Bændur búa margir hverjir við þröngan kost og vonlausa skuldabagga. Þeir búa við léleg lífsskilyrði á erfiðum jörðum. Þeir stæðu slyppir og snauðir á mölinni, ef þeir hættu að búa, og yrðu að sæta verst launuðu störfunum. Þeir hokra því áfram, hvort sem þeim líkar það eða ekki.
Þannig hafa bændur verið bundnir átthagafjötrum. Þeir eru eins konar ánauðugir landsetar ríkis og samvinnufélaga. Landbúnaðarstefna undanfarinna áratuga hefur nefnilega ekki verið rekin í þágu bænda, heldur til að tryggja stöðuga veltuaukningu vinnslustöðva landbúnaðarins.
Hin öflugu kaupfélög, verzlunarfélög, mjólkurfélög og sláturfélög þurfa á síaukinni landbúnaðarframleiðslu að halda til að auka eignir sínar og veltu. Þess vegna eru bændur hvattir undir drep til að halda áfram búskap og auka hann.
Milljarðadæmi fjárfestingarstyrkja, lánakjara, útflutningsuppbóta og niðurgreiðslna er ekki búið til fyrir bændur, heldur vinnslustöðvar landbúnaðarins. Niðurgreiðslurnar og uppbæturnar lenda þar í veltunni. Og styrkirnir og lánakjörin halda bændum við þrældóminn, svo að auður vinnslustöðvanna geti aukizt.
Bændur væru betur settir, ef þeim hefði fækkað með eðlilegum hætti á undanförnum áratugum. Vonlausu jarðirnar væru fleiri komnar úr ábúð. Þeir bændur, sem eftir sætu, hefðu betri markaðsaðstöðu og betra svigrúm. Stuðningurinn við þá væri ekki eins umdeildur og hann er nú, því að byrðin væri léttari á hvern skattgreiðanda.
Merki landbúnaðar á Íslandi er ekki haldið á lofti með því að þvinga bændur til búskapar á örreytisjörðum og með því að magna í sífellu skuldabagga þeirra. Merkinu væri hins vegar haldið á lofti, ef aðeins væru hér á landi gildir bændur á góðum jörðum.
Forustumenn landbúnaðarins í Stéttarsambandi bænda, Búnaðarfélagi Íslands og öðrum slíkum stofnunum hafa verið gífurlega voldugir á undanförnum áratugum. Þeir hafa ekki notað þetta vald til að vinna með skynsamlegum hætti í þágu bænda, heldur hugsað fyrst og fremst um hagsmuni vinnslustöðvanna.
Annars hefðu þeir barizt fyrir því, að illa stæðir bændur gætu hætt búskap með nokkru öryggi um sæmilega lífsafkomu í framtíðinni. Þeir hefðu látið ríkið byggja upp öfluga sjóði til að kaupa jarðir þeirra og taka úr ábúð og til að endurmennta fyrrverandi bændur og tryggja þeim húsnæði.
Ef bændur væru nú helmingi færri en þeir eru í rauninni, væri meiri myndarbragur á íslenzkum landbúnaði. Þá væri ekki unnt að gagnrýna hann með sama hætti og gert hefur verið í Vísi á undanförnum mánuðum. Þá væri landbúnaðurinn ekki sami milljarðabaggi á þjóðinni og hann er nú. Og þá væru bændur betur stæðir en nú.
En forustumenn landbúnaðarins eru vitandi eða óvitandi að hugsa um hagsmuni vinnslustöðvanna. Þess vegna verða bændur enn að þræla áfram sem ánauðugir landsetar ríkis og samvinnufélaga. Og þar á ofan er þeim svo kennt um spillinguna og rotnunina í landbúnaðarstefnunni.
Það eru bændurnir sjálfir, sem eru mestu fórnardýr landbúnaðarstefnunnar. Allt er gert til að dylja þetta fyrir þeim, enda eru forustumenn landbúnaðarins að gæta allt annarra hagsmuna.
Jónas Kristjánsson
Vísir
