Ef ég væri að undirbúa öryggisgæzlu og njósnir á Íslandi vegna hryðjuverka, mundi ég reyna að hafa sátt um málið. Ég mundi opna fortíðina, finna út hvers vegna skjöl voru brennd í sumarbústað og biðja alla afsökunar, sem hafa verið hleraðir að ástæðulausu. Stjórnvöld, sem kunna enga mannasiði, eru ófær um að skapa hér á landi samkomulag um hermennsku og njósnir. Þau eru svo krumpuð, að þau treysta sér ekki einu sinni til að skoða fortíðina að hætti Norðmanna. Allar tilraunir Björns Bjarnasonar til að lögfesta öryggisgæzlu og njósnir eru því andvana fæddar.

Þegar einhver hefur árangurslaust verið hleraður, þarf að hætta, segja honum frá málinu og biðja hann afsökunar. Það eru venjulegir mannasiðir. Sjö árum eftir að bent var á þessa nauðsyn hér á landi hefur ekki verið komið á fót slíku uppgjörskerfi. Þegar Björn Bjarnason stríðsráðherra er spurður, hverju þetta sæti, vísar hann bara í frumvarpdrög um sakamál, sem hann lagði fram í september. Hann hefur ekki áhuga á virðingu þeirra, sem hafa verið hleraðir að ástæðulausu. Og enginn í ráðuneyti hans fæst um að upplýsa, af hverju gögn um hleranir voru brennd í sumarbústað.

“Jeppagengi” er minningarorð utanríkisráðherra um Íslendinga, sem sagðir voru sinna svokallaðri “friðargæzlu” í Afganistan og lentu í hrakningum í teppabúð í Kabúl. Jeppagengin hafa ekki hagað sér eftir væntingum síðustu misserin, úr því að nú er búið að reka þau. Í staðinn eiga að koma hjúkkur og vandamálafræðingar, enda er slíkt fólk líklegra til friðar en fullir jeppar af breiðgengum og ofvöxnum unglingum með hríðskotabyssur. Gott var að afskaffa þá, áður en meiri vandræði hlytust. Hitt er svo verra, að aukinn ófriður er í Afganistan og aukin hætta á ferðum fyrir hjúkkur.

Ef kosningaspár í Bandaríkjunum eru réttar, munu demókratar taka við stjórn þar í landi í kosningunum 2006 og 2008. Þá munu loksins fjara út völd geðsjúklinga, sem mundu vera á hæli, ef þeir væru í Evrópu. Prédikarar trúarofstækis munu ekki lengur stjórna heiminum og Bandaríkin munu falla frá tilraunum til að móta heiminn í eigin mynd. Ef guð lofar, erum við að sigla inn í ferli, þar sem Evrópa og Bandaríkin sameinast aftur um að verja hugmynafræði sína gegn innreið pyntinga, fangelsana án dóms og laga og annars hryllings, sem sigldi í kjölfar George W. Bush og ofstækismannanna.

Samuel P. Huntington telur, að vestrænt samfélag byggist á lögum og rétti, mannréttindum, einstaklingshyggju, þingræði og klassískum menningararfi og einkum þó á kristnum arfi. Hann telur, að vesturlönd eigi að krefjast þess, að innflutt fólki fallist á vestræn gildi. Hins vegar megi vesturlönd ekki reyna að troða slíkum gildum upp á aðra menningarheima, allra sízt íslam og Kína. Þar séu önnur gildi talin æðri. Íslam hefur ofbeldishneigðari gildi og blóðug landamæri, en Kína hefur samfélagslegri gildi og undirgefni við yfirvaldið, auk þess sem Kína telur sig vera nafla jarðarinnar allrar.

Af sagnfræðispámönnum, sem skrifuðu fyrir tíu árum um framvindu heimsmála á nýrri öld, hefur Samuel P. Huntington enzt bezt, betur en Francis Fukuyama og Niall Ferguson, Benjamin Barber og Paul Kennedy. Bókin um menningarátök trúarsvæða, “The Clash of Civilizations” gæti hafa verið skrifuð í gær. Hún lýsir því ástandi, að vanhæf Bandaríkjastjórn hefur gert þorra múslima brjálaða og margfaldað hryðjuverkaógn okkar allra. Hún lýsir stigmagnandi átökum á skurðsvæðum menningarheima. Huntington telur eina björgun mannkyns felast í samkomulagi menningarheima um ný samskiptaform.

Róttækir múslimar klæðast vestrænum gallabuxum, hlusta á vestræna músík og drekka vestrænt kók, þegar þeir setja saman sprengjur til að ráðast á vesturlönd. Dreifing vestrænnar yfirborðsmenningar vítt um heim táknar hvorki yfirburði vestrænnar raunmenningar né dreifingu hennar til annarra menningarsvæða. Fólk um allan heim velur það frá vesturlöndum, sem það kærir sig um, og hafnar öðru. Það færir heiminn ekkert nær vestrænni yfirtöku, að fleiri drekki kók og noti tölvu. Undiraldan ein skiptir máli. Ekkert bendir til, að vestræn menning fari sigurför um heiminn.

Þótt enska hafi náð yfirburðastöðu í hinum vestræna heimi, þá sækir hún ekki fram annars staðar. Hún er á undanhaldi í Indlandi fyrir hindí. Í Austur-Asíu rísa japanska og kínverska á kostnað ensku. Arabíska er í örum vexti sem sameiningartákn múslima. Enska er fyrst og fremst mál ákveðinna stétta, svo sem flugmanna og Davos-manna, auk þess sem hún hefur klofnað í torskilin tungumál, svo sem indverska ensku og nígeríu-ensku. Fjarri fer, að enska sé lingua franca heimsins. Mandarínska er töluð af miklu fleirum og hindí af næstum jafn mörgum. Uppgjör tungumálanna er rétt að hefjast.

Kristin trú er eina heimstrúin á undanhaldi, þótt hún sé fjölmennust. Hindúismi og búddatrú standa í stað. Eina heimstrúin í sókn er íslam. Múslimar eru orðnir fleiri en einn milljarður manna. Með sama áframhaldi verða múslimar orðnir fleiri en kristnir í heiminum eftir tvo áratugi. Íslam hefur jafnframt orðið róttækari trú í harðari andstöðu við vestræn gildi. Þar með er að aukast horfur á uppgjöri trúarbragðanna eins og Samuel Huntington spáði árið 1993. Nánast öll átakasvæði eru á jaðri íslams og múslimar eru núna aðilar að flestum átökum í heiminum.

Engin von virðist vera að ginna hingað franska kokka, sem eru með afbrigðum hinir beztu í heiminum. Ef ég væri borgarstjóri, mundi ég hringja til Marc Veyrat og bjóða honum Perluna leigufrítt til að reka þar veitingahús. Síðan mundi ég hringja í Olivier Roellinger og bjóða honum Höfða með sömu skilmálum. Borgin á bæði húsin og hefur ekkert betra við þau að gera en að efla matarmenningu borgarinnar og draga hingað einkaþotumenn, sem vilja borga 20 þúsund kall á mann fyrir að fá almennilega að éta án þess að vera í sex mánuði á biðlista í Frakklandi.

Talandi um framandi matreiðslu, þá er einn ókostur við mikinn aðflutning Pólverja, þótt þeir séu fallega kaþólskir og rétt siðaðir á vestræna vísu. Þeir kunna ekki að elda. Hvergi í heiminum hef ég séð pólskt veitingahús, ekki einu sinni í New York, þar sem eru þó tugþúsundir Pólverja. Því miður er ekki um auðugan garð að gresja í matreiðsluvenjum Austur-Evrópu. Helzt eru það Ungverjar, sem kunna til verka, elda gúllas og paprikas kjötpotta og palascintas pönnukökur. Er ekki hægt að gefa Ungverjum forgang í bið eftir ríkisborgararétti?

Fínt væri að veita þúsund tölvufræðimenntuðum Indverjum afslátt af kröfu um biðtíma eftir ríkisborgararétti að hætti Þjóðverja, gefa þeim frítt húsnæði og netinnstungur á hernámssvæði Keflavíkurvallar. Öfugt við suma æsta múslima koma Indverjar sér hvarvetna vel, kunna að sjá fyrir sér og eru lagnir við að finna sér sjálfstæð verkefni. Þeir mundu áreiðanlega bjarga sér, stofna ótal fyrirtæki í tölvubransanum og lyfta þjóðinni á hærra menningar- og tekjustig. Sumar konurnar mundu meira að segja opna indversk veitingahús í þéttbýlinu, sem væri toppurinn á tilverunni.

Tvennt er gott við hvalveiðar. Í fyrsta lagi þurfum við ekki lengur að hafa áhyggjur af framboði landsins til öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna. Nú er hægt að spara peningana, sem það hefði kostað til viðbótar við það, sem þegar hefur verið lagt í ný sendiráð og nýja sendiherra. Hitt er ekki síður mikilvægt, að ekkert veiddist fyrstu dagana og ekki er búizt við neinni veiði að gagni á þessum árstíma. Ekki þarf að hafa áhyggjur af markaði, ef ekkert þarf að selja. Og ekki þarf að hafa áhyggjur af rekstri, því að forstjóri veiðanna hefur engar áætlanir, gerir þetta bara í gamni.

Svo hart eru repúblikanar leiknir af hneykslum, að jafnvel öfgatrúarmenn eru að yfirgefa þá. Verst var, að yfirmenn flokksins í þinginu létu sig árum saman engu skipta, að einn þingmaður flokksins elti þingverði og skrifaði þeim kynóra. Nokkrir þingmenn repúblikana fylgja falli braskarans Jack Abramoff. Víða um Bandaríkin eru frambjóðendur flokksins flæktir í fjárglæfra, til dæmis með þeim árangri, að Ohio hefur breyzt úr rauðu ríki í blátt demókrataríki. Svo langt gengur fylgishrunið, að Bush þarf helzt að fara í nýtt stríð til að laga stöðuna.

Eina þjóðin í heiminum, sem vitað er að styðji pyndingar, eru gyðingar í Ísrael. Fjölþjóðleg skoðanakönnun sýnir að 53% þeirra styðja pyndingar. Í kjölfar þeirra koma þjóðir illveldanna þriggja, Kínverjar, Rússar og Bandaríkjamenn með 36% fylgi við pyndingar. Evrópuþjóðir eru alveg afhuga pyndingum, mest Ítalir, sem eru 81% á móti þeim, svo og Frakkar 75%, Þjóðverjar og Bretar 71%. Fólk á Norðurlöndum var ekki spurt, en vitað er, að það er ekki síður á móti pyndingum en þjóðir sunnar í álfunni. Tölurnar segja mikla sögu um afar misjafna stöðu þjóða á framabraut mannkyns.