum hagnast um hundruð milljóna í útflutningi sjávarafurða við brottfall refsiaðgerða.
Þeir, sem andvígir eru samningi, hafa einnig ýmis rök fram að færa.
Þeir benda á, að frystitogararnir séu þrátt fyrir allar takmarkanir áhrifameiri veiðiskip en venjulegir togarar.
Þeir benda á, að mikil aflaminnkun hafi orðið við Suðvesturland og að samdrátturinn þurfi því að vera meiri í veiðum Þjóðverja.
Þeir benda á, að á tveimur stöðum megi Þjóðverjar veiða inn að 12 mílum, en æskilegt væri, að heimild þeirra næði aðeins inn að 20 mílum.
Þeir benda á ýmsa erfiðleika við að halda uppi virku eftirliti með því, að samningurinn sé hafður í heiðri.
Þeir benda á, að hugsanlegt sé, að samningur við Þjóðverja geti haft slæm áhrif á árangurinn af útfærslu landhelginnar í 200 mílur á næsta ári
Að öllu samanlögðu virðist ljóst, að uppkastið sé alténd skárra en samningurinn við Breta í fyrra. En samt eru hinar neikvæðu hliðar nógu þungar á metunum til þess, að vafasamt er að ganga að uppkastinu í núverandi mynd þess.
Jónas Kristjánsson
Vísir
