Kissinger var stundum með myrkar heimsendaspár út af hugsanlegri þátttöku kommúnistaflokka í ríkisstjórnum Ítalíu, Frakklands og fleiri ríkja í Evrópu. Af orðum hans mátti skilja, að slík þátttaka mundi soga Vestur-Evrópu í faðm Moskvukommúnismans.
Utanríkisráðherrann fyrrverandi hefði betur munað reynslu Íslendinga, sem frá stríðslokum hafa þrisvar sinnum haft eins konar kommúnista, að minnsta kosti Evrópukommúnista, í ríkisstjórn. Sú þátttaka hefur ekki fært Íslendinga í faðm Moskvu, nema síður sé.
Í Vestur-Evrópu eru menn að átta sig á, að hugsanleg þátttaka kommúnista í ríkisstjórnum breytir ekki þjóðskipulaginu þar fremur en á Íslandi. Þeir verða þátttakendur í samsteypustjórnum, bundnir á hæl og hnakka, nú síðast meðal annars af yfirlýsingum um stuðning við núverandi skipan varnarmála í álfunni.
Kissinger þurfti ekki að fá fyrir hjartað út af þessari þróun. Miklu nær er, að þáverandi starfsbróðir hans í Moskvu, utanríkisráðherrann Gromyko, hafi þungar áhyggjur af hinum svonefnda Evrópukommúnisma. Og staðreyndin er sú, að leiðtogarnir í Moskvu eru í öngum sínum.
Ekki er nóg með, að flestir kommúnistaflokkar Vestur-Evrópu séu hættir að dansa á Moskvulínunni. Þar á ofan er villutrú Evrópukommúnismans farin að berja að dyrum leppríkja Sovétríkjanna í Austur-Evrópu. Ekkert er líklegra en einmitt Evrópukommúnisminn til að hraða innri rotnun Moskvukommúnismans.
Raunar á Evrópukommúnisminn rætur sínar að rekja í leppríkjunum. Kenningarnar um sjálfstæði einstakra kommúnistaflokka og þingræðislegar leikreglur voru að vísu bældar niður í Póllandi, Austur-Þýzkalandi, Ungverjalandi og Tékkóslóvakíu. En neistinn fluttist vestur fyrir járntjald og er nú að koma til baka öflugri en nokkru sinni fyrr.
Bók Carillos, leiðtoga spánskra kommúnista, á eftir að hafa mikil áhrif í leppríkjunum. Í bókinni ræðst hann harkalega á leiðtoga Sovétríkjanna og þjóðskipulag þeirra. Hann segir sovétskipulagið vera hindrun á vegi sósíalismans. Þar sé á ferðinni úrkynjuð heimsvaldastefna, óheft skriffinnskuveldi, hátt yfir höfðum vinnandi fólks.
Athyglisvert er, hve illa ráðamönnum Sovétríkjanna hefur gengið að fá ráðamenn leppríkjanna til að taka undir harðvítugar árásir á Carillo hinn spánska. Aðeins ráðamenn Tékkóslóvakíu hafa tekið undir þær fullum hálsi.
Staðreyndin er sú, að skoðanir Carillos og annarra framámanna Evrópukommúnismans eiga verulegan hljómgrunn í leppríkjum Sovétríkjanna, einnig meðal valdhafa þessara ríkja, því að þeir geta notað kenningarnar í tilraunum til að verða herrar í eigin húsi.
Bergmál Evrópukommúnismans í Austur-Evrópu er hættulegra heimsvaldastefnu Sovétríkjanna en þær uppreisnir, sem Rauði herinn hefur áður bælt niður. Vestrænar hugmyndir um þingræði, dreifingu valdsins og fullveldi þjóða fara nú eins og eldur í sinu um Austur-Evrópu.
Leiðtogar Sovétríkjanna sitja á eldfjalli og vita ekki sitt rjúkandi ráð.
Jónas Kristjánsson
Dagblaðið
