Ferðir

København introduction

Ferðir

“Hygge”

“Hygge” is a Danish word not easily translated into English. It resembles the German “Gemütlichkeit” and means a relaxed, feeling comfortable and secure. It describes a personality trait that is more common in easy-going Denmark and positive attitude, feeling comfortable and secure. It describes a personality trait that is more common in easy-going Danes.

History

Warrior bishop Absalon founded Copenhagen in 1167 by building a castle on the island of Slotsholmen. The fishing village around the castle soon grew into a merchant town, giving it the present name, which means: “Merchants’ harbor”. For centuries the royal palace was on the island and the merchant town was on the banks round the island. Now the parliament is on Slotsholmen.

It became an official capital of Denmark in the early 15th C. Many churches and palaces in the center date from a building boom in the 17th C. during the reign of Christian IV. Devastating city fires in 1728 and 1795 destroyed most of the ordinary houses inside the city walls, so that the present-day architecture of the old center is mainly from the beginning of the 19th C.

Life

There is no better place for guests. This merry city is one of the friendliest in the world, open-minded and international, without having lost Danish customs and culture. The Danes have acquired the style of the relaxed cosmopolitan, the witty prankster and the adventurous artist. They have opened up their windows to the world and are nevertheless unlike anyone else.

They have few natural resources other than their wits, which are best evident in their world-famous works of art. Everything becomes beautiful in their hands, glass, clay and wood, silver, hides and steel. And nowhere is this better seen than in Copenhagen.

Life is both rough and soft, all the way from the drug addict’s despair to the connoisseur’s delight. Here beer and wine flow freely with good and abundant food. Here is companionship and solitude in cafés and pubs, in pedestrian streets and gardens. Here is coziness and charm as guests from abroad are quick to find the Danish beat of life.

Taste

The Danes are justly famous for applied arts. Copenhagen shops are a fairy-tale land of refined taste and traditional handicraft. No shopping street in the world equals the pedestrian Strøget for its concentration of beautiful and useful things. During 15 minutes of walking one sees there rows of shops, all full of wonders to admire and enjoy.

We see unique things, furniture and home appliances, furs and porcelain, gold and glass, pottery and linen, much of it so exquisite that we look at in awe. It is simplest to window-shop on Strøget and its pedestrian side-streets. It has the densest concentration of exactly those shops offering goods that travelers want to inspect.

Accident

Phone: 112.

Indicate fire, policed or ambulance as required, sea or air accident. Speak slowly and distinctly. State phone number and address. Emergency calls from public booths are free, coins not needed.

Ambulance

Phone: 112.

Indicate fire, policed or ambulance as required, sea or air accident. Speak slowly and distinctly. State phone number and address. Emergency calls from public booths are free, coins not needed.

Complaints

The police in Copenhagen are generally nice, just as the population on the whole. Most people understand English.

Dentist

Oslo Plads 14. Phone: 3138 0251. Hours: Open 8-21:30 Monday-Friday, 10-12 Saturday-Sunday.

Tandlægevagten. Personal callers only. Emergencies only.

Fire

Phone: 112.

Indicate fire, policed or ambulance as required, sea or air accident. Speak slowly and distinctly. State phone number and address. Emergency calls from public booths are free, coins not needed.

Hospital

Blegdamsvej 9. Phone: 112.

Casualty wards. Day & night treatment, emergencies only.

All foreigners staying temporarily in Denmark are entitled to free treatment in hospitals and casualty wards in the event of sudden illness or aggravation of chronic disease, provide the patient has not come to Denmark with the intention of obtaining treatment or is not strong enough to return to home country. Transport home is paid by patient or his insurance.

Medical care

Phone: 3393 6300. Hours: Monday-Friday 9-16.

Doctors on Call. Outside work hours dial 3312 0041. In emergency dial 112.

Pharmacy

Vesterbrogade 6c. Phone: 3314 8266. Hours: Open day & night. (A3).

Steno Apotek.

Police

Phone: 112.

Indicate fire, policed or ambulance as required, sea or air accident. Speak slowly and distinctly. State phone number and address. Emergency calls from public booths are free, coins not needed.

Precautions

There is little petty crime and almost no violent crime in Copenhagen.

Banks

(A3).

Den Danske Bank at the central railway station is open all days 7-21. Banking hours are Monday-Friday 9:30-16, Thursday -18.

Credit cards

Credit cards are accepted in hotels, restaurants and shops. Visa and Eurocard (Access, MasterCard) have the largest circulation.

Missing cards: For Eurocheque, Eurocard, MasterCard, Access, Visa and JCB dial Eurocard Danmark 4489 2500 day & night. For American Express dial 8001 0021, for Diners dial 3672 3672.

Electricity

Danish voltage is 220V, same as in Europe. Plugs are continental.

Hotels

Copenhagen hotels are generally clean and well maintained, including plumbing. Small hotels can be good, even if they do not have TV sets in guest rooms. A bathroom is taken for granted nowadays. Some hotels have been artistically designed out of old warehouse buildings and have a personal appearance.

We only include hotels with private bathrooms, and in most cases we also demand a direct telephone line, working air-condition, and peace and silence during the night. Only hotels in the city center are included as we want to avoid long journeys between sightseeing and our afternoon naps.

The price ranges from DKr. 500 to DKr. 2050, including a substantial breakfast.

We checked all the hotels in this database during the winter of 1995-1996 as everything is fickle in this world. We have also tested some other hotels that are not included as they were not on par with the best in each price category. Some expensive hotels in Copenhagen are in fact no better than our selection of smaller hotels.

Money

The currency in Denmark is the Danish Krone, DKr, divided into 100 ører.

Prices

Prices have lately become stable in Denmark.

Shopping

Normal shopping hours are Monday-Friday 9:30/10:00-5:30/7:00 and Saturday 9-14. Some shops may open at 6:00 and some may close at 20:00. Some may be open weekends. The Seven-Eleven supermarket at Rådhuspladsen square is open day and night. Shop-owners are allowed to keep open at any hours Monday-Saturday and large shops are also allowed to keep open on Sunday also.

Non-residents of the European Union and Norway are entitled to buy tax-free in Denmark. Buying tax-free is easy. You save from 15% up to 19% on purchases in shops with the Europe Tax-Free Shopping sign on doors or windows. Each time you buy, ask for your tax-refund cheque. You can cash that cheque at Copenhagen Airport or one of the major European airports when you leave.

Tipping

Service is included in hotel and restaurant bills and on taximeters.

Toilets

Toilets are free of charge in restaurants, cafés and pubs. They are generally good.

Tourist office

Bernstorffsgade 1 / Vesterbrogade. Phone: 3312 2880. Fax: 3393 4969. Hours: Open 9-24 in summer, in winter Monday-Friday 9-17, Saturday 9-14. (A3).

Copenhagen Tourist Information, opposite the central railway station.

Water

Tap water is quite drinkable.

Accommodation

Bernstorffsgade 1 / Vesterbrogade. Phone: 3312 2880. Fax: 3393 4969. Hours: Open 9-24 in summer, in winter Monday-Friday 9-17, Saturday 9-14. (A3).

Copenhagen Tourist Information Hotel Bookings, opposite the central railway station.

Airport

Hovedbanegården, Bernstorffsgade. Phone: 3154 1701. (A3).

The SAS airport bus from the bus terminal at main entrance of Hovedbanegården, the central railway station, opposite Tivoli Gardens, leaves 5:42 & 6:10, from 6:15-6:45 every 15 minutes, 7:00-7:50 every 10 minutes, 8:00-21:45 every 15 minutes.

The phone number gives information on bus departures and on flight arrivals and departures.

News

International newspapers are readily available in Copenhagen. Some English channels are usually on TV sets in hotels. Information on what is on in the city is in the weekly Copenhagen This Week.

Phone

The Danish country code is 45. There are no local codes. The foreign code from Denmark is 00.

Post

Hovedbanegården, Bernstorffsgade. Hours: Monday-Friday 8-22, Saturday 9-16, Sunday 10-17. (A3).

The main post office is at Tietgensgade 37, behind Tivoli Gardens, open Monday-Friday 9-19, Saturday 9-13.

Railways

The Danish railway is reliable.

Taxis

You wave cabs down in the street. Otherwise: Københavns Taxa 3135 3535; Amager/Øbro Taxi 3151 5151; Hovedstadens Taxi 3122 5555; Radio/Codan Bilen 3131 7777.

Traffic

The Copenhagen Card is available at railway stations, hotels and travel agents. It is valid for buses and trains, many museums and Tivoli. It also gives a rebate on boat trips to Malmø in Sweden. 24 hours card costs DKr. 140, 48 hours card costs DKr. 230 and 72 hours card costs DKr. 295. Children under 12 pay half price.

Each trip in the center costs DKr. 10. Ten tickets together cost DKr. 70. Month tickets cost DKr. 235. A ticket for a city train is also valid for the connecting bus and vice versa. Some buses go all night.

1000 cycles are available for free at 120 special stands. You pay DKr. 20 to release one. If you return it to another stand, you get back your DKr. 20. This is a Danish innovation. Otherwise cycles are for rent in the center at: Rent-a-bike, Colbjørnsensgade 3; Københavns Cykelbørs, Gothersgade 157; Københavns Cykler, Reventlowsgade 11; and Østerport Cykler, Oslo Plads 9.

Cheese

Danablue and Mycella are blue mould cheeses, Havarti and Esrom are half-firm ones, Samsö, Danbo, Fynbo and Maribo are firm and Hingino and Svenbo are hard cheeses.

Cuisine

Danish cuisine has always been related to the mother cuisine in France, adapted to Danish countryside cooking. Open sandwiches for lunch are often an artwork of beauty. Many varieties of marinated herring are another popular lunch item. Beer is the national drink and Danish aquavit is well-known.

• Øllebrød = bread and beer soup, really thick and hot.

• Leverpostej = pork liver paté.

• Plukfisk = chopped fish and eggs in cream sauce.

• Frikadeller = meatballs.

• Oksebryst = lightly smoked beef.

• Rødkål = sweet and sour red cabbage.

• Risengrød = rice dessert with almond.

• Rødgrød med fløde = stewed redcurrants, blackcurrants and raspberries with cream.

• Æblekage = apple pie.

• Wienerbrød = Danish pastry.

Drinks

Beer is the national drink. Tuborg and Carlsberg are well-known breweries. The best beer is the light one, sometimes called “grøn” (Tuborg) or “hof” (Carlsberg). Stronger beers are called “guld” or “luxus” and one of the strongest is “elefant” (Carlsberg) and “fine festival” (Tuborg).

Akvavit is the hard drink of the country, mainly the Ålborg brand, either Taffel or Jubilæum. It is a clear spirit with a taste of caraway seeds, taken ice cold from the freezer. Many use it as a chaser with beer.

The morning hangover drink is Gammel Dansk, widely seen at breakfast tables. The cherry liqueur Cherry Herring, the coffee liqueur Kahlua and the Solbærrom blackcurrant rum are well known.

Lunch

All over central Copenhagen there are small restaurants that are only open for lunch. They serve light snacks, such as beautiful open sandwiches of many types and several varieties of marinated herring.

Restaurants

The Danish take their meals early. Normal lunch hours are 12:15-13:30, dinner hours 19-21. Most waiters speak excellent English and Danish restaurants are generally spotless.

The Danish have more or less accepted French cuisine as their own. They still keep to aspects of their old-fashioned heavy cooking and like to dine in snug and cozy rooms with traditional Danish antiques and traditional Copenhagen atmosphere.

A Danish specialty are the lunch restaurants, specializing in open sandwiches, called “smørrebrød”, and marinated herring.

Smørrebrød

Open sandwiches are a Danish specialty. They come in endless variations. Some special shops in Copenhagen have 200 different types. They are usually based on meat, fish or vegetables with lots of mayonnaise and other sauces plus garnishes. The presentation, decoration and colors are considered important.

1996

© Jónas Kristjánsson

Madrid walks

Ferðir

Old Madrid

A maze of narrow streets between Palacio Real to the west and Museo del Prado to the east, from Gran Vía in the north and the Rastro market in the south.

This is the leisure center of Madrid, full of tapas bars, cafés, pubs, restaurants and hotels. Most of the interesting sights of Madrid is in this part of town, on the periphery of this part or just outside it.

Two famous squares are the center of this center, Plaza Puerta del Sol and Plaza Mayor, 500 meters apart.

Our first walk in Madrid will start and finish at Plaza Puerta del Sol.

Plaza Puerta del Sol

Plaza Puerta del Sol. (B2).

The geographical and factual center of Madrid. All distances in Spain are measured from this plaza. The kilometer stone of “zero” is in front of the palace of the security police on the southern side of the square. All clocks in Spain follow the clock in the tower of that palace. The square itself is surrounded with conform and cream colored houses from the 18th C.

This is the place to start from, if you want to go somewhere in the center. Madrilenos meet here at all times of the day and night, arriving by bus or metro, both of whom are centered here. The lively plaza is also the venue of protests and processions. The only relatively quiet period on the square is in the early 5-7 morning hours.

North from the square the pedestrian Preciado and Carmen lead in the direction of the fashionable shopping and traffic street of Gran Vía. Some of the best known department stores are in these pedestrian streets, El Corte Inglés and Galerias Preciados. The main leisure part of Madrid is south of the square, full of tapas bars, cafés, pubs and restaurants.

Two major streets lead west off the plaza, Mayor and Arenal. The famous Mallorquina café occupies the first floor of the building between them. Under its windows there are always some women selling lottery tickets.

Puerta del Sol lottery ticket sales

Plaza Puerta del Sol.

The old people selling tickets for the state lottery are a common sight in the streets of Madrid. There are always some vendors with a sharp tongue at the western end of Plaza Puerta del Sol.

We turn our attention upwards and look for street signs on the buildings.

Street signs

Plaza Puerta del Sol.

Beautiful ceramic tiles with street signs have been put up in most of central Madrid. We can see some of them where streets lead off Plaza Puerta del Sol.

From the west end of Plaza Puerta del Sol we walk along Arenal in the direction of the opera palace. Arriving at the second street to the right, San Martín, we turn right and take a detour to Monasterio de Descalzas Reales at a square with a corresponding name.

Descalzas Reales

Hours: Open Tuesday-Sunday 10:30-13, Tuesday-Thursday 16-18. (B2).

A 16th C. convent for daughters of noble families. It became very rich and collected paintings. It has now been converted into a museum, showing famous works by Brüghel the elder, David, Titian, Rubens and others.

In the middle of the monastery there is a courtyard with 30 chapels.

We return to Arenal and turn right, pass the opera palace, Teatro Real, from the early 19th C and arrive at the square in front of the royal palace, Plaza de Oriente.

Plaza de Oriente

Plaza de Oriente. (A2).

The statue on the plaza is of Felipe IV, King of Spain, made according to drawings by Velázquez. The popular Café de Oriente is on our left, when we enter the plaza. The Palacio Real is in front of us, on the other side of the plaza.

We can make a detour into the Sabatini gardens on the northern side of Palacio Real, with a grandiose view to the palace.

Then we walk along the palace front to arrive at the tourist entrance through the courtyard on the southern side of Palacio Real.

Palacio Real

Plaza de Oriente. Hours: Open 9:30-12:45, in summer 16-18:30, in winter 15:30-17:15. (A2).

Built in the 18th C. on the foundation of an older palace that burned down in 1734. This one has 2,800 rooms and has stayed vacant since 1931. It is now a museum, open to the public, except for an occasional reception. The main attraction is the Throne Room, probably the most decorated room in the world, clothed in gold and velvet, with a ceiling painting by Tiepolo.

The apartment of Reina Maria Christina is now a tapestry museum. The apartment of Princesa Isabel is a museum of painting, embroidery, porcelain and crystal, containing works by Goya, Bosco, Rubens, Greco and Velázquez. The library of King Felipe V is now a book and coin museum. There is also a pharmaceutic museum and a museum of armor.

There is a special entrance to a carriage museum from the gardens Campo del Moro on the western side of the palace. The view from there up to the palace is imposing.

We leave the palace, turn right into Bailén past Catedral de la Almuenda for about 150 meters until we come to Mayor, which leads back to Plaza Puerta del Sol. We turn left at this corner of Bailén and Mayor and continue on Mayor just over 200 meters to arrive at Plaza de la Villa, the old City Hall square of Madrid. We turn right into the square and have Ayuntamiento on our right.

Ayuntamiento

Plaza de la Villa. (A2).

The City Hall of Madrid, built in the middle of 17th C. in Neo-Renaissance style.

The statue in the middle of the plaza depicts Admiral Alvaro de Bazán, the Spanish hero of the naval battle of Lepanto.

Casa de Cisneros is at the far end of the plaza.

Casa de Cisneros

Plaza de la Villa. (A2).

A 16th C. palace in Neo-Gothic Plateresque style with a noticable oriel window overlooking the plaza.

It is now a tapestry museum.

Hermeroteca is at the eastern side of the square.

Hemeroteca

Plaza de la Villa. (A2).

The Moorish palace has a Neo-Gothic entrance

It is now a library of periodicals.

Torre de Los Lujanes rises at the northern end of Hermeroteca

Torre de los Lujanes

Plaza de la Villa. (A2).

A 15th C. military defense tower, the prison of Francis I after the battle of Pavia.

At the northern side of Torre de los Lujanes the Punonrostro alley leads off the plaza. We follow the curved alley all the way south to San Miguel, about 200 meters in all.

San Miguel

Sacramento. (A2).

A 18th C. Baroque church with a convex street front.

We cross San Justo in front of San Miguel and turn into Letamendi which we follow to the San Pedro tower.

San Pedro

(A3).

A 14th C. tower, one of two Moorish towers in Madrid.

We continue on San Pedro past the church south to Plaza San Andrés and the adjoining Plaza Puerta de Moros, from where we turn left into the long Cava Baja, the main restaurant street in Madrid. Near the other end of the street we turn right into Bruno and walk a short way to arrive at Toledo where Catedral de San Isidro is in front of us.

Catedral de San Isidro

Toledo. (B3).

A 17th C. church in powerful and strict Jesuit style.

San Isidro is the patron saint of Madrid. The major festival of the year is held in his honor May 8.-15. It is a festival of music and cooking, bullfights and nightlife.

We go past the cathedral to the south and turn left into Estudios and continue to Plaza de Cascorro, where the Rastro market begins.

Rastro

(A3).

The main street market of Madrid is south from Plaza de Cascorro, in the street Ribera di Curtidores and most of the adjoining streets. This is a flea market, open Saturday & Sunday 10-14. It is a lively place with some pickpockets around so you have to be careful with your valuables.

This is the oldest and most colorful part of Madrid, with lots of alleys and the thickest Madrilenos patios.

We walk back Ribera di Curtidores, Plaza de Cascorro, Estudios and Toledo to Cava Baja, turn right into that street, cross Plaza Puerta Cerrada and walk along Cuchilleros.

Cuchilleros

(A2).

The main street of good restaurants Madrid, along with its continuation in Cava Baja in the other direction.

Among the restaurants on this mile are Casa Paco and Casa Botín in this part and Schotis, Esteban and Casa Lucio in the Cava Baja part.

We continue on Cuchilleros all the way up the steps and arcade of Plaza Mayor.

Plaza Mayor

(A2).

A comfortable square, completely free of motor traffic, a chosen place to sit down at a café. This is a rectangular square built in the beginning of the 17th C. All the buildings are in the same style, all three storeys and all with an arcade on the ground floor. We can walk in the arcade around the whole square.

In the middle of the square there is a statue of Felipe III. Nine arcades lead into the square, which otherwise is closed to the outside world.

This was formerly the main square of Madrid. Sentences were passed on heretics and they were executed here. Bullfights were here and coronations of kings. Now this is the tourist center of Madrid, also popular with locals. The Tourist Board office is at no. 3.

The square is the focal point of the yearly San Isidro festival.

San Isidro á Plaza Mayor

San Isidro is the patron saint of Madrid. The major festival of the year is held in his honor May 8.-15. It is a festival of music and cooking, bullfights and nightlife. The focal point of the festival is at Plaza Mayor.

If it is Sunday morning we can observe a quaint market in the square.

Plaza Mayor stamp market

Sunday morning stamp collectors gather at Plaza Mayor to exchange, buy and sell stamps. They clutch their large albums and huddle together at small tables, absorbed in their hobby.

We leave Plaza Mayor through the west arcade at the northwestern corner of the square, pass the Mesón tapas bar and turn left into Plaza San Miguel.

Plaza San Miguel

(A2).

A beautiful and lively food market is at the 17th C. square.

We return to Plaza Mayor, cross the square diagonally and leave it to the east at the southeastern corner and walk along Gerona and Bolsa past the Foreign Ministry of Spain to the squares Plaza del Ángel and Plaza de Santa Ana.

Plaza Santa Ana

(B2).

These two squares are the center of café nightlife in Madrid. The squares are dominated by the Victoria hotel, which fronts them both.

Here are Café Central, Cerveceria Alemana, Cuevas de Sésame and La Trucha, also the restaurant El Cenador del Prado.

From Santa Ana we walk north along Principe until we come to San Jerónimo where we turn left into Plaza Puerta del Sol where we started this walk through the old center of Madrid.

New Madrid

The newer part of central Madrid covers for our purposes two avenues and their neighborhood, Gran Vía and Paseo de Recoletos and the continuation of the latter in Paseo del Prado. It includes Plaza de España in the west and the Retiro park in the east.

Most of the important museums of Madrid are in the area around Paseo del Prado. They are Museo del Prado, Centro de Arte Reina Sofia and Colección Thyssen. We will end our walk through this part of the center at these important museums.

We start at Plaza de España.

Plaza España

Plaza España. (A1).

The square is far from beautiful, surrounded by ugly buildings from the last decades. It is important for the memorial of Cervantes the writer and the statue of his characters Quixote and Sancho Panza.

We turn our attention to the memorial and statues.

Don Quixote & Sancho Panza

Plaza España. (A1).

The bronze statue of Quixote and Sancho Panza has become a symbol of Madrid, vividly showing these extreme rather than typical characters from the well of Castilian history. Quixote is the aristocratic idealist and Sancho Panza is the earthy farmer, both in a way divorced from reality, just as many Castilians want to think of themselves.

Miguel de Cervantes Saavedra was a contemporary of Shakespeare in the end of the 16th C. By writing the story of the travails of Quixote and Sancho Panza he was of the same importance to the Spanish language as Shakespeare was to the English language.

We leave the plaza at its eastern corner and walk along Gran Vía.

Gran Vía

Gran Vía. (B2).

The main tourist avenue in Madrid, lined with offices of airlines and car rentals, international thrash food restaurants and hotels. The center of Gran Vía is at Plaza de Callao, where two pedestrian streets, Preciados and Carmen lead down to Plaza Puerta del Sol, passing the main department stores of Madrid on their way, El Corte Inglés and Galerias Preciados.

A little farther to the east Gran Via joins with another traffic artery, Alcalá, which comes from Plaza Puerta del Sol. All the way to Paseo de Recoletos we are walking alongside the heavy traffic of beeping motorists.

To the south of Gran Vía is the old center of Madrid with a web of narrow alleys, lots of tapas bars, cafés and restaurants. To the north is a more recent part of the center, more frequented by young people, with louder music entering the streets from the establishments of leisure.

When we arrive at Paseo de Recoletos we observe the palatial post office on the other side.

Postes

Plaza de Cibeles. (C2).

Probably the most heavily decorated post office in the world, built in wedding-cake style at the beginning of the 20th C.

We are at Plaza de Cibeles. On the plaza there is a statue from the 18th C. depicting the goddess of fertility, Cybele, in a wagon pulled by lions.

We turn left into Paseo de Recoletos.

Paseo de Recoletos

Paseo de Recoletos. (C1).

The avenue is lined with cafés with outdoor sections on the green islands between the motor traffic lanes. Among them is an Art Nouveau glass house, belonging to Café d’Espejo. The best-known café at this stretch is Gran Café de Gijón.

When you enter the cafés the traffic noise drowns in the noise of the lively conversation. But the heavy motor traffic continues all day, all evening and far into the night.

Just before we arrive at Plaza de Cólon we pass Biblioteca Naçional, the national library.

We arrive at Plaza de Cólon.

Plaza de Cólon

Plaza de Cólon. (C1).

The plaza is dominated by a giant monument with a statue of Cólon or Colombus on top. The monument rises above fountains and a subterranean cultural center with a gallery and a theater. The entrance is at the monument.

At the back of the plaza there are monuments honoring famous Spanish explorers.

The palace to our right houses Biblioteca Naçional, facing Paseo de Recoletos, and Museo Arquelógico Naçional, the national museum of archeology, facing Serrano, open Tuesday-Sunday 9:15-13:15.

We turn our attention to the Cólon statue.

Cólon

(C1).

Columbus is a national hero of Spain, even if he was really an Italian, born in Genova. But it was Spain that was ready to finance his addiction to explorations, which enormously helped the European discovery of the Americas and made Spain for a century the major superpower on earth, amassing an empire covering most of Latin America.

It is no wonder that his memorial is a major landmark of Madrid.

We turn right into Serrano.

Serrano

Serrano. (C1).

The main fashion and antique street of Madrid, in fact the most expensive street in town, good for observing fashionable ladies walking with flourish on the pavement.

This is the Salamanca district, built by noble families in the 19th C., now a district of foreign embassies.

We continue on Serrano all the way to Plaza de la Independenzia with the Puerta de Alcalá in the center of the plaza.

Puerta de Alcalá

Plaza de la Independenzia. (C2).

A triumphal arch built according to drawings by Sabatini in the late 18th C. in memory of the investiture of Carlos III.

From the plaza we enter the northwestern corner of the Retiro park.

Retiro

(C2).

The large park is similar in size to Hyde Park in London, but much more covered in woodland. This park was laid out in the 17th C. for the summer palace of Felipe IV, converted into a public garden in the late 19th C.

We pass a marionette theater for children, fortune-tellers with Tarot cards, hot-dog stands and pickpockets.

On our left we pass lake Estanque.

Estanque

People rent pleasure boats to row around the lake.

A memorial to Alfonso XII is on the other side of the lake, designed in a wedding-cake style that is similar to the memorial of Victor Emanuel II in Rome.

We continue straight through the park, passing bridge, backgammon and chess players, excited lovers and peculiar dogs. Finally we leave the park by the southwestern corner and walk down Claudio Mayanno.

Claudio Mayanno

Claudio Mayanno. (C3).

Second-hand bookstalls line the street. The action is most interesting on Sunday morning when Madrilenos relax in the Retiro park.

We cross Plaza del Emperador Carlos V and walk a few meters southwest along Atocha and turn right into Santa Isabel where Centro de Arte Reina Sofia is at no. 52.

Centro de Arte Reina Sofia

Santa Isabel 52. (C3).

The old building is immediately recognizable by glass enclosures that have been erected around new outside elevators.

This extensive museum is similar in size to Museum Pompidou in Paris. It boasts of 20th C. Spanish masters, such as Salvador Dalí, Joan Miró and Pablo Picasso.

The main attraction is the Guernica by Pablo Picasso.

Picasso

Santa Isabel 52. (C3).

Guernica may be the best-known work of art in the 20th C. It describes the effect of a German aircraft attack on a Basque town in the Civil War of 1936-1939. Picasso painted it for the Republican government, that Franco displaced at the end of the civil war.

The painting was returned to Spain after the death of Franco and demise of Falangism and became a symbol of Spanish democracy. It has a place of honor in Centro de Arte Reina Sofia.

We return on Santa Isabel and Atocha to Plaza del Emperador Carlos V. There we turn left along Paseo del Prado, past Jardín Botanico and Museo del Prado on the other side. At Plaza Canovás del Castilio we arrive at Palacio de Villahermosa housing Colección Thyssen.

Colección Thyssen

Plaza Canovás del Castilio. (C2).

A museum of 787 works of art collected by the Swiss millionaire Thyssen-Bornemisza and put by him into the custodianship of Spain. It opened it doors in 1992.

Opposite Palacio de Villahermosa on the other side of San Jerónimó is the Palace luxury hotel. Behind Villahermosa on San Jerónimó is Cortes Españolas, the parliament of Spain. Opposite Villahermosa on the other side of Plaza Canovás del Castilio is another luxury hotel, the Ritz.

We cross Plaza Canovás del Castilio, turn right and walk to the entrance of Museo del Prado. If there are crowds waiting to enter the main entrance, it is often easier to walk on and enter the museum from the south side, where there tend to be less crowds.

Museo del Prado

Paseo del Prado. Hours: Open Tuesday-Saturday 9-15, Sunday 9-14. (C2).

Prado is one of a handful of major art museums in the world, in the same class as the Louvre in Paris, Uffizi in Florence, National Gallery in London and National Museum of Art in Manhattan. It started as the private collection of the Spanish royal dynasty.

When browsing the museum we may notice the violent nature of many of the works of art. The paintings are more brutal and bloody than the paintings of other museums of the same stature. Destruction, death and the Devil seem to have weighed heavily on the religious minds of the extremely Catholic Habsburg dynasty of Spanish kings.

Some of the major works of Goya, El Greco, El Bosco, Raphael and Rubens decorate the walls of Prado, in addition to several other masters. The collections of Prado are so large that only a tiny fraction can be exhibited at the same time in the extensive palace. It is difficult to give directions as the placing has tended to change.

There are some important works by Goya.

Goya

Goya was a major force in the Romantic period of European painting. He lived 1746-1828, famous for his violent paintings expressing extreme feelings and abhorrence of war and its terrors.

His paintings in Prado include the two Majas, the clothed and the naked Maja, the Execution of the Rioters, and Saturnus Eating His Son.

El Greco is another major master in Prado.

El Greco

El Greco dominated the Spanish scene of painting in the Renaissance period. He lived 1541-1614, born in Crete, studied with Titian in Venice and later fled to Spain as a vehement Catholic. He is famous for his strong use of powerful colors marking the pinnacle of Renaissance art. He lived in Toledo and painted for religious patrons.

His paintings in Prado include Nobleman with a Hand on His Chest and Adoration of the Shepherds.

El Bosco is another great master in Prado.

El Bosco

El Bosco was a Dutchman, also known as Hieronymus Bosch, lived 1450-1516, a member of a fanatic group of Catholics. His weird pictures are hair-raising and surrealistic attacks on hypocrisy, greed and lust. The extremely religious King Felipe II of Spain adored them.

His paintings in Prado include Garden of Delights and Adoration of the Magi.

Velásques is another Spanish master at the Prado.

Velásques

Possibly the greatest painter in Spanish history, 1599-1660, born in Sevilla and became the court painter of the kings in Madrid.

His paintings in Prado include Maids of Honor, probably the main diamond of the museum.

Memorable paintings by other masters include the Cardinal in Red by Raphael, and the many naked and fat ladies of Rubens.

This concludes the second walk through the center of Madrid.

1996

© Jónas Kristjánsson

Roma walks

Ferðir

Papal Rome

St Peter’s is the main attraction of Rome and the Vatican museums with the Sistine Chapel are also in the group of main attractions. The Vatican museums reflect the fact that the Papal state was for centuries one of the main centers of the world.

We start our walk on the Tevere river bank at the Ponte Umberto bridge, opposite one of the most conspicuous buildings in Rome, the national courthouse.

Palazzo di Giustizia

(B2).

The national courthouse is an enormous, cream-colored, ornate pile in historical style, designed by Gugliemo Calderini, built 1889-1910, dominating the river view.

We walk downriver along Lungotevere Castello to the next bridge, Ponte Sant’Angelo

Ponte Sant’Angelo

(B2).

The most beautiful bridge in Rome is from antiquity, built by emperor Hadrian in 136 to connect the Martian Fields (Campus Martius, Campo di Marzo) with his mausoleum on the other side of the river.

The three central arches are original and the two bankside arches are 17th C. The statues of St Peter and St Paul on the southern end of the bridge are from 1530. The other ten statues are by Bernini, from 1667-1669.

At the northern end of the bridge the imposing mausoleum of emperor Hadrian lies open before the eye.

Mausoleo Adriano

(B2).

The circular building is predominantly original, built by emperor Hadrian in 135-139 to contain his ashes, completed by emperor Antonius Pius. It is in the Etruscan mausoleum style, originally with a conical earth mound on top of the building, crowned by a statue of Hadrian himself.

When emperor Aurelian fortified Rome in 270 he included the mausoleum as a fortress in the city wall. Pope Gregorian I built a chapel on the mound in 590, dedicated to archangel Michael (Sant’Angelo) whose statue replaced the one of emperor Hadrian. Later the mausoleum was converted into a papal castle which has up to now carried the name of Castel Sant’Angelo.

Pope Nicolas V built a brick building on top of the circle in mid-15th C. Pope Alexander VI built the Passetto escape corridor between the castle and the Vatican in 1493 and the octagonal defence towers around 1500. The castle withstood an attack by the French king Charles V in 1527 during his sack of Rome. Pope Clementine VII fled through the Passetto to the castle. Later the castle became a barracks and a prison.

The mausoleum is now a castle museum which we enter from the river side.

Castel Sant’Angelo

Hours: Open Tuesday-Saturday 9-14, Sunday 9-13, Monday 14-19. (B2).

We walk up ramps and stairs to get into the main courtyard with the original statue of Sant’Angelo from 1544. A 18th C. bronze statue by Pieter Verschaffelt has replaced it at the top of the castle. The ramp is mostly original, with black and white mosaics, ending in Hadrian’s burial chamber.

The museum is mainly of military nature. On the top floor there are apartments of three popes, Pius IV, Julian II and Paul III. Bramante decorated the apartments of Julian II where there is an excellent view over the city. The library and archives of the Vatican is also on this floor.

The main garden, Cortile di Onore, laid out by Pope Alexander VI of Borgia, is on the level below the apartments, also the main courtroom, a few prison cells and the chapel of Pope Leo X, built by Michelangelo in place of the old chapel. One of the most famous prisoners was the monk and scientist Giordano Bruno.

We turn right from the castle and walk the avenue Via della Conciliazione all the way to Piazza San Marco in front of St Peter’s. From the piazza we turn right along the Vatican buildings.

Vaticano

(A2).

This is not Italy, we are in the papal state of the Vatican. Here the post boxes are blue, ensuring swift delivery of your letters. But you have to use Vatican stamps, not Italian. This is a separate state with special ambassadors to the capitals of the world, the papal nuncios.

Building started in 500 and got an impetus after 1377 when the Pope moved back to Rome from Avignon. At that time the Vatican took over as papal headquarters from the Lateran palace which had been destroyed in a fire. Most of the buildings are 15th and 16th C.
The buildings were gradually filled with artworks and antiques which now make up the Vatican museums.

We continue along the Vatican buildings on Via did Porta angelica, Piazza del Risorgimento, Via Michelangelo and Viale Vaticano to the entrance of the Vatican museums.

Musei Vaticani

Hours: Open Monday-Saturday 8:45-13, last Sunday of month 8:45-13. (A2).

Well organised and much visited, most famous for the Sistine Chapel, which sparkles after the recent cleanup. We can take four differently long walks through the museums, marked in different colors. We should choose the longest walk if we can possible manage.

We start in the Egyptian Collection with the 13th C. B.C. statue of Queen Tuia, mother of Ramses II and the 21st C. B.C. bust of Pharaoh Mentuhotep. Then we continue to the Greek-Roman Collection with the famous Belvedere garden of the original 1st C. violent-dynamic Late-Hellenic Baroque statue of King Laocoën and his sons fighting with snakes, found in the ruins of Nero’s Golden House.

Next comes the Etruscan Collection showing artefacts from the tomb of an Etruscan couple. The collections shows well the special position of Etruscan culture which often is considered to have originated in Asia Minor and was certainly different from the Greek and Roman ones. Etruscan civilisation preceded the Latin one in the area around Rome.

We continue along a long corridor with carpets, geographic maps from 1580-1583 and extensively decorated ceilings and arrive at the Rafaello Rooms.

Stanze di Rafaello

The collection shows Rafaello’s frescos from 1508-1517, including The Fire in the Borgo, The School of Athens, The Dispute of the Holy Sacrament, The Mass at Bolsena and The Liberation of St Peter.

Pope Julius II liked Rafaello’s work and commissioned him to decorate four rooms of his apartment, replacing earlier artworks. Rafaello died before he could finish his work.

This part of the Vatican museums probably ranks behind the Sistine Chapel as one of the main attractions.

We next pass the Chapel of Nicolas with frescos by Fra Angelico from 1447-1451 and the Borgia apartments with frescos by Pinturicchio from 1492-1503 and arrive at the Sistine Chapel.

Capella Sistina

(A2).

Built in 1475-1480, famous for the Michelangelo ceiling frescos, painted in 1508-1511 and the altar wall fresco painted in 1533. The ceiling frescos depict scenes from the Old Testament, like Creation of the Sun and Moon, Creation of Adam, Original Sin, and The Deluge.

The altar wall fresco depicts The Last Judgement. It is a dynamic picture marking a historical departure from the Renaissance style into the emerging Baroque style.

Several artists painted the 12 frescos on the walls of the chapel, Botticelli, Ghirlandaio, Michelangelo, Perugino, Rosselli and Signorelli. These frescos show episodes from the lives of Moses and Christ.

We visit the Pinacoteca with famous paintings by 15th and 16th C. artists like Rafaello, da Vinci, Caravaggio and Bellini. Finally we come to the Archaeological Museum with mosaics from Caracalla’s Baths. We leave not by foot but in a special bus that traverses the Vatican gardens every half an hour between the Vatican museums and Piazza San Pietro. It is the easiest way to get to see the gardens.

Piazza San Pietro

(A2).

The elliptical piazza with colonnades of four rows of columns, designed by Bernini, built in 1656-1667. The purpose of the ellipse is to draw attention to the front of St Peter’s and to act as an embrace for the believers when they listen to the Pope.

On top of the colonnades are 140 statues of angels. A 1st C. obelisk from Heliopolis is in the middle of the piazza, brought to Rome during the reign of Caligula. The fountains are by Maderno to the right and Bernini to the left.

Preceding St Peter’s was the Old St Peter’s, built during the reign of Constantine the Great in early 4th C., probably in 326. The old cathedral was the main cathedral of Rome but not a papal church. It was built in this place because St Peter is said to have been crucified here during the reign of Nero.

We observe the front of the cathedral before we enter St Peter’s.

San Pietro

(A2).

Originally a Greek cross church designed and mostly built by Michelangelo in 1547-1564 and extended into a Latin cross basilica by Maderno and Bernini in early 17th C. The majestic dome was finished by Giacomo della Porta after Michelangelo’s death. In all it took a century and a half to build St Peter’s, from the first designs by Bramante in 1506 to the finishing of the piazza by Bernini in 1667.

St Peter’s is built in Renaissance style and decorated in Baroque style. The front is rather diminutive, designed by Maderno and built in 1607-1614. It largely hides the masterpiece of Michelangelo, the enormous dome. Statues of St Peter and St Paul are in front of the church. On top of the front there are statues of Christ and all his disciples except for Peter. The balcony of the pope is beneath the pediment.

The church is one of the biggest in the world, with 450 statues, 500 columns and 50 altars, heavily decorated with marble and artworks. It can take 60.000 people at the same time. It is just over 200 meters long with a central dome of 140 meters in height and 40 meters in width, modelled on the Pantheon. It is lighter in appearance than envisioned by Michelangelo, completely set with mosaics.

We observe some of the most beautiful artworks in the church, such as Pietà.

Pietà

To the right of the entrance we see the crown of Michelangelo’s work. It is Pietà, from 1499-1500, showing the sorrow of Maria after the death of Christ.

We go to the altar in the middle of the cathedral.

Baldacchino

The papal altar is in the middle of the nave under the dome. It is a throne from 1592-1605, overlooking the crypt where St Peter is supposedly buried. An enormous baroque baldacchino rises 20 meters on spiral columns above the altar, built by Bernini in 1624 from bronze that Pope Urban VIII robbed from the Pantheon.

In front of the altar to the right there is a bronze statue of Jupiter, originally from the Capitolum, but now said to depict St Peter. The foot of Jupiter has become shiny of believers’ kisses who do not know that this is a pagan god. In the apse there is the heavily baroque Throne of St Peter in Glory from 1666 by Bernini.

From the church entrance to the right we can access an elevator to the roof with good views over Rome and with stairs up to the dome with views down to the church. From the south side of the church there is an entrance into a 1th-4th C. graveyard which has been excavated. You have to book beforehand if you want to inspect it.

But this walk is over.

Imperial Rome

The classical center of Rome was in the valley west of the Capitolum hill and north of the Palatinum hill. It was Forum Romanum which was the central square of Rome in republican antiquity and Fori Imperiali which was a series of central squares in imperial antiquity.

During centuries these squares were the center of the Western world, from the time that Romans took over from Greeks as the standard-bearers of the west and until the popes moved the center a kilometer and af half to the south-east, to the Laterano square.

Most of the glory of the past has disappeared. There are broken columns and remains of walls which give an idea of the classical grandeur. Much of the Trajan Market and the Maxentian Basilica is still standing. There are some remains of imperial palaces, a few whole triumphal arches and the Curia, the meeting room of the senate. The enormous Colosseum is now the center-stage of this part of Rome.

We start the walk at the northern end, on the central square of modern Rome, on Piazza Venezia, where we can clearly see the Column of Trajan. We approach the column.

Colonna Traiana

(C3).

The Trajan column is surprisingly intact, having been standing here for nineteen centuries. Emperor Trajan built it in 113 to commemorate his victories in two wars against the Dacians in Romania. The column is 40 meters tall, including the pedestal.

The story of the wars is told in 100 marble reliefs spiralling up the column. They would cover 200 meters if they were laid out in a straight line. As many monuments of antiquity it was originally painted in bright colors. Originally the column was surrounded by library buildings from whom people could observe the marble reliefs at close hand.

For centuries a statue of Trajan stood at the top of the column. In 1587 it was replaced with a statue of St Peter. Behind the columns we see the remains of Basilica Ulpia, bearing the family name of Trajan. We see that in antiquity the level of the land was much lower than it is nowadays.

We pass the ruins and go uphill by way of the stairs of Via Magnanapoli up to Via Quattro Novembre, where the entrance is to the Trajan Forum.

Foro di Traiano

Hours: Open Tuesday-Saturday 9-13 & 15-18, Sunday 9-12:30, closed Monday. (C3).

The largest market or mall of imperial Rome was built in a semicircle at the bottom of the hill. It was built in 107-113 by Apollodorus of Damascus, the architect of Trajan. It is a complex of 150 shops and offices on several storeys, considered at that time to be one of the wonders of the classical world.

The shops are grouped together according to the merchandise. There is a mall of wine shops and spices, Via Biberatica. The cool shops at the bottom of the complex probably sold vegetables and fruit. On the second floor there were shops for olive oil and wine. Higher up there were shops of less perishable goods and distribution offices for the corn dole.

Above the ruins of the Trajan market there is a military tower from 1227-1241, one of the best preserved remains of medieval architecture in Rome. It is Torre delle Milizie.

We return down the steps and walk along Via Alessandrina by the railing separating us from the Trajan forum, past Casa dei Cavalieri di Rodi, the palace of the Rhodos or Maltese knights, built in 1464-1471 in Venetian Renaissance style as we can see from the oriel balcony facing the forum. We now come to the Augustus Forum.

Foro di Augusto

(D3).

This market was built in 31 B.C. by emperor Augustus to celebrate his victory over Brutus and Cassius at Philippi in 41 B.C. In the middle there are remains of the Temple of Mars the Avenger (Martius Ultor), which thereupon became the family temple of Augustus’s descendants.

On both sides of the temple there are remains of basilicas. Between the basilicas and the temples are steps which led the way to the ancient slum of Suburra, which was directly behind the wall. Half of the Forum of Augustus is hidden below the modern road of Via di Fori Imperiali.

We continue along the railing and come next to the Forum of Nerva.

Foro di Nerva

(D3).

The last part of the excavations on the other side of the railing, directly behind the Hotel Forum. This long and narrow market was opened by emperor Nerva in 98, adjoining the ancient street of Argiletum, which lead from Forum Romanum, along the Curia, to the suburb of Suburra.

Little can be seen of the ancient temple of Minerva which was in the center of this forum. The stones were used by Pope Paul V to build a fountain on Janiculum hill. Northeast of the forum there is a 13th C. tower, Torre de’Conti.

At that time there was yet another forum on the other side of the forum of Nerva. It was the Forum of Peace built by emperor Vespanian in 70. This forum is almost completely covered by Via dei Fori Imperiali and Via Cavour. It had a temple of peace and a library where now the church Santi Cosma e Damiano stands.

We now pass Via dei Fori Imperiali which was laid by Mussolini straight through the antique ruins. It should be removed to enable new excavations and will probably be, sooner or later. We return by the other side of the street and arrive at the Forum of Caesar.

Foro di Cesare

(C3).

Two thirds of this forum are visible, including three columns from the temple of Venus Genetrix, which the Julian family considered to be their ancestor, and broken columns from the money-changing market of Basilica Argentaria, which was alongside the ancient road of Clivus Argentarius. Julius Cesar built this forum in 51.

We take a detour from the south end of the forum into the alley of Via Tulliano in the direction of the Arch of Septimus Severus. On our right we see steps into a church cellar. These steps lead to the Mamertine Prison.

Carcere Mamertino

Hours: 9-12:30 & 14:30-18. (C3).

The prison is on two levels. In antiquity it housed famous prisoners such as Jugurta, King of Africa, in 104 B.C., and Vercingetorix, Chief of the Gauls, in 46 B.C. There are stories that St Peter and other Christina martyrs were also incarcerated here.

From here we have a good view of part of Forum Romanum, which we shall soon visit. First we have to retrace our steps along Via dei Fori Imperiali or along the footpath of Via della Salara Vecchia, to the entrance to the Roman Forum.

Foro Romano

Hours: Open daily 9-14, Monday, Wednesday-Saturday -30 min. before sunset. (C3).

The main square of republican Rome was originally a shopping center with brick buildings, but was then transformed into a marbled square of politics and religion up to the migration of tribes in the Middle Ages, when the Roman empire disintegrated.

Excavations have opened up this place so that we can imagine the layout of the city center in ancient times, if we take our time to stroll through the area. The western part was dominated by the two main basilicas, Basilica Aemilia and Basilica Julia, the oratorical platform of Rostra and the senate of Curia. The eastern part was dominated by several temples and the Basilica of Constantine and Maxentius.

The Roman Forum was a kind of a living room for political citizens during the Roman republic. All major political and religious activity was concentrated there, also the major financial transactions and much commerce. Originally the area was a sump that was drained by Cloaca Maxima to make buildings possible.

When we enter the area we have the base of Basilica Aemilia on our right side and the Temple of Antonius and Faustina on our left side.

Antonio e Faustina

(D3).

The temple was built by Antonius Pius in 141 and dedicated to his late wife Faustina. The six frontal columns are the original obelisks and the steps up to the temple are also original.

The front itself is a baroque addition from 1602. The temple had already been converted into a church in the 11th C., dedicated to San Lorenzo. The building is now closed to the public.

We turn our attention to Basilica Aemilia on the other side of the entrance.

Basilica Aemilia

(D3).

This basilica from 179 B.C. was named by the family that built it and was responsible for its upkeep. The remains are mainly from the 1st C. It was burnt down by the Goths when they sacked Rome in 410.

The basilica was a rectangular building with colonnades. It was a meeting place for politicians, financiers and businessmen all the way to its demise.

Between Basilica Aemilia and Basilica Julia on the other side of the Forum, is the Via Sacra.

Via Sacra

(C3).

The street of religious, political and military processions, the most important avenue in ancient Rome. When victorious generals came back from their successful campaigns they rode along this street in triumphal processions to the Capitoline hill to give thanks to Jupiter.

Triumphal arches were later built across this road, the Arch of Septimus Severus, the Arch of Titus and the Arch of Constantine.

We walk Via Sacra past Basilica Aemilia and come at its end to the ancient street of Argiletum, which lead to the Suburra. On the other side of Argiletum is the Curia.

Curia

(C3).

The meeting place of the Roman senate was built approximately here in 80 B.C. and restored in this place several times in ancient history. The present building is a restoration of Emperor Diocletian’s Curia in the 3rd C., built on its ruins.

This is a rather dour brick building. The original was more beautiful, as it was clothed in marble. The Curia was robbed of its famous bronze doors by Pope Alexander VII for use in San Giovanni in Laterano and are still there. The bronze doors to the present Curia are replicas.

Two relief panel decorations from the Rostra in Trajan’s time are on show inside the Curia building.

Outside the Curia we see the Arch of Septimus Severus.

Arco di Severo

(C3).

The arch was built in 203 by Septimus Severus after his and his sons’ victory over the Parthians to celebrate his decade in power. When his son Caracalla became emperor after the death of Severus he had his brother Geta killed and removed his names from the arch. The holes are still visible.

This is first triumphal arch with the columns separated from the wall behind them. It is one of the best preserved monuments in the forum. During the Middle Ages it lay half-buried in earth. Since then it has been excavated and has regained some of its older splendor, except for being rather eroded.

Beside the arch we see the Rostra.

Rostra

(C3).

A podium or a dais for Roman politicians. Such a platform was here all the way back to 338 B.C., and the present one is from Caesar’s time, 44 B.C. The name comes from a decoration made of ships’ prows (rostra), captured in the Battle of Antium in the 4th C. B.C.

Behind the Rostra there are some remains of temples, the Temple of Saturn, the Temple of Vespasian and the Temple of Concord.

Tempio di Saturno

(C3).

The most prominent of the remains of the temples at the western end of the Roman Forum are eight Ionic columns of the Temple of Saturn with a section of the entablature. A temple dedicated to Saturn was here since 497 B.C., the first temple in the forum. These remains are from the 4th C. Saturn was the god of the masses. Every year the Saturnalia revelries were held in his honor in December.

Beside these columns there are three Corinthian columns from the Temple of Vespasian. It was built in 79 by his son and grandson after his death.

Beside the Saturnine columns there a platform from the Temple of Concord, built in memory of the concord between the Roman patricians and plebeians in 367 B.C. Behind the Vespasian and Saturnine columns there are twelve Corinthian columns from a portico that Emperor Dominitian built at the end of the 1st C. for the twelve main Roman gods.

Behind all this temples the massive wall of Tabularium dominates the scene.

Tabularium

(C3).

The austere building was built of peperine in 78 B.C. as national archives and national treasury, filling the depression between the Capitolum and Palatinum. The portico and six of the nine pillars are original. The building on top of them is the Senatorial Palace which was built upon the ruins of the Tabularium.

We turn back from the Rostra. In front of us is the Column of Phocas.

Colonna di Foca

(C3).

The slender, Corinthian column is 13,5 meters high, built in 608 to thank the Byzantine emperor Phocas for visiting Rome and giving the Pantheon to the pope. It is the last monument known to be erected in the forum before its demise.

On the right side we see the foundation of Basilica Julia

Basilica Giulia

(C3).

The basilica was enormous, measuring 82 meters by 18 meters, with five aisles and three storeys, fronting Basilica Aemilia on the other side of Via Sacra. This basilica was built by Julius Cesar in 55 B.C. and finished by emperor Augustus in 12. It has been almost completely destroyed. Standing are the steps, the pavement and some column stumps.

The purpose of this basilica was to be a courthouse, where the 180 centumviri or magistrates tried cases in four courtrooms in public.

The remains of a row of columns are in front of the basilica. The columns were built in 300 to honor some Roman generals. On the side of the basilica, a little to the back, there are three white and slender columns from the Temple of Castor and Pollux, built in 484 in memory of a victory in the battle of Lake Regillus against the Tarquinian kings. The present remains are from a restoration in 12 B.C.

The Temple of Julius Caesar, erected by Augustus, is next to the basilica on the Via Sacra. On the far side of the temple we come to the Temple and the House of the Vestal Virgins.

Vestae

(D4).

The circular temple, originally surrounded by 20 columns, is from the 4th C., based on earlier Vestal temples which had been in the same place since the 6th C. B.C.

The Vestal virgins kept alight the sacred flame of Vesta, the goddess of the hearth, and guarded the other holy items of the Roman state, such as the Palladium statue.

The Vestal virgins lived in the building behind, the Vestae. We can still see the garden with two ponds of water lilies and eroded statues of the virgins. Originally the house had 50 rooms on three storeys. Some of the rooms around the garden have been preserved.

We leave the Vestae and cross Via Sacra to Antonio e Faustina on the other side. On the way we pass the back side of the scant remains of the Regia, the office of the Pontifex Maximus, the High Pries of Rome. On the other side of the Via Sacra we turn right and see on our left side the Temple of Romulus.

Tempio di Romolo

(D4).

The circular temple from the early 4th C. is possibly dedicated to Romulus, son of emperor Maxentius. It is a brick building with a cupola on top, flanked by two rooms and with a concave porch in front with heavy and original 4th C. bronze doors.

This temple has been preserved as an entrance to the 6th C. church of Santi Cosma e Damiano, built into a part of the Vespanian Forum of Peace. Nowadays the church is entered from the Via dei Fori Imperiali side.

We continue on Via Sacra to the imposing Basilica of Constantine and Maxentius.

Basilica Constantino e Maxentius

(D4).

This giant basilica is partly still there, 35 meters high. It was the largest building in the forum and has three immense vaults, built by emperor Maxentius in 308-312 and finished by emperor Constantine.

This last basilica of antiquity covered an area similar to the Julian and Aemilian basilicas and is higher than they were. It was used for judicial and business purposes. Originally the roof was covered with gilded tiles which were stolen in the 7th C. to cover the roof of the old St Peter’s.

It bears witness to the feats of Roman engineers. The technique was the same as in the building of the vast baths of Caracalla and Diocletian in Rome.

Via Sacra continues to the Arch of Titus.

Arco di Tito

(D4).

A triumphal arch of classic proportions on a ridge in the Via Sacra. It was erected in 81 by emperor Dominitian to honor the victories of his brother Tito and father Vespanian in the war against the Jews.

The beautifully carved marble reliefs show Roman soldiers carrying off the booty, including the seven-armed chandelier from the temple in Jerusalem.

Here we turn right off the Via Sacra and climb uphill to the Palatine hill on the Clivus Palatinus path.

Palatino

(C4).

The oldest village of Rome was on the cool slopes of the Palatine hill. Emperor Augustus built his imperial palace in a wealthy suburb on the hilltop. The following emperors continued to build palaces there and the last emperor of the Flavian dynasty, Dominitianus, converted the whole hill into an imperial palace, Domus Flavia.

Little can now be seen of the former splendor of antiquity but many gems must be hidden under the Farnese-gardens that now occupy the major part of the hill. Excavations are going on in the area of Domus Livia. In addition the Augustinian and Flavian palaces, remains have been found of the Tiberian and Severan palaces.

With the change from republican to imperial Rome, the political center of the Western world gradually moved from the Forum Romanum beneath the hill up to the imperial Palatine hill. It then gradually began to decline in the 3rd C., when the emperors left Rome for other places in the far-flung empire. And the Christian popes never took a liking to this hill.

If we walk toward the modern archaeological museum we pass Domus Augustana on our left and Domus Flavia on our right. We start with the latter.

Domus Flavia

(D4).

The remains of the family temple of Domus Flavia are nearest to the road down to the Forum Romanum. Then comes the throne room and finally the judicial basilica, where the emperor distributed justice.

A courtyard, peristyle, is behind the remains of these buildings, originally surrounded by a colonnade. An octagonal pond in the middle is still there. Subterranean rooms are below the buildings and the garden.

Beyond the peristyle there was the triclinium, the dining room of the emperor, the most beautiful part of the palace. A part of the multi-colored marble floor has been preserved. Around the triclinium were drawing rooms, nymphaea. The one on the right has been partly preserved.

To the west are the remains of Domus Augustana.

Domus Augustana

(D4).

The palace was built around two gardens. The higher garden was in front of the present museum house and the lower one was behind it and to its left. The lower floors of the palace still rise in a concave form above Circus Maximus on the other side of the hill.

To the left of the palace is a stadium from the time of emperor Dominitian, originally surrounded by a giant colonnade. The ellipse at the southern end is an addition from the time of the Ostrogothic king Theodoric in the 6th C. A balcony is on the far side, probably for observing games in the stadium.

On the other side of the stadium are the remains of the baths of Septimus Severus and to the south the remains of his palace, which partly stands on arches stretching up from the Circus Maximus lowland.

We turn back to Domus Livia and pass through it to get to the excavation area around the House of Livia.

Domus Livia

(C4).

This was the relatively modest palace of emperor Augustus and his wife, Livia. Archaeologists have removed frescos from some rooms and put them outside for people to see.

The remains of a temple that emperor Augustus built for Apollo are in this area. Also the so-called huts of Romulus, which are remains of prehistoric dwellings. And the Temple of Cybele, where we can still see a few column stumps.

We continue into the Farnese gardens where the Tiberian palace was.

Domus Tiberiana

(C4).

The Farnese gardens were laid out in the middle of the 16th C. on the ruins of the former palaces of emperors Tiberius, Caligula, Trajan and Hadrian. The palace of Tiberius, Domus Tiberiana, was adjacent to Domus Livia. Then came the palaces of Trajan and Hadrian and on the far western tip was the palace of Caligula.

Nothing can be seen from above of these palaces but remains of outer arches can be seen from the Roman Forum below. Excavations would probably bring important things to light.

We return down to the Arch of Titus and there turn right on Via Sacra along a few columns from the Temple of Venus and Rome, which emperor Hadrian built in 121-136 and continue in the direction of the Colosseum. Once the entrance to the golden palace of Nero was here. We go to the right to observe the Arch of Constantine.

Arco di Constantino

(D4).

The triumphal arch was erected in 315 to commemorate the victory of Constantine over his co-emperor and rival Maxentius. It is beautifully designed and heavily decorated with marble reliefs.

Some of these were robbed from older 2nd C. monuments of Trajan, Hadrian and Aurelius. Already in the time of Constantine the practice had started to erect new and lesser monuments by spoiling older and better existing ones. This continued for centuries. Popes and cardinals were especially damaging, as can clearly be seen on the ruins of the Colosseum.

We now turn our attention to the enormous Colosseum.

Colosseo

Hours: 9-19, except Wednesday & Sunday 9-13. (D4).

The symbol of classical Rome. The elliptical circus is 188 and 156 meters in diameter and could seat 50.000 spectators when it was built in 72-96 during the reigns of the Flavian emperors Vespanian, Titus and Dominitian. Much of the outer walls are still there, but devoid of the marble and other decorations that made this building one of the wonders of the world.

Four storeys are on the outside, a Doric arcade at the bottom, then a Ionic arcade and a Corinthian one. The outer wall of the top floor was massive, originally covered with bronze shields. This order of the Greek column styles has since been an example for later architects. A canopy was stretched over the arena to protect spectators against the sun.

This engineering feat had 80 entrances and a complicated system of staircases to enable 50.000 spectators to leave in a hurry. The underground city of officials, slaves and animals below the arena is now visible. The games stopped in the 6th C., and in the 13th C it became a fortress. In the 15th C the popes started to rob it of material for St Peter’s. This malpractice was halted in the 18th C.

After making the rounds inside the Colosseum we cross the Piazza del Colosseo and climb the Esquiline hill to a few remains of the ancient Golden House of Nero.

Domus Aurea

(D4).

Colosseum was built in the former palace pond of the Golden House of emperor Nero. He built this palace in 64 after a major fire in Rome. The palace only existed for a few years and was famous for the bottomless luxury, including the piping of scents. The main dining room was rotated by slaves.

The emperors who succeeded Nero tore his palace down. The floor was used for the Baths of Trajan, which also has disappeared. Some remains of the Golden House can be seen in the slope down to the Colosseum.

We next take a taxi or walk for a kilometer and a half from the Arch of Constantine to the south on Via di San Gregorio and then to the south-east on Via delle Terme Caracalla. The imposing walls of the Caracalla Baths soon become visible.

Terme di Caracalla

Hours: Open Tuesday-Saturday 9-18, Sunday-Monday 9-13 . (D5).

The ruins give a good picture of a major bathing house from Roman times. It was built around three bathrooms in the middle. One room was hot, caldarium, one was tepid, tepidarium, and the third was cold, frigidarium. Clothing rooms are on both sides of the of the frigidarium and gymnastic halls are on the other side of the clothing rooms. A dry sauna, laconicum, is on either side of the caldarium.

The baths were based on a complicated system of waterways and heating. They were built by Caracalla and his successors in 212-235 and was at that time the largest ones in Rome. 1600 people could use it concurrently. The buildings were laid in marble and mosaics. It was in use for over three centuries until barbarians destroyed many of Roman aqueducts that brought fresh water to the city.

We can walk around the enormous rooms and inspect beautiful mosaics in the floors. Important concerts and operas are performed in the caldarium and in the garden in front of it. On the outskirts of the gardens there are gymnastic buildings and libraries.

We cross Via delle Terme Caracalla, turn right along it and then turn left into Via Druso and again turn left from Via Druso on Via della Navicella and then right on Via di San Stefano Rotondo with a church on the right hand side.

San Stefano Rotondo

Hours: Open Monday-Friday 9-12. (D4).

The biggest circular church of early Christianity, built in 468-483 and was then meant to be an exact replica of the mountain church in Jerusalem. This church was for a long time one of the main churches in Rome and has seen better times. In the 16th C. Pomarancio painted gruesome frescos of several martyrs on the church walls.

It was originally 45 meters in diameter with two concentric ambulatories around an altar and four chapels making the shape of a cross. The roof is carried by Ionic columns and lighted by 22 high windows. Pope Nicolas V spoiled the church by walling up the outer colonnade and removing the outer ambulatory.

We continue on Via di San Stefano to the Piazza di San Giovanni in Laterano.

Piazza San Giovanni in Laterano

(E4).

The highest obelisk in Rome is in the middle of the piazza. It is from the 15th C. B.C. brought to Rome during the reign of Constantine II.

The baptistery, Battistero, is on our right. It is from the early 4th C. In that century all Christians in Rome were christened there. It got its present octagonal shape in 432 and has since then been a model for other baptisteries in the world.

The Lateran Palace is in front of us. This palace replaced an earlier one and dates from 1586. It is the official palace of the Archbishop of Rome, alias the Pope. For centuries it was the political center of papal power.

We walk around the palace to get to the main entrance of San Giovanni in Laterano.

San Giovanni in Laterano

(E4).

Behind a baroque facade from the 18th C. is an original Romanesque church with parts from 314 when it was built by Constantine the Great. Originally it had five aisles. It was damaged in barbarian attacks in the 5th C., in an earthquake in 896 and a fire in 1308. This church was the cherished end of endless pilgrimages to Rome during ten centuries, 314-1309. It still is the cathedral of Rome.

Behind the vestibule we see the majestic bronze doors that were robbed from the Curia when the church was built. On the inside the church is mainly baroque, designed by Borromini and built from the older church in 1646-1650, incorporating the 16th C. timber roof and the big mosaic in the apse. Giant statues of the twelve apostles, made by Bernini’s disciples, dominate the cathedral.

Parts of the big mosaic in the apse is from the original church. It survived a renovation in the 5th C. and another in the 13th C. Borromini left it in peace in the 17th C. but then it was damaged in the 19th C. It is difficult to estimate how much of it is original.

From the main entrance we cross the Piazza di Porta San Giovanni to Scala Santa.

Scala Santa

Hours: Open daily 6-12. (E4).

The staircase and the chapel on top of it are parts of the old Lateran Palace and were moved here by Sixtus V when the new palace was built. The Sancta Sanctorum is the private chapel of the pope and the Scala Santa of 28 steps is believed by the faithful to have been brought from Pontius Pilate’s palace in Jerusalem by St Helena, mother of emperor Constantine.

The holy steps are covered with boards. Devout Christians climb the staircase on their knees, especially on Good Friday.

We continue downhill on Piazza di Porta San Giovanni to Porta Asinaria.

Porta Asinaria

(E4).

The Gate of the Donkeys is a minor gateway from the 3rd C. Aurelian city wall. It has played a part in the vicissitudes of Roman History.

In 546 barbarian mercenaries opened this gate for the army of Goth Totila who thereupon sacked the city. In 1084 emperor Henry IV entered it with an anti-pope to oust Pope Gregory VII. Later that year the gate was damaged by Robert Guiscard from Normandy, when he came to the rescue of the pope and burned down the Lateran district.

One of the flea-markets of Rome is held in the area around the gateway.

This walk is over.

Ancient Rome

On the last walk through Imperial Rome we saw many sights that date from the classical Roman times. On this walk we continue to inspect what remains of ancient Rome in the historical center of the city.

We start on the Aventine hill, the stronghold of the ancient plebeian party and end on the Capitoline hill, the ancient stronghold of the patrician party. On the way we pass through the area of the ancient riverside markets between those hills.

We take a taxi to Santa Sabina. It is on a viewpoint on the Aventine hill, where Caius Graccus made his last stand against the Roman senate of patricians.

Santa Sabina

Hours: Open daily 7-12:30 and 15:30-18. (C4).

One of the oldest basilicas and the first Romanesque church in Rome, from 422. with a nave and two aisles. After several alterations the church has now been restored to its original appearance.

Its beautiful Corinthian colonnades are the first Roman example of rows of columns replacing arches. The rifled columns come from a Roman temple. The mosaic above the entrance is the remnant of many pictures that originally extended around the church above the colonnades.

The original doors of cypress are from the 5th C. with 18 panels showing woodcuts from the life of Jesus and Moses. One of the oldest extant pictures of the Crucifixion in a public place is above the panels on the left side. From the garden beside the church there is a view over central Rome and to the San Pietro cathedral in the Vatican.

When we leave the garden we turn right and walk Via di Santa Sabina and continue along Valle Murcia. After 500 meters we come to Piazzale Romolo e Remo, where we have a view over the ancient Circus Maximus and behind it to the ruins of the imperial palaces of the Palatinum.

Circo Massimo

(C4).

This is now an esplanade with slopes of grass in the valley between the hills of Aventinum and Palatinum. It shows well the contours of the original and magnificent track, which was used exclusively for chariot racing. The teams were known by their colors of blue, green, etc.

The circus was the biggest track of Rome, originally measuring 500 meters and later 600 meters, having place for 150.000 spectators in the Julian period, growing to 250.000 spectators in the Dominitian and Trajan periods.

We walk to the left along Via dei Circo Massimo and continue along Via Greca down the hill to Piazza Bocca della Verità, in all 400 meters. Santa Maria in Cosmedin dominates the square on our right side.

Santa Maria in Cosmedin

Hours: Open daily 9-13, 15-18. (C4).

The elegant Romanesque church tower and the portico is from the 12th C., but the church itself is from the 6th C., one of the most beautiful Romanesque churches in existence, originally a Greek church. After many alterations it was restored to its ancient charm in the 19th C.

The church has many works by Cosimati, especially the mosaic floor, the bishop’s throne, the choir and the canopy over the main altar.

We look at the drain cover on the left side of the portico of the church.

Bocca della Verità

(C4).

The ancient drain cover on the left side of the portico of Santa Maria in Cosmendin is called Bocca della Verità. It is a frightening face which is supposed to bite the hand off people with a bad conscience.

The piazza outside, the Piazza Bocca della Verità occupies approximately the same area as Forum Boarium, the ancient meat market of Rome. Forum Holitorium, the fruit and vegetable market, adjoined it on the north side.

Facing the church on the other side of the square is the circular Temple of Vesta.

Tempio di Vesta

(C4).

A temple from the 2nd C. B.C., incorrectly named after the Vestas, possibly because it resembles the Vestan temple in Forum Romanum. Probably it was a temple for the god Hercules.

It is one of the oldest surviving marble temples in Rome, built of imported marble from Greece. The Corinthian colonnade is from the reign of Tiberius, who had the temple restored. It was spared in the Christian period as it was converted to a church.

Beside this temple is the Temple of Fortuna Virilis.

Tempio della Fortuna Virile

(C4).

The temple is now attributed to the luck of male people, but was in fact probably dedicated to the river god Portumnus. It is from the 2nd Century B.C., quadratic in design, supported by rifled Ionic pillars.

It is the best preserved temple in Rome was like Tempio di Vesta spared during the centuries because it had been converted to a Christian church.

Behind the temple there is Casa dei Crescenzi, an 11th C. fortress built from columns and capitals from ancient temples.

We go to the other side of the square, to the Arch of Janus.

Arco di Giano

(C4).

This arch is unique in having four sides with arches, not only two. It was built in the 4th C over cross-roads at the northern end of Forum Boarium, the ancient meat market of Rome. It honors the god Janus.

Behind the arch is a 7th C. church, San Giorgio in Velabro, with a Romanesque bell tower from the 12th C. It has a ionic portico in front.

In a side street leading off the square there is San Giovanni Decollato from 1490, the burial church of executed people.

We walk this street, the Via di San Giovanni Decollato, to Piazza della Consolazione, where we face the Tarpeian Rock.

Rupe Tarpea

(C3).

The rock is named after Tarpeia who secretly let the army of Sabines up the cliff and into Rome in a war in the 8th C. B.C. After that episode traitors were executed by throwing them off the same cliff.

At the top end of the piazza there is a church built in 1470 with a baroque front from the 16th C. It is Santa Maria della Consolazione, built to provide consolation to prisoners before their execution.

We go past the cliff down Vico Jugario to the avenue of Via di Tetro di Marcello. We cross that street to visit San Nicola in Carcere.

San Nicola in Carcere

Hours: Open 7:30-12, Monday-Saturday 16-19, Sunday 10-13. (C4).

The church is built on the ruins of three temples that were side by side above the Forum Holitiorum, the ancient fruit and vegetable market. From the outside we can see columns from the old temples incorporated into the side wall of the church.

The bank of the river Tevere at Forum Boarium and Forum Holitorum was the Roman harbor in antiquity. Ships came here to unload their goods from faraway countries. The harbor included the whole area from Santa Maria in Cosmedin to San Nicola in Carcere and had many temples.

Adjoining the harbor to the north was the military harbor of Rome. Both these harbors became unusable due to silting in the river. In imperial time the harbor was moved out to Ostia which was on the coast in those times, but has in turn also become silted and unusable.

We go behind the church and walk along the river bank, Lungotevere dei Pierleoni to the Fabricio river bridge.

Ponte Fabricio

(C4).

v
The only bridge that has been preserved intact from classical times. It was built in 62 B.C. and is thus over 20 centuries old. It connects the island of Tibur to the center of Rome.

Its broad arches show how competent, daring and sure of themselves Roman engineers were in matters of weight suspension and how well some of their works have withstood earthquakes, floods and wars.

The Tiber island is the site of a monastic order which specialises in caring for the sick. In antiquity this was the island of medicine. Where now the church stands there was at that time a temple of Aesculapius, the god of healing. The buildings on the island are now mostly part of a hospital.

After inspecting the island we return over Ponte Fabricio and walk between San Nicola in Carcere and Teatro di Marcello to Via di Teatro di Marcello where we turn right along the Theater of Marcellus.

Teatro di Marcello

(C3).

The building of the theater started during Caesar’s reign and was finished in the year 11, during Augustus’s reign, dedicated to his nephew Marcellus. The lowest tier has Doric columns, the second done Ionic ones, and the third one is believed to have had Corinthian ones. This architecture probably influenced the design of the Colosseum.

These columns are a part of the semicircular spectator stands. This was the largest theater in Rome next after the Pompeian amphitheater in the Martian Fields. It was 120 meters in diameter and could place 20.000 spectators. It was a venue of plays, concerts, readings and oratory.

Two tiers of arcades out of three are still there. The ruins were converted in 1150 to a castle and then to a palace. The additions are visible on the top floor.

We see columns in front of the theater.

Tempio di Apollo

(C3).

Three Corinthian columns stand in front of the arcade, the remains of a famous Temple of Apollo, built in 433-431 B.C. and renovated in 34 B.C. The Greek god Apollo was revered by many Romans, especially in fighting illness.

We pass the columns and turn left into Piazza di Campitelli, pass the heavily arcaded church of Santa Maria in Campitelli from 1661 and then turn left on the corner of restaurant Vecchia Roma into Via Tribuna di Campitelli and walk it and its continuation, Via di Sant’Angelo di Peschieria, all the way to Via Portico d’Ottavia, where we see the Portico of Octavia.

Portico d’Ottavia

(C3).

The portico is all what remains of an extensive complex, built by Caecilius Metellus in 146 B.C. The portico is part of a wall around two temples dedicated to Juno and Jupiter.

Emperor Augustus renovated the temple complex in 27-23 B.C. and dedicated it to his wife Octavia. Emperor Severus renovated it again in 203. The present portico is from that time.

Two of the columns in the portico were replaced in the Middle Ages by a brick arch which is in contrast to the rest of the monument.

We walk along Via Portico d’Ottavia to the west in the direction of Via del Progresso. We are in the Jewish Ghetto.

Ghetto

Jews first lived in Trastevere on the other side of the river. They were made to move to this area in the 13th C. Pope Paul IV built a wall around the district in the middle of the 16th C. It was then torn down again in the middle of the 19th C.

This area still retains some ghetto atmosphere. It has several restaurants with Jewish cuisine.

We turn right into Via Sant’Ambrogio to Piazza Mattei. There is a tortoise fountain in the square.

Fontana delle Tartarughe

(C3).

The tortoise fountain was designed by Giacomo della Porta, built in 1581-1588, and the bronze figures are by Taddeo Landini. Later the tortoises were added by an unknown artist. This is one of the most beautiful fountains in Rome.

From the square we continue into Via Paganica. We come to a big square with excavations in the middle.

Largo di Torre Argentina

(C3).

Excavations in the square show how much lover the level of the land was in classical times. The remains are of the oldest temples that have been found in Rome. They date from the republican age, partly from the 5th C. B.C. A tower from the Middle Ages is on the corner, giving its name to the square.

Nearest to the tower is the oldest temple, in Etruscan style. Then comes a circular temple from the 2nd C. B.C. Finally there is a temple that was built and rebuilt several times from the 4th C. B.C. to the 1st C. B.C. It is partly entwined with the remains of a church from the Middle Ages. Behind the temple there is a wall of a public toilet building from ancient Rome.

Behind the ruins, on the other side of the square, is the Teatro Argentina, where Rossini’s Barber of Seville debuted catastrophically in 1816. The famous café Bernasconi is beside the theater.

We walk east from the square on the avenue of Corso Vittorio Emanuele II and soon came to the imposing church of Gesú.

Gesú

Hours: Open daily 6-12:30, 16:30-19:15. (C3).

The first baroque church of Rome, built in 1568-1575, compactly designed by Vignola for the new order of Jesuits. It still is their head church. The majestic and dynamic front is by Giacomo della Porta in 1573-1584. The giant order of columns and the powerful scrolls became a model for many churches around the world.

The compact church was an expression of the Catholic counter-reformation led by the Jesuit order. It only has one nave, and chapels replaced the usual transepts. This made it easier for the congregation to see and hear the priests. It is also designed with acoustics in mind.

The extensive decorations inside are from the 17th C. when the baroque style had matured. Giovanni Battista painted frescos in 1672, including one of Jesus in the vault over the apse. The most extensive decorations are in the third chapel to the left, dedicated to Ignazio Loyola, the founder of the Jesuit order. They were made by Andrea Pozzo in 1696-1700 using marble with inlaid lapis azuli.

We continue along Corso Vittorio Emanuele II and its continuation, Via del Plebiscito all the way to Piazza Venezia.

Piazza Venezia

Hours: Open Tuesday-Saturday 9-14, Sunday 9-13. (C3).

This is the traffic center of Rome. It is the crossing point of its main traffic arteries, the supreme piazza of traffic jams. All taxi trips seem to cross this piazza.

On the Palazzo Venezia balcony Mussolini made some of his speeches. The most popular rendezvous point in the city is below that balcony.

We enter the palace on the piazza, the Palazzo Venezia.

Palazzo Venezia

Hours: Open 9-14, 9-13 Sunday, closed Monday. (C3).

Built in 1455-1471 by Pope Paul II who had his apartments here. Later many popes lived here, also Charles VIII, King of France. Mussolini had his offices here. The name of palace derives from the time that the Venetian ambassador in Rome lived here.

It is the first secular Renaissance building in Rome. Parts of it are older in style such as the massive corner tower. The Renaissance elements are obvious in the fenestration and in the double portico of the palace church beside the tower.

The church itself is older than the palace, originally from 336 and renovated in the 9th C. It is decorated in many styles. The palace is also much decorated in spite of its austere outer appearance. There is a famous palace garden and a museum of medieval art.

We leave the museum, walk into the piazza and turn our attention to an imposing monument

Monumento Vittorio Emanuele II

(C3).

The imposing, creamy-white monument dominates the Venetian square and spreads out in front of the Capitolum hill, obscuring the view to the ruins of ancient Rome. This is the absolute top of the wedding-cake variety of the Historic style in the latter half of the 19th C., designed in 1884 by Giuseppi Sacconi, but not finished until 1922.

An equestrian statue of king Vittorio Emanuele II is in front of the monument. He was the first king of a united Italy after its freedom wars. The national altar and the monument of the unknown soldier are in front of the statue.

We pass the monument to the right. When we come to the Capitolum steps we observe ancient ruins on our left side.

Insula

(C3).

In imperial time the poor people of Rome lived in barrel-vault Insulae like this one, which dates from the 2nd C. The Insulae were big apartment blocks. This one is the only survivor in Rome. It had at least six storeys and housed 380 people in its heyday.

The living conditions in such tenements were mostly squalid and more so the higher you were in the building.

Part of the upper storeys was converted into a church in the 14th C. The church tower is still visible.

Now we can choose either to climb the Aracoeli stairs or the Cordonata steps up to the hill of Capitolum. We take the first one which leads us to the church of Santa Maria d’Aracoeli.

Santa Maria d’Aracoeli

Hours: Open daily 7-12, 16-18. (C3).

The steps are from 1346, 122 in number. From the top of them, in front of the church, there is a good view over the medieval city center with the dome of St Peter’s in the background. This was once the most holy place in Rome with the Temple of Juno and the castle of Arx.

The church is from 1250, with Gothic rose windows. It contains many works of art from the Middle Ages, including a marble floor and stone tombs at the entrance, also frescos by Pinturicchio in the right corner chapel at the entrance.

The most famous item in the church is Santo Bambino, an olive-wood figure in the left transept, believed to have miraculous powers.

From the church we walk down steps into Piazza Campodoglio.

Piazza Campodoglio

(C3).

Michelangelo designed this piazza and the steps leading up to it. He also was influential in the design of the three palaces around the piazza. The piazza is beautifully laid in stone according to his designs. Old statues from imperial times of Castor and Pollux with their horses, found in the Martian Fields, are at the edge of the piazza, moved to this place in the 16th C.

Capitolum was the hill of gods in Rome. Already in Etruscan time, in the 6th C. B.C. a temple of Jupiter was standing here. Later the temples were three, dedicated to Jupiter, Juno and Minerva. When Michelangelo started his work, the fame of ancient times had disappeared long ago and goats were grassing in the holy place.

A replica of an equestrian statue of emperor Aurelius is in the middle of the piazza. The original was moved to here from the Lateran piazza, where it had been allowed to stand as people thought it depicted the Christian emperor Constantine. The original was recently moved from the piazza to protect it from pollution.

We turn our attention to the palaces and start with the one in the middle, Palazzo Senatorio.

Palazzo Senatorio

(C3).

Built in 1143 upon the ruins of the ancient Tabularium and was the city senate at that time, towering over the Roman Forum behind. It is now the city hall of Rome.

Michelangelo spared the walls and only designed a new front, which was realised in 1582-1605 by Giacomo della Porta.

Now we turn to the palace on the north side of the piazza, Palazzzo Nuovo.

Palazzo Nuovo

Hours: 9-13:30 Tuesday-Sunday, Tuesday also 17-20. (C3).

Designed by Michelangelo and finished in 1654. In 1734 it became the world’s first museum. It specialises in ancient sculpture.

Among the sculptures are busts of most of the known philosophers and poets of ancient Greece and of all of the rulers of ancient Rome. The original equestrian statue of Marcus Aurelius, that formerly was in the square, is now in this museum. It also contains the Venus from Capitolum and a replica of the Dying Galatian by the Greek sculptor Praxiteles.

The third palace on the piazza is Palazzo dei Conservatori.

Palazzo dei Conservatori

Hours: 9-13:30 Tuesday-Sunday, Tuesday also 17-20. (C3).

Built in the 15th C. for the magistrates of the city. Michelangelo redesigned it in the same style as Palazzo Nuovo and it was then rebuilt by Giacomo della Porta. It combines painting and sculpture from ancient and medieval times.

The most famous statue is an Etruscan 5th C. B.C. bronze of the wolverine that mothered the brothers Romulus and Remus. There is also Spinario, a 1st C. B.C. bronze showing a boy taking a thorn out of his foot. And a 3rd C. bust of Junius Brutus, the founder of the ancient Republic of Rome.

The paintings are in Pinacoteca Capitolina. Among them are works by Caravaggio, Veronese, Tintoretto, Cortona, Rubens, Titian and Van Dyck.

From the piazza we can walk down steps to the Roman Forum on the left of Palazzo Senatorio. Or we can walk to the right of the palace on Via del Campidoglio where there is a good view over the Roman Forum. This is the ancient Clivus Capitolinus, the road of processions from the Forum up to the Capitolum. This walk ends here.

Renaissance Rome

The district covers the ancient Martian Fields and their surrounding plain between the river and the hills of Capitolum, Quirinal and Pincius. It still retains some of its Renaissance character with narrow streets and winding alleys, barely or not passable by cars. It is also the most pleasant part of present Rome.

This part of the city center is where the action is. Many of the best restaurants cluster in this district around Piazza Campo dei Fiori, Piazza Navona, the Pantheon and the parliament.

We start by taking a taxi to the other side of the river, to the church of San Pietro in Montorio on the hill Gianicolo just above the district of Trastevere. In the church garden we see the Tempietto.

Tempietto

Hours: Open daily 9-12, 16-18. (B4).

The small temple designed by Bramante is one of the most beautiful works of art in Rome. It is circular and classic, with a Doric colonnade of 16 columns, built in 1502. Above the colonnade there is a frieze and a balustrade. Then comes a second floor topped by a dome.

This small building of harmonious proportions showed the way to the high Renaissance period in architecture and is often used to decorate books on the history of architecture.

From the square in front of the church we have a good view over Rome, from Castel Sant’Angelo to the left, to the Vittorio Emanuele monument, Capitolum and the Basilica of Constantine and Maxentius in the middle and San Giovanni in Laterano to the right.

We walk down the stairs and the hillside road of Via Garibaldi to the next crossing and then down Via Memeli until we come to a staircase leading us down to Via della Paglia in Trastevere. We walk that street to the main square in Trastevere, Piazza Santa Maria di Trastevere. There we see the church by the same name.

Santa Maria in Trastevere

Hours: Open daily 7:30-13, 16-19. (B4).

The church is from 341, rebuilt in 1140 and furnished with the present bell tower. The colonnade in front is much more recent, from 1702.

It is famous for the mosaics in front and inside. The picture in the higher apse depicting Jesus and Maria is in Byzantine style by Greek masters in the 12th C. The six pictures below are by Pietro Cavallini in the 13th C.

We are in the district of Trastevere.

Trastevere

This district is not part of the ancient Rome. It was built by Etruscans and later also Jews and Syrians. Emperor Augustus made it a part of the city. The Aurelian city wall included it.

Since then it has been a district of tradespeople and artisans, who worked in the nearby harbor. Lately it has become fashionable and has been invaded by prosperous people. Restaurants are everywhere and street life is vivid in the evening.

We walk from the piazza on Via della Lungaretta to Piazza Sonnino, where San Crisogno is on the corner, built in the 5th C. and renovated in the 12th C. On the square we turn left, and walk to the Anguillara Tower.

Torre degli Anguillara

(C4).

A typical city tower from the Middle Ages, built in the 13th C., adjoining the Anguillara palace. It got its name from one of the most influential families in Rome in medieval times. Now it is an institute for studies in Dante.

We cross the river on the Garibaldi bridge. On the other side we turn left on Lungarotevere de Vallati, until we come to Piazza Pallotti, where we enter the pedestrian Via Giulia.

Via Giulia

(B3).

The main street in Renaissance Rome. It was the street of proud palaces of cardinals such as Palazzo Farnese and Palazzo Sacchetti. It has been rehabilitated in present times as a street of art and antique galleries.

It may be the only straight street in this old part of Rome and it is a street for pedestrians only. This makes is unique and pleasant for visiting strollers.

The garden wall around the Farnese palace is especially beautiful, with cascades of ivy falling over it.

We arrive at a fountain on the left side of street.

Fontana del Mascherone

(B3).

The grotesque fountain was put up in 1626 but has probably been stolen from a nearby building from classical times, now lost and forgotten. It combines an ancient mask and a granite basin to make a baroque whole.

We pass the Farnese palace and turn right on the next corner to get to the front of the Farnese palace

Palazzo Farnese

(B3).

The main work of Antonio Sangallo jr, designed in 1514. The building started in 1534 and was more or less finished by Michelangelo in 1546 and finally by Giacomo della Porta in 1589. Its outer form is often considered to be a perfect example of the Renaissance style in Rome. It is now the French embassy.

The proud palace is free-standing and rectangular. It has a courtyard with arcades and pairs of columns in the Romanesque style. On the outside it has horizontal Renaissance lines. On the first floor triangular and circular pediments alternate, after an example in the Pantheon.

Two giant stone tubs are in the square in front of the palace. They were robbed from the Caracalla baths in 1626.

We walk Via dei Venti to another palace, Palazzo Spada.

Palazzo Spada

Hours: Open Tuesday-Saturday 8:30-14, Sunday 9-13. (B3).

The palace was built in 1540 in the late Renaissance style of Mannerism. The walls are not smooth and strict but laden with friez

Feneyjar inngangur

Ferðir

Jónas Kristjánsson ritstjóri

Feneyjar engu líkar

Leiðsögurit fyrir

íslenzka ferðamenn

Bókarstefna

Við höfum lesið bækurnar, sem ekki taka tillit til, að mikill hluti ferðamanna ver nokkrum hluta tímans á hóteli og í veitingahúsum og hefur þess á milli töluverðan áhuga á að skemmta sér og líta í búðarglugga, en er ekki allan sólarhringinn að skoða söfn og merka staði. Við viljum taka tillit til þessa og reyna að semja raunsæja bók.

Við höfum líka lesið bækurnar, sem leggja dóm á hótel, veitingahús, verzlanir og skemmtistaði, en eru þá fremur að þjónusta þessar stofnanir en lesendur. Við teljum svo eindregið, að upplýsingar af því tagi eigi að vera óháðar, að við prófuðum allar þessar stofnanir og komum hvarvetna fram sem venjulegir gestir, greiðandi almennt og afsláttarlaust verð og gáfum okkur ekki fram fyrr en að reikningum greiddum. Á þann hátt teljum við mestar líkur á, að reynsla lesenda komi heim og saman við þá reynslu, sem hér er lýst.

Þá höfum við skoðað bæklinga hótela, veitingahúsa og ferðamálaráða og fundizt myndirnar falsaðar. Innanhúss eru þær stúdíóteknar og sýna ekki raunveruleikann, hvað þá þegar þær eru teknar í hótelsvítu, en viðskiptavinurinn fær venjulegt herbergi. Utanhúss er beðið dögum saman eftir réttri birtu og réttu birtuhorni og myndirnar sýna ekki þungskýjaðan raunveruleika ferðamannsins.

Við höfnuðum öllum gjafamyndum af slíku tagi, tókum okkar eigin og teljum þær gefa raunhæfari mynd en glansmyndir áróðursbæklinga.

Jónas Kristjánsson

Feneyjar eru einstæðar. Helzta umferðaræðin er stórfljót með röðum glæsihalla á bakkanum. Bátar eru farartæki allra vöruflutninga og almenningssamgangna. Að öðru leyti er umferðin fótgangandi. Engin hávaða- eða loftmengun er frá bílum, sem engir eru. Hressandi sjávarloftið í borginni fyllist ölduniði náttúrunnar og orðaniði mannlífsins. Streita nútímans á hér hvergi heima.

Þótt borgin sé orðin að safni um stórveldistíma liðinna alda, búa þar enn tugir þúsunda, um helmingur af því, sem mest var. Annað eins kemur af fólki af landi til starfa á morgnana og hverfur heim til sín á kvöldin. Þar við bætast ferðamennirnir. Feneyjar eru lifandi borg, þótt henni hafi hnignað á síðustu öldum. En hún er ekki fjörug, heldur bæði morgunsvæf og kvöldsvæf.

Borgin er samfellt listaverk og samfelld listasaga. Hver kirkja er full af dýrgripum gömlu meistaranna. Sumar gömlu hallirnar eru orðnar að listasöfnum og önnur að hótelum. Hún er full af veitingahúsum, sem bjóða gott sjávarfang úr Adríahafi. Hún er full af bátum, allt frá einærum gondólum yfir í hraðskreiða leigubáta. Hún er menningarsinnuðum ferðamanni samfelld slökun.

Saga

Feneyingar eru að stofni afkomendur Veneta, sem bjuggu á óshólmum Pó-dals á valdatíma Rómverja. Árásir þjóðflutningatímans hröktu fólkið út á fenjamiðju, þar sem borgin var stofnuð á rúmlega hundrað hólmum, árið 421 samkvæmt bókum Feneyinga. Þeir ráku staura niður í leðjuna, reistu hús sín á þeim og tengdu smám saman tugi hólma með skurðum og brúm, sem æ síðan hafa einkennt borgina.

Feneyingar horfðu út á hafið og urðu smám saman miklir sjómenn og kaupsýslumenn. Ófærir óshólmar vörðu borgina landmegin og skipakostur þeirra sjávarmegin. Þeir hófu snemma viðskipti við Miklagarð, helztu stórborg þess tíma og urðu fyrir miklum áhrifum frá býzanskri list. Á miðöldum juku þeir sæveldi sitt um austanvert Miðjarðarhaf og unnu sigur á Miklagarði 1204.

Meðan aðrar borgir Ítalíu sættu borgarastyrjöldum á endurreisnartíma, bjuggu Feneyingar við vel skipulagt lýðveldi um það bil 2000 höfðingja, sem kusu sér hertoga. Þetta höfðingjaveldi stóðst áfallalítið í ellefu aldir, unz Napóleon batt enda á það án vopnaviðskipta í lok 18. aldar. Feneyjum byrjaði að hnigna á 16. öld, þegar Atlantshafið tók við af Miðjarðarhafi sem heimshafið.

Verndun

Feneyjar hafa verið að síga í sæ, aðallega á síðustu áratugum. Stafar það einkum af uppþurrkun lands vegna útþenslu iðnaðar í nágrannaborgunum Mestre og Porto Marghera og vegna óhóflegrar notkunar á tilbúnum áburði í Pó-dal. Þá hefur notkun vélbáta valdið ókyrrð í síkjum og veikt undirstöður húsanna. Með ýmsum aðgerðum hefur landsigið hægt á sér, en alls ekki stöðvazt.

Eldhætta er mikil í borginni vegna hins takmarkalitla kæruleysis, sem einkennir borgarstjórnina eins og fleiri slíkar á Ítalíu. Ómetanleg listaverk, margra alda og þúsund ára gömul eru í stöðugri hættu vegna afleitra eldvarna í borginni. Þetta kom vel í ljós, þegar óperuhúsið Fenice brann í ársbyrjun 1996.

Hallir

Hundruð halla þekja síkisbakka Feneyja. Þær snúa yfirleitt fögrum framhliðum að vatninu og einföldum bakhliðum að göngugötum. Oftast eru þær fjórar hæðir. Neðst voru vörugeymslur og skrifstofur. Þar fyrir ofan voru stofur á helztu glæsihæðinni, piano nobile. Þriðja hæðin var íbúðarhæð fjölskyldunnar og á fjórðu hæð bjuggu þjónarnir.

Elztu og fegurstu hallir Feneyja eru frá 13. öld. Þær eru í býzönskum stíl með léttum og háum bogariðum á grönnum súlum, sem ná þvert yfir veizlustofuhæð framhliðarinnar. Palazzo Loredan er gott dæmi. Flestar eru gotnesku hallirnar, frá 13.-15.öld og einkennast of oddbogum, oddmjóum gluggum og blúndugluggum. Palazzo Foscari er gott dæmi um þennan stíl.

Frá 15.-16.öld eru þyngri hallir í endurreisnarstíl, samhverfar og mælirænar, með riffluðum súlum og kórinþskum súluhöfðum. Ca’Grande er gott dæmi. Frá 17. öld eru svo þunglamalegar hlaðstílshallir með ýktu skrautflúri og djúpum gluggum á framhliðum. Ca’Pesaro er gott dæmi um þann stíl.

List

Feneyskir málarar, fæddir þar eða búsettir, voru allar aldir meðal fremstu listamanna Ítalíu. Þeir kynntu ekki nýjungar á borð við gotneskan stíl og endurreisnarstíl, en þeir tóku þær upp og gerðu þær að hefð. Róm og Flórenz eru frægari fyrir einstök tímabil ítalskrar listar, en Feneyjar eiga mikla listamenn frá öllum þessum tímabilum. Og málverk þeirra eru enn í Feneyjum.

Feneysk list fæddist af meiði Miklagarðs og blandaði saman býzönskum stíl og gotneskum. Mósaík og gullinn litur einkennir fyrstu listamenn Feneyja, svo sem frændurna Paolo og Lorenzo Veneziano. Síðan komu Jacopo Bellini, bræðurnir Gentile og Giovanni Bellini, Andrea Mantegna, Bartolomeo Vivarini og Vittoro Carpaccio með skarpar myndir á frumskeiði endurreisnartímans.

Háskeið endurreisnartímans endurspeglast svo í leik ljóss og skugga í málverkum Tiziano, Tintoretto og Paolo Veronese. Helztu fulltrúar Feneyja frá tímum hlaðstíls og svifstíls voru svo Canaletto, Pietro Longhi og frændurnir Giambattista og Giandomenico Tiepolo. Í nánast hverri af hinum mörgu kirkjum Feneyja má finna málverk eftir þessa heimsfrægu meistara.

Gondólar

Gondólar eru eitt helzta einkennistákn Feneyja, smíðaðir í 1000 ára gömlum stíl, breiðari öðrum megin til að vega upp á móti einni ár. Gondólarnir eru allir svartir, 11 metra langir, vandlega smíðaðir úr níu viðartegundum og kosta yfir eina milljón króna hver. Þegar þeir voru helzta samgöngutæki borgarinnar, voru þeir um 10.000, en núna eru þeir 400.

Þegar Feneyjar urðu ferðamannaborg, breyttust gondólarnir úr hversdagslegu samgöngutæki yfir í rómantískan unað, þar sem ræðarinn söng aríur fyrir ástfangin farþegapör. Þriðja stigið kom svo með japönskum ferðamönnum, sem fara fjölmennir saman í gondólum um Canal Grande og hafa með sér harmoníkuleikara og aríusöngvara. Sú er helzt notkun gondóla nú á tímum.

Kjötkveðjuhátíð

Karnívalið í Feneyjum er elzta og sögufrægasta kjötkveðjuhátíð heims og hófst á 11. öld. Framan af var það tveggja mánaða veizla, en stendur núna í tíu daga fyrir föstubyrjun í febrúar. Fólk klæðist grímubúningum, fer í skrúðgöngur og reynir að sleppa fram af sér taumunum. Margir búningarnir eru stórkostlegir og grímurnar eru ein helzta ferðamannavara borgarinnar.

Bankar

Bankar eru opnir mánudaga-föstudaga 8:30-13:30 og 14:30-15:30. Skiptu peningum í bönkum eða gjaldeyrisstofum, cambio, en ekki á hótelum. Sumir bankar skipta gjaldeyri bara á morgnana. Á Marco Polo flugvelli við Feneyjar er gjaldeyrisstofa opin allan daginn.

Ferðir

Uffici Informazioni, Piazza San Marco 71c. Sími: 522 6356.

Flug

Leigubíll er 15 mínútur frá Marco Polo flugvelli til Piazzale Roma í Feneyjum. Áætlunarbíll er 30 mínútur og kostar L. 5000. Almenningsbátur, vaporetto, er 50 mínútur til San Marco og kostar L. 15000. Leigubátur er 25 mínútur til hvaða staðar sem er í borginni og kostar 130000. Síminn á Marco Polo er 260 9260.

Fréttir

International Herald Tribune og brezku blöðin fást í sumum blaðsöluturnum á ferðamannaslóðum í Feneyjum. Helztu blöðin í Feneyjum eru Gazzettino og Nuova Venezia. Þrjár rásir eru í ríkissjónvarpinu, Uno, Due og Tre, og auk þess kapalsjónvarp á mörgum hótelherbergjum, þar með talið CNN. Upplýsingar um atburði í Feneyjum fást í ókeypis bæklingi, Un Ospite di Venezia.

Götunúmer

Engin götunúmer eru í Feneyjum, ólíkt öðrum borgum Vesturlanda. Húsin eru númeruð eftir hverfum, en samstæð númer eru oftast í sömu götu. Þetta getur orðið ókunnugum til vandræða, nema hann hafi við hendina hverfisheiti, götunafn og hverfisnúmer staðarins, sem hann er að leita að. Þetta er svipað kerfi og er í Japan.

Hótel

Ferðamálaskrifstofur á Marco Polo flugvelli við Feneyjar og við Piazzale Roma bílageymsluhúsið í Feneyjum útvega ferðamönnum gistingu. Herbergi með “twin beds” eru oft stærri en herbergi með “double bed”. Herbergi sem snúa út að síki eru oft kyrrlátari og bjartari en þau, sem snúa út að götu. Herbergi í Feneyjum eru dýrari en utan borgar, en þú sparar tíma og flutningskostnað.

Járnbrautarlestar

Ítalskar lestir eru ódýrar og stundvísar. Ferrovia Santa Lucia lestarstöðin í Feneyjum er rétt við Piazzale Roma við vesturenda Canal Grande, sími 71 5555. Þaðan liggja allar bátaleiðir um borgina.

Krítarkort

Krítarkort eru almennt tekin á hótelum, veitingahúsum og verzlunum. Visa og Eurocard eru útbreiddust. Græn neyðarsímalína beggja er 167 82 80 47.

Kvartanir

Það er tímasóun að kvarta á Ítalíu. Reyndu heldur að sjá björtu hliðarnar.

Leigubátar

Leigubátar eru fljótasti og dýrasti ferðamátinn í Feneyjum, sími: 522 2303.

Lyfjabúð

Opnar mánudaga-föstudaga 8:30-12:30 & 16-20, laugardaga 9-12. Í gluggum lyfjabúða er vísað á nálægar lyfjabúðir með helgarvakt. Vaktþjónusta er einnig skráð í Un Ospite di Venezia. Mörg minni háttar lyf fást afgreidd án lyfseðils.

Læknishjálp

Sími: 118.

Löggæzla

Sími: 112.

Borgarlögreglan, Vigili urbani, er í bláum einkennisbúningum á veturna og hvítum á sumrin. Ríkislögreglan, La Polizia, er í bláum búningum með hvítum beltum og húfum. Herlögreglan, Carabineri, er í rauðröndóttum buxum. Þú getur leitað til allra um aðstoð.

Peningar

Líra (L.) heitir mynt Ítalíu. Einkum eru notaðir seðlar, 1000, 2000, 5000, 10000, 50000 og 100000 líru seðlar og fara stækkandi eftir upphæð. 1000 lírur samsvara um 50 krónum. Mynt nemur 50, 100, 200 og 500 lírum.

Póstur

Ítalska póstkerfið er lélegt og seinvirkt. Aðalpósthúsið í Feneyjum er í höllinni Fondaco dei Tedeschi við hlið Rialto-brúar.

Rafmagn

Rafmagnsspenna er sama og á Íslandi, 220 volt, og rafmagnsklær eru eins.

Salerni

Nokkur almenningssalerni eru í miðbænum. Salerni kaffihúsa eru stundum léleg, en yfirleitt í lagi á veitingahúsum. Sum þeirra eru ekki ætluð til setu. Taktu pappír með, ef þú ert ekki á veitingahúsi.

Samgöngur

Einfaldast er að fara fótgangandi um Feneyjar. Borgin er aðeins 5 km á langveginn og 2 km á þverveginn. Kerfi almenningsbáta er það næsteinfaldasta. Leið 1 fer um Canal Grande og stanzar næstum á hverri stöð. Þriggja daga kort með öllum leiðum kostar L. 30000 og sjö daga kort kostar L. 55000. Rómantíska samgöngutækið eru gondólar, sem kosta L. 70000-90000 í 50 mínútur.

Sími

Landsnúmer Ítalíu er 39 og svæðisnúmer Feneyja er 41. Millilandanúmerið frá Ítalíu er 00.

Sjúkrabíll

Sími: 523 0000.

Sjúkrahús

Ospedale Civile, Campo Santi Zanipolo. Sími: 523 0000.

Slys

Sími: 113.

Slökkvilið

Sími: 115.

Vatn

Kranavatn er yfirleitt hreint og gott í Feneyjum. Á veitingahúsum drekka menn þó yfirleitt lindarvatn af flöskum.

Verðlag

Verðlag í Feneyjum er hátt í samanburði við aðra hluta Ítalíu og fer hækkandi í takt við verðlag í Vestur-Evrópu.

Verzlun

Verzlanir eru yfirleitt opnar á veturna 9-12:30 & 15:30-19:30, á sumrin 9-12:30 & 16-20. Stundum er þeim lokað fyrr á laugardögum. Margar ferðamannaverzlanir eru opnar allan daginn og einnig á sunnudögum.

Þjórfé

Þjónusta er yfirleitt innifalin í reikningum veitingahúsa. Sumir skilja eftir nokkur þúsund lírur til viðbótar. Ræðarar gondóla búast ekki við þjórfé. Leigubílstjórar reikna með 10% þjórfé frá útlendingum. Burðarmenn gera ráð fyrir L. 1000 á tösku.

Öryggi

Notaðu ekki handtösku. Hafðu peninga innan klæða. Notaðu plastkort sem mest. Hafðu skilríki ekki á sama stað og peninga. Skildu ekki eftir verðmæti í læstum bíl. Vasaþjófnaðir eru algengir í Feneyjum, en ofbeldisglæpir fátíðir.

1996

© Jónas Kristjánsson

København hotels

Ferðir

71 Nyhavn

Nyhavn 71, 1051 K. Phone: 3311 8585. Fax: 3393 1585. Price: DKr.1350 ($235) with breakfast. All major cards. 82 rooms. (C2).

A relaxing hotel in a converted harbor warehouse, 500 meters from Kongens Nytorv, built as a storehouse for salt and spices at the tip of Nyhavn harbor. It survived the bombardment of Copenhagen in 1807, fell on hard times and served as a furniture storehouse in the latter part of this century. In 1971 is was converted into a hotel, collecting several restoration awards.

It looks like the warehouse it was. Even most of the window shutters are original. The entrance is modest. The supporting structure of broad pine beams is everywhere in evidence, in every room. Corridors are narrow. Most modern conveniences have been built into this skeleton. Staying here is like traveling first class to the past. The staff remember guests’ room numbers.

Room no. 340 has the preferred Nyhavn side and Malmø ferries view. It is small but grows larger when the curtains are drawn. The furniture is modern and comfortable, with one easy-chair. The tiled bathroom is even smaller. All instruments are of the most modern kind and function perfectly, but the towels are on the small side.

Admiral

Toldbodgade 24-28, 1253 K. Phone: 3311 8282. Fax: 3332 5542. Price: DKr.950 ($165) with breakfast. All major cards. 366 rooms. (C2).

The avant-garde antique hotel is in a 200 years old grain-drying house at the harbor, 500 meters from Kongens Nytorv square and 300 meters from the royal residence in Amalienborg. This severe-looking building is one of a few substantial ones to survive both the city fire of 1795 and the bombardment of 1807. The heavy Pomeranian pine structure is everywhere evident.

There is no steel and no concrete. Most of the corridors have the original wide and arched brick wall running through the whole length of the building. Reception and service is friendly, but there can be a traffic congestion in the lobby when groups are leaving and coming. A nightclub is in the hotel, which is popular for conferences.

The spacious room no. 624 has the preferred harborside view. It is on two levels in the attic, with a sleeping area upstairs. Brown beams and buttresses contrast with white walls. A wooden staircase connects the two levels. Amusing paintings decorate the place. In the sitting area there are two easy-chairs and a convertible sofa. The tiled bathroom is well equipped.

Angleterre

Kongens Nytorv 34, 1050 K. Phone: 3312 0095. Fax: 3312 1118. Price: DKr.2050 ($357) with breakfast. All major cards. 139 rooms. (B2).

The prestigious address in Copenhagen for centuries, one of the oldest luxury hotels of the world, founded more than two centuries ago. The White Lady of the North has ever since been a stopover for kings and presidents, nobles and snobs, the right address at the right city square. It look elegant at Kongens Nytorv, stealing the scene from other palaces around the square.

Restorations have succeeded in keeping up with time. Service is quick and friendly. Famous restaurant Reine Pedauque is surprisingly good and surprisingly inexpensive, especially the set lunch. Breakfast is served in the glassed-in sidewalk café on the square.

The large room no. 427 is comfortable and polished, with ample furniture of an inconsistent style, neither modern nor antique. It is quiet in spite of having a balcony overlooking the street. In the spacious bathroom everything is in good condition.

Ascot

Studiestræde 61, 1554 V. Phone: 3312 6000. Fax: 3314 6040. Price: DKr.890 ($155) with breakfast. All major cards. 58 rooms. (A3).

One of the friendliest hotels in town, in a small building just 100 meters from Rådhuspladsen square.

It is a peaceful and an homelike inn, manned by staff of friendly young people who remember guests’ room numbers and give lightning-fast room service. It has an eccentric lift in ancient British style. The hotel is decorated with several works by Bjørn Viinblad, paintings, sculpture and flower-pots.

Room no. 305 is smallish, with an inside corner window. The furniture is showing signs of age, but not unpleasantly so. Lights are modern and rather dim. The spacious bathroom has all necessary fixtures. A graphic work by Bjørn Viinblad brightens one of the walls.

Christian IV

Dronningens Tværgade 45, 1302 K. Phone: 3332 1044. Fax: 3332 0706. Price: DKr.900 ($157) with breakfast. All major cards. 42 rooms. (B2).

A small and modern hotel a few steps from Kongens Have and 300 meters from Kongens Nytorv.

The public rooms are tasteful and comfortable, with good breakfast and several newspapers.

Room no. 22 is of medium size, white walls and bright furniture, blue and golden curtains and bed-spreads. The fully tiled bathroom has an open shower.

City

Peder Skramsgade 24, 1054 K. Phone: 3313 0666. Fax: 3313 0667. Price: DKr.1040 ($181) with breakfast. All major cards. 81 rooms. (C2).

A comfortable and centrally located hotel in a white building on the stretch between Holbergsgade and Havnegade about 200 meters from Kongens Nytorv square.

In the lobby a fountain staircase sculpture with ivy greets you in front of the breakfast room.

The clean and comfortable room no. 511 has quality furniture in bright, somewhat sterile colors, and reproductions on the walls. It has a trouser press. The bathroom in light brown tiles functions very well.

Copenhagen Crown

Vesterbrogade 41, 1620 V. Phone: 3121 2166. Fax: 3121 0066. Price: DKr.1150 ($200) with breakfast. All major cards. 80 rooms. (A3).

Situated on the main traffic artery in the center. (Shortlisted for evaluation and inclusion)

Danmark

Vester Voldgade 89, 1552 V. Phone: 3311 4806. Fax: 3314 3630. Price: DKr.895 ($156) with breakfast. All major cards. 49 rooms. (B3).

A very small hotel just behind the City Hall, 200 meters from Rådhuspladsen square.

It is recently furnished in a modern building with large windows.

Room no. 508 is well furnished, with large windows, and is quiet in spite of that. The tiled bathroom is comfortable.

Esplanaden

Bredgade 78, 1260 K. Phone: 3391 3200. Fax: 3391 3239. Price: DKr.850 ($148) with breakfast. All major cards. 116 rooms. (C1).

Near the Kastellet promenade area and the Little Mermaid. (Shortlisted for evaluation and inclusion)

Grand

Vesterbrogade 9a, 1620 V. Phone: 3131 3600. Fax: 3131 3350. Price: DKr.1095 ($190) with breakfast. All major cards. 144 rooms. (A3).

Conveniently located in front of the central railway station. (Shortlisted for evaluation and inclusion)

Hebron

Helgolandsgade 4, 1653 V. Phone: 3131 6906. Fax: 3131 9067. Price: DKr.500 ($87) with breakfast. All major cards. (A3).

A cheap and basic hotel 200 meters from the central railway station.

There is no service but the breakfast buffet is good.

The rooms are clean and comfortable and have everything in good working condition.

Komfort

Løngangsstræde 27, 1468 K. Phone: 3312 6570. Fax: 3315 2899. Price: DKr.950 ($165) with breakfast. All major cards. 201 rooms. (B3).

An adequate hotel in a nondescript building perfectly located a few steps from the city hall, on the stretch between Vester Voldgade and Kattesund.

The lobby is clean, the breakfast room is fine and service is rather good. There is also a game room with a billiard table.

The worn and old-fashioned room no. 407 has solid furniture of wood, including a writing table and two easy-chairs. The bathroom is clean and fully tiled, but not especially inviting.

Kong Arthur

Nørre Søgade 11, 1370 K. Phone: 3311 1212. Fax: 3332 6130. Price: DKr.1195 ($208) with breakfast. All major cards. 107 rooms. (A2).

In a quiet place near he lakes. (Shortlisted for evaluation and inclusion)

Kong Frederik

Vester Voldgade 25, 1552 V. Phone: 3312 5902. Fax: 3393 5901. Price: DKr.1750 ($304) without breakfast. All major cards. 110 rooms. (A2).

Beautiful inside and out, a white building from the start of the 20th C.,centrally located a few steps from Rådhuspladsen square, between Vestergade and Studiestræde.

A large lobby with pictures of Danish kings is in front of a glassed-in garden for breakfasts. Service is friendly and comfortable.

The spacious room no. 129 has quality furniture of brown wood, yellow wallpaper and thick curtains in front of a large window overlooking the breakfast garden. The fully tiled bathroom has all the amenities.

Mayfair

Helgolandsgade 3, 1653 V. Phone: 3131 4801. Fax: 3313 8900. Price: DKr.925 ($161) with breakfast. All major cards. 126 rooms. (A3).

Conveniently situated around the corner from the central railway station, about 200 meters away.

It has moved up in the world following a face-lift.

The rooms are recently furnished and comfortable and all the fixtures are working in the bathrooms. The rooms even have trouser-presses.

Mercur

17 Vester Farimagsgade, 1780 V. Phone: 3312 5711. Fax: 3312 5717. Price: DKr.955 ($166) with breakfast. All major cards. 108 rooms. (A3).

In the central railway station area. (Shortlisted for evaluation and inclusion)

Neptun

Sankt Annæ Plads 14-20, 1250 K. Phone: 3313 8900. Fax: 3314 1250. Price: DKr.1235 ($215) with breakfast. All major cards. 60 rooms. (C2).

A small neighbor to Angleterre, 300 meters from Kongens Nytorv square.

The reception is small and the service is friendly. Behind the lobby there a small back garden and distinguished sitting rooms with antique furniture.

Room no. 204 was on the small side, overlooking the garden, very clean and well equipped, including a trouser-press.

Opera

Tordenskjoldsgade 15, 1055 K. Phone: 3312 1519. Fax: 3332 1282. Price: DKr.980 ($170) with breakfast. All major cards. 66 rooms. (B2).

A small and central hotel behind the Royal Theater and Opera, 100 meters from Kongens Nytorv square.
It has a distinguished atmosphere and efficient staff that know guests by their names. It sports a comfortable bar which is popular after performances.

Room no. 316 is complicated and looks to three directions at the same time. It is divided into a front area with a cupboard, a sitting area and a sleeping area with a fully tiled bathroom. In the middle there is an old writing desk.

Palace

Rådhuspladsen 57, 1550 V. Phone: 3314 4050. Fax: 3314 5279. Price: DKr.1425 ($248) with breakfast. All major cards. (A3).

The most elegant rooms are to be had directly at Rådhuspladsen square, in a hotel that has been renovated and is sparkling again. It has a respectable front and an imposing tower.

The service and the price do not quite match the elegance of the guest rooms.

The spacious room no. 308 has a perfect view and is completely quiet when the window is closed. It is richly and comfortably furnished in polished wood of excellent carpentry.

Park

Jarmers Plads 3, 1551 V. Phone: 3313 3000. Fax: 3314 3033. Price: DKr.760 ($132) with breakfast. All major cards. 66 rooms. (A2).

A small hotel with a human touch and variable rooms, just 200 meters from Rådhuspladsen square.

The reception and service is agreeably Danish and old-fashioned. The inside rooms are preferable to the ones facing the traffic-heavy avenue outside. Many of the back rooms have elements of the original structure included in the decoration.

Room no. 102 is large and elegant, with a sitting area, a real writing desk, a bathroom laid in marble and three big windows to the street, a little more expensive than the other two. No. 402 is not as large and not as noisy. No. 315 is smallest and most romantic, with a half-timbered wall. All the rooms are in mint condition, equipped with excellent bathrooms.

Phoenix

Bredgade 37, 1260 K. Phone: 3395 9500. Fax: 3333 9833. Price: DKr.1450 ($252) without breakfast. All major cards. 212 rooms. (B2).

A beautiful 17th C. building in a lovely location, used in sequence as headquarters for the German occupation army, the Allied Forces and the Danish Communist Party before it was converted into a hotel. It is centrally located on the corner of Bredgade and Dronningens Tværgade about 200 meters from the central Kongens Nytorv square.

The large and marbled lobby has a fountain in the middle and carved furniture, sculptures and statues, crystal chandeliers and paintings. The service fits the august atmosphere.

Room no. 1147 is rather spacious and very tasteful, with thick curtains in front of three windows, a crystal chandelier. It is crowded with white and antique furnishings of quality, including such modern things as a trouser press, a fax machine, a security box and a large TV set. The fully tied bathroom has a marble table.

Plaza

Bernstorffsgade 4, 1577 V. Phone: 3314 9262. Fax: 3393 9362. Price: DKr.1650 ($287) with breakfast. All major cards. 96 rooms. (A3).

One of the two best hotels in Copenhagen, smaller and not quite as expensive as Angleterre, is opposite the central railway station and Tivoli, convenient for those who arrive by train or plane.

Heavy wood and thick leather are the hallmarks. Speech hushes into a whisper in the distinguished library, dominated by a flower arrangement. The reception is small and the service is friendly, remembering the room numbers and names of guests. A lift of glass whisks up to the upper floors after a drink in the irresistible library.

The unusual room no. 602 is in the attic, characterized by the structural beams. Room no. 408 is more conventional. Both are big, well furnished in a traditional manner and well equipped, also in the completely tiled bathroom. Mild and cozy colors dominate with exuberant modern paintings.

Richmond

Vester Farimagsgade 33, 1780 V. Phone: 3312 3366. Fax: 3312 9717. Price: DKr.955 ($166) with breakfast. All major cards. 135 rooms. (A2).

A small and quiet hotel 600 meters from Rådhuspladsen and the central railway station.

Rooms at the back are preferable to the noisy front rooms.

Room no. 502 is ample, furnished with quality and sober elegance in a somewhat outdated Scandinavian style.

Royal

Hammerichsgade 1, 1611 V. Phone: 3314 1412. Fax: 3314 1421. Price: DKr.2000 ($348) without breakfast. All major cards. 263 rooms. (A3).

The oldest and the most central of the hotel towers. (Shortlisted for evaluation and inclusion)

Sophie Amalie

Sankt Annæ Plads 21, 1250 K. Phone: 4533 1334. Price: DKr.960 ($167) without breakfast. All major cards. 134 rooms. (C2).

A nice and modern hotel with a harbour view on the corner of Sankt Annæ Plads and Toldbodgade, about 200 meters from the royal Amalienborg palace and the same distance in the other direction to Nyhavn harbour.

The lobby is graced with a charming water sculpture.

Room no. 301 is spacious, with a sitting area. It has modern furnishings in white and softly violet colors, a granite table and a glass wall with a harbour view. The bathroom is small and adequate.

1996

© Jónas Kristjánsson

Madrid excursions

Ferðir

Espagna

Andalucía

The real Andalucía is behind the coastal mountains of the south, in the river basin of Guadalquivir, around the historical cities of Sevilla, Córdoba and Granada. It is a country of endless sunshine and lassitude, fiestas and music. It is the country of bullfights and flamenco dances, lemons and sherry. The most agreeable months are March-April and September-October.

This is the home of gazpacho, the cold tomato soup with olive oil and vinegar, garlic and onions, often with bread crumbs, in endless variations. This is the home of the iced refreshment drink, sangría, containing red wine, carbonated water, fruit juice and a drop of brandy.

Sherry originates from Andalucía. The best sherry is fino, scraping dry, pale and light. It is the pre-prandial drink par excellence, emphasizing taste rather than numbing it. Real amontillado is darker and heavier, suitable for closing a meal.

Costa del Sol

The main tourist center of Spain, a Mediterranean coastline of nice beaches and garish hotels from Cabo de Gata to Algeciras. Málaga is the major city and Marbella the most stylish resort. Torremolinos is the main tourist center and we start from there.

The first leg of our Andalusia drive is 110 km and brings us from Torremolinos on Costa del Sol to Ronda. We drive on the cost east through Malaga and turn inland at San Pedro de Alcántara on the road to Ronda. It passes through the beautiful mountain landscapes of Serranía de Ronda

Ronda

The town is built on a mountain 750 meters above sea level at Tajo, the gorge of Guadelevín, which runs through the center of Ronda. The old town is on a separate rock and the newer one is on the edge of the mountain. There are two bridges between the two town parts. The older is Puente Romano and the younger Puente Nuevo. Both offer grandiose views into the gorge.

Take time to wander in the pedestrian alleys of the old town. There is an old, massive church with a Moorish minaret. Also the Renaissance Mondragón palace, the Salvatiera palace and the Moorish baths, which remind us that Ronda was the capital of one of the Moorish states in Spain. It is easy to walk between these places as the city center is only 15 hectares.

We have lunch at Don Miguel on the Tajo cliffs, beside Puente Nuevo.

Parador de Ronda

Plaza de España. Phone: 287 7500. Fax: 287 8188. Price: Pts.15800 ($126) without breakfast. 71 rooms.

A convenient abode for travelers, directly beside the Puenta Nuevo, formerly the town hall of Ronda. There are short distances from the hotel to Plaza de Toros and Carrera de Espinel and over the Puenta Nuevo to the old town center

Don Miguel

Plaza de España 3. Phone: 287 1090. Fax: 287 8377. Price: Pts.7000 ($56) for two. All major cards.

At the cliff’s edge beside Puenta Nouvo, a perfect observation point in Ronda, offering the best food in town.

The chef, Miguel Coronel, is a specialist on old receipes from the mountains of Andalucía.

• Revuelto de setas = omelet with mushroom.

• Faisán de la serranía rondena = pheasant from the mountains.

Puente Nuevo

One of the best vantage points for viewing the gorge.

In the newer town, 100 meters from Puente Nuevo, is Plaza de Toros, one of the oldest bullfight arenas in Spain, from 1785. Spanish bullfighting got it present form in Ronda. It was Francisco Romero, born in 1698, who formulated the complicated rules. His son, Pedro Romero became the most illustrious bullfighter in the history of Spain.

A quaint street, Carrera de Espinel, with old houses, leads off the arena.

From Ronda there are 86 km to Arcos de la Frontera. We drive through a mountainous area with the famous “white” towns glimmering in the sunshine, such as Castellar, Vejer and Zahara. This was for some the frontier between Islamic and Christian Spain and many towns still have “de la Frontera” or “on the frontier” in their name.

Arcos de la Frontera

The town sits on a rock above Guadalete river. The best view is from the main square which is on the edge of the rock.

The Plateresque church of Santa María is on the square. Also the hotel of Parador de Arcos de la Frontera in Casa del Corregidor, with some balconies hanging over the edge of the cliff.

Parador de Arcos de la Frontera

Plaza de España. Phone: 70 0500. Fax: 70 1116. Price: Pts.14200 ($114) without breakfast. All major cards. 24 rooms.

One of the famous Paradors of Spain, in the old Casa del Corregidor building on the main square in town.

It has a magnificent view from the dining room and from guest room balconies on the cliff’s edge. The cooking is rather good, specializing in Andalucian food.

• Gazpacho = cold tomato soup with vegetables.

From here there are 91 km to Sevilla.

Sevilla

The main city of Andalucía and in earlier centuries the main city of Spain, a Moorish city for more than five centuries, 712-1248, as testified by the city castle and the church tower. Sevilla became rich following the discovery of America in the end of the 15th C. The river Guadalquivir was navigable to Sevilla at that time.

Voyagers like Amerigo Vespucci, Cristóbal Cólon (Columbus) and Fernao de Magalhaes (Magellan) were here. This is also the city of Don Júan, Don Quixote, Cervantes, Velázques and Carmen. It is a lively city with over half a million people and lots of tourists. The World Fair of 1992 was held on a Guadalquivir island in Sevilla.

The famous Semana Santo starts at Palm Sunday and continues with processions for a week. Brotherhoods compete in marking the most decorative wagons with towers and sculpture. People dance and sing between the wagons. Feria de Abril is a festive week in April, when people raise tents, dine and dance and sing. Sevilla is also the home of the flamenco and sevilliana dances.
We start our walk at Catedral de Santa María.

Catedral de Santa María

Avenue de la Constitución.

The cathedral dwarfs the surroundings with its powerful tower and extensive flying buttresses, the third largest church in Europe, after San Pietro in Rome and St Paul’s in London. Everything of importance in Sevilla is near the cathedral, built in Late Gothic style in 1401-1506, after the destruction of an earlier Islamic mosque.

The western front with its complicated portals is well-known.

The cathedral is entered from the other side.

Catedral de Santa María interior

Hours: Open 10:30-13 and 16-18:30.

Enormous and cold inside, 56 meters in height, with 75 stained windows, some of them the original ones from the start of the 16th C.

Capilla Real on the left of the entrance is the burial place of a few Spanish kings.

At the southern end is the tomb of Christopher Columbus, carried by four figures representing the four kingdoms of Spain, Aragón, Castilla, León and Navarra.

Giralda

Hours: Open 10:30-13 and 16-18:30.

Beside the cathedral eastern entrance, the late 12th C. church tower was originally a minaret of an earlier mosque. It is 98 meters in height, wide and rectangular, as usual in Western Islam, built of pink brick.

The style is Moorish, from the reign of the Almohads, who were religious hardliners and opponents of gaudiness. The tower is therefore very formal in design, with regular pointed arches, horseshoe windows and delicate ornaments. A decorative top floor with a Christian belfry was added in the 16th C.

A spiral path inside the tower leads you up to an excellent view of the city.

We go to the north side of the cathedral to enter Patio de los Naranjos

Patio de los Naranjos

A garden of orange trees, laid out in Moorish times, a typical part of an Islamic mosque.

To get from the cathedral to the city castle we cross Plaza del Triunfo, with Casa Lonja on the right side.

Lonja

Hours: Open Monday-Saturday 10-13.

The Museum of West-Indies, Archivo General de Indias, in a palace that was built in 1572 as an exchange when Sevilla was the main city of America voyages. It was designed by Juan de Herrera who also designed the royal palace of El Escorial.

Old navigation charts and charts of towns in Latin America are in the museum.

The city castle, Alcázar, is in front of us.

Alcázar

Hours: Open Monday-Friday 9-12:45 and 15-17:45, Saturday-Sunday 9-13.

The oldest part of the castle is from Moorish times, the wall between the outer courtyard, Patio de la Montería, and the middle courtyard, Patio del León. Otherwise the castle is mostly from the reign of the Christian King Pedro the Cruel, 1364-1366.

The castle was designed in Mudejar style, clearly influence by the Alhambra in Granada, and the craftsmen were Mudejar Moors. Pedro the Cruel did not understand Arabic and did not know that their decorative scrollwork on the walls says: “There is no victor except Allah”.

Moorish style survived in Spain in competition with French and Italian styles for a long time after the Moors had been evicted from Spain. Alcázar in Sevilla is the best and the most straightforward example of Moorish style from the Christian era.

We go from the middle courtyard to the inner courtyard, Patio de las Doncellas.

Patio de las Doncellas

The ground floor of the inner courtyard is in Moorish Alhambra style with pointed arches on all sides. An upper floor of a mismatching arcade was added in the 16th C.

Behind the palace there is a large garden with rows of shrubs and trees, ponds and flowers and the garden house of Pedro the Cruel. Another garden, less formal, is on the left side.

The district to the east of the cathedral is Santa Cruz.

Santa Cruz

The Jewish ghetto in the Middle Ages became the district of nobility in the 17th C. It still is the quarter of well-off people who live in well-preserved houses with peaceful courtyards and narrow pedestrian alleys.

Lots of cafés, bars and restaurants are in Santa Cruz, especially on the squares, such as Dona Elvira, Venerables Sacredotes and Santa Cruz with a statue of Don Juan.

We walk to Plaza Dona Elvira.

Plaza Dona Elvira

The main square of Santa Cruz, a popular site of restaurants and cafés, accessible by pedestrians only. It has an Andalucian atmosphere of lassitude.

Alfonso XIII

San Fernando 2. Phone: 422 2850. Fax: 421 6033. Price: Pts.35000 ($280) without breakfast. All major cards. 129 rooms.

The classy hotel in Sevilla, a large palace 300 meters from the cathedral and just in front of the old tobacco factory of Carmen, now housing the University of Sevilla. Alfonso XIII was built on the occasion of the World Fair in 1929 and has ever since been the preferred abode of the rich and famous.

A nice tiled courtyard with a fountain and Moorish arcades graces the ground floor. There are lots of Moorish decorations. The mayor parties in town are held at the hotel. It has good parking facilities.

Fernando III

San José 21. Phone: 421 7307. Fax: 422 0246. Price: Pts.11600 ($93) without breakfast. All major cards.

A practical hotel in the old luxury district of Santa Cruz, 300 meters from the cathedral.

A modern building furnished in country style, sporting a swimming pool and rather large rooms, well equipped. Rooms with a balcony are preferable. The hotel has good parking facilities.

Albahaca

Plaza Santa Cruz 12. Phone: 422 0714. Fax: 456 1204. Hours: Closed Sunday. Price: Pts.10600 ($85) for two. All major cards.

A beautiful city mansion in the middle of Santa Cruz, offering versatile cooking.

It combines beautiful ambience, good service and the best food of Santa Cruz.

• Sopa de frutos del mar = seafood soup.

• Lenguado a la naranja = sole in orange sauce.

• Entrecote de ternera grillé con trufas del olivar y verduras naturales = grilled veal entrecote.

• Mousse de queso con salsa de frambuesa = cheese mousse with raspberry sauce.

Egana Oriza

San Fernando 41. Phone: 422 7211. Fax: 421 0429. Hours: Closed Saturday lunch, Sunday. Price: Pts.13800 ($110) for two. All major cards.

The best restaurant of Sevilla is in the center, beautifully designed in an old house under the city walls.

The Basque cook is José Mari Egana, mixing Basque traditions and Andalusian material, such as game from the surrounding areas.

• Sopa de bacalao = saltfish soup.

• Ajo blanco = cold tomato and garlic soup with melon, a kind of gazpacho.

• Revuelto de patatas, ajetes, setas y pimientos = scrambled eggs with a potato and mushroom filling.

• Chipirones = small squid in flaky pastry.

• Pichón de Bresse asado con salsa de vino tinto = braised pigeons in red wine sauce.

• Helado de queso y miel con crema de nueces = cheese ice-cream in honey.

Hostería del Laurel

Plaza de los Venerables 5. Phone: 422 0295. Price: Pts.7800 ($62) for two.

An old and a traditional Andalusian restaurant on two floors in a Santa Cruz building and on the pavement outside.

There are tiled walls and arched doors, lamps of wrought iron and wooden sculptures.

• Espárragos = asparagus with three sauces.

• Tournedos Hostería del Laurel = beef tournedos in house style.

Isla

Arfe 25. Phone: 421 2631. Fax: 456 2219. Hours: Closed Monday. Price: Pts.10000 ($80) for two. All major cards.

Near the cathedral, but on the other side of Constitución avenue, in a side street, specializing in deep-fried and grilled seafood, mainly from Galicia and the coast of Cadiz.

Popular with local people, unknown by tourists, who seldom happen to be in this street. The furnishings are plain and the conversations are loud. Service is very good.

• Jamón de Cumbres Mayores = raw ham.

• Revuelto de salmón con champiñones y gambas = scrambled salmon with mushroom and shrimp.

• Tocino de cielo = crème caramel.

San Marco

Cuna 6. Phone: 421 2440. Hours: Closed Monday lunch, Sunday. Price: Pts.11000 ($88) for two. All major cards.

One of the best restaurants of town, about 600 meters straight north from the cathedral.

Situated in a beautiful town house from the 18th C., offering unusually good service. Asana Ramacciotti cocks in an Italian way in the kitchen.

• Boullabese a nuestro estilo = seafood soup.

• Couscous de pescado = fish couscous.

• Pato con aceitunas = duck in olive oil.

• Ravioli rellenos de lubina en salsa de almejas = ravioli with sea bass and shell sauce.

From Sevilla we drive 143 km to Córdoba.

Córdoba

Emirs from Damascus reigned here from 719 and kept power until 1236. It was for a long time the major Moorish city in Spain and a celebrated center of learning. It was the home of the famous Jewish physician Maimónides and the equally famous Moorish philosopher Averroes. At one time there were 300 mosques in Córdoba. The Mezquita is a memorial to this glorious past.

The city declined when the Moors were evicted in the 15th C and the Christians took over, allowing the irrigation system to disintegrate. It is now a city of 300,000 inhabitants.

The action is in Córdoba in May. The celebration is similar to the April celebration in Sevilla, with a week of music and dance. The patios celebration is also in May, with competition between house-owners on the most beautiful flower arrangements in their patios, which are open to the public for the occasion.

The Mezquita is in the center of Córdoba.

Mezquita

A true wonder of the world, built in 785 and broke at that time new ground in the history of architecture, as its horseshoe arches have a height of two storeys. It gives an impression of greater height and space. Later the mosque was enlarged several times, always in the same style.

Basically the Mezquita resembles other congregation mosques. Outside it is surrounded with powerful walls. Inside them the conventional garden of orange trees, Patio de los Naranjos, is a forecourt with an impressive minaret and a cleansing fountain.

We enter the mosque.

Mezquita interior

Hours: Open in summer 10:30-13:30 and 16-19, in winter 10:30-13:30 and 15:30-17:30.

A dense wood of 850 columns in 10 rows, seeming at places to be endless. The columns support double Moorish horseshoe arches, striped with alternate white limestone and red brick. As a whole the mosque is a silent dream world of endless refraction of light, changing at every footstep.

At the far end there is a Qiblah for prayers and the sacred Mihrab niche which shows the direction to Mecca. Also complicated series of interweaving arches.

An ugly Rococo cathedral has been forcibly erected in the middle of the mosque. The church stands in grotesque excess in comparison with the simple Moorish elegance.

When leaving the courtyard of orange trees we turn left into Torrijos and walk alongside the Mezquita to Amador de los Ríos, where we turn right and walk to the entrance of the Alcázar.

Alcázar

Amador de los Ríos. Hours: Open in summer 9:30-13:30 & 17-20, in winter 9:30-13:30 & 16-19.

The city castle is from the 14th C.

The most interesting part are the Moorish gardens behind the castle, on uneven ground with fountains, flowing water and ponds. It is a good place for resting after sightseeing in Córdóba.

We now return to the Mezquita for a walk in Judería.

Judería

The Jewish Ghetto surrounds the Mezquita with its narrow, winding pedestrian alleys and potted plants on the walls. We start our walk at the minaret corner of the Mezquita square. We enter the corner alley, turn right into Deanes and then left into Romero to the square of Salazar where we turn left and walk through a narrow alley to the square of Maímonides.

The museum of bullfighting is in Maímonides, open 9:30-13:30 and 17-20. We walk alongside the museum, past the handicraft market behind the museum and past one of the last two remaining Jewish synagogues in Spain, this one in a 14th C. house on the left side of the street, open Tuesday-Saturday 10-14 and 16-19. Finally we return by the same way to the Mezquita.

From the northern corner of the Mezquita forecourt we walk into the alley of Bosco and immediately turn right into Calleje de las Flores with beautiful potted flowers on the walls. At the end of the alley there is a small square with an excellent view to the minaret of the Mezquita. We then return the same way to the Mezquita.

Conquistador

Magistral González Francés 15. Phone: 48 1102. Fax: 47 4677. Price: Pts.16000 ($128) without breakfast. All major cards. 103 rooms.

The best hotel in Córdoba, a recent one, in Moorish style.

Maimónides

Torrijos 4. Phone: 47 1500. Price: Pts.13700 ($110) with breakfast. All major cards. 60 rooms.

An economical hotel just in front of the Mezquita.

There is a car park under the hotel.

Room no. 208 had a wonderful view over the main street in town, the minaret of the Mezquita and the lively entrance to the popular restaurant El Caballo Rojo. The room is luxuriously outfitted with leather furniture. The bathroom is in good condition, but the air condition is rather weak.

Caballo Rojo

Cardenal Herrero 28. Phone: 47 5375. Fax: 47 4742. Price: Pts.9000 ($72) for two. All major cards.

Possibly the best restaurant of Andalucía, in a prime location just in front of the minaret of the Mezquita.

A simple restaurant on two floors at the end of a long courtyard. The service is good and the prices are economical. The popularity is such that there are often queues on the sidewalk. Chef Francisco Medina Navarro specializing in old receipes from Moorish times.

• Alcachofas a la montillana = artichokes of the house.

• Espárragos blancos de Córdoba a la Crema de almendras = asparagus with almond cream.

• rape Mozárabe = monkfish in Moorish raisin sauce.

• Cordero a la miel = lamb in honey.

• Surtido des postres = mixed desserts.

Churrasco

Romero 16. Phone: 29 0819. Fax: 29 4081. Hours: Closed Thursday. Price: Pts.8600 ($69) for two. All major cards.

One of the very best restaurants in Córdoba, economical in price, situated in the Jewish ghetto just over 100 meters from the minaret of the Mezquita.

It is in four rooms on two floors in a beautiful city mansion with a courtyard for alfresco dining. It has also one of the best wine lists in the whole of Andalucía. It is always busy and always popular with the locals. Rafael Carrillo is the chef.

• Jamón de pato = marinated duck.

• Salmon al vapor de las finas hierbas = steamed salmon with mayonnaise.

• Bacalao al estilo del chef = saltfish of the house.

• Magret de pato en salsa de dátiles = duck breast.

• Buey churrasco = beef from the coal grill.

• Cerdo churrasco = pork from the coal grill.

• Iles flottante = meringue.

Next we drive 166 km from Córdoba to Granada. We drive through the flatlands of Andalucía in the direction of the mountains.

Granada

Mainly famous for Alhambra, the most beautiful and important monument in Spain, perched on a hill above the city center. The city of 250,000 inhabitants sits at the foot of the Sierra Nevada mountain range, which shows its white snowcaps on a good day.

This was the last bastion of the Moors, when Christian kings pushed their power southwards. The Moors fled to Granada from Córdoba when it fell in 1236 and held on to power in Granada until 1492. Granada was an Islamic city for almost eight centuries and has now been Christian for only five centuries. Nothing remains from the time of the Moors except the palace of Alhambra.

We drive uphill to Alhambra.

Alhambra

Hours: Open Sunday-Monday, Wednesday and Friday 9:30-20, Tuesday, Thursday & Saturday 9:30-20:30 & 22-24.

The apex of Moorish architecture, the sole Moorish palace to survive almost intact to the present day. It reflects the desire of the sons of the deserts for an oasis of greenery and running water. The buildings themselves are a secondary matter, deferring to the open spaces, acting as frames around flowers, brooks and fountains. In and out becomes a united whole.

The building material is light, simple and transitory, an haphazard stucco mixture of brick, refuse and plaster. The landscape architecture and delicate ornaments are the focal point. It is surprising how the weak buildings have survived all these centuries and are now as sparkling as if they were abandoned yesterday.

To enter the Moorish palace, Palacio árabe, we pass the ugly and intruding palace of the Christian King Carlos V in a strict Renaissance style, clashing violently with the Moorish elegance. It is now a museum of history and art. Behind the ticket office is the oldest part of the complex, the 9th C. castle of Alcazaba, with singular views over Alhambra, Granada and Sierra Nevada.

We enter Palacio árabe and go to Patio de los Leones in the center of the palace.

Patio de los Leones

The delicate excess of intricate decorations in the arcades around the open-air gardens is well preserved. Sunlight reflects in the mathematically exact plastering rolls, beautifully colored porcelain tiles and in Arabic sayings. The ceilings sparkle with multicolored stalactites and a riot of wood-carvings.

Some of the rooms have roofs and others are in the open. There are several windows with views over the city. The most famous roofed room is Sala de Embajadores = the ambassadors’ room. The most famous open rooms are Patio de los Arrayanes = the courtyard of myrtles; and Patio de los Leones = the courtyard of lions. Alhambra is designed around these two courtyards.

From Patio de los Leones we enter the gardens, Jardínes del Partal, who extend with brooks and orange groves along the ridge of the hill to Torre del Agua, where Alhambra ends and Generalife begins.

We enter the gardens of Generalife.

Generalife

Hours: Open Sunday-Monday, Wednesday and Friday 9:30-20, Tuesday, Thursday & Saturday 9:30-20:30 & 22-24.

The summer palace of Alhambra with long walks, cordoned by cypress and laurel trees, rioting in blossoms in July and August. Otherwise the beauty of the flowers is at a zenith in May.

The small 14th C. summer palace is at the far end of the paths, offering a good view to Alhambra.

We leave Generalife and Alhambra and drive down to the city center to park near Catedral de Santa María and Capilla Real.

Catedral de Santa María

Hours: Open 10:30-13 & 16-19, in winter -18.

The 16th and 17th C. cathedral is entered by a footpath leading from the main street in the center, Vía de Colón. It was started in Gothic style but mainly built in Renaissance style.

It has a nave with two aisles on either side. An unusual, circular chapel is in the middle of the church, supposed to emulate the Church of the Holy Grave in Jerusalem.

Capilla Real is alongside the cathedral. It is entered from Vía de Colón on a footpath alongside the old exchange building, Lonja.

Capilla Real

Hours: Open 10:30-13 & 16-19, in winter -18.

A royal chapel in late Gothic style from the beginning of the 16th C., the burial place of Fernando and Isabel, who combined Aragón and Castilla to make a united Spain. The couple won their final victory over the Moors here in Granada and drove them out of Spain.

On the other side of the chapel is a Baroque City Hall from the 18th C.

To reach Alcaisería we walk on the footpath past Capilla Real and turn left.

Alcaisería

The ancient Moorish silk market, now a tourist bazaar with long arcades of boutiques.

The main market square in Granada, Plaza de Bibarrambla is at the other end of the Alcaisería.

We pick up the car in Via de Colón and follow signs out of town to Cartuija.

Cartuija

Hours: Open 10-13 & 16-19, in winter -18.

A Carthusian monastery on a hill above Granada, a perfect example of the exuberant Churriguera Baroque style of the late 17th C.

América

Real de la Alhambra 53. Phone: 22 7471. Fax: 22 7470. Hours: Closed November-February. Price: Pts.10000 ($80) without breakfast. All major cards. 13 rooms.

An economical hotel at the Alhambra entrance, surrounded by the Alhambra gardens, very clean and plain, built around a courtyard.

Parador de Granada

Alhambra. Phone: 22 1440. Fax: 22 2264. Price: Pts.23200 ($186) without breakfast. All major cards. 36 rooms.

A real dream of a hotel in the 15th C. monastery of San Francisco, surrounded by the Alhambra gardens on three sides. It is the flagship of the Spanish Paradors chain of hotels. The hotel is a gem inside out. The rooms are on two storeys around a peaceful courtyard and have a view to the Alhambra gardens, some of them also to the snow-capped mountains.

The cooking is also good, specializing in historical courses from Andalucía, such as: Gazpacho Andaluz = cold tomato soup; and Moorish courses, such as: Postre Albacain = Moorish dessert. Also: Habas con jamón = peas with dried ham; and: Tortilla del Sacromonte = omelet with brains, testicles and vegetables. Dinner for two costs 8500 pts.

Room no. 213 is large and with a spacious bathroom. All furnishings are luxurious.

Sevilla

Oficios 12. Phone: 22 1223. Hours: Closed Sunday dinner. Price: Pts.7500 ($60) for two.

One of the best restaurants in Granada is alongside the Capilla Real, furnished in typical Andalusian country style with large tiles, small pictures and platters on the walls, beams and lanterns in the ceiling.

Before the civil war intellectuals met here, such as Federico García Lorca, who was born in an nearby town. José Rodríguez López makes traditional Andalusian food in the kitchen.

• Sopa Sevilla = Hot milk soup with fish and shrimp.

• Tortilla Sacromonte = omelet with brains, testicles and vegetables.

• Jamón con habas = peas with ham bits.

From Granada we drive straight over the mountains to Costa del Sol and arrive at the coastal town of Almunécar. We drive on the coastal road through Nerja with its cave, all the way to Málaga. This leg from Granada to Málaga is 127 km.

Málaga

The main city of Costa del Sol, a township for 3000 years, already an important port in Roman and Phoenican times.

The twin castles of Alcazaba and Gibralfaro are on a cliff above the center of Málaga. We drive the winding road up to the cliff.

Parador Málaga-Gibralfaro

Gibralfaro. Phone: 222 1903. Fax: 22 1904. Price: Pts.12000 ($96) without breakfast. All major cards. 36 rooms.

One of the famous Spanish paradors, perching on the cliffside just under the the walls of the Gibralfaro castle above Málaga.

The rooms offer wonderful views over the Plaza de Toros in Málaga and the harbor. The dining room offers traditional food from Málaga.

Antonio Martín

Paseo Marítimo 4. Phone: 22 2113. Price: Pts.9000 ($72) for two. All major cards.

The best harbor restaurant in Málaga.

Other good harbor restaurants nearby are in the Maestranza street, Taberna del Pintor at no. 6, Nuevo Bistrot at no. 16; and in Vélez Málaga, Café de Paris at no. 8.

We are going on an Andalucía trip of several days from Costa del Sol to Ronda, Arcos de la Frontera, Sevilla, Córdoba, Granada and Málaga. We rent a car and are going to drive about 700-750 km.

Alcazaba

Hours: Open in summer Monday-Saturday 10-13 & 17-20, Sunday 10-14, in winter Monday-Saturday 10-13 & 16-19, Sunday 10-14.

Side by side, two Moorish castles, originally the major strongholds of the Moors in Andalucía. Alcazaba is the one which rises above the city center. It is now a museum of Moorish art. Inside the ramparts there are also Moorish gardens.

There are extensive views from Gibralfaro, the other castle on the cliff.

This is the end of our drive through Andalucía. We take a well-earned rest in Parador Málaga-Gibralfaro.

1991

© Jónas Kristjánsson

Barcelona

The capital of Catalunya is the second largest city in Spain with 2 million inhabitants, the main center of banks and commerce, more nervous and hurried than Madrid, similar to Western Europe and also the main link of Spain to the main part of the continent. People work in Barcelona and live in Madrid. They hang less out in cafés and have a quicker step on the city pavements.

Barcelona has broader avenues and more avenues than the larger Madrid. Still the traffic is much heavier in Barcelona, reaching congestion all over the center. Many famous buildings hail from the Art Nouveau period in the beginning of the 20th C. From that time we see bank palaces that seem like fairy-tale castles, different from the sober bank buildings of Europe.

Catalan is replacing Spanish as the official language in Barcelona. It is a different language, related to French, influenced by the proximity to Provençe. Free taxis use the sign “lliure” instead of “libre”. Street-signs and menus are now in Catalan. The explanations in Joan Miró’s museum are only in Catalan. The Spanish language is being evicted from Barcelona.

We start our walk through central Barcelona at Plaça de Catalunya.

Plaça de Catalunya

Plaça de Catalunya. (B2).

The large square with a fountain garden in the middle is the central square of Barcelona.

El Corte Inglés department store is at the eastern side of the square.

We walk past the department store and continue down the pedestrian Portal de l’Ángel. Gradually the street narrows to its end at Plaça Nova.

Plaça Nova

Plaça Nova. (B2).

On out left is a modern building with a large bas-relief by Picasso showing Catalans dancing Sardana, their national dance.

In front of us are two towers, the remains of the west port of the Roman city wall from the 4th C.

To the right of the towers is the bishop’s palace, Palau Episcopal. To the left is the house of the archdeacon, Casa de l’Ardiaca, originally from the 11th C. and renovated in the 16th C.

From the square we see the cathedral of Barcelona, Catedral de Santa Eulalia.

Catedral de Santa Eulalia

Plaça de la Seu. Hours: Open 7:30-13:30 & 16-19:30. (B2).

Built in the 14th and early 15th C. in a Catalan version of the Gothic style, with no aisles, only a nave with numerous chapels between the buttresses. In the 19th C. it was restored in the original style.

The white choir-screen of marble is from the 16th C.

On the right side there is an exit from the church to a peaceful cloister from the 15th C., with rambling geese.

The best time to be here is just after 12 on Sunday when the Sardana dance starts in front of the cathedral.

Sardana

Plaça de la Seu.

A complicated Catalan ring dance, banned during the Falangist regime of Franco, practiced in secret and became a symbol of the movement of Catalan independence. Arriving churchgoers, young as well as old, participate in the dance each Sunday. This happening is a moving experience, also for travelers.

We now enter the Barri Gòtic district.

Barri Gòtic

(B2).

The name of the old center of Barcelona, with its narrow and winding pedestrian alleys, lined with cafés and restaurants, derives from the Gothic 13th to 15th C. style of many houses.

We walk along Condes alley on the northern side of the church. Museu Frederic-Marès is on our left.

Museu Frederic-Marès

Condes. Hours: Open Tuesday-Saturday 9-14 & 16-19, Sunday 9-14. (B2).

The medieval royal palace, the residence of the counts of Barcelona, who became the kings of Aragón in 1137, the forerunners of the kings of Spain.

The palace is now a museum of Medieval art, especially sculpture.

We continue along the palace and the next one, Palau del Lloctinent.

Palau del Lloctinent

(B2).

The former Renaissance palace of the vice-king of Spain, now the National Archives.

We turn left, walk around this palace and enter Plaça del Rei

Plaça del Rei

Plaça del Rei. (B2).

The courtyard of the palace of the counts of Aragón, later kings of Aragón and finally kings of Spain.

To the left of the plaza is Palau del Lloctinent and Torre del Rei Martí. To the right is Capella de Santa Agata. In the center is Saló del Tinell.

We first observe Saló del Tinell.

Saló del Tinell

Plaça del Rei. (B2).

The 14th C. banqueting hall and throne room of the royal palace.

The steps in front are famous as the place where King Fernando of Aragón and Queen Isabel of Castilla received Christopher Columbus when he returned from his first voyage to America.

The tower to the left of Saló del Tinell is Torre del Rei Martí.

Torre del Rei Martí

Plaça del Rei. (B2).

An observation tower from the 16th C. with several levels of arcades.

To the right of the palace steps there is Capella de Santa Agata.

Capella de Santa Agata

Plaça del Rei. (B2).

A Gothic church from the 14th C.

Opposite the palace courtyard is Museu d’Història de la Ciutat.

Museu d’Història de la Ciutat

Plaça del Rei. Hours: Open Tuesday-Friday 9-20:30, Saturday-Sunday 9-13:30. (B2).

The Museum of City History is in the 16th C. Casa Clariana Padellòs and the surrounding buildings.

We continue along Casa Clariana Padellòs and turn left along Libreteria where we immediately arrive at Plaça de l´Ángel. We can take a detour of a few steps to the north to observe Capella de Santa Agata and the city wall from Plaça de Ramón Berenguer el Gran. Then we return to Plaça de l’Ángel, cross the traffic of Laietana, walk along Princesa and turn right into Montcada.

Montcada

Montcada. (B2).

In the 12th C. this alley of greenery on balconies was the main residence street of the nobility. The palaces on both sides are from the 13th to the 18th C.

Museu Picasso is at Montcada 15-19.

Museu Picasso

Montcada 15-19. Hours: Open Tuesday-Sunday 10-20. (B2).

The museum is in three palaces. It is entered through a typical Catalan palace courtyard.

The museum exhibits important works by Picasso who came to Barcelona at the age of 15 and learned to paint.

The fashion museum, Museu de tèxtil i de la Indumentària, is opposite Museu Picasso on the other side of Montcada.

We return through Montcada, Princesa and again cross Laietana and then walk along Jaume to Plaça Sant Jaume.

Plaça Sant Jaume

Plaça Sant Jaume. (B2).

The central square of the old Gothic center of Barcelona. On the right there is Palau de la Generalitat and to the left is the Ajuntament.

We turn our attention to Palau de la Generalitat.

Palau de la Generalitat

Plaça Sant Jaume. Hours: Open Sunday 10-13. (B2).

The Council of Catalunya is a large 15th C. palace.

Before we turn our attention to the other palace on the square we walk into the alley to the right of the Generalitat palace, Calle Bisbe Irurita, to a covered gallery connecting the Generalitat and the Canonges palaces.

Canonges

Calle Bisbe Irurita. (B2).

The 19th C. Neo-Gothic covered gallery connects the office of the Council of Catalunya to the office of the President of the council in the Canonges palace.

We return on Calle Bisbe Irurita to Plaça Sant Jaume and turn our attention to Ajuntament on the other side of the square.

Ajuntament

Plaça Sant Jaume. (B2).

The 14th C. City Hall of Barcelona.

We leave the square at its southern corner and walk along Ferran to Gegants where we turn left and walk on Gegants and Avinyó, typical Barri Gòtic alleys, all the way to Moll de la Fusta.

Moll de la Fusta

Moll de la Fusta. (B2).

An extensive promenade, lined with palm trees, running along the yacht harbor.

We turn right and walk along the promenade to the Monument a Colom.

Monument a Colom

Plaça Portal de la Pau. (B2).

A giant column with a statue of Christopher Columbus at the top.

We can use an elevator to the top of the column to enjoy the view.

On the harbor side is the Custom House of Barcelona.

Custom House

(B2).

A decorative palace, recently built in Historical style.

The Santa María replica is on the other side of the palace.

Santa María

(B2).

This full-sized replica of the caravel that brought Christopher Columbus on his first voyage to America is usually moored at the quay near the Custom House.

Opposite the Custom House, on the other side of the avenue, is the Drassanes.

Drassanes

Plaça Portal de la Pau. Hours: Open Tuesday-Friday 10-14 and 16-19, Saturday-Sunday 10-14. (B2).

The 14th C. shipyard of Barcelona, the only existing example of an industrial building of that age.

It is now a large maritime museum, Museu Marítim.

Here at Plaça Portal de la Pau is the southern end of Las Ramblas.

Las Ramblas

Las Ramblas. (B2).

The most popular promenade in Barcelona, leading from Plaça Portal de la Pau to Plaça de Catalunya, where we started this walk. It is a broad street following the contours of an earlier river. In its center is an island of trees and kiosks, cafés and shops, including flower shops and bird shops.

We pass the wax museum on our right in Museu de Cera, on the corner of Passatge Banca. Then we take a detour to the left into Carrer Nou de la Rambla, where Palau Güell is near the corner.

Palau Güell

Carrer Nou de la Rambla. (B2).

An Art Nouveau palace by Gaudí, with typical ironwork decorations. It is now a theater museum.

This is the Chinatown of Barcelona.

Barri Chino

(B2).

The Chinatown of Barcelona with lots of shady characters, including pickpockets and whores.

We return to Las Ramblas, cross it and walk into Carrer Colom, which leads in a few steps to Plaça Reial.

Plaça Reial

Plaça Reial. (B2).

A pedestrian square closed to motor traffic. It is a completely designed square with identical buildings and a ground floor arcade in the style of Plaza Mayor in Madrid.

Stamp and coin collectors meet in the cafés in the shades of the arcade on Sunday morning. At night the square is overtaken by hobos and drug addicts.

We return to Las Ramblas and continue northward. On the left side we see Gran Teatre del Liceu on the corner of Sant Pau.

Gran Teatre del Liceu

Las Ramblas. (B2).

The City Opera from 1846, refined and unobtrusive on the outside but spacious inside. It has been restored after a fire in 1993.

Opposite Liceu the Cardenal Casanas leads north to the squares of Plaça del Pia and Plaça Sant Joseph Oriol.

Plaça del Pi

Plaça del Pi. (B2).

These two squares under the church of Mare de Déu del Pi accommodate the flea market of the city center. They are also the venue of some artistic happenings.

Bordering Plaça del Pi on the northern side is a district of shops and shopping arcades, combining the maze of an Eastern bazaar with the polished cleanliness of the West.

We return on Cardenal Casanas to Las Ramblas and continue northward. On the left we come to La Bouqueria and cross the street to enter the market.

Boqueria

Las Ramblas. (B2).

The food market of Barcelona is formally named Mercat de Sant Josep and usually called La Boqueria. It is an Art Nouveau building of glass and wrought iron from the end of the 19th C.

Inside there are colorful oceans of fruit and vegetables, fish and meat. The action is mainly in the morning and dies out in the afternoon.

We return to Las Ramblas and come on the left to Palau de la Virreina.

Palau de la Virreina

Las Ramblas. (B2).

In colonial times the Vice King of Peru lived in this palace. It now houses some museums and exhibitions.

We continue on Las Ramblas, past trees and cafés, bird and flower shops, newspaper kiosks and possibly protest marches to arrive at Plaça de Catalunya where we started this walk. We cross the square to enter Passeig de Gracìa on the north side.

Passeig de Gracìa

Passeig de Gracìa. (B1).

This is one of many avenues of the new city center from the end of the 19th C. It was then the luxury apartment district of Barcelona, Eixample, and is now the luxury shopping district.

The producers of Cava, the Catalan sparkling wine, often have tents on the spacious pavement, offering pedestrians free samples of their product.

At no. 41 we arrive at the colorful Casa Amatller from 1900 by Josep Puigi Cadafach in Flemish Art Nouveau style and at no. 43 at Casa Batlló.

Casa Battló

Passeig de Gracìa 43. (B1).

Built by Gaudí in 1905, easily recognizable from its wavy balconies and curved roof.

These buildings are all in a radical Catalan version of Art Nouveau alias Jugendstil of the years around 1900. This style had more influence in Barcelona than in any other European city.

A little farther to the north is Casa Milà or La Pedrera, also by Gaudí and also from 1905, almost sea-sick in its form. We turn right on this corner and soon arrive at Sagrada Família.

Sagrada Família

(B1).

The symbol of Barcelona, the extravagant church of Gaudí, the famous architect of Barcelona, the Temple Expiatori de la Sagrada Família. Building started at the end of the 19th C. and is not finished yet. The many towers with their multicolored mosaic tips rise in a riot of grandeur above the city.

This fairy-tale construction cannot be described in text and not even in pictures, as the immense size is not properly reflected. The only way is to come here, stand in the roofless nave and gaze upwards to Gaudí’s towers.

From here we hail a taxi to Parc Güell.

Parc Güell

An amusement park designed by Gaudí. It was originally meant to be a district of 60 garden houses. The plan was never realized. What remains of the project is the pleasure garden of outrageously funny houses and absurdly amusing brick-walls, a dream world of children of all ages.

From here we take a taxi to the top of the Montjuïc hill.

Montjuïc

Montjuïc. (A2).

Accessible with a funicular from the harbor near Monument a Colom or by road, offering a good view over the city center, harbor and ocean.

A military museum, Museu Militar, is on the top of the hill. Below it is an amusement park with a Ferris wheel and diverse gadgets.

We start our walk down the northern side of the hill. First we arrive at Fundació Joan Miró.

Fundació Joan Miró

Montjuïc. Hours: Open Tuesday-Friday 11-20, Saturday-Sunday 11-14:30. (A2).

The Miró museum is a modern building showing works of art by one of the main practitioners of Abstract art in the 20th C., the Catalan Joan Miró.

On our way down the hill we next come to Palau Naçional.

Palau Naçional

Montjuïc. Hours: Open Tuesday-Sunday 9-14. (A2).

An imposing palace on the northern rim of the hill, overlooking the fairgrounds of Barcelona and Plaça d’Espanya, built for the World Fair in Barcelona 1929.

It now houses one of the world’s largest museums of Medieval art in the world, Museu d’Art de Catalunya.

On the slopes to the right and down from Palau Naçional there is the archeological museum, Museu Arquelògic, open Tuesday-Saturday 9:30-13 and 16-16, Sunday 9:30-14. Also the museum of ethnology, Museu Etnològic, open Tuesday-Saturday 9:20-20:30, Sunday 9-14.

On the slopes to the left and down from Palau Naçional we arrive at Poble Espanyol.

Poble Espanyol

Hours: Open 9-past midnight. (A2).

A living museum of folklore, a whole village composed of clusters of exact replicas of typical houses representing parts of Spain, such as Catalunya, Andalucía and Castilla. The houses are used as shops, artisan workshops, cafés and restaurants, representing town life in earlier times.

Variable programs are in the evening, dances, concerts, plays, exhibitions, performances and other entertainment.

We leave the folklore village by the northern entrance, turn right and walk to the area of Barcelona fairs. From there we have an imposing view up to Palau Naçional. We walk to Plaça d’Espanya, cross it and arrive at Plaça del Toro.

Plaça del Toro

(A2).

One of the main bullfight stadiums of Barcelona, built in Moorish style, like so many such stadiums in Spain.

We walk around the stadium and at its back arrive at Parc Joan Miró.

Parc Joan Miró

(A2).

A recreation area with a large sculpture by Joan Miró.

From here we take a taxi to the other end of the city center, to Parc de la Ciutadella.

Parc de la Ciutadella

(B2).

The World Fair of 1888 was held here. It is now a popular park for Sunday walks.

The small and modern city zoo is in the southern end of the park. To the north of the zoo is the city museum of modern art, Museu d’Art Modern, where Catalan artists are well represented.

The parliament of Catalunya is also in the park. To the south are the grounds of the Olympic Village from 1992.

This sightseeing walk in central Barcelona is finished. We are now ready for excursions in the surrounding country, Catalunya.

Catalunya

A cultural driving force in Spain, the country of Pablo Picasso, Joan Miró, Gaudí, Salvador Dalí and Pau Casals, especially marked in the decades before the Falangist takeover. After the reemergence of democracy Catalunya has again sprung to the forefront of culture and politics, industry and commerce.

Zarzuela = seafood mixture, comes from Catalunya, also Bullabesa = a strong bouillabaisse, and rape = monkfish. A national dish is Crema Catalana = a milk pudding with caramel crust.

Catalunya is the country of Cava, a sparkling wine made in the Champagne manner. Cava is commonly sold in the streets of Barcelona and in special Xampanyerias-bars. Catalunyan wine is not as good as Rioja wine, but is improving, especially the wine from the district of Penedès.

Costa Dorada is an interesting part of Catalunya.

Costa Dorada

The sunshine coast south of Barcelona. The main town is Sitges, 30 km south from Barcelona, with a beach, cafés and a quaint old center.

Farther to the south, 100 km from Barcelona, is Tarragona, an ancient Roman town with a Medieval center and lots of antique remains, such as an arena and a city wall.

From Barcelona there is also a short way of 60 km to the mountain monastery of Montserrat with beautiful landscapes.

We can also drive north from Barcelona, to Costa Brava.

Costa Brava

One of the most beautiful coasts of Spain, with interchanging promontories and peaceful sand beaches. The town of Gerona is 100 km north from Barcelona, with the best preserved Medieval town center in Spain.

Art nouveau

Many famous buildings hail from the Art Nouveau period in the beginning of the 20th C. From that time we see bank palaces that seem like fairy-tale castles, different from the sober bank buildings of Europe.

Artists

A cultural driving force in Spain, the country of Pablo Picasso, Joan Miró, Gaudí, Salvador Dalí and Pau Casals, especially marked in the decades before the Falangist takeover. After the reemergence of democracy Catalunya has again sprung to the forefront of culture and politics, industry and commerce.

Catalan

Catalan is replacing Spanish as the official language in Barcelona. It is a different language, related to French, influenced by the proximity to Provençe. Free taxis use the sign “lliure” instead of “libre”. Street-signs and menus are now in Catalan. The explanations in Joan Miró’s museum are only in Catalan. The Spanish language is being evicted from Barcelona.

Cava

Catalunya is the country of Cava, a sparkling wine made in the Champagne manner. Cava is commonly sold in the streets of Barcelona and in special Xampanyerias-bars.

Catalunyan wine is not as good as Rioja wine, but is improving, especially the wine from the district of Penedès.

Colón

Avenída Catedral 7. Phone: 301 1404. Fax: 317 2915. Price: Pts.23500 ($188) without breakfast. All major cards. 138 rooms. (B2).

The good hotel of the city center is perfectly situated in front of the cathedral, the only four-star hotel in the old Gothic town.

It is rather old-fashioned but has been renovated on the inside. Many rooms are in light and flowery colors.

A room with a view to the cathedral is preferable.

Metropol

Ample 31. Phone: 310 5100. Fax: 319 1276. Price: Pts.12400 ($99) without breakfast. All major cards. 68 rooms. (B2).

An economical hotel in the Gothic center, 300 meters from Plaça Sant Jaume.

It is a dignified hotel with agreeable staff.

Room no. 404 is elegantly furnished in taste and includes a writing-desk. The marble bathroom is unusually large.

Regencia Colón

Sagristans 13. Phone: 318 9858. Fax: 317 2822. Price: Pts.14200 ($114) without breakfast. All major cards. 55 rooms. (B2).

An economical and recently renovated hotel just 100 meters from the cathedral.

The cheerful staff is efficient.

Room no. 57 is nice and refined and has a small balcony with a view to Torre del Rei. It has a flowery wallpaper and old furniture in perfect condition. The tiled bathroom functions well.

Suizo

Plaça del Ángel. Phone: 315 4111. Fax: 315 3819. Price: Pts.12600 ($101) with breakfast. All major cards. 48 rooms. (B2).

A tired, antique but usable and economical hotel in the Gothic city center, 200 meters from the cathedral.

The cleaning staff is just as tired as the hotel.

Room no. 211 is small, well furnished in an old-fashioned manner, with a balcony. The tiled bathroom functions well.

Agút d’Avinyó

Trinitat 3 / Avinyó 8. Phone: 302 6034. Fax: 302 5318. Price: Pts.11000 ($88) for two. All major cards. (B2).

In a Gothic alley a few steps from Plaça Sant Jaume, one of the best restaurants of the old city center, practicing traditional Catalan cuisine.

Beautifully designed with nooks and crannies on different levels with only a few tables on each level, with lots of steps and railings. Enormous paintings from the turn of the century and lots of antiques add to the perfect atmosphere. Politicians and business-people lunch here and joke with Mercedes Giralt.

• Sopa di bogavante = lobster soup with toast.

• Chicken and vegetable puré with ham cubes.

• Bacalao = plucked salt-fish.

• Langostinos = prawns in cheese gelatine.

• Shellfish in tomato sauce.

• Pato = duck.

• Wild strawberries.

Brassiere Flo

Junqueres 10. Phone: 319 3102. Fax: 268 2395. Price: Pts.8300 ($66) for two. All major cards. (B2).

Just west off Plaça de Catalunya, a large and noisy, happy and lively brassiere, one of the best restaurants in town, with French-Catalan cooking, open for orders until 1 in the morning.

Oysters are on exhibit at the entrance, the specialty of the place. The spacious dining room has large chandeliers and numerous pillars. Old posters and high mirrors line the walls. There are many regulars from the media and opera.

• Crema de bogavante = lobster soup.

• Ostras al cava = cheese-baked oysters in sparkling wine.

• Solomillo de buey = beef filet.

• Filet mignon de ciervo = venison filet with pear, raisins and pepper sauce.

• Crema catalana = milk pudding with caramel crust.

• Macedonia de frutas = fresh fruit.

Cuineta

Paradis 4 / Pietat 12. Phone: 315 0111. Fax: 315 0798. Price: Pts.11300 ($90) for two. All major cards. (B2).

A double restaurant behind the old cathedral of Barcelona, one kitchen with one menu, but two entrances and separate dining rooms, owned by antique dealers.

A beautiful place, paneled in hardwood and glass, full of antiques. Guests dine in comfortable arm-chairs and receive automatically a fino sherry while they are studying the menu.

• Espáragos gratinados = cheese gratinated asparagus with ham.

• Pate higos = paté of the house.

• Bacalao Cuineta = salt-fish with spinach and raisins.

• Lenguado plancha = grilled sole.

• Pudding with whipped cream and kiwi.

• Ricotta cheese with chestnuts and honey.

El Túnel

Ample 33. Phone: 315 2759. Hours: Closed Sunday dinner, Monday. Price: Pts.9500 ($76) for two. All major cards. (B2).

At the bottom of a narrow alley beside hotel Metropol lies hidden one of the best restaurants of the Gothic city center, 300 meters south of Plaça Sant Jaume.

It has been owned by the same family since 1923. Virgilio Casado cooks in the traditional Catalan manner according to the fresh food situation of the day. The restaurant is popular with locals who like the food and the quality paneling and other furnishings.

• Ensalada de judía verde con fois gras y trufas = salad with truffles and goose liver.

• Sopa de pescados con su rouille = tomato fish soup.

• Lenguado pieza grille = grilled sole.

• Turbot planche = grilled turbot.

• Cabrito = kid goat.

• Tarta Tatin = apple pie.

• Biscuit = ice-cream with chocolate sauce.

• Crema Catalana = milk pudding with caramel crust.

Gran Café

Avinyó 9. Phone: 318 7986. Hours: Closed Saturday lunch, Sunday. Price: Pts.12000 ($96) for two. All major cards. (B2).

A romantic, split-level restaurant in a pedestrian alley a few steps off Plaça Sant Jaume, offering traditional Catalan cooking.

The style is turn-of-the century Art Nouveau, with large windows, chandeliers and lamps. The place gets very romantic at night when dinner music is played on the piano.

• Amanida de bacalla marinat = salt-fish flakes, marinated in vinaigrette, with beans.

• Amanida de tofones i llagostins = shrimp and liver paté on salad.

• Mushroom salad with ham.

• Filet d’Ávila a la vinagreta = beef filet from Ávila with tomato vinaigrette.

• Burxets de filet al oporto = beef on skewers.

• Cheese-cake.

• Apple pie.

Neichel

Avenída de Pedralbes 16 bis. Phone: 203 8408. Fax: 205 6369. Hours: Closed Saturday lunch, Sunday. Price: Pts.14000 ($112) for two. All major cards.

The best restaurant in Barcelona is outside the city center, but included here as an exception, as it is also one of the three best restaurants in Spain. It is in the soccer stadium and university district in the west, hidden in a one-way drive behind a swimming pool. Surprisingly this is not a Basque restaurant, as Chef Jean-Louis Neichel is from Alsace in France.

The dining room is plain and unadorned and rather empty before it fills up with people. Large windows open out to lemon trees in the garden. The service is so perfect that every detail in the ultra-professional firing-up of a Havana cigar is observed. Evelyne Neichel directs the service. The cuisine is Nouvelle Française.

• Sopita de cigalas y centollo = shell soup.

• Esqueixada de atún al limón verde y bogavante con caviar de berengenas = lobster and tuna in aubergine.

• Croustillant de salmonete y hortalizas en un fumet de setas de bosque = red mullet in crust with wild mushrooms and mushroom fumé.

• Granizado de manzanas verdes y coulis de frutas silvestres = apple sorbet.

• Lomo de buey del Limousin en escalopas a las cinco pimientas aromáticas = filet slices from Limousin beef.

• La caravana de los finos postres = dessert wagon.

Quo Vadis

Carme 7. Phone: 302 4072. Fax: 301 0435. Hours: Closed Sunday. Price: Pts.11300 ($90) for two. All major cards. (B2).

A traditional and simple restaurant with good food and good service in a street leading off La Rambla, a few steps from Palacio de la Virreina. It is open for orders until 2 in the morning, convenient for the opera audience from the nearby Liceu theater.

The raw material is not far away, as the food market of Barcelona, La Boquería, is almost next door.

• Six different mushrooms.

• Mixed vegetables in vinaigrette.

• Shrimp, egg, fish and salt-fish, pan-fried in oil.

• Seafood plate in tomato sauce.

• Cheeses.

• Fresh berries and fruits of the season.

Seynor Parellada

Argentería 37. Phone: 310 5094. Hours: Closed Sunday. Price: Pts.7700 ($62) for two. All major cards. (B2).

Near the old city walls, 500 meters from the cathedral, a large and noisy restaurant, simple and friendly, rather economical, frequented by business people. The cooking is traditional.

Mr. Parellada himself walks around and takes care of the guests, not only the habitués.

• Carpaccio = marinated salmon.

• Esqueixada con escalibada = salt-fish salad.

• Calamars = small squid.

• bacalao con samfaina = salt-fish.

• Grilled sole.

Siete Puertas

Passeig d’Isabel II. Phone: 319 3033. Fax: 319 4662. Price: Pts.9500 ($76) for two. All major cards. (B2).

Situated on the harbor avenue, a large and lively restaurant, French in style, always brimming with people, founded in the early 19th C., one of the landmarks of Barcelona. Chef Antonio Roca specialized in rice and paella.

Guests sit on small chairs and long benches under walls of panel and tile. Large mirrors enlargen the already large restaurant.

• Esquixada = salt-fish in tomato.

• Espárragos = asparagus.

• Rodaballo = braised turbot.

• Paella Parellada = paella of the house.

• Biscuit = ice-cream with hot chocolate sauce.

• Sorbete de orujo con pasas = sorbet with raisins.

1991

© Jónas Kristjánsson

Espagna

The heart of Spain and the fountain of the Spanish language, called Castilian by the minorities in Spain. It is a barren plateau, overgrazed and sparsely inhabited, a country of shepherds and poets, warriors and priests. Castilla is also, as the name implies, a country of castles, including Manzanares el Real, Mombeltrán, Coca, Gormaz, Peñafiel, Belmonte and Sigüenza.

Many historic cities are in Castilla, including Segovia, Ávila, Salamanca and Toledo.

Castilla has brought Cochinillo asado = braised baby pork, and Cordero asado = braised lamb, to Spanish cuisine, also kid, partridge and venison. Well known is Manchego, the cheese from La Mancha.

We are planning a tour of 580 km from Madrid through El Escorial, Segovia, Ávila, Salamanca and Toledo back to Madrid. The first leg covers 50 km from Madrid to El Escorial.

El Escorial

Hours: Open 10-13:30 and 15:30-19, -18 in winter.

Felipe II of Habsburg was one of the most peculiar Spanish kings. He was an ultra-religious Catholic and built the religious royal palace complex of El Escorial. The palace is in strict and cold Renaissance style, designed by Juan de Herrera, and built in the late 16th C., when Madrid became the capital of Spain.

The form of the palace complex is a mathematical square with a Greek crucifix inside. The crucifix has a Renaissance church in the middle. In two of the four sections is a smaller Greek crucifix. Half of the complex was a monastery, a quarter was a university and a quarter was the royal abode.

There are many works of art in the palace, including the Agony of St. Moritz by El Greco. It is interesting to compare the austere apartment of the Habsburg king Felipe II on the 1st floor with the elaborate apartment of the Bourbon king Carlos IV on the 3rd floor. Most Spanish kings of recent centuries are buried under the floor of the central church.

From El Escorial we drive 50 km to Segovia.

Segovia

A city of 50,000 people 1000 meters above sea level, rising like a ship above the highland plateau. It is mainly famous for its Roman aqueduct and the city castle.

We find Acueducto romano just before we enter the walled center of the city.

Acueducto Romano

You will not miss the immense Roman aqueduct from 100 AD, when you enter the old center of Segovia. It is one of the best preserved remains in the world of buildings from the reigns of Vespanian and Trajan.

It still carries water to the old center on 167 arches. It is 728 meters long and 28 meters high at the square, where the street passes under it. It is built from hewn granite stones without any gluing material whatsoever.

If we can say that the aqueduct is at the stern of the ship of Segovia, the Alcázar can be called the stem of that ship. Between them there is an easy walk of 1 km through the old city center. On the way we pass a 16th C. Gothic cathedral, slender and splendid, with a golden patina in the sunshine. There are many interesting houses and alleys. We continue to the Alcázar.

Alcázar

Hours: Open 10-18:30, -15:30 in winter.

The city castle from the middle of the 14th C. rises above the highland plateau. Very few castles in Spain are as imposing in the landscape as this one.

It was for a while the residential palace of Queen Isabel. It is now an armory museum.

It pays to drive around the old center of Segovia and observe the castle, especially from the bridge over Eresma river and from the Vera Cruz chapel on the other side of the river.

Linajes

Dr Velasco 9. Phone: 46 0475. Fax: 46 0479. Price: Pts.10000 ($80) without breakfast. All major cards. 55 rooms.

The best and most interesting hotel in Segovia is in the 11th C. Falconi palace, hidden in a narrow street in the old center, just north of the cathedral and east of the city castle.

It is loaded with antiques. Try to book a room in the old style.

Mesón de Cándido

Plaza Azoguejo 5. Phone: 42 5911. Fax: 42 9633. Price: Pts.7200 ($58) for two. All major cards.

The best and most interesting restaurant in Segovia is just in front of the Roman aqueduct in a 15th C. house.

It is on several storeys in an old Segovian style, popular with travelers who are admiring the aqueduct.

• Sopa Castellana = an old Castilian soup.

• Truchas frescas Felipe V = trout.

• Cochinnillo asado = braised baby pork.

• Cordero asado = braised lamb.

• Perdiz estofada = partridge with dressing.

From Segovia we drive 67 km to Ávila.

Ávila

A completely walled town from the Middle Ages, now the domicile of 40,000 people. It is 1131 meters above sea level, the highest district capital in Spain.

The city walls are the main attraction of the town, floodlit at night, especially beautiful when arriving from the west. When we leave town on the road to Salamanca we shall stop at the viewpoint of Cuatro Postes on the other side of Adaja river to observe the town from the west.

We park in the old center, preferably near the cathedral at the eastern side of the walls. Then we inspect the Murallas on foot.

Murallas

The 11th C. walls are still intact, with their 8 gateways and 88 semicircular towers. The walls are 10 meters high. We can take a 3 km walk on the walls for a full circle.

Next we turn out attention to the cathedral.

Catedral

The fortified granite cathedral with crenellations is a part of the eastern wall of Ávila and looks like a fortress. It is one of the oldest Early-Gothic churches in Spain, built in the 12th C. Ávila was for a long time on the border of Islamic and Christian Spain and the church reflects that insecure period.

San Vicente is a little older Romanesque church from the early 12th C, just outside the northeastern corner of the city walls.

Palacio Valderrábanos

Plaza de la Catedral 9. Phone: 21 1023. Fax: 25 1691. Price: Pts.13700 ($110) without breakfast. All major cards. 73 rooms.

An historical hotel in an old Bishop’s palace opposite the cathedral, with a powerful Gothic entrance from the 15th C.

The elegant restaurant El Fogón de Santa Teresa is in the hotel.

The rooms are large and comfortable, luxuriously furnished.

Parador Raimundo de Borgoña<

Roma excursions

Ferðir

Villa Adriana

Hours: 9:00 – 90 minutes before sunset.

The vacation town of Tivoli is 30 km east of Rome, at the root of the Sabian hills. In 126-134 emperor Hadrian built a summer palace in a garden of 5 km in length about 5 km from Tivoli. Hadrian designed the area himself and copied buildings and monuments that he had seen on this travels. The ruins have been excavated and are now a museum.

We walk from the entrance through a wall remaining from an Athenian gateway called Pokile. We continue on the banks of a pond and pass a small and a big bath house, arriving at a long pond. On its other end there is Canopus, a copy of an Egyptian temple for Seramis. On our way back we cross the ruins on the right, first the barracks of the guards, Praetorium.

Then we continue past the fish pond to the real summer palace. On the highest ground there is a square, Piazza d’Oro. Below it are the ruins of the emperor’s residence, such as a dining room and a sitting room. Still lower are the ruins of a library. To the left of the libraries is a colonnade around a circular pond. We have again arrived at the Pokile.

The daily sightseeing buses to Villa Adriana also include a visit to the cardinal Villa d’Este.

Ostia Antica

Hours: Open daily 9 – 1 hour before sunset.

The old harbor city of Rome is 25 km south-west of the capital. It is reachable by a train from Porta San Paolo, which is connected with the metro system of Rome. The ruins have been excavated and are now a museum. They are mainly from the 2nd C. River silt closed the harbor and the city was abandoned, hidden by silt and has thus been preserved.

The ruins are 1,5 km in length. From the entrance we walk the main street, Decumanus Maximus, part the graveyard to the bath house of Neptun with beautiful mosaics. Beside it is a well preserved theater and further on a square of shops and offices of merchant and transport companies.

On the main street we continue to the main square, Forum, with the main temple, Capitolum, from early 2nd C. The marble has disappeared, but parts of the walls are still there. There are many remains of Insulae, residential apartments of 3-4 storeys, often built around a courtyard. We can spend a lot of time to stroll around the side streets and alleys before returning by the main street.

Castelli Romani

The generic name of a few towns in the hills 25 km south of Rome. They include Castel Gandolfo, Rocca di Papa, Grottaferrata and Frascati.

They are accessible by sightseeing buses from Rome. They usually stop first at a catacomb and at Via Appia Antica.

Via Appia Antica

This ancient road was built in 312 B.C. and led from Rome to Capua, Benevento and Brindisi. Tombs were early placed alongside it, as it was forbidden to bury people inside the city limits.

We can still drive on parts of this road, past the major Christian catacombs, the tomb of Romulus, the arena of Maxentius and the tomb of Cecilia Metella, in addition to lots of smaller tombstones.

We visit one of the catacombs signposted from the Via Appia Antica.

Catacombe

Three catacombs are open on the Via Appia Antica. They are all conveniently open Monday when most of the museums in Rome are closed. Catacombe Callisto is closed Wednesday, Catacombe Domitilla is closed Tuesday and Catacombe Sebastiano is closed Thursday.

The catacombs were not a hiding place for Christians. Most of them were dug in the 3rd and the 4th C, when Christianity had become an acceptable religion. They were normal Christian graveyards, usually a few storeys down, as the early Christians had to dig deeper down when the space filled up.

We drive on to Castelli Romani and start with Castel Gandolfo.

Castel Gandolfo

The village is on the edge of the big crater that created Lago di Albano. The summer residence of the Pope and his astronomy observatory are in this town. In front of the entrance there is a balcony with a good view over the lake of Albano.

We next drive to Rocca di Papa

Rocca di Papa

This town is perched on the slopes of Monte Cavo. The streets are steep and the alleys are twisted. It is the highest town in the Castelli Romani area.

Next we drive to Grottaferrata.

Grottaferrata

A beautiful monastery is behind a moat in this town. It is a Catholic monastery with some Orthodox rituals. It has a church tower from the 12th C.

Our last stop on this trip is in Frascati.

Frascati

The center of vineyards and of wine making in the area around Rome.

The majestic Villa Aldobrandini towers over the central square.

After seeing Frascati we drive back to Rome.

Napoli

Napoli is no more a beautiful city. It is a noisy city of congested car traffic, dominated by the Italian crime society of Camorra. Robbery and theft is common.

On the other hand the city is a convenient starting point for those visitors to Rome who want to visit the ghost towns of Herculanum and Pompeii, climb the Vesuvius volcano, drive along the Amalfi coast or visit the island of Capri.

Most of the sights in the city are clustered in the center by the old harbor, including the city castle and the royal palace.

Napoli is 219 km from Rome. The trains are good and punctual. We do some sightseeing in Napoli, starting with the harbor castle.

Castel Nuovo

The giant harbor castle was built in 1282, surrounded with a wide and deep moat. The city entrance is in the shape of a triumphal arch of two storeys, built in 1467.

Adjacent to the castle is the royal palace of Napoli, Palazzo Reale. On our way we pass Teatro San Carlo, an opera house and a theater from 1737. Opposite the theater there is an old mall.

Galleria Umberto I

The oldest shopping mall in Naples, in the form of a crucifix, with an enormous glass and iron dome over the crossing.
We continue to the front of the royal palace.

Palazzo Reale

Hours: Open in the morning.

The royal palace of the kings of Napoli was built in the beginning of the 17th C. It has been renovated several times, but always according to the original style. It is now a museum.

The semicircular Piazza del Plebiscito is in front of the royal palace.

We walk further on the coastal hotel street to a sailboat harbour and a seaside castle.

Porto di Santa Lucia

This is the tiny Santa Lucia harbor, made famous by a Napoli song. It is now a sailboat harbor, nestling under a castle. From the jetty there is a good view of Vesuvius and the Napoli bay.

The Castel dell’Ovo is a Norman castle sitting on a seaside rock. It got its present look in 1274.

Opposite the harbor and castle is the main hotel street of Napoli.

This is the end of our walk in Napoli.

Miramare

Via Nazario Sauro 24. Phone: (081) 427 388. Fax: (081) 416 775. Price: L.240000 ($152) with breakfast. All major cards. 30 rooms.

The nicest hotel in Napoli is on the coast south of the city center, just 500 meters from the old royal palace.

It is in an old townhouse and has a good view over the bay to the Vesuvius volcano. It is modern and tasteful. A breakfast room is on the top floor with good views.

Room no. 107 is big, decorated in light blue colors, with a good writing desk, trouser press, coffee machine and an enormous mirror over the headpiece of the bed. From a big window there is a good view to Vesuvius. The bathroom is big and splendid, all done in marble, with a jacuzzi bathtub.

Royal

Via Partenope 38. Phone: (081) 764 4800. Fax: (081) 764 5707. Price: L.240000 ($152) with breakfast. All major cards. 273 rooms.

This practical hotel is round the corner on the coastal road from the Naples royal palace, opposite the sailing boat harbor of Santa Lucia. A group of hotels line this part of the seaside, Excelcior, Santa Lucia, Vesuvio, Continental and Royal.

This large hotel is rather functional, lacking in charm.

Room no. 810 is big and comfortable, in modern business decor. It has a good view to the sailing boat harbor Santa Lucia and the Castel d’Ovo castle. It has a giant mirror and a parquet floor. It is well outfitted, including a fully tiled bathroom.

Ciro a Santa Brigida

Via Santa Brigida 71-73. Phone: (081) 552 4072. Hours: Closed Sunday. Price: L.70000 ($44) for two. All major cards.
A traditional and inexpensive place for business lunches and luxury shopping lunches adjoining the architecturally interesting shopping mall of Galeria Umberto I, but entered from the outside.

This is a big and noisy place, but also comfortable and clean, with good service in a few rooms on two floors.

• Penna mozzarella e malanzane = pasta tubes with cheese and aubergine.

• Pizza marinara = shellfish pizza.

• Magro di vitello ai ferri = pan fried veal slice with egg.

• Fritto calamari e gamberi = deep fried squid and shrimp.

• Zuppa inglese = sponge cake with whipped cream.

• Cannoli = butter pastry filled with sugared ricotta cheese, sugared orange peel and cocoa.

La Cantinella

Via Cuma 42. Phone: (081) 404 884 & (081) 405 375. Hours: Closed Sunday. Price: L.100000 ($63) for two. All major cards.

The best restaurant in Naples, on the hotel beach road leading from the royal palace, beside the Miramare hotel.

The main dining room is dominated by huge and bright pillars. Along the street there is a long and narrow room decorated in blue, with velvet walls and ceiling.

• Linguine alla cantine = pasta threads with shrimp and spinach.

• Insalata di mare = cold seafood salad.

• Filetto di manzo = beef filet.

• Medaglioni de manzo = beef medallions.

• Mozzarella = Italian soft cheese.

• Macedonia di frutta = marinated fresh fruit.

Sbrescia Ciro

Rampe San Antonio a Posillipo 110. Phone: (081) 669 140. Hours: Closed Monday. Price: L.70000 ($44) for two. All major cards.

A lively place with a view, rather inexpensive, in Positano, a rich residential suburb on a peninsula north from the Naples center. It is on a steep road that winds up a hill.

Enormous windows give a good view to the Mergellina suburb and the castle of Uvo, all they way to Vesuvius.

• Linguine casa nostra = pasta threads of the house.

• Vermicelli alle vongole = spaghetti with small shells.

• Scaloppa alla Sbrescia = veal slices.

• Spigola = grilled sea bass.

• Uva = grapes.

• Gelato = ice cream.

Campania

The area around Napoli and the Vesuvius bay is the ancient Campania, a fertile crescent with lots of things to see. A one day drive south from Napels will take in the ghost cities of Herculanum and Pompeii, the volcano Vesuvius, the Sorrento peninsula and the Amalfi coast.

We start from Napoli on our first leg of 10 km to Herculanum.

Herculanum

Hours: Open daily.

A ghost town of 5000 people that drowned in 12 meter deep mud when Vesuvius erupted in the year 79. It was a rather poor town of fishermen at that time. It is rather well preserved as the wood has partly become ossified in the mud. Whole houses have been preserved, including the wooden structure, cooking utensils and furniture.

The excavation covers 150 x 250 meters. Three major and parallel streets are intersected by smaller streets, all on a rectangular plan. We go first into Casa dell’Albergo just below the stairs down to the ruins, then go to the main street Cardo IV up to the main square and then back again on the main street Cardo V. It is best to rent a guide and tell him how much time you want to spend there.

Among other things we can see mosaics on floors, the town baths with separate areas for the sexes, shops with counters on the street, a sculpture of deer and half-burnt furniture.

We drive the 15 km from Herculanum under the slopes of Vesuvius in the direction of Pompeii.

Vesuvio

One of the few remaining active volcanoes on the continent of Europe. It has two summits, the 1277 meter Vesuvius proper in the south and the 1132 meter Monte Somma in the north. The lower slopes are of fertile lava, supporting the production of Lacryma Christi wine.

Vesuvius had been quiet for a long time when it erupted in 79, burying the towns of Herculanum and Pompeii. During the next millennium it erupted seven times. Then came again a quiet period. In 1631 it started all over again, destroying many towns and killing 3000 people. Since then it has erupted at least eleven times, the last time in 1944.

The mountain is mainly climbed from the south and the west, which is the easier way. The crater is a strange lunar sight and the panorama from the top is unique.

We continue on the main road to Pompeii.

Pompeii

Hours: Open daily.

This was a business city of 25.000 people that disappeared in two days in a 6-7 meter layer of ash when Vesuvius erupted in the year of 79. Its center has been brought again to light in excavations of 2 x 1 km. We can see in a nutshell how life must have been in such a city more than nineteen centuries ago. We still can see election slogans on the walls and pornographic pictures in the brothel.

The central square is surrounded by the temples of Jupiter, Apollo and Vespanian, and a 67 meter basilica for commerce and courts. There are two theaters, one for 5000 people and the other for 800. Also two well-designed bath houses, including Terme Stabiane where we can see ossified mummies. The amphitheatre is one of the oldest preserved, from 80 B.C. There are many bars lining the main street.

We can see lots of Insulae apartment buildings with inner courts. Casa dei Vettii has frescos and gardens with sculpture and fountains. Rent a guide to make the most of your time. If you have extra time you can take a detour to Villa dei Misteri with big frescos showing the cult of Dinoysios.

We seek out the Casa dei Vettii.

Casa dei Vettii

Most of the best mosaics in Pompeii are in Casa dei Vettii, the best-preserved house, the home of two merchant brothers.

We now drive to the town of Sant’Agata sui due Golfi on the Sorrento peninsula, about 40 km from Pompeii. We can find lodgings in Hermitage, tel. (081) 878 0062 or in Jaccarino, tel. (081) 878 0026. Both have views to Napoli and Vesuvius. Then we prepare for dinner in the best restaurant in southern Italy, Don Alfonso. Next morning we take the Amalfi coast road, stopping first in Positano.

Don Alfonso

Corso Santa Agata 11, Sant’Agata. Phone: (081) 878 0026. Price: L.180000 ($114) for two. All major cards.

The best restaurant in southern Italy, including Rome, is in the little town of Sant’Agata which is perched on the peninsula between the Vesuvius and Salerno bays. It is on the main street, near the central square.

The couple Alfonso and Livia Jaccarino own this bright and beautiful restaurant and the adjoining Jaccarino hotel. He does the cooking and she directs the service. The tasting menu is especially good. The room is divided by a brick wall into two parts. The decorations are in hunting style.

• Involtino di pesce con rughetta e semi di finocchio selvatico = marinated fish with vegetables and egg sauce.

• Treccine di pesce azzurro agli ortaggi = hornfish with carrot, onion and celery.

• I paiceri della pasta = pasta threads with shells and pumpkin.

• Filetti di boccadoro ai cetrioli e rosmarino = poached small fish with rosmarin, mashed potatoes, tomato and cheese.

• Infuso alle erbe = lemon sorbet.

• Braciole di annecchia con pinoli e uvetta = raisins and nuts enclosed in beef.

• Scelta di formaggi = three types of cheese, gorgonzola, provolone and caciocavallo.

• Dolce e piccola pasticceria = green pistachio marzipan with mango sauce and filled with a cheese mixture.

Positano

Positano is the first village on the Amalfi coast, a fishing village transformed into a hotel town. The slope is so steep that in some cases there are cliffs between rows of houses. The white houses remind us of Greek or Spanish islands.

We continue on the scenic road on the Amalfi coast to the town of Amalfi.

Amalfi

The Amalfi coast is one of the most beautiful coastlines in Italy. Small fishing villages cower where deep gorges meet with tiny estuaries. Wealthy villas perch on steep slopes.

The tourist town of Amalfi has given its name to the coast. The houses are white as in Positano, but the landscape is not as wild, so there is room for a city center with a church in Byzantine style.

Vallone di Furore is the wildest part of the landscape on the coast. A small fishing village is hiding under vertical cliffs and steep slopes.

We drive on to Salerno and continue 60 km straight to Napoli.

Capri

Just off Sorrento peninsula, a vertical cliff island, 6×3 km. It has a mild climate and an abundant flora and has been a coveted place for relaxing all the way back to the time of Roman emperors. The main village is Capri, sitting in a saddle between mountains, with harbours on both sides.

There are no private cars in Capri, just small buses, taxis and electrical cycles which are used for transporting goods. Most streets in the village are pedestrian, some of them with no houses at street level, but with steep steps up and down to the houses.

From the main square, Piazza Umberto I, there are short walks to viewpoints, such as Cannone Belvedere, Tragara Belvedere and Giardini Augusto, also a long and steep path to the ruins of the palace of emperor Tiberius on a mountain top.

We start our visit in the harbor

Marina Grande

There are two harbors in Capri on either side of the town, both accessible by car. Marina Piccola is a tiny fishing harbor with beaches in the South and Marina Grande is the main harbor the North, nestling under steep cliffs. The latter is the embarkation point for visitors.

Next we take a bus or taxi to Anacapri.

Anacapri

The second village on the island, on its eastern part. It lies much higher than Capri and is accessible by a road through steep cliffs.

Anacapri is not as full of tourists as Capri. From there you can take a chair lift to the top of Monte Solaro, the highest top of the island, from where you have in good weather an unforgettable view over the whole island, the bay of Napoli and the Appenia mountain range. The road to the Blue Grotto also leads from Anacapri.

From Anacapri we can take a taxi down the slope to the Blue Grotto.

Grotta Azurra

The main attraction of Capri. It can be reached either by boat or car. From the boats and cars you embark into small rowing boats that are used for entering the cave. It is famous for its mysterious blue color reflected up from the sea.

There are organised boat trips to Grotta Azzurra from Marina Grande, partly in connection with trips around the island. On such trips you can see other caves, such as the Green Cave and the White Cave, which you can enter by foot. You also sail through the Faraglioni cliffs.

Palma

Via Vittorio Emanuele 39. Phone: (081) 837 0133. Fax: (081) 837 6966. Price: L.300000 ($189) with breakfast. All major cards. 80 rooms.

One of the best hotels in Capri, well situated on a pedestrian street leading from the central Piazza Umberto I, about 100 meters from the piazza.

Pineta

Via Tragara 6. Phone: (081) 837 0644. Fax: (081) 837 6445. Price: L.120000 ($76) with breakfast. All major cards. 52 rooms.

A nice little hotel, about 10 minutes walk from the central Piazza Umberto I. We walk past the hotels Palma and Quisisana and turn left on Via Camerelle. Where it ends we walk a few steps up to Via Tragara, where the hotel is on the right.

Room no. 41 is enormous, with a big balcony with sun-deck chairs and with a very big bathroom in mint condition. The room has pleasant quality furniture in modern style, including an amusing painting of fish. It has good view to the ocean.

Quisisana

Via Camerelle 2. Phone: (081) 837 0788. Fax: (081) 837 6080. Price: L.400000 ($253) with breakfast. All major cards. 150 rooms.

The main luxury hotel is about 200 meters downhill from the central Piazza Umberto I.

La Tavernetta

Via Lo Palazzo 23a. Phone: (081) 837 6864. Hours: Closed Monday. Price: L.120000 ($76) for two. All major cards.

The best restaurant on Capri is in the narrow pedestrian street which is parallel with the main street, Via Roma, near the end that is farther away from the central Piazza Umberto I.

The restaurant is divided by arches into sections. The kitchen is in view.

• Ravioli alla caprese = pasta with tomato sauce and Capri-cheese.

• Risotto al gamberi = fried rice with king prawns.

• Filetto di manzo alla griglia = grilled beef filet.

• Capriccio-parfait = ice cream.

Moscardino

Piazza Umberto I. Price: L.70000 ($44) for two. All major cards.

A simple, good seafood restaurant with a convenient location in an arcade between Piazza Umberto I and the bus stop.

It has pine walls, decorated with incidental photos. It offers paper napkins and paper table-covers.

1996

© Jónas Kristjánsson

Dublin göngur

Ferðir

Hér verður lýst einni langri gönguferð um miðborgina. Á leiðinni tínum við upp flesta skoðunarverða staði, sem verða á vegi okkar og tökum nokkra króka til að komast yfir flest það, sem máli skiptir í Dublin yfirleitt.

St Michan’s

Við hefjum gönguna við helztu minjar víkinga í Dublin, kirkjuna St Michan’s. Hún er norðan árinnar Liffey, rétt vestan við Four Courts dómhöllina, við götuna Church Street, sem liggur upp frá ánni.

St Michan’s er elzta kirkja borgarinnar. Hún var upprunalega reist í rómönskum stíl af dönskum víkingum 1095, endurbyggð 1686 og fékk þá núverandi svipmót. Turninn er sumpart upprunalegur víkingakirkjuturn.

Ferðamenn skoða helzt heillega líkama frá lokum sautjándu aldar, sem eru til sýnis í kjallaranum. Kalksteinninn í kirkjuveggjum dregur raka úr andrúmsloftinu og hefur komið í veg fyrir rotnun hinna látnu. Aðgangur £1,20 (A4).

Four Courts

Við göngum Church Street 150 metra niður að Liffey og tökum á okkur 100 metra krók eftir Inns Quay á norðurbakka árinnar.
Hér er dómhöll borgarinnar, Four Courts, reist 1786-1802. Hún ber mikið og koparlagt hvolfþak, sem gnæfir á háu súlnariði yfir umhverfið. Framhliðin að ánni er í grískum musterisstíl með sex súlna riði undir gaflaðsþríhyrningi.

Höllin brann í fallstykkjaárás í borgarastyrjöldinni 1922. Þá eyðilagðist þjóðskjalasafnið, sem var þar til húsa. Hún hefur síðan verið endurreist í upprunalegum stíl (A4).

St Audoen’s

Við göngum 100 metrana til baka að brúnni, förum yfir hana og fáum okkur kollu í elztu krá borgarinnar, Brazen Head, sem er hér við árbakkann. Síðan förum við 100 metra upp brekkuna Bridge Street.

Hér til hægri er Cook Street með heillegum hluta gamla borgarmúrsins. Yfir múrnum gnæfa kirkjurnar St Audoen’s, önnur kaþólsk og hin anglíkönsk. Nálægt kirkjunum er hlið frá 1275 á múrnum.

Við förum 100 metra meðfram múrnum, inn um hliðið og upp tröppur að kirkjunum.

Hin minni St Audoen’s er ein af elztu kirkjum borgarinnar, reist á 12. öld í gotneskum stíl af Normönnum frá Rouen í Frakklandi. Vesturportið og turninn eru frá þeim tíma, en sjálft kirkjuskipið er frá 13. öld og gluggar þess frá 15. öld (A3).

Liberty

Áður en við skoðum höfuðkirkjuna Christ Church, sem er hér framundan, tökum við krók frá High Street tæpa 100 metra vestur yfir torgið í átt að götunni Cornmarket, en beygjum af torginu til vinstri inn John Dillon Street að markaðshúsunum.

Liberty og Iveagh Markets eru helztu flóamarkaðir borgarinnar, báðir við John Dillon Street og ná þar yfir töluvert svæði. Höfuðáherzlan er á notuðum fatnaði og í öðru lagi á heimilisáhöldum (A3).

St Patrick’s

Frá markaðshúsunum höldum við áfram 200 metra eftir John Dillon Street og beygjum á götuenda til vinstri og komum eftir 50 metra að garði St Patrick’s dómkirkjunnar.

St Patrick’s er ein af elztu kirkjum borgarinnar og stærsta kirkja Írlands, reist í enskri útgáfu af gotneskum stíl 1254, með turni frá 1370. Kirkjunni hefur síðan verið breytt, síðast á nítjándu öld, en er enn með gotnesku yfirbragði.

Í garði kirkjunnar er lind, þar sem heilagur Patrekur er sagður hafa skírt fólk á 5. öld. Þar eru einnig minnisvarðar þriggja nóbelsskálda Íra og nokkurra annarra höfuðrithöfunda þeirra.

Á kirkjulóðinni er einnig elzta almenningsbókasafn Írlands, Marsh’s Library, frá 1710, þar sem verðmætar bækur eru hlekkjaðar við púltin (A2).

Dublinia

Við förum frá vesturstafni dómkirkjunnar norður eftir Patrick Street og Nicholas Street og áfram niður Winetavern Street undir fíngerða húsbrú milli kirkjuþinghúss og Christ Church, alls um 300 metra leið. Handan brúarinnar beygjum við til vinstri að inngangi safnsins Dublinia í kirkjuþinghúsinu frá áttunda tug 19. aldar.

Dublinia er margmiðlunarkynning í máli og myndum á miðaldalífi í Dublin frá innrás Normanna 1170 og fram til 1540. Reynt er að sýna raunsæja mynd af iðnaðarmönnum og aðalsmönnum þess tíma, að hluta til leikin og sýnd á sjónvarpsskjám, með lykt og öllu. Í aðalsal er stórt líkan af Dublin miðalda, baðað kastljósum í samræmi við ítarlega lýsingu af segulbandi. Aðgangur kostar £4 og felur líka í sér aðgang að Christ Church dómkirkjunni.

Áður var hér sýning af Dublin víkingaaldar. Þeirri sýningu hefur verið lokað og verður hún væntanlega opnuð aftur í nágrenninu, sennilega í tengslum við endurnýjun götunnar Temple Bar (A3).

Christ Church

Við förum um húsbrúna úr safninu inn í dómkirkjuna.

Christ Church er ein elzta kirkja borgarinnar, reist 1230 í blöndu af síðrómönskum og gotneskum stíl, en verulega breytt árið 1875. Norðurveggur kirkjuskipsins ásamt svifsteigum, þverskipin og vesturhluti kórsins eru upprunaleg. (Sjá mynd framan á kápu)
Farið er út úr kirkjunni um glæsilegar suðurdyr í síðrómönskum stíl. Þar fyrir utan sjást leifar bænhúss frá 1230.

Þar sem Christ Church er núna, var áður timburkirkja víkinga frá 1038.

Villimenn borgarstjórnarinnar í Dublin létu fyrir nokkrum árum reisa ógnvekjandi borgarskrifstofur ofan á minjum víkingaaldar norðan við Christ Church og eyðilögðu við það tækifæri nokkuð af elzta hluta borgarinnar (A3).

City Hall

Við förum til vesturs frá kirkjunni eftir Christ Church Place og Lord Edward Street, alls um 200 metra leið að ráðhúsi borgarinnar.
City Hall var reist 1769-1779 sem mikilúðleg kauphöll borgarinnar, en breytt í ráðhús 1852. Voldugar kórintusúlur varða dyr á öllum hliðum hallarinnar. Í hringsal anddyris eru veggferskur, sem sýna borgarsöguna (B3).

Dublin Castle

Við förum meðfram City Hall upp að borgarkastalanum, sem er beint aftan við ráðhúsið, og förum um undirgöng inn í efri kastalagarðinn.

Dublin Castle var reistur 1204 til varnar brezkum yfirráðum yfir Írlandi. Smám saman var kastalanum breytt í stjórnarhöll, sem nú er sumpart frá síðari hluta 17. aldar og sumpart frá miðri 18. öld.

Andspænis okkur eru ríkissalirnir, sem eru opnir almenningi, aðgangur £1, gengið inn úr neðri kastalagarðinum að austanverðu.
Fyrir aftan okkur, þar sem við komum inn í efri garðinn, er Castle Hall, fallegt hús með háum turni frá 1750. Úr þeim turni var krúnudjásnunum stolið árið 1907 og hafa þau síðan ekki fundizt.

Í neðra garði er Most Holy Trinity kirkjan frá 1814 og fyrir aftan hana púðurturninn, sem er elzti hluti kastalans, frá 1202-1228 (B3).

Temple Bar

Við göngum frá kastalanum út á Dame Street, yfir götuna og nokkrum metrum austar niður Sycamore Street um 150 metra leið niður á Temple Bar, þar sem við beygjum til hægri.

Temple Bar er líflegasta kráa-, kaffihúsa- og kokkhúsagata borgarinnar um þessar mundir. Þetta er þröng göngugata með ýmsum hliðarsundum, fullum af lífi og fjöri. Einhvern veginn hefur þessi gata sloppið að mestu við voðaverk borgarskipulagsins. Hún er orðin að vin í eyðimörkinni (C4).

Ha’penny Bridge

Við beygjum úr Temple Bar nokkra metra niður sundið Merchant’s Arch og komum þar að göngubrú yfir ána Liffey.

Ha’penny Bridge dregur nafn af brúartolli, sem tekinn var af vegfarendum allt fram til 1919. Þessi smíðajárnsbrú var reist 1816 og er skemmtilegasta brúin af ótalmörgum, sem tengja vinstri og hægri bakka árinnar Liffey (C4).

O’Connell Street

Við förum yfir brúna, beygjum til hægri eftir árbakkanum Bachelors Walk tæpra 300 metra leið og síðan til vinstri inn í O’Connell Street, helztu breiðgötu borgarinnar.

Breiðar gangstéttir og breið eyja veita trjám og höggmyndum og vegfarendum skjól fyrir stríðri bílaumferð. Einu sinni var þetta helzta rúntgata miðbæjarins, en fyrir löngu orðið að víkja fyrir göngugötunni Grafton Street. Enn eru hér kvikmyndahús og skyndibitastaðir (C5).

General Post Office

Við göngum tæpa 200 metra inn O’Connell Street, þar sem fyrir okkur verður mikil höll á vinstri hönd.
Aðalpósthús borgarinnar er í mikilli höll frá 1814 við vesturhlið O’Connell Street og snýr miklu og jónísku súlnariði að götunni.
Frægust er hún fyrir hlutverkið í páskauppreisninni 1916. Lýðveldisyfirlýsingin var lesin upp af tröppum hennar. Hún var þá höfuðstöð uppreisnarmanna og varð fyrir skothríð brezkra hermanna. Hún ber enn ör frá þeim tíma, þótt að mestu hafi verið gert við skemmdirnar (C5).

Custom House

Við göngum til baka niður að ánni og síðan 300 metra til vinstri eftir bakkanum.

Hér er Custom House, löng og lág höll frá 1791, með hvolfþaki og dórískri súlnaframhlið, af sumum talin fegursta hús borgarinnar. Þetta var áður tollhús, en er nú stjórnarskrifstofa. Höllin hefur verið endurreist eftir mikinn bruna, sem varð þar 1921 (D5).

Bank of Ireland

Við höldum til baka eftir árbakkanum, förum yfir O’Connell brúna, sem frægust er fyrir að vera breiðari en hún er löng, og göngum 200 metra inn breiðgötuna Westmoreland Street, þar sem við komum inn á torgið College Green. Okkur á vinstri hönd er Bank of Ireland.

Bogadregin höll Írlandsbanka í nýgnæfum stíl var áður þinghús Írlands, reist að mestu leyti 1728. Gamli aðalinngangurinn að sunnanverðu er varðaður jónískum súlnaröðum umhverfis ferhyrnt port, og út frá því liggja bogadregnar hliðarálmur hallarinnar.

Bank of Ireland tók við höllinni 1803, en húsakynni Lávarðadeildarinnar og hin fínu veggteppi hennar hafa verið varðveitt óbreytt. Hægt er að fá að skoða þau með því að spyrja leyfis á staðnum (C4).

St Andrew’s

Við förum úr bankanum og aftur út á College Green, sem sveigist eftir framhlið bankans. Handan torgsins, 100 metrum vestar, er lítil gata, St Andrew Street, upp að St Andrew’s kirkjunni, tæpum 50 metrum ofan torgsins.

Þar sem St Andrew’s kirkjan er nú, var miðstöð víkinga, þegar þeir réðu í Dublin fyrir tíu öldum. Þá var hér “Þingmót”, þar sem víkingar komu saman til þings á svipaðan hátt og á Íslandi á sama tíma (C3).

Trinity College

Við förum til baka niður brekkuna og austur College Green. Handan torgsins að austanverðu er Trinity College, skáhallt á móti Írlandsbanka.

Trinity College var stofnaður 1592 sem prestaskóli ensku biskupakirkjunnar, en er nú almennur borgarháskóli með 7000 nemendum. Við förum hér inn um aðalinnganginn, sem reistur var 1755-1759, og komum inn á 16 hektara háskólasvæði með mörgum höllum umhverfis steinlagðar stéttir og gróna garða (D4).

Book of Kells

Við stefnum yfir stéttina að strangri höll frá 1712-1732, hægra megin fyrir miðju.

Það er bókasafn skólans, eitt fjögurra höfuðbókasafna landsins. Höllin var áður léttari að svip, þegar opin súlnagöng voru á jarðhæðinni.

Hin frægu fornrit Íra eru í bókasafni Trinity College. Hæst ber þar Kells-bók, fagurlega lýst kálfskinnshandrit guðspjallanna fjögurra á latínu frá upphafi níundu aldar. Bókin er til sýnis í safninu ásamt fleiri dýrgripum af því tagi, svo sem Durrow-bók frá upphafi áttundu aldar, Dimma-bók og Armagh-bók. Aðgangur £1,75, lokað sunnudaga.

Einnig er gaman að skoða aðalsal bókasafnsins, langan og mjóan og háan sal á tveimur hæðum (D3).

Grafton Street

Við förum aftur út um aðalinngang háskólans og beygjum þar til vinstri meðfram framhliðinni um 100 metra leið, förum yfir Nassau Street og inn í Grafton Street göngugötuna.

Grafton Street liggur milli Trinity College og St Stephen’s Green og er burðarás miðbæjarins. Þaðan er stytzt til allra átta ferðamannsins og þar er skemmtilegast mannlífið. Hér er líka kaffihúsið Bewley’s, sem telja má miðpunkt borgarinnar.

Hér á götunni reyna tónlistarmenn að vinna sér inn skilding og hér eru seld blóm á götuhornum. Hér er mest af glæsilegustu verzlununum og nokkur vöruhús í dýrari kantinum. Hér streymir mannhafið alla daga vikunnar frá morgni til kvölds (C3).

Powerscourt

Við förum beint frá Grafton Street um húsasund rétt sunnan við Bewley’s eða tæpum 50 metrum sunnar frá þvergötunni fyrir framan Westbury hótel inn verzlanasund hótelsins, og komum í báðum tilvikum að bakhlið Powerscourt við Clarendon Street. Þar beygjum við til vinstri og förum inn í Powerscourt á suðausturhorni þess.

Powerscourt er í borgarhöll frá 1771. Höllinni og hallarportinu hefur verið breytt af nærfærni og smekkvísi í skemmtilega verzlanakringlu á þremur hæðum undir léttu timbur- og glerþaki, full af svölum út og suður, sumar úr 200 ára gömlum viði. Þar eru skemmtilegar smábúðir og mjög góð veitingahús. Á efstu hæð er verzlun, sem rekin er af handverksráði Írlands. Í hádeginu eru oft klassískir tónleikar á palli í portinu. Þarna er hægt að vera allan daginn í góðu yfirlæti (C3).

Hibernian Way

Við förum sömu leið til baka til Grafton Street og förum í hina áttina tæpa 100 metra inn Lemon Street og áfram inn í verzlanamiðstöðina Hibernian Way.

Margar fínustu tízkubúðir borgarinnar eru í Hibernian Way (D3).

Mansion House

Við förum út úr Hibernian Way út á Dawson Street, þar sem við beygjum til hægri og göngum 100 metra, þar sem við sjáum litla og ljúfa höll handan götunnar.

Mansion House var reist 1705 og gerð að borgarstjórasetri 1715. Að hallarbaki er stærsti veizlusalur borgarinnar, reistur 1821. Þar fundaði fyrsta þing Írlands 1919 til að samþykkja sjálfstæðisyfirlýsingu landsins (D2).

St Stephen’s Green

Við förum áfram eftir Dawson Street tæpa 100 metra út að garðinum St Stephen’s Green og förum inn í garðinn.

St Stephen’s Green er 9 hektara garður í enskum stíl, með tjörnum og brúm, gosbrunnum og öndum, blómahafi og vel slegnum flötum, barnaleikvelli og myndastyttum, upprunalega girtur 1663, en opnaður almenningi 1877.

Ýmsar þekktar hallir snúa út að garðinum, svo sem Shelbourne-hótel að norðanverðu og utanríkisráðuneytið, Iveagh House, að sunnanverðu.

Frá hornum garðsins liggja þekktar götur, svo sem Grafton Street til norðurs frá norðvesturhorninu og Merrion Row til austurs frá norðausturhorninu (CD2).

National Museum

Við förum út úr garðinum að norðanverðu, á svipuðum slóðum og við komum inn í hann, göngum að Shelbourne-hóteli og förum inn þvergötuna við hlið þess, Kildare Street. Þá götu göngum við 150 metra að inngangi þjóðminjasafnsins á hægri hönd.

The National Museum er bókstaflega gullnáma. Þar er mikið af skartgripum úr gulli frá forsögulegum tíma á Írlandi og frá keltneskum tíma, hálsfestar, armbönd, hljóðfæri, kaleikar og leikföng. Margir gripanna eru frá 1. öld f.Kr., en glæsilegustu gripirnir eru frá 8. öld, frá því rétt áður en víkingar hófu ránsferðir 795.

Safngripunum er haganlega fyrir komið, svo að rúmt er um þá, þótt safnið sé ekki stórt. Vegna rúmleysis er gert ráð fyrir, að hluti safnsins verði innan tíðar fluttur á annan stað í miðbænum.

Óvenjulega góð veitingabúð er í safninu (D2).

Leinster House

Við innganginn er rimlagirðing. Handan hennar sjáum við þjóðarbókhlöðuna andspænis þjóðminjasafninu og þinghús Írlands hægra megin, milli safnanna.

Írska þingið situr í Leinster House, sem var reist 1745 og gert að þinghúsi 1922. Hægt er að fá aðgang að þingpalli neðri deildar, og þegar þingið situr ekki, er hægt að fara í skoðunarferðir um höllina (D2).

National Library

Við göngum áfram norður Kildare Street um 50 metra að inngangi þjóðarbókhlöðunnar.

The National Library er fyrst og fremst áhugaverð fyrir Íra og þá, sem leita að forfeðrum sínum. Þar eru yfir ein milljón bóka og mikið af fornum handritum, auk landakorta og gamalla dagblaða. Húsbúnaður er úr dökkum viði og lampaskermar eru grænir (D3).

National Gallery

Við höldum áfram 100 metra norður Kildare Street, beygjum til vinstri í Leinster Street og áfram Clare Street, 200 metra leið, og svo til hægri að West Merrion Square. Við göngum innan við 100 metra frá götuhorninu og komum að inngangi þjóðlistasafnsins.

The National Gallery er hefðbundið listaverkasafn, sem leggur áherzlu á evrópska listasögu. Þar eru verk brezkra, hollenzkra og ítalskra listamanna fyrri alda. Þar eru einnig verk Jack B. Yeats, mesta málara Írlands og bróður rithöfundarins William Yeats (D3).

Merrion Square

Við förum út úr safninu og inn í garðinn handan götunnar.

Merrion Square er einn fegursti garður miðbæjarins, lagður 1762, friðarreitur í umferðarþunga miðbæjarins. Kringum hann eru stílhrein hús með hinum þekktu, vel máluðu írsku útihurðum. Við garðinn sýna oft alþýðlegir málarar listaverk sín (E2).

Natural History Museum

Við förum aftur úr garðinum að inngangi þjóðlistasafnsins og göngum götuna til suðurs, framhjá lokuðum garði þinghússins að náttúrugripasafninu, Museum of Natural History, um 100 metra leið.

Í náttúrugripasafninu eru beinagrindur af hinu forna og útdauða dádýri Írlands, af hvölum og öðru því, sem tíðkast í slíkum söfnum. Uppstilling safnsins er gamaldags (E2).

Baggot Street

Við höldum áfram eftir Upper Merrion Street framhjá stjórnarráði Írlands, rúmlega 100 metra leið að næstu gatnamótum.

Hér mætast hægra megin Merrion Row og vinstra megin Lower Baggot Street, helztu götur söngkráa, sem eru írsk sérgrein. Frægar krár við Merrion Row eru Donoghue’s og Foley’s og við Lower Baggot Street eru Doheny & Nesbitt’s, Baggot Inn og Toner’s. Á þessum slóðum eru líka góð veitingahús (DE2).

Fitzwilliam Square

Frá enda Upper Merrion Street göngum við um 100 metra til vinstri og austur Lower Baggot Street og beygjum síðan til hægri inn í Lower Pembroke Street, þar sem 150 metra leið er að Fitzwilliam Square.

Fitzwilliam Square er bezt varðveitti garðurinn frá georgískum tíma, lagður 1825. Í kringum hann eru stílhrein hús þess tíma, mörg hver með skartmáluðum útihurðum (E1).

Hér ljúkum við gönguferðinni um miðbæinn í Dublin, förum til baka til Baggot Street og hvílum okkur á einni af kránum þar.

1995

© Jónas Kristjánsson

Dublin gisting

Ferðir

Hér verða eingöngu talin hótel í hjarta miðbæjarins, í öllum verðflokkum, frá lúxushótelum yfir í B&B. Öll eru þau góð og bjóða flest þægindi, sem menn eiga nú að venjast á hótelum.

Bloom’s

Kjörhótel okkar í Dublin er fremur ódýrt og lítið, 86 herbergja Bloom’s, sem heitir eftir söguhetjunni í Ódysseifi eftir James Joyce.
Það er afar vel í sveit sett í miðbænum, í brekku milli Dame Street og Temple Bar, tæpum 100 metrum frá veitingagötunni Temple Bar og 300 metrum frá Grafton Street, burðarási miðbæjarins.

Þetta er þægilegt og örlítið þreytulegt hótel í gamaldags nútímastíl, með lífsreyndum og góðum reddurum í anddyri, fremur þröngt niðri, en rúmgott á herbergjum. Þjónusta er allan sólarhringinn og góð aðstaða fyrir kaupsýslumenn, svo og bílgeymsla.

Herbergi 506 er hátt uppi, með þreföldu gleri í gluggum, tvískipt í svefnhluta og setuhluta, sem mynda vinkil við svalir. Það er vel búið, með stóru skrifborði, buxnapressu og hárþurrku, beinum síma og sjónvarpi, rauðvínsflösku og dagblaði. Baðherbergi er vandað og vel búið.

Verðið var £71 fyrir tvo með morgunverði.

(Bloom’s, Anglesea Street, sími 671 5622, fax 671 5997, C4)

Westbury

Bezta og bezt staðsetta hótelið í Dublin er dýrt og stórt og nýtízkulegt, 195 herbergja Westbury, aðeins 30 metrum frá Grafton Street. Verzlanakringlan Powerscourt er að hótelbaki.

Hvorki meira né minna en þrír af beztu veitingasölum miðbæjarins eru á hótelinu, Russell, Sandbank og Rajdoot, sem allra er getið í veitingakafla þessarar bókar. Einnig er verzlanagata innan dyra, svo að hótelið er hentugur heimur út af fyrir sig í stórrigningu.
Anddyrið á tveimur hæðum er stór og kuldaleg marmarahöll með glæsilegum stiga milli hæða.

Herbergi 606 er ákaflega stórt og einstaklega vandað að húsbúnaði, mahóní og bláum litum, góðum lömpum og miklum speglum, virðulega stílhreint. Baðherbergi er fullflísað og fallegt, tvískipt með baði og salerni á innra svæði, en sturtan var ekki öflug.
Verðið var £149 fyrir tvo með morgunverði.

(Westbury, Grafton Street, sími 679 1122, fax 679 7078, C3)

Shelbourne

Dýrasta hótelið í Dublin er Shelbourne, sögufræg höll frá árinu 1824 við miðbæjargarðinn St Stephen’s Green, 300 metrum frá Grafton Street. Í þessari rauðu og hvítu höll 150 herbergja var samin stjórnarskrá írska lýðveldisins, og kaflar í þekktum skáldsögum eru látnir gerast þar.

Hótelið er gamalt og fínt, en samt líflegt, með brakandi gólfum, sem halla á ýmsa vegu undir þykkum teppum. Notalegir almenningssalir hafa verið endurnýjaðir í upprunalegri mynd og herbergi gesta eru afar glæsileg. Ein þekktasta krá borgarinnar, Horseshoe, er lengst til hægri á jarðhæðinni.

Helzti galli hótelsins er, að þjónustu hrakaði við sölu þess til Forte-keðjunnar. Reddarar í anddyri voru til dæmis sjaldan viðlátnir og burðarkarlar sjaldséðir, hvort tveggja lítt hugsanlegt á hóteli í þessum flokki.

Herbergi 222 er ákaflega stórt og raunar tvískipt í setustofu og svefnstofu, afar smekklega innréttað glæsilegum húsbúnaði, nýlega endurnýjuðum, með stórum gluggum út að miðbæjargarðinum. Baðherbergi er með glæsilegasta móti.

Verðið var £170 fyrir tvo með morgunverði.

(Shelbourne, St Stephen’s Green North, sími 676 6471, fax 661 6006, D2)

Buswell’s

Skemmtilegasta hótelið í Dublin er gamalt, þreytulegt og lítið, 70 herbergja þingmannahótelið Buswell’s, eins konar Hótel Borg, andspænis anddyri írska þinghússins, steinsnar frá nokkrum helztu söfnum hennar og 300 metrum frá Grafton Street.

Þótt hótelið sé vel í sveit sett, er gatan við hótelið róleg og lágvær. Starfslið var einkar vingjarnlegt og þægilegt, fljótt að leysa úr öllum vanda, einna bezta hótelfólk borgarinnar.

Herbergi 103 er gamaldags, lítið og fremur slitið, svo sem gólflistar. Það er vel búið, til dæmis buxnapressu og hárþurrku, beinum síma og sjónvarpi. Baðherbergið er líka lítið, en fullflísað og vel búið, en sturta var ekki öflug. Annars eru herbergi hótelsins afar misjöfn að gerð og búnaði.

Verðið var £102 fyrir tvo með morgunverði.

(Buswell’s, Molesworth Street, símar 676 4013, 676 4016 og 661 3888, fax 676 2090, D2)

Temple Bar

Fjörlegt og vel staðsett nútímahótel í hjarta borgarinnar er 108 herbergja Temple Bar, 50 metrum frá samnefndri veitingahúsagötu og um 400 metrum frá Grafton Street. Margir Íslendingar hafa búið þar á vegum Samvinnuferða í seinni tíð.

Hótelið var nýtt og óslitið með öllu, þegar bókarhöfundur bjó þar. Innréttingar eru vandaðar og stílhreinar, svo sem morgunverðarstofa í garðstofustíl á jarðhæð. Anddyrið er fremur lítið og stundum annasamt, þegar hópar koma eða fara.

Starfsfólk er vinsamlegt og þægilegt, en sumt ekki mjög þjálfað í starfi, einkum í morgunverðarstofu.

Herbergi 115 er vandað, stílhreint, notalegt og vel búið, til dæmis með góðu skrifborði, buxnapressu og kaffivél. Baðherbergi er glæsilegt, en sturtan varð ekki hættulega heit.

Verðið var £100 fyrir tvo með morgunverði. Afsláttarverð í ferðapökkum Samvinnuferða var £62, sem er afar hagstætt, eitt lægsta verð þessarar bókar.

(Temple Bar, Fleet Street, sími 677 3333, fax 677 3088, C4)

Grey Door

Afar vandað agnarhótel í borgarmiðju lætur lítið yfir sér og frægum veitingasal sínum, 7 herbergja Grey Door í sendiráðahverfinu. Það er 300 metrum frá St Stephen’s Green, 400 metrum frá Baggot Street og 700 metrum frá Grafton Street.

Anddyri er nánast ekkert nema lyftulaus stigagangur, en setustofa hótelgesta á annarri hæð er rúmgóð og vel búin fornum húsgögnum. Starfslið var afar þægilegt. Útidyr eru jafnan læstar og hótelgestir fá lykil að húsinu.

Um samnefndan veitingastað er fjallað í viðeigandi bókarkafla. Morgunverður er snæddur þar.

Herbergi 3 er glæsilegt og einstaklega notalegt, skipt með súlnariði í svefnhluta og setuhluta, með afar vönduðum innréttingum, tveimur sjónvarpstækjum, buxnapressu og kaffivél, góðu skrifborði og þremur hægindastólum. Baðherbergi er lagt afar fínum, hvítum flísum, búið gylltum krönum og þykkum baðsloppum.

Verðið var £95 fyrir tvo með morgunverði.

(The Grey Door, 23 Upper Pembroke Street, sími 676 3286, fax 676 3287, D1)

Staunton’s

Traust, en nokkuð dýrt og hljóðbært smáhótel í þremur húsum við St Stephen’s Green er Staunton’s on the Green, við hlið utanríkisráðuneytisins, 500 metrum frá miðbæjarásnum Grafton Street. Frá hótelinu er útsýni yfir götuna til St Stephen’s Green og frá bakhliðinni til Iveagh Gardens.

Anddyri er lítið, lyfta engin og stigar brattir, herbergi fremur lítil, en bjóða aftur á móti gott útsýni, sem eykur rýmið. Morgunverður er framreiddur í kjallara.

Herbergi 301 er afar lítið og þunnveggjað, en búið ýmsum þægindum, þar á meðal sjónvarpi og kaffivél. Baðherbergi er lítið og ekki fínt, dúklagt og óflísað, en í góðu lagi, sturta til dæmis ágæt, en engin kerlaug. Hljóðbært er milli herbergja.

Verðið var £88 fyrir tvo með morgunverði.

(Staunton’s on the Green, 83 St Stephen’s Green South, sími 478 2300, fax 478 2263, C1)

Georgian

Afar skemmtilegt og fremur ódýrt smáhótel í fjórum átjándu aldar borgarhúsum við söngkráagötuna Baggot Street er 33 herbergja Georgian House, 300 metrum frá St Stephen’s Green og 600 metrum frá Grafton Street.

Hótelið er í fjölskyldueigu. Í fremur þröngu og lyftulausu anddyri neðan við þrönga stiga var vingjarnlegt starfslið. Í veitingakafla bókarinnar er sérstaklega fjallað um ágætan fiskréttasal hótelsins, Ante Room, sem er í kjallaranum. Þar er morgunverður borinn fram.

Herbergi 124 er víðáttumikið og sneri út að götunni, vel búið gömlum og góðum húsgögnum, fremur þungum. Baðherbergi var fremur vel búið.

Verðið var £81 fyrir tvo með morgunverði.

(The Georgian House, 20-21 Lower Baggot Street, sími 661 8832, fax 661 8834, E2)

Fitzwilliam

Ódýrt smáhótel er í átjándu aldar borgarhúsi á horni Baggot Street og Fitzwilliam Street, 400 metrum frá St Stephen’s Green og 800 metrum frá Grafton Street. Fitzwilliam heitir það og hefur aðeins 12 herbergi, mörg hver búin fornum húsmunum.

Starfslið var vingjarnlegt og þægilegt, enda hótelið í fjölskyldueigu. Gestir fá útidyralykil, þegar þeir fara út á kvöldin. Morgunverður er framreiddur í kjallara.

Herbergi 32 er gamaldags, fremur stórt, búið þremur rúmum og snýr út að götu, sæmilega búið, þar á meðal sjónvarpi og síma. Baðherbergi er líka gamaldags, en í góðu lagi.

Verðið var £60 fyrir tvo með morgunverði, næstlægsta verð bókarinnar.

(Fitzwilliam Guest House, 41 Upper Fitzwilliam Street, sími 660 0448, fax 676 7488, C4, E1)

Kelly’s

Ódýrasta höfuðborgarhótelið í þessari bók er lítið og notalegt, hreinlegt og gamaldags, 24 herbergja Kelly’s, afar vel í sveit sett í miðbænum, 200 metrum frá Dame Street og 400 metrum frá Grafton Street.

Anddyri hótelsins er á annarri hæð. Þar er líka skemmtilegur bar með háum gluggum og leðursætum, setustofa og ágæt morgunverðarstofa. Þjónusta er góð, enda er hótelið í fjölskyldueigu. Útidyr eru læstar að nóttu, en gestir hringja bjöllu til að fá opnað fyrir sér.

Herbergi 23 er afar lítið, en smekklega innréttað og með flestum þægindum, þar á meðal hárþurrku, síma og sjónvarpi. Hnausþykkt teppi er yfir brakandi trégólfi. Teppalagt baðherbergi er lítið og smekklegt, vel búið að öllu leyti.

Verðið var £57 fyrir tvo með morgunverði, lægst í þessari bók, enda komið niður í Bed & Breakfast verð miðbæjarins í Dublin.

(Kelly’s, 36 South Great Georges Street, símar 677 9277, fax 671 3216, B3)?

1995

© Jónas Kristjánsson

Dublin skemmtun

Ferðir

Krárnar eru auðvitað hornsteinn skemmtanalífsins í Dublin. Við munum í þessum kafla nærri eingöngu dvelja við þá hliðina. Við förum í stórum dráttum frá norðvestri til suðvesturs í miðborginni, þannig að þræða má alla staðina í einu kráarrölti, ef mikið liggur við. En fyrst eru það íþróttirnar.

Gaelic Football

Vinsælasta flokkaíþrótt Íra er Gaelic Football, ákaflega hörkulegur leikur, sem er á bilinu milli knattspyrnu og rugby. Þegar úrslitaleikur landsmótsins er háður á Croke Park leikvanginum í Dublin, liggur við mannauðn í héruðunum að baki úrslitaliðanna.
Hurling er líka vinsæl íþrótt, leikin á sömu völlum og football, en boltinn er sleginn með kylfu.

Veðreiðar eru í Phoenix Park og góðir golfvellir eru auðvitað út um allt land.

Brazen Head

Elzta krá borgarinnar er Brazen Head og lætur lítið yfir sér niðri við ána Liffey, þar sem Lower Bridge Street liggur niður að henni, um 500 metrum frá Christ Church.

Veitingaleyfið er frá 1666, en talið er, að krá hafi verið hér frá 13. öld. Kráin er að öðru leyti frægust fyrir, að Robert Emmet skipulagði þar hina misheppnuðu uppreisn gegn Bretum árið 1803.

Kráin er tvískipt með ýmsum rangölum inn af steinlögðu porti. Lágt er til lofts og lýsing daufleg, kráargestir friðsælli en víðast hvar, en þægilegir viðskiptis eins og aðrir Írar. Ljóðalestur og írsk tónlist eru hér í hávegum höfð.

(The Brazen Head, 20 Lower Bridge Street, A3)

Palace

Dæmigerð reykjarmakkarkrá er Palace á góðum stað í götunni, sem liggur í framhaldi af Temple Bar að Westmoreland Street, sömu megin götunnar og hótelið Temple Bar.

Viðarskilrúm með speglum mynda stúkur við þungan eðalviðarbar og virðulegan barskápavegg. Inn af kránni er ferningslaga setustofa, þar sem eru sófar og kringlótt sófaborð.

Hér er mikið drukkið og enn meira reykt. Gestir virðast aðallega vera verkamenn og fjölmiðlafólk.

(Palace Bar, 21 Fleet Street, C4)

Mulligan’s

Þreytulega blaðamannakráin Mulligan’s við Poolbeg Street rétt hjá höfninni, dagblöðunum og Trinity-háskóla er ein af elztu krám borgarinnar, frá 1782, og ber aldurinn með sér. Hennar er getið í skáldsögunni Dubliners eftir James Joyce.

Kráin liggur í U með einum bar á hvora hlið og setuklefa þar á milli úti við glugga. Lágt er til lofts, dimmt og drungalegt, og húsbúnaður eins slitinn og frekast getur orðið. Tvö herbergi eru inn af kránni, óvistleg með öllu. Húsbúnaður er tilviljanakenndur, fátæklegur og ósmekklegur.

Gestir eru margir ölmóðir, enda er bjórinn talinn einna beztur í borginni. Hér rennur hann í stríðum straumum frá morgni til kvölds. Hingað koma blaðamenn af skrifstofunum í kring, hafnarverkamenn og námsmenn.

(Mulligan’s, 8 Poolbeg Street, D4)

Stag’s Head

Bezta kráarmatreiðsla miðbæjarins er í gamalli og torfundinni krá frá 1770, Stag’s Head, sem er í litlu sundi samsíða Dame Street.
Þessi fegursta krá borgarinnar var færð í núverandi búning rétt fyrir aldamót og bjargaði nýlega lífi sínu með aðstoð húsfriðunarmanna.

Hún er í fögrum Viktoríustíl með stórum speglum og bogariði yfir bar, gömlu timburlofti, miklum hjartarhaus yfir miðjum bar, mahóníborðum með marmaraplötum, steindum gluggum og fagurgrænum sófum.

Matreiðslan er einföld og maturinn bragðgóður, soðið beikon og hvítkál, írsk kjötsúpa, samlokur og borgarar með frönskum.
Gestir eru margir hverjir vel stæðir, meðal annarra mikið af lögmönnum.

(Stag’s Head, 1 Dame Court / Dame Lane, C3)

Old Stand

Helzta íþróttaáhugakrá miðborgarinnar er Old Stand í hliðargötunum að baki Grafton Street, um 100 metrum frá Powerscourt verzlunarmiðstöðinni.

Þetta er fremur björt krá, tvískipt, og óvenjulega rúmgóð, hreinleg og einföld að allri gerð, ekki mjög gömul að húsbúnaði. Innan dyra er hægt að ganga slitið trégólfið hringinn umhverfis barina tvo.

Hér safnast margir áhugamenn um keppnisíþróttir, svo sem veðreiðar og írskan slagsmálabolta. Margir fá sér snæðing.

(Old Stand, Exchequer Street, C3)

O’Neill’s

Nærtækasta stúdentakrá miðbæjarins er O’Neill’s á horninu andspænis St Andrews kirkju, 100 metrum frá aðalfumferðartorginu College Green, þar sem er aðalinngangur Trinity háskóla.

Einkennistákn kráarinnar er stór klukka yfir öðrum innganginum. Þetta er stór, hreinleg, vel viðuð og lítið skreytt krá með töluverðu setuplássi.

Kráin er vel sótt, bæði af stúdentum og borgurum. Menn sækja ekki bara í bjórinn, heldur líka í snarlið.

(O’Neill’s, 2 Suffolk Street, C3)

Bailey

Ein af þremur frægum krám við hina stuttu hliðargötu Duke Street út frá Grafton Street er Bailey, sem skartar dyrunum að 7 Eccles Street, þar sem Leopold Bloom bjó, söguhetjan í Ódysseifi eftir James Joyce.

Þetta er fín krá, teppalögð og búin vönduðum húsgögnum, þar á meðal notalegum sófum og hægindastólum, speglum á áberandi stöðum, meðal annars að barbaki. Hún er björt og nánast nútímaleg. Stórir gluggar snúa að götu, setustofur framan við og innan við og veitingasalur uppi á annarri hæð.

Nú orðið er mest um ferðamenn hér og aðra fína gesti, en áður var þetta samkomustaður skálda og listamanna, blaðamanna og stúdenta. Maturinn er vinsæll.

(The Bailey, 4 Duke Street, C3)

Davy Byrne’s

Tízkukrá uppanna í miðbænum er Davy Byrne’s, andspænis Bailey við Duke Street, frægust fyrir gorgonzola-ostinn og Búrgundarvínið, sem Leopold Bloom fékk sér þar í skáldsögunni Ódysseifi eftir James Joyce.

Innréttingar þessarar björtu kráar eru að hluta til í millistríðsárastíl, með veggmyndum af þekktum rithöfundum, sem voru uppi eftir aldamótin. Að aftanverðu er nýtízkulegri bar með amerísku hanastélssniði.

Hér er flest fólk vel klætt, ungt fólk á uppleið í viðð svipað fólk úr hópi ferðamanna.

(Davy Byrne’s, 21 Duke Street, C3)

Duke

Aðeins innar við sömu götu er ósvikin krá gamla Viktoríutímans, The Duke, fín og rúmgóð og björt, með múrmálverkum og fremur litlu af viði.

Barstólarnir eru bólstraðir og standa á parkettgólfi. Barinn er með steindu gleri að baki. Fínt teppi er á gólfi við útidyr og gefur tóninn. Sófar eru á pöllum við veggi og háir barstólar niðri á gólfinu framan við pallana.

Gestir eru margir hverjir úthverfafólk í innkaupaferð, sem fær sér bjór og snarl í hléi milli búða, enda er verðlagið hagkvæmt, þótt staðurinn sé fínn og snyrtilegur.

(The Duke, 9 Duke Street, D3)

McDaid’s

Bókmenntakráin í miðbænum er hin örsmáa McDaid’s við örstutta þvergötu frá Grafton Street, nánast undir Westbury hóteli. Hér sátu Brendan Behan og fleiri þekktir rithöfundar.

Kráin er fallega skreytt að utan og innan. Afar háir gluggar snúa út að götu, sumpart steindir. Skrautlegar postulínsflísar eru á veggjum undir myndum af Samuel Becket og minna frægum skriffinnum.

Enn þann dag í dag er bókmenntasvipur á kránni, því að hingað koma háskólakennarar og nemendur í bókmenntum til að halda hefðinni við.

(McDaid’s, Harry Street, C3)

Neary’s

Leikhúskrá miðbæjarins er auðvitað að baki Gaiety leikhússins. Leikarainngangur Gaiety og bakinngangur Neary’s standast nokkurn veginn á, en aðalinngangur kráarinnar er við þvergötu út frá Grafton Street.

Kráin er tvískipt, fremur lítil, með stórum speglum. Sérkennilegir gasljósastaurar úr smíðajárni eru á bleiku marmara-barborði. Fínt teppi er á gólfi og þykkar setur í stólum, enda er þetta ekki slordónastaður.

Í hópi viðskiptavina er slæðingur af leikurum og tónlistarmönnum innan um ferðamennina. Peter O’Toole er sagður halda til hér, þegar hann er í Dublin.

(Neary’s, 1 Chatham Street, C2)

Horseshoe

Frægasti hótelbar borgarinnar er Horseshoe Bar í austurenda jarðhæðar Shelbourne-hótels, afar lítill og þétt skipaður.

Með útveggjum eru leðursófar við hringlaga tréborð með öldubrjóti og í miðjunni er skeifulaga barborð með fínum barstólum. Hátt er til lofts og lítið um skreytingar, en mikið um spegla.

Hingað koma vel stæðir ferðamenn, einkum Bandaríkjamenn, því að hér eru löguð hanastél; svo og skartbúið fólk, sem kemur hingað á Benzum og Jagúörum úr úthverfunum.

(The Horseshoe Bar, The Shelbourne Hotel, St Stephen’s Green North, D2)

Foley’s

Söngkrá á uppleið við Merrion Row – Baggot Street kráarásinn reisir íslenzka fánann að húni, þegar tekur að hausta og mörlandar komast í innkaupastuð. Það er Foley’s Lounge Bar, eins konar millistig kráar og veitingasalar.

Þetta er frekar ánægjulegur staður, bjartur og rúmgóður, með teppi á gólfi, imbakassa og málverkasýningu á veggjum og voldugri klukku við endavegg. Brjóstmyndir eru af myndarlegum herrum, en engir eru þeir íslenzkir enn.

Írsk þjóðlög eru leikin og sungin hér öll virk kvöld vikunnar og í hádegi sunnudags, en á sunnudagskvöldum er djassað.
(Foley’s Lounge Bar, Merrion Row, D2)

O’Donoghue’s

Andspænis Foley’s við Merrion Row er ein frægasta söngkrá Írlands, O’Donoghue’s, skuggaleg krá, sem hefur írskar ballöður að sérgrein.

Kráin er lítil og kraðaksleg með rauðum og grænum neonljósum ofan við flöskur og glös í barvegg, þar sem líka eru peningaseðlar frá öllum heimshornum. Á veggjum eru gamlir auglýsingaspeglar.

Kráin hefur verið í fararbroddi endurreisnar írsku ballöðunnar. Gestir koma með gítarana sína, enda er tónlistin ekki skipulögð, heldur kemur upp úr grasrótinni. Hér byrjuðu Dubliners frægðargöngu sína um heimsbyggðina.

(O’Donoghue’s, 15 Merrion Row, D2)

Doheny & Nesbitt’s

Hefðbundin og fremur þreytuleg drykkjukrá stjórnmálanna innan um söngkrárnar í Baggot Street er Doheny & Nesbitt, ein frægasta krá miðbæjarins.

Þetta er afar dimm og afar lítil krá með ljótu dúkagólfi og rifnum auglýsingaspjöldum og speglaauglýsingum á veggjum, svo og stórum leirkerjum uppi undir lofti. Spegluð skilrúm eru við barinn og gera hann enn þrengslalegri.

Kráargestir koma úr þinghúsinu og stjórnarráðinu handan við hornið, stjórnmálamenn, þingfréttaritarar og embættismenn.

(Doheny & Nesbitt, 5 Lower Baggot Street, E2)

Baggot Inn

Rokkkrá miðbæjarins er Baggot Inn, snyrtileg krá við samnefnda söngkráagötu.

Kráin er fremur fínleg og björt af söngkrá að vera, U-laga og tvískipt. Speglar eru á súlum og lág skilrúm við veggi, þar sem hanga málverk og ljósmyndir af rokkurum.

Hingað koma gestir til að hlusta á nýjustu rokkhljómsveitirnar, sem einkum halda tónleika á hæðinni fyrir ofan.

(The Baggot Inn, Lower Baggot Street, D2)

Toner’s

Helzta listamannakrá borgarinnar er Toner’s við Baggot Street, 200 ára gömul krá, sem er að mestu leyti með upprunalegu útliti og raunar næsta þreytuleg.

Við barborð úr mahoní eru speglaðar stúkur og þröngar. Í barveggnum eru miklar skúffur og margar, leifar frá þeim tíma, er hér var einnig nýlenduvöruverzlun. Gamlar bækur eru þar fyrir ofan. Mikið flísaskraut er fyrir barenda og glerskápur með minjagripum andspænis barnum.

Meðal gesta er töluvert af samræðugóðum skáldum og fólki, sem heillast af samræðugóðum skáldum.

(Toner’s, 139 Lower Baggot Street, E1)

Abbey Tavern

Á endastöð borgarjárnbrautarinnar við Howth-höfða í norðri er þjóðlagakrá fyrir ferðamenn, sú bezta af því tagi. Það er Abbey Tavern við bratta götu upp frá höfninni.

Dagskráin fer fram í stórum sal að kráarbaki, þar sem margir rútufarmar ferðamanna sitja og fá sér snæðing við kertaljós fyrir skemmtunina, sem verður flestum minnisstæð.

Hljóðfæraleikararnir og söngvararnir spanna yfir breitt svið írskra þjóðlaga frá ýmsum tímum, fornum og nýjum. Þeir leika einkum á fiðlur og gítara, en einnig á skeiðar og blístrur og pípur. Tónlistin er ósvikin og sagnfræðilega rétt, en nær eigi að síður að hjörtum erlendra áheyrenda. Þetta er fyrsta flokks skemmtun.

Aðgangur án matar kostaði £3, en £28 með mat.

1995

© Jónas Kristjánsson

Dublin útrásir

Ferðir

Kurteisi, alúð og hjálpsemi Íra verður því meiri, sem fjær dregur höfuðborginni. Á vesturströndinni heilsa menn bílstjórum með handarsveiflu, alveg eins og væru þeir gamlir kunningjar. Hvarvetna leggja menn sig í líma við að greiða götu ókunnugra og draga þá inn í samræður heimamanna.

Bezta leiðin til að kynnast Írlandi á stuttum tíma er að fá sér bílaleigubíl. Þá erum við frjáls, getum valið hvaða sveitavegi, sem við viljum; og látið staðar nema, hvar sem okkur lízt á góða bændagistingu. B&B er hvarvetna á boðstólum og felur venjulega í sér fullnægjandi aðstöðu samkvæmt íslenzkum kröfum.

Írland ber mildan og grænan svip. Flestir vegir eru varðaðir trjám og beitilöndum, þar sem una sér kýr og kindur, hestar og geitur. Sveitabæir og þorp kúra í landslaginu eins og eðlilegur þáttur þess. úti við ströndina, einkum að vestan, rís náttúran í svipmeiri dráttum.

Forn mannvirki segja gamla sögu, einkum frá fyrstu öldum kristni, þegar Írland var miðstöð kristinnar kirkju á myrkum miðöldum. Við kynnumst klaustrum, þaðan sem munkar fóru norður og vestur um höf; og skráðu eins og Íslendingar frægar sögur á vandlega lýst bókfell. Við kynnumst líka kastölum og hústurnum, sem voru miðpunktar í erjum milli smákónga og í styrjöldum milli Íra og Englendinga.

Allt þetta þræðum við upp á eina langa perlufesti, sem nær hringinn um landið. Það getur tekið nokkrar vikur að aka þennan hring, en það er líka unnt á skemmri tíma, af því að fjarlægðir eru stuttar í landinu.

Lýsingin nær einkum til fornra mannvirkja og sérstæðs landslags, svo og halla og herragarða, sem yfirleitt leika nú hlutverk hótela og veitingahúsa. Gaman er að skoða þessar hallir og herragarða, þótt menn kjósi svefnstað í bændagistingu.

Hér er ekki bent á einstaka ferðabændur, enda skipta þeir þúsundum og eru oft ekki auðfundnir í leit. Bezt er að velja bændagistingu, B&B, eftir hendinni. Ef „en suite“ stendur á skiltinu, þýðir það, að herbergið sé með einkabaðherbergi, sem algengt er orðið nú á tímum.

Við förum norður úr Dublin, höldum fyrst til Norður-Írlands, síðan vestur með ströndinni og aftur inn í írska lýðveldið, förum einkum um slóðir keltneskrar tungu á vesturströndinni, síðan suður um og norður austurströndina til Dublin. Öllum er auðvitað frjálst að taka króka og útúrdúra af þeirri perlufesti, sem hér er lýst. Bezt er að taka lífinu með ró og setja sér ekki skýrt markaða áfanga.

Trim

Við förum N3 norður frá Dublin og beygjum í Black Bull á R154 til kastalans í Trim á bakka árinnar Boyne.

Rústir Trim Castle eru einna fyrirferðarmestar í öllu landinu, nærri hektari að flatarmáli. Enskir landvinningamenn reistu kastalann á miðöldum. Hann er lauslega normanskur að stíl, miðturninn frá 1220-1225 og útveggirnir frá 1250. Héðan slapp Hinrik IV úr fangavist á vegum Ríkharðs II og vann af honum ensku krúnuna.

Gengið er úr þorpsmiðju upp í kastalann að vestanverðu. Í miðturninum voru tveir veizlusalir og svefnherbergi þar fyrir ofan.

Aðalhlið kastalans var áður að austanverðu, þar sem voru tvær vindubrýr og útvirkisturn með dýflissum (I3).

Tara

Frá Trim förum við R161 í áttina til Navan og finnum vegprest, sem vísar leiðina til Tara-hæðar.

Tara var eins konar Þingvöllur Norðvestur-Írlands í heiðnum sið, en lætur núna lítið yfir sér. Þar er kirkja með trjálundum nær og beitilandi í brekkunum fjær. Þar mótar fyrir hólum, sem eru leifar af fornu helgisetri, konungshöll og þingstað Kelta frá heiðnum tíma, er Tara var eins konar höfuðstaður Írlands. Eftir valdatöku Njálunga í Ulster á 6. öld og kristnitöku á Írlandi var hér kristinn helgistaður fram til 1022. Eftir það hvarf Tara af sjónarsviðinu, en lifði áfram í sögum og ævintýrum (I3).

Newgrange

Við höllum okkur aftur að R161 og ökum hann til Navan og þaðan N51 um Slane í átt til Drogheda, unz við komum að vegvísi til Newgrange-hofs.

Newgrange er mikið útfararhof frá því um 3000 fyrir Krists burð, eitt hið merkasta af því tagi í Evrópu. Það er grasi vaxinn steinhaugur, klæddur hvítu kvarzi, gerður af manna höndum, 80 metra breiður og 12 metra hár. Hið næsta er hann umlukinn liggjandi björgum, sem sum eru höggvin táknum, en fjær er hringur lóðréttra steina. Bygging hofsins hefur verið mikið afrek á tímum frumstæðrar tækni og ber vott um öfluga trú og styrka stjórn.

Frá íhvolfum inngangi liggur 20 metra langur gangur inn í útfararsal með þremur útskotum. Á vetrarsólstöðum skín sólin nærri lárétt eftir ganginum inn í greftrunarsalinn og lýsir hann upp í nokkrar mínútur. Aðgangur £1,50 (I3).

Mellifont

Við förum til baka og beygjum til hægri á N51, en næstum strax aftur til vinstri eftir vegpresti til Mellifont-klausturs.

Mellifont eru vel varðveittar rústir elzta klausturs af reglu Sistersíana á Írlandi, frá 1142. Aðeins sjást undirstöður kirkjunnar, sem var vígð 1157. Eftir standa einkum garðport hægra megin og átthyrnt handþvottarhús fyrir miðju, hvort tveggja upprunalegt, svo og vinstra megin yngra kórsbræðrahús frá 14. öld. Klaustrið var lagt niður 1556. Aðgangur £0,80 (I3).

Monasterboice

Við förum áfram eftir hliðarveginum samkvæmt vegvísi til Monasterboice.

Í kirkjugarðinum í Monasterboice er mikill sívaliturn frá víkingatíma. Slíka turna reistu írskir munkar til að skýla sér og dýrgripum kirkjunnar fyrir víkingum. Turninn var brenndur 1097 og gripum tvístrað, en stendur enn að mestu leyti.

Í kirkjugarðinum eru þrír hákrossar, einsteinungar frá 10. öld, sá stærsti 7 metra hár. Þetta eru einna bezt varðveittu og fegurstu hákrossar Írlands, rækilega myndhöggnir atburðum úr biblíunni.

Hákrossar með löngum fæti og baug um krossmiðju voru einkenni írskrar kristni frá 8. öld og fram á 10. öld, á stórveldistíma Írlands sem miðpunkts hins kristna heims. Þeir voru 2-7 metra háir, fyrst skreyttir óhlutlægum táknum og síðar biblíumyndum (I3).

Ballymascanlon

Héðan förum við beint á N1 í átt til Dundalk. Við förum framhjá miðbænum eftir vegvísi í átt til Belfast, förum yfir brú og framhjá kirkjugarði út úr Dundalk, alltaf á N1, og skömmu síðar eftir vegvísi til Ballymascanlon hótels.

Ballymascanlon er gamall herragarður, sem breytt hefur verið í notalegt 36 herbergja hótel með golfvelli og heilsuræktarstöð.

Herbergi eru fremur lítil, en búin þægindum á borð við kaffivél og buxnapressu. Herbergi 30 kostaði £75 fyrir tvo með morgunverði.

Veitingasalurinn snýr stórum gluggum að garðinum. Flugnaveiðarar hanga í gömlum ljósakrónum. Þjónusta var góð, sömuleiðis matreiðsla gamaldags. Hefðbundinn, franskur matseðill bauð þríréttaðan kvöldmat, með nokkru úrvali á hverju sviði, á £40 fyrir tvo auk drykkjarfanga.

(Ballymascanlon Hotel, Dundalk, sími 42-71124, fax 42-71598) (I4).

Belfast

Aftur förum við inn á N1, yfir landamærin til Norður-Írlands, þar sem vegurinn heitir A1, alla leið inn í miðbæ í Belfast. Úr King Street ökum við inn í bílageymslu við Castlecourt verzlanakringluna. Þaðan er um 600 metra gangur, fyrst eftir King Street og síðan til vinstri eftir Wellington Place, að miðpunti borgarinnar, ráðhúsinu.

City Hall er mikilúðlegasta mannvirkið í Belfast, hvít höll, sem allar leiðir liggja að. Hún var reist 1898-1906 í nýgnæfum rjómatertustíl með mikilli koparhvelfingu yfir miðþaki. Ferðamenn mega skoða höllina.

Fyrir framan er Donegal Square, aðaltorg borgarinnar og strætisvagnamiðstöð hennar. Andspænis ráðhúsinu handan torgsins eru göngugötur (J4).

Crown Liquor

Sömu leið förum við til baka. Ef við beygjum til vinstri í Fisherwick Street í stað þess að fara til hægri í King Street, komum við eftir 200 metra að þekktasta hóteli og frægustu krá borgarinnar við Great Victoria Street.

Hotel Europe hefur nýlega verið gert upp og er nú afar vel búið að öllu leyti. Til dæmis eru kaffivélar á herbergjum. Herbergi fyrir tvo kostaði £125 með morgunverði.

(Hotel Europe, Great Victoria Street, Belfast, sími 232-327000 (Bretland))

Andspænis hótelinu er Crown Liquor Saloon, ríkulega skreyttur að utan og innan. Kráin er í vel varðveittum viktoríustíl, með postulínsflísum að utan, steindum gluggum, gasljósum, lokuðum gestabásum við útvegg og útskornum viðarsúlum og viðarlofti. Þetta er sennilega merkasta mannvirki borgarinnar og sælustaður göngumóðra. Ef hann væri ekki, mundum við tæpast stanza lengi í Belfast (J4).

Carrickfergus

Við ökum úr bænum, fyrst M2, síðan M5 og loks A2, samtals stutta leið til Carrickfergus úti við sjóinn. Við stönzum á bílastæði við bátahöfn og kastala, sem er áberandi við aðalgötu bæjarins.

Carrickfergus Castle stendur á sjávarhömrum, upprunalega laus frá meginlandinu. Hann er normanskur kastali frá 1180, einn af stærstu og bezt varðveittu kastölum á Írlandi. Hann varði innsiglinguna til Belfast og var lengi eitt helzta virki Englendinga gegn írskum uppreisnarmönnum. Hann var þó tekinn þrisvar, af Skotum 1315, af mótmælendum 1689 og Frökkum 1760.

Í kastalanum er safn, sem segir sögu hans. Elzti hlutinn er innsta og hæsta virkið, en utar eru tvö yngri virki. Kastalinn er afar gott sýnishorn af verk- og varnartækni hinna fransk-norrænu Normanna á miðöldum (J4).

Dobbin’s

Við göngum þvert yfir aðalgötuna til gamla kráarhótelsins á staðnum.

Dobbin’s Inn er dæmigert hótel í fornu húsi í gömlum stíl írskum, frægast fyrir nafnkunnan draug, “Maud”, sem þar er sagður búa. Frá hótelinu eru neðanjarðargöng til kastalans og til bæjarkirkjunnar. Hér getum við gist eða matast eða farið á krána áður en við höldum lengra.

Tveggja manna herbergi kostaði £60 með morgunverði. Hádegisverður fyrir tvo kostaði £10 auk drykkjarfanga.

(Dobbin’s Inn, 6-8 High Street, Carrickfergus, sími 9603-51905 (Bretland), J4)

Ballygally

Við ökum nú greiða leið áfram A2 og stönzum ekki fyrr en við gamalt kastalahótel á vegarbrúninni við sjávarsíðuna.

Ballygally Castle var reistur 1625 í skozkum stíl, enda er í góðu skyggni útsýni úr honum til Skotlands. Hann er vel varðveittur í upprunalegu ástandi, en mestur hluti hótelsins er í viðbyggingu. Sum gistiherbergin eru í gamla kastalanum og er sjálfsagt að panta þau. Herbergin eru vel búin nútímaþægindum, svo sem hárþurrku og buxnapressu. Og pípulögnin er ekki upprunaleg.

Tveggja manna herbergi kostaði £60 með morgunverði.

(Ballygally Castle Hotel, Ballygally, sími 574-83212 (Bretland), J5)

Cushendun

Áfram höldum við A2 til Glenariff, þar sem okkur eru tveir kostir á höndum. Við getum farið til vinstri smáhringferð eftir A43 um Glenariff-skóg og -foss og síðan B14 til Cushendun eða farið til hægri með sjónum eftir B92 til Cushendall og Cushendun.

Cushendall og Cushendun eru rómantísk þorp við ströndina. Hið síðarnefnda er allt undir verndun þjóð–minjalaga. Hvít og friðsæl smáhús lúra milli stóra trjáa við breiðar götur (J5).

Carrick-a-Rede

Frá Cushendun förum við aftur inn á A2 og á honum til Ballycastle, þar sem við beygjum til hægri eftir B15 og komum fljótlega að bílastæði, þaðan sem gengin er hálftíma leið að frægri hengibrú fyrir göngufólk.

Carrick-a-Rede er 20 metra löng göngubrú, sem liggur í 25 metra hæð frá landi yfir í höfða, þar sem fiskimenn stunda laxveiðar á sumrin. Göngubrúin er úr reipum og sveiflast undir fólki, svo að ekki er heiglum hent að fara yfir hana. Ekki fara þó neinar sögur af slysum á brúnni í 200 ára sögu hennar (I5).

Giant’s Causeway

Áfram förum við B15 út á A2 og komum fljótlega að ferðamannamiðstöð, þaðan sem litlir strætisvagnar flytja fólk fyrir £0,50 niður á strönd að stuðlabergi, sem er þekktasta náttúruundur Írlands.

Giant’s Causeway er víðáttumikið stuðlaberg, sem gengur í sjó fram. Steinninn er úr basalti og hefur myndazt við afar hæga storknun hrauns, þannig að steinninn hefur náð að kristallast í margstrendar súlur. Þetta fyrirbæri er víða á Íslandi, en sjaldgæft annars staðar. Súlurnar í Giant’s Causeway eru taldar vera 40.000. Aðgangur £1,50 (I5).

Bushmill’s

Við höldum áfram A2 stutta leið að Bushmill. Í þessum enda þorpsins er sögufræg krá, þar sem við gistum.

Bushmill’s Inn er notalegt og gamalt hús frá upphafi 19. aldar við þjóðveginn, vel við haldið. Lifandi eldur er í arni í gestamóttöku. Þröngir gangar og stigar og tröppur eru út um allt hús. Skemmtileg bókakompa er yfir inngangi. Herbergi 24 er fremur stórt og vel búið, með blómaveggfóðri, grófum viðarinnréttingum, brakandi trégólfi teppalögðu, svo og parketti á baðherbergi. Herbergið kostaði £74 fyrir tvo með morgunverði.

Veitingasalurinn er mikið stúkaður með grófum viðarinnréttingum. Boðið var upp á þríréttaðan kvöldmat fyrir tvo á £27 og fjórréttað á £35 auk drykkjarfanga. Matreiðslan var í bezta lagi.

(Bushmill’s Inn, Bushmill, sími 2657-32339, fax 2657-32048 (Bretland), I5)

Dunluce

Frá þorpinu förum við áfram A2 og komum fljótlega að kastalarústum.

Dunluce Castle ber drungalegan svip draugaborgar á 30 metra háum klettahöfða, sem stendur út í sjó. Elztu hlutar kastalans, austurturnarnir og suðurveggurinn, eru frá 14. öld, en annað að mestu frá 16. öld. Árið 1639 hrundi eldhúsið með manni og mús niður í sjó og lagðist kastalinn við það í eyði. Aðgangur £0,75, (I5).

Derry

Enn höldum við áfram A2 til borgarinnar Derry, öðru nafni Londonderry og ökum inn í gömlu borgarmiðjuna innan borgarmúranna.

Borgarmúrinn frá 1613-1618 er helzta stolt Derry, upphaflega með fjórum borgarhliðum, sem nú eru orðin sjö alls. Þetta er bezta dæmi Írlands um borgarmúr, sem haldizt hefur svo heillegur til nútímans að ganga má hringinn eftir honum. Svæðið innan múranna er 500 metrar á langveginn og 250 metrar á þverveginn.

Í miðjunni er torgið Diagonal. Þaðan liggur gatan Bishop’s Street Within til suðurs til dómkirkjunnar St Columb’s, frá 1628-1634, fyrstu dómkirkju, sem reist var á Bretlandseyjum eftir siðaskipti, í gotneskum stíl. Til norðurs frá torginu liggur verzlunargatan Shipquay Street, afar brött (I5).

Malin Head

Við getum farið héðan í 160 km hringferð um fjalllendi Inishowen-skaga. Þá förum við úr Derry eftir R238 um Moville, Carndonagh og Malin Head og til baka sama veg um Carndonagh, Ballyliffin og Buncrana. Við komum þá inn á N13 rétt áður en komið er að Grianan of Aileach, sem lýst er í næsta kafla.

Milli Moville og Carndonagh komum við fyrst að afleggjara til vinstri að tveimur hákrossum og krossaðri grafhellu við Carrowmore og skömmu síðar til hægri að Clonca kirkjurúst og hákrossi. Malin Head er lítið fiskiþorp í skjóli sjávarhamra. Á bakaleiðinni er hákross frá 8. öld rétt handan Carndonagh og krossuð grafhella frá 7. öld í kirkjugarði þorpsins Fahan.

Krossaðar grafhellur eru frá 7.-12. öld, flöt og óregluleg steinbjörg, höggvin krossum, öðrum helgitáknum og áletrunum á latínu, lögð yfir grafir manna (I5).

Grianan of Aileach

Ef við förum ekki krókinn, tökum við stefnuna frá Derry eftir A2 í átt til Buncrana og áfram handan landamæranna N13 í átt til Letterkenny. Vegprestur til vinstri sýnir krók upp fjallið til Grianan of Aileach.

Grianan of Aileach er heilleg endurgerð frá 1870 á virki, sem upprunalega var reist á 5. öld, í upphafi írskrar kristni. Það var konungssetur Njálunga frá þeim tíma og fram á 12. öld, en var eyðilagt árið 1101 í innanlandserjum írskra konunga.

Hringlaga virkið er efst á hæðinni, 23 metrar í þvermál, 5 metrar á hæð og með 4 metra þykkum útveggjum. Að innanverðu eru útveggirnir skásettir tröppum til að auðvelda tilfærslur varnarliðs. Ágætt útsýni er af virkisveggjunum, meðal annars til Derry (I5).

Rathmullan

Frá virkinu höldum við áfram N13 alla leið til Letterkenny og förum þar yfir á N56, sem við fylgjum í stórum dráttum alla leið til Donegal, með nokkrum útúrdúrum þó.

Við getum tekið krók frá Letterkenny eftir R245 og síðan R247 til Rathmullan, ef við viljum borða og gista á öndvegishótelinu Rathmullan House. Eftir það förum við R247 og R249 inn á N56, sem er áðurnefnd höfuðleið frá Letterkenny út á Donegal-skaga.

Rathmullan House er fagurt og afskekkt sveitasetur í georgískum stíl frá upphafi 19. aldar með notalegum fornminjum, bókasafni, arineldi, sundlaug, gufubaði, og friðsælum görðum.

Sum herbergin hafa útsýni yfir fagra garða til Swilly-fjarðar. Slík herbergi kostuðu £121 fyrir tvo með morgunverði.

Snætt er í garðskála sveitasetursins. Forréttavagninn er einn hinn bezti í öllu landinu og önnur matreiðsla er einnig til fyrirmyndar. Svo margir koma til að borða á þessum afskekkta stað, að ráðlegt er að panta með góðum fyrirvara. Kvöldmatur fyrir tvo kostaði £60 auk drykkjarfanga.

(Rathmullan House, Rathmullan, sími 74-58188, fax 74-58200, I5)

Glenveagh

Af N56 förum við til hægri afleggjara til Glenveagh-þjóðgarðs og -kastala. Frá ferðamiðstöð þjóðgarðsins er farið í litlum strætisvögnum til kastalans.

Þjóðgarðurinn nær yfir tæpa 10.000 hektara af skógi og mýrum umhverfis gervikastala í Disney-stíl, sem reistur var við Beagh-vatn 1870 til að búa til rómantískt umhverfi fyrir hallareigandann og gesti hans. Undir niðri er kastalinn hefðbundið sveitasetur í virkisklæðnaði. Þar er nú minjasafn með ríkmannlegum húsbúnaði fyrri eigenda. Aðgangur £1 að garði og £1 til viðbótar að kastala.

Við erum á þessum slóðum í afskekktasta héraði Írlands, eins konar rana, sem gengur úr írska lýðveldinu upp með Norður-Írlandi. Hér erum við komin í gelískar sveitir, eins og við sjáum á mörgum skiltum. Landslagið er skarpt og fremur nakið. Áður hét héraðið Tirconnaill, en nú Donegal, sem er afbökun úr írsku heiti, Dún na nGall, er þýðir virki útlendinga, það er að segja víkinga. Á þessum slóðum er líka talinn bruggaður bezti landi Írlands, Poitin (H5).

Doe

Við förum til baka leið merkta Creeslough yfir á N56 og beygjum næst til hægri eftir vegvísi til Doe-kastala, rétt áður en komið er til Creeslough.

Rústir Doe-kastala eru tiltölulega heillegar. Mannvirkin standa fagurlega á höfða við sjávarsíðuna. Ekki er vitað um aldur kastalans, en hann var byggður á ýmsum tímum og oft skemmdur í árásum. Margir sögufrægir herforingjar hafa komið við sögu hans, ýmist til varnar eða sóknar. Í lok 18. aldar fékk kastalinn loks sitt endanlega útlit og hefur varðveitzt að mestu síðan (H5).

Bunbeg

Frá Doe förum við aftur á N56 og höldum áfram, unz við komum að afleggjara til hægri til sjávarþorpsins Bunbeg.

Eins og í sumum öðrum írskum sjávarþorpum horfir byggðin í smáþorpinu Bunbeg ekki móti hafi, eins og við erum vön frá Íslandi, heldur inn til lands. Hafnarmannvirkin standa ein sér, töluvert frá byggðinni, sem er á víð og dreif. Það er eins og fólk hafi óttast sjóræningja eða náttúrukraft hafsins og viljað búa úr sjónmáli. Sjálf höfnin er ósköp friðsæl og nánast rómantísk, ber ekki vott um mikinn veiðiskap (H5).

Rosses

Við erum á slóðum, sem kallaðar eru The Rosses, sem þýðir skagar. Lítið er um mannabyggðir og skóga, en þeim mun meira um mýrar og smávötn. Hér er töluverð móvinnsla úr mýrum, eins og raunar víðar í landinu. Efsta torfulagið er tekið ofan og síðan lagt ofan á aftur, þegar búið er að taka nokkrar skóflustungur af mó undan laginu. Þess vegna eru langir mókantar einkennistákn mómýranna (peat bogs) (H5).

Glencolumbkille

Við höldum áfram N56, fyrst um Rosses-mýr–ar, framhjá Dungloe og Gwebarra unz við erum komin rétt framhjá Ardara. Þar beygjum við til hægri eftir skilti til Glengesh-skarðs. Í skarðinu er í góðu skyggni skemmtilegt útsýni til baka niður dalinn. Við höldum alla leið til Glencolumbkille.

Stórbrotið landslag er í dalnum og við ströndina kringum Glencolumbkille. Hér er talið, að dýrlingurinn Columba, öðru nafni Kólumkilli, hafi setzt að á efri árum, fjarri heimsins glaumi. Hér í dalnum er líka töluvert af forsögulegum mannvistarminjum.

Í þorpinu utanverðu, sunnan ár er héraðsminjasafn í nokkrum húsum, sem hafa verið reist í fátæklegum stíl áranna 1720, 1820 og 1920. Í húsunum eru verkfæri og áhöld, húsbúnaður og húsgögn frá þessum tímum. Aðgangur £1,50 (H5).

Bunglass

Frá Glencolumbkille förum við til Carrick og beygjum þar til vinstri til Teelin og áfram samkvæmt vegpresti til Bunglass-bjargs, þar sem örmjór bílvegur liggur glæfralega utan í klettum fram á útsýnisbrún. Útskot eru þó á leiðinni, svo að bílar geta mætzt, ef aðgát er höfð.

Frá bílastæðinu er gott útsýni til 600 metra bjargsins Bunglass í suðurhlíðum Slieve League fjalls. Í dimmviðri er þetta drungaleg sjón, en litskrúðug í sólskini, því að mislitar steintegundir leiftra í bjarginu (H5).

Killybegs

Frá Bunglass förum við til baka um Teelin og Carrick til Killybegs.

Killybegs er alvöru fiskveiðihöfn eins og við þekkjum þær á Íslandi. Hér eru nútíma fiskiskip og fjörlegt í höfninni, þegar landað er. Fámenn byggðin er í brattri hlíð ofan við höfnina. Í bænum eru handunnin teppi, sem eru kennd við staðinn og hafa verið vel þekkt frá því um miðja síðustu öld. Írski ullarvefnaðurinn tweed á einnig sína þungamiðju á þessum slóðum (H5).

Donegal

Frá Killybegs höldum við áfram og komum fljótlega á N56, sem við fylgjum alla leið til Donegal-borgar. Þar reynum við að stanza sem næst aðaltorginu, Diagonal.

Donegal var upprunalega víkingaþorp, enda þýðir nafnið Útlendingavirki. Þar er nú miðstöð tweed-ullarvefnaðar á Írlandi. Þríhyrnt aðaltorgið var skipulagt 1610. Á því miðju er nú einsteinungur til minningar um fjóra írska lista- og fræðimenn. Rétt hjá torginu er Donegal Castle, sem að hluta er gamall kastali og að hluta sveitasetur frá fyrri hluta 17. aldar, einnig porthús kastalans næst aðaltorginu (H5).

Sand House

Frá Donegal förum við N15 í átt til Bundoran og beygjum til hægri í átt til Rossnowlagh-strandar.

Sand House Hotel stendur eitt sér á ströndinni, bjart hús með skrautskotraufum á þaki. Húsakynni eru virðuleg, húsgögn vönduð og eldur logar í anddyri. Þjónusta var einkar góð, jafnvel á hátimbraðan írskan mælikvarða.

Herbergi 33 snýr að hafi og hlustar á notalega svæfandi brimhljóð, ef gluggar eru opnir. Innréttingar eru vandaðar og virðulegar og húsbúnaður raunar óvenjulega fagur. Baðherbergi var einnig fallegt. Herbergið kostaði £80 fyrir tvo með morgunverði.

Veitingasalur hótelsins er með bezta móti. Kvöldverður bauð upp á fjölbreytt val milli rétta á föstu verði og kostaði £44 fyrir tvo auk drykkjarfanga.

(Sand House Hotel, Rossnowlagh, sími 72-51777, fax 72-52100, H4)

Rosserk

Við förum aftur til baka inn á N15 og höldum áfram suður, um Bundoran og Sligo, og beygjum nokkuð fyrir sunnan Sligo til hægri út á N59 til Ballina. Þaðan getum við farið sama veg beint til Castlebar eða tekið fyrst krók til hægri eftir R314 út að afleggjara til hægri til Rosserk Abbey.

Rústir Fransiskusar-klaustursins Rosserk Abbey frá miðri 15. öld eru tiltölulega vel varðveittar, þótt það hafi verið brennt á 16. öld, þegar Englendingar stökktu munklífi á brott. Ýmsar upprunalegar skreytingar sjást enn á vesturdyrum, austurglugga og suðurþverskipi.

Þetta afskekkta hérað heitir Mayo, þekkt fyrir fábreytilegt mýrlendi og strjála byggð til sveita og sandstrendur og klettahöfða til sjávar (G4).

Breaffy

Leiðin liggur sömu leið til baka til Ballina og þaðan N59 og síðan N5 til Castlebar. Frá Castlebar getum við farið beint til Newport eftir R311 eða tekið fyrst krók úr Castlebar til vinstri eftir N60 í átt til Claremorris, þar sem við komum fljótt að skondnu sveitasetri.

Breaffy House er furðuleg blanda af gömlu og nýju, því að nýtízkulegri gler- og steypuálmu í reglubundnum stíl hefur verið skeytt við gamla og óreglulega höll. Hótelið stendur í stórum og fögrum garði. Það býður meðal annars fiskveiði, skotveiði og hestaferðir.

Aðalsalirnir eru skemmtilegir, nema borðsalurinn er hversdagslegur. Gestaherbergin eru nýtízkuleg, vel viðuð og búin, til dæmis kaffivélum og baðsloppum.

Herbergi fyrir tvo kostaði £76 með morgunverði. Hádegisverður fyrir tvo kostaði £20 og kvöldverður £30 auk drykkjarfanga.

(Breaffy House Hotel, Castlebar, sími 94-22033, fax 94-22033, G4)

Ballintubber

Við förum sömu leið til baka til Castlebar. Þaðan getum við enn farið beint til Newport eftir R311 eða tekið fyrst annan krók úr Castlebar til vinstri eftir N84 til enn eins klaustursins, Ballintubber Abbey.

Í gotneskri klausturkirkju Ballintubber Abbey hefur messa verið sungin í 780 ár, án þess að dagur hafi fallið úr, þótt mikið hafi stundum gengið á, og er það sennilega Írlandsmet. Kirkjan var reist fyrir reglu Ágústínusa 1216, en endurbyggð að hluta eftir bruna 1265.

Árið 1653 lét Cromwell eyðileggja klaustrið og brenna kirkjuþakið. Nýtt kirkjuþak í upprunalegum stíl var sett á kirkjuna 1966. Inni í kirkjunni eru ýmsir gripir frá 13. öld, svo sem altari (G4).

Newport

Við förum til baka N84 til Castlebar og þaðan R311 til Newport. Í miðbænum förum við yfir brúna á ánni og beygjum strax til vinstri um mikið hlið inn á landareign herragarðs og hótels.

Newport House er gamalt sveitasetur í georgískum stíl, fagurlega klætt gróskumiklum rauðblaða vafningsviði, svo að rétt grillir í gluggana. Húsakynni eru einstaklega virðuleg, til dæmis mikill stigasalur í miðju húsi. Matsalur er með sama brag, en matur ekki í frásögur færandi. Kaffi og konfekt eftir mat er borið fram í setustofu að höfðingja sið. Þjónusta er afar góð.

Herbergi 1 er stórt, búið fornminjum og gömlum húsbúnaði og því fylgir stórt og gott baðherbergi. Gott útsýni er til árinnar. Það kostaði £87 fyrir tvo með morgunverði og kvöldverði inniföldum.

(Newport House Hotel, Newport, sími 98-41222, fax 98-41613, (G4)

Burrishoole

Frá Newport getum við farið suður N59 til Westport. Við getum líka tekið krók norður N59 til að skoða gamlar rústir og fara út í Achill-eyju. Í síðara tilvikinu beygjum við fljótlega til vinstri á afleggjara til Burrishoole-klausturs.

Burrishoole Friary var klaustur Dóminíkusa, stofnað 1486, en breytt í virki einni öld síðar. Uppi stendur breiður og skakkur kirkju- eða virkisturn, kirkjuskip, kór og syðra þverskip, einnig hlutar klausturs (G4).

Carrigahowley

Við förum aftur út á N59, höldum þar áfram skamman veg og beygjum aftur til vinstri eftir afleggjara að gömlum hústurni.

Carrigahowley Castle er einnig nefndur Rockfleet Castle. Hann er á fjórum hæðum, reistur á 15. öld, eins og svo margir aðrir slíkir í landinu. Játvarður VI Englandskonungur niðurgreiddi slíka hústurna til að treysta tök lénsmanna sinna á óþægum þegnum írskum. Á neðstu hæð þeirra voru geymslur, en á fjórðu hæð voru vistar–verur húsráðanda. Carrigahowley Castle er vel varðveitt dæmi um þetta (G4).

Dooagh

Hér getum við snúið við, ef við höfum lítinn tíma. Annars förum við áfram N59 til Mulrany, þar sem við beygjum til vinstri eftir R319 út í Achill-eyju til þorpanna Keel og Dooagh.

Achill-eyja er tengd með brú við meginlandið. Landslag þar er sérstætt og veðurbarið, kjörið fyrir öldureið, strandlegur og fiskisport. Sandstrendur og klettahöfðar skiptast á við ströndina. Trjálaus þorpin hvíla hvítmáluð við langa sanda (G4).

Westport

Við förum sömu leið til baka R319 og N59 til Newport og síðan áfram suður til Westport.

Westport er þægilegur ferðamannabær, skipulagður og reistur 1780. Þar er þekktur herragarður, Westport House. Skemmtilegast er að koma á gamla hafnarbakkann, Quay, þar sem innréttuð hafa verið hótel og fiskveitingahús í gömlum húsum. Frá Quay er í góðu skyggni ágætt útsýni til fjallsins helga, Croach Patrick, sem við skoðum næst (G4).

Croach Patrick

Við förum R395 meðfram ströndinni frá Westport.

Til vinstri við okkur er 763 metra hár tindur fjallsins Croach Patrick, sem hefur verið heilagt fjall allt frá heiðnum tíma. Helgisögnin segir, að þar hafi heilagur Patrekur drepið alla snáka Írlands með því að hringja bjöllu sinni. Síðan hafa ekki verið snákar á Írlandi.

Síðasta sunnudag í júlí er fjallið klifið af tugþúsundum pílagríma, sumra berfættra, sem syngja síðan messu í bænhúsinu á fjallstindinum. Að vestanverðu eru ljót sár í hlíðum fjallsins af völdum þessa árlega áhlaups (G4).

Kylemore

Við förum áfram R395, unz hann mætir N59, þar sem við beygjum til hægri og förum N59 um Leenane til draumahallarinnar Kylemore.
Við sjáum Kylemore Abbey rísa skyndilega með ótal turnum og skotraufum úr skógi handan stöðuvatns eins og í draumi eða Disney-mynd.

Þetta er raunar ekki gömul bygging, nýgotneskur kastali frá 19. öld og hýsir skóla af nunnureglu Benedikts. Hlutar kastalans eru opnir almenningi (G3).

Connemara

Við höldum áfram N59 skamma leið og beygjum til vinstri afleggjara að þjóðgarðinum í Connemara.

Connemara National Park nær yfir 200 hektara af heiðum, mýrum, móum og skógi. Hér eiga heima rauða dádýrið írska og Connemara-smáhesturinn. Yfir ferðamiðstöðinni gnæfir tindurinn Diamond Hill, 445 metra hár. Þaðan er gott útsýni yfir Connemara-hérað.

Connemara er eyðilegt og fjölbreytt land, þar sem skiptast á vötn og ásar, lækir og mýrar, höfðar og fjörusandar. Strjálbýlt er í þessu ófrjósama landi og fólk talar enn gelísku að fornum sið. Héraðið er stundum kallað Gaeltacht, land keltanna (G3).

Currath

Áfram liggur leið okkar á N59. Fljótlega komum við að Letterfrack, þar sem við eigum ýmissa kosta völ. Fljótlegast er að halda beint áfram. Við getum líka beygt til hægri á hliðarveg niður að Tullycross og Renvyle.

Við ströndina í Renvyle er Currath Castle, einn margra hústurna Írlands. Þessi hefur þá sérstöðu, að brimið hefur brotið eitt hornið, svo að hægt er sjá innri gerð turnsins, svo sem steintröppur milli hæða (G3).

Rosleague

Við höldum sömu leið til baka upp á N59. Fljótlega komum við til hægri að Rosleague Manor.

Rosleague Manor er sveitasetur á smáhæð í stórum garði við Letterfrack. Það er nú hótel, hlaðið forngripum og listaverkum. Þjónusta er sérstaklega vingjarnleg. Gestaherbergin eru yfirleitt stór og afar vel búin. Tveggja manna herbergi kostaði £90 með morgunverði.

Veitingasalurinn Rosleague Manor er með hinum betri í landinu. Þetta er virðulegur og fallegur salur, þar sem boðið er upp á fjórrétta kvöldverð, sem kostaði £40 fyrir tvo auk drykkjarfanga.

(Rosleague Manor Country House, Letterfrack, sími 95-41101, G3)

Abbeyglen

Við förum áfram N59 til Clifden, þar sem við leitum uppi Abbeyglen Castle, sem er utan í hæðinni handan bæjarins.

Abbeyglen Castle er hótel, sem byggt hefur verið í kastalastíl með oddmjóum gluggum, hornturnum og skotraufum á þakbrún. Umhverfis hótelið eru miklir garðar og skógar fjær. Þjónusta er mjög góð. Gistiherbergi eru fremur stór og vel búin. Gott útsýni er úr flestum þeirra. Bezt eru herbergin í aðalbyggingunni. Tveggja manna herbergi kostaði £99.

(Abbeyglen Castle, Clifden, sími 95-21201, fax 95-21797, G3)

Clifden

Við höldum áfram þennan hliðarveg upp brekkuna. Við erum á svonefndum Sky Road, sem liggur í hring um skagann fyrir utan Clifden.
Gott útsýni er af þessum vegi, einkum til annesja, eyja og hafs. Þetta er fagra landslagið, sem Connemara er þekkt fyrir (G3).

Cashel

Aftur erum við komin upp á N59 og förum hann gegnum Clifden á nýjan leik. Næst beygjum við af honum til hægri, annað hvort á R341 eða R340 og fylgjum vegprestum til Cashel Bay.

Við þjóðveginn í Cashel Bay eru tvö frábær hótel, Zetland House og Cashel House. Hið síðarnefnda er í sérflokki að gæðum, þótt það sé frægast fyrir að hafa verið hvíldarstaður de Gaulle Frakklandsforseta.

Cashel House er einstaklega fagurt hús í fögrum garði, sem er nánast bótanískur. Að húsabaki eru hesthús. Húsakynni eru fremur fornleg og tilviljanakennd, en ákaflega viðkunnanleg. Til dæmis er hvert skotið inn af öðru á leiðinni á barinn. Alls staðar eru setustofur, bókasöfn og kimar með þröngum göngum á milli.

Herbergi 18 er stílhreint, fremur lítið, en afar vel nýtt og vel búið og með góðu útsýni út í garðinn. Hnausþykkt teppi er á gólfi. Það kostaði £127 fyrir tvo með morgunverði.

Veitingasalurinn er í virðulegum glerskála, sem skagar út í garðinn. Þar er matreiðsla afar góð, en leiðindaþjónn skildi litla ensku og talaði frönsku upp í nef á sér. Fimm rétta kvöldverður er með fjölbreyttu vali í hverjum lið og kostaði £64 fyrir tvo auk drykkjarfanga.

(Cashel House, Cashel Bay, sími 95-31001, fax 95-31077, G3)

Ashford

Frá Cashel förum við áfram R341 og síðan til vinstri R340 og svo til hægri N59 alla leið til Maam Cross. þar beygjum við til vinstri R336 til Maam og þaðan til hægri R345 til Cong. Þar er Ashford Castle handan steinbrúar í risastórum garði.

Ashford Castle er kapítuli út af fyrir sig. Það er steingrátt draumahótel í furðulegri blöndu af fornum 13. aldar kastala, gömlum herragarði í frönskum hallarstíl og nýjum byggingum í gömlum kastalastíl. Allt er þetta í óraunverulegum graut. Eigin golfvöllur er á landareign hótelsins.

Sem hótel er Ashford Castle frábær. Að innan er andrúmsloft takmarkalauss ríkidæmis, viðarklæðningar þungar og fornminjar margar. Góð fundaraðstaða er fyrir mandarína Evrópusambandsins, sem oft hittast hér. Gistiherbergi eru mjög rúmgóð og bjóða gott útsýni og hvers kyns lúxus, enda kostaði tveggja manna herbergi £256 (!) með morgunverði.

Matreiðsla er ekki síðri í Ashford Castle. Annar matsalurinn, Connaught Room, er í gamla herragarðinum, konunglegur að svipmóti, með miklum viðarklæðningum og risastórum gluggum. Hinn er George V Room, stærri og heldur ódýrari. Í fyrri salnum kostaði kvöldmatur £80 fyrir tvo og í hinum síðari £70, hvort tveggja auk drykkjarfanga.

Aðgangur að svæðinu kostaði £2.

(Ashford Castle, Cong, sími 92-46003, fax 92-46260, G3)

Ross

Áður en við snúum til baka frá Cong, getum við tekin krók og farið áfram 345 til Cross og síðan til hægri R334 stutta leið til klaustursins í Ross.

Ross Abbey er bezt varðveitta munkaklaustur Fransiskusa á Írlandi, upphaflega reist 1351, en stækkað og endurbyggt á 15. öld. Munklífi var hér til 1753. Úr kirkjuturninum frá 1498 er gott útsýni yfir klausturbyggingarnar og sveitirnar í kring. Í kirkjunni eru veggfreskur og 15. aldar gluggar. Í klaustrinu má meðal annars sjá skrúðhús, handþvottahús, mötuneyti og handritaverkstæði (G3).

Oughterard

Frá Ross förum við til baka, fyrst R334 og R345 til Cong, síðan áfram R345 til Maam og R336 til Maam Cross. Þar beygjum við til vinstri á N56 til bæjarins Oughterard.

Þegar við komum inn í Outherard, er hvíta hótelið Sweeny’s Oughterard House á vinstri hönd, klætt vafningsviði, 200 ára gamalt, með svefnálmu í yngra bakhúsi. Forngripum er smekklega komið fyrir í almenningssölum hótelsins og sumum herbergjum. Andrúmsloft staðarins er einkar þægilegt. Gistiherbergi eru einföld, en vel búin að öllu leyti. Tveggja manna herbergi kostaði £70 með morgunverði og kvöldverði.

(Sweeny’s Oughterard House, Oughterard, sími 91-82207, fax 91-82161, G3)

Currarevagh

Við förum áfram gegnum þetta rólega sveitaþorp. Úr þorpsmiðju er hliðargata til vinstri til Currarevagh House. Við tökum þann krók um skóga á bakka Corrib-vatns.

Currarevagh House er gamalt sveitasetur á friðsælum stað í eigin skóglendi. Húsið líkist ekki hóteli, heldur heimili. Það er einkum stundað af veiðimönnum og ber þess merki í húsbúnaði.

Herbergi 1 er frábært hornherbergi með þremur stórum gluggum með góðu útsýni til vatnsins. Hátt er lofts og vítt til veggja, húsbúnaður gamaldags, vel teppalagt alveg inn að baðkeri. Öll þægindi eru í herberginu, nema sjónvarp og sími, því að hér er ætlast til, að gestir vilji gleyma umheiminum. Herbergið kostaði £90 fyrir tvo með morgunverði.

Hótelgestir borða allir sama fjórréttaðan kvöldmat á sama tíma. Gestgjafinn ber sjálfur kjöt eða fisk á borð og spjallar við fólk. Á eftir drekka gestir saman kaffi í setustofu. Þetta er afar heimilislegt og þægilegt. Fólk fer snemma í háttinn og morgunverður hefst ekki fyrr en klukkan níu. Kvöldverður fyrir tvo kostaði £38 auk drykkjarfanga.

(Currarevagh House, Oughterard, sími 91-82313, fax 91-82731. Plastkort eru ekki tekin gild. G3)

Aughnanure

Við förum afleggjarann til baka til Oughterard, beygjum í þorpinu til vinstri N59. Síðan beygjum við til vinstri afleggjara, sem merktur er Aughnanure kastala.

Aughnanure Castle er vel varðveitt turnhús með virkisveggjum og rústum veizlusalar. Turninn er sex hæða með 73 þrepa hringstiga. Á næstefstu hæð eru svefnherbergi og setuskáli með arni á efstu hæð. Ofan af turninum er gott útsýni til Corrib-vatns (G3).

Galway

Við förum afleggjarann til baka og beygjum til vinstri inn á N59, sem við förum alla leið til Galway. Við förum yfir brúna og af hringtorginu inn í miðbæinn og finnum bílastæði.

Galway er stærsta borg vesturstrandarinnar og miðstöð gelískrar tungu. Gamli miðaldakjarninn með þröngum götum og lágum húsum er helzta aðdráttarafl ferðamanna.

Shop Street er aðalstræti gamla bæjarins og mætti vera lokað fyrir bílaumferð. Fyrir því miðju er Lynch’s Castle frá 16. öld með ýmsum skreytingum á útveggjum og lifir góðu lífi sem bankastofnun í nútímanum.

Aðeins sunnar við götuna er St Nicholas’ kirkja, reist 1320 og stækkuð á 15. og 16. öld, einföld og traustleg í sniðum (G3).

Dunguaire

Úr bænum förum við fyrst N6, síðan N18 og loks N67, þar sem við komum fljótt að Dunguaire kastala við sjóinn á hægri hönd.

Dunguaire Castle er fjögurra hæða hústurn með ytri virkisvegg, reistur 1520, en lagfærður á 20. öld. Á 1. og 2. hæð turnsins eru nú haldnar tvisvar á dag bráðskemmtilegar miðalda-matarveizlur með leikþáttum, gamanmálum, ljóðlist, klámi, söng og dansi, allt flutt af miklum krafti. Veizlurnar hefjast kl. 17:45 og 21 og kostuðu £60 fyrir tvo (G3).

Aillwee

Við höldum áfram N67 og beygjum til vinstri á R480, þar sem við komum að Aillwee-helli.

Aillwee Cave er langur og mjór hellir, sem fannst 1940. Hann nær 1034 metra inn í hriplekt kalksteinsfjallið. Hann skartar mörgum, litlum dropasteinum í lofti og gólfi og býr yfir örlitlum fossi. Skemmtileg flóðlýsing magnar hellisskartið. Í nágrenni hans er mikið kerfi hella og neðanjarðarlækja, sem fannst 1987 (G3).

Burren

R480 liggur áfram upp á Burren, nakið, vatnslaust og gróðurlítið, 260 ferkílómetra kalksteinshálendi, sem er verið að gera að þjóðgarði.

Við veginn, einkum vinstra megin, er töluvert af steinaldargröfum, eins konar Grettistökum, frá 4000-2000 fyrir Krist. Voldugar steinhellur hafa verið reistar upp á rönd og enn þyngri hellur lagðar yfir sem þak (Mynd aftan á bókarkápu) (G3).

Leamaneh

Við förum áfram R480 og beygjum til hægri inn á R476.

Á vegamótunum gnæfir mikilúðleg rúst Leamaneh Castle, fjögurra hæða hallar með stórum gluggum frá 17. öld, áföst eldri hústurni með litlum gluggum frá 15. öld. 88 þrep eru upp (G3).

Kilfenora

Áfram förum við R476 til Kilfenora.

Í miðju þorpinu eru klausturrústir, sem að hluta til eru frá elztu kristni, 6. öld. Í litlum kirkjugarði eru þrír hákrossar frá 12. öld. Sjálf kirkjan er að mestu frá 1190, en lagfærð á 15. öld og stendur nú uppi að mestu, enn notuð við guðsþjónustur. Fyrr á öldum var þetta biskupssetur, en má nú muna fífil sinn fegurri (G3).

Moher

Við höldum áfram R476 til Lisdoonvarna, þar sem við beygjum til vinstri á L54 (R478) og förum þann veg alla leið til Moher-kletta.
Cliffs of Moher er 8 kílómetra langt belti myrkra sandsteinskletta, sem gnæfa 182 metra úr sjó, næsta lóðréttir. Auðveldur göngustígur er upp að turni O’Brien’s, þaðan sem útsýni er gott til klettanna. Turninn er frá 1853. Við bílastæðið er ferðamannamiðstöð, þar sem upplýsingar fást um gönguferðir á svæðinu. Aðgangur að turni £0,65. Einnig bílastæðagjald (G3).

Ennis

Frá klettunum förum við áfram L54 (R478) til Lahinch, þaðan N67 til Ennistymon, þar sem eru skemmtilega gamlar framhliðar verzlana við aðalgötuna, og frá Ennistymon N85 til Ennis. Þar staðnæmumst við fyrir framan Ennis-munkaklaustrið.

Ennis Friary var á sínum tíma öflugt klaustur Fransiskusar-munka. Á 14. öld voru þar 350 munkar og 600 skólanemendur á sama tíma. Staðurinn komst nýlega aftur í eigu munkareglunnar.

Klausturkirkjan er frá 13. öld, nema suðurþverskip og miðturn frá 15. öld. Hún er þaklaus, en stendur að öðru leyti að mestu uppi. Þekktasta einkenni hennar eru háir og mjóir gluggar í kórbaki (G2).

Clare

Við förum R469 frá Ennis til Clare, Quin, Knappogue og Craggaunoven og komum fljótt að fyrsta áfangastaðnum, þar sem við beygjum til hægri framan við járnbrautarstöðina.

Clare Abbey eru víðáttumiklar rústir Ágústínusarklausturs frá 1189. Enn stendur uppi kirkjuskipið að mestu, miðturn hennar og hluti klaustursins (G2).

Quin

Áfram förum við R469, unz við komum að rústum á vinstri hönd.

Quin Fransican Friary eru umfangsmiklar rústir mikilfenglegs klausturs Fransiskusarmunka frá 1430. Enn standa klausturhús að mestu, miðturn og suðurþverskip kirkjunnar. Klaustrið var byggt á rústum normansks kastala, sem aftur á móti var reistur á rústum eldra klausturs (G2).

Knappogue

Enn liggur leiðin R469 og við beygjum til hægri að Knappogue kastala.

Knappogue Castle var reistur 1467 til varnar gegn normönsku innrásarliði og hefur að mestu verið í ábúð síðan. Hann er raunar fagurlega hönnuð höll, sem byggð er kringum kastala. Nú eru haldnar miðaldaveizlur í glæsilegum matsal kastalans tvisvar á dag, kl. 17:45 og 21 og kostuðu £60 fyrir tvo. Matur og borðbúnaður er að fornum hætti. Gestum er skemmt með söng og ljóðum, leikþáttum og dansi, sem gefa góða innsýn í sögu Írlands og sönghefð (G2).

Craggaunoven

Aftur förum við á R469 og staðnæmumst loksins við Craggaunoven-safnið.

Craggaunoven Centre er eins konar safn til írskrar fornsögu. Safnið er í fornum hústurni frá 16. öld. Þar hefur verið til sýnis nautshúðabáturinn Brendan, sem siglt var til Ameríku 1976-1977 til að staðfesta, að heilagur Brendan hafi getað fundið Ameríku á slíkum báti á 6. öld.

Fyrir neðan turninn hefur verið gerð eftirlíking af bronsaldarþorpi á hólma úti í vatni með brú í land. Byggingarstíll þorpsins minnir á hliðstæð Afríkuþorp (G2).

Dromoland

Við förum R469 til baka til Ennis og þaðan N18 til Newmarket-on-Fergus, þar sem við komum að víðáttumiklum görðum og golfvelli voldugs kastala.

Dromoland Castle er frá 1570 og var í eigu helztu ættar írskra konunga, Brjánunga, unz kastalanum var breytt í eitt mesta lúxushótel Írlands. Helzta einkenni hans er mikill sívaliturn á einu horninu. Að innanverðu er kastalinn einkar notalegur, með snarkandi eldi í arinstæðum, miklu af forngripum og listaverkum. Við fáum okkur drykk á bókasafnsbarnum og kaffi við einn arineldanna. Herbergin eru misjöfn að stærð, en öll einkar vel og fagurlega búin, enda kostar nóttin hér £252 (!) fyrir tvo með morgunverði.

Höfuðveitingasalur hótelsins, Earl of Thomond Room, er einn hinn bezti á Írlandi, enda þarf hann að vera það, því að kvöldverður fyrir tvo kostaði £90 auk drykkjarfanga.

(Dromoland Castle, Newmarket-on-Fergus, 61-368144, fax 61-363355, G2)

Bunratty

Frá Dromoland förum við N18 næstum alla leið til Limerick, en fylgjum vegvísi til Bunratty-kastala, sem er raunar alveg við þjóðveginn.

Bunratty Castle er óvenjulega stór og mikilúðlegur hústurn frá 1460, nýlega færður í það horf, sem hann var í á 16. öld. Í honum er safn húsmuna og teppa frá 14. öld til 17. aldar.

Við hlið kastalans er eins konar Árbæjarsafn, Bunratty Folk Park, þar sem sýnd eru gömul hús og endurgerðir gamalla húsa, sem mynda saman tilbúna þorpsgötu með vel heppnuðu 19. aldar yfirbragði.

Við kastalann er einnig veizlusalur, þar sem gestir fá að borða með hníf og fingrum og fylgjast með írskri skemmtidagskrá hávaðasamri. Veizlurnar hefjast kl. 17:45 og 21 allt árið um kring og kostuðu £60 fyrir tvo (G2).

Limerick Inn

Frá Bunratty er stutt leið eftir N18 til Limerick. Rétt fyrir utan bæinn komum við að ágætu gistihúsi vinstra megin vegar, greinilega merktu.

Limerick Inn er lágreist nútímahótel í stöðluðum hótelstíl, en eigi að síður notalegt. Þetta er annasamt flugvallar- og ráðstefnuhótel.

Herbergi 404 var stórt og vel búið, til dæmis hárþurrku og buxnapressu. Baðherbergið var ekki síðra. Það kostaði £73 fyrir tvo með morgunverði.

Matreiðsla er betri en við má búast á hóteli af þessu tagi. Boðið er upp á fjölbreyttan matseðil. Kvöldverður fyrir tvo kostaði £50 auk drykkjarfanga.

(Limerick Inn, Limerick, sími 61-326666, fax 61-326281, G2)

Limerick

Við höldum áfram N18 inn í Limerick, beygjum til vinstri, þegar við komum að ánni og förum yfir næstu brú. Þar komum við handan ár að borgarkastalanum.

King John’s Castle er afar vel varðveittur og mikilúðlegur normanskur kastali frá því um 1200. Hann kom víða við sögu Írlands, svo að vel er við hæfi, að þar hefur nú verið innréttað þjóðminjasafn.

Næst kastalanum neðar við ána er kirkja í rómönskum stíl, St Mary’s Cathedral, elzta mannvirki bæjarins, frá 1168.

Við ökum áfram beina línu Nicolas Street, Mary Street, yfir brú og síðan John Street og komum þar í borgarmiðju.

St John’s Cathedral er kirkja í nýgotneskum stíl frá 1861, með hæstu turnspíru Írlands, 85 metra hárri. Við kirkjuna er John Square, þar sem er borgarsögusafnið, Limerick Museum, í 18. aldar húsi (G2).

Adare

Úr Limerick förum við fyrst N20 og síðan N21 til Adare, fallegs þorps með afar fínu hóteli.

Adare Manor er höll í nýgotneskum stíl með mörgum smáturnum í stórum garði við ána Maigue. Hótelið er afar vel innréttað í gömlum stíl og gestaherbergin í aðalhúsinu eru sérstaklega falleg og vönduð. Tveggja manna herbergi kostaði líka £220 með morgunverði.

Kvöldverður fyrir tvo kostaði £65 auk drykkjarfanga.

(Adare Manor, Adare, sími 61-396566, fax 61-396124, G2)

Crag

Áfram höldum við eftir N21 unz við komum rétt hjá Castleisland að afleggjara til vinstri til Crag-hellis.

Crag Cave er meira en milljón ára gamall kalksteinshellir, sem fannst af tilviljun 1983. Hann er nærri fjögurra kílómetra langur, en til sýnis er 350 metra kafli. Þar eru ósnertir dropasteinar, sem eru fegurstir í flóðlýstum aðalsalnum, Crystal Gallery (G2).

Blennerville

Við förum afleggjarann til baka inn á N21 og ökum um Castleisland til Tralee, þar sem við förum á R559 til Blennerville, þar sem við stönzum við vindmyllu handan langrar brúar.

Blennerville kornmölunar-vindmyllan er 18 metra og fimm hæða, reist um 1800 og er enn í lagi, þótt rafmótor fari í gang, þegar vindur bregzt. Í safni við hlið myllunnar er sagt frá vindmyllun og kornmölun, svo og frá írskum vesturheimsförum.

Hér er einnig brautarstöð rúmlega hundrað ára gamallar mjóspora járnbrautar milli Tralee og Blennerville. Ferðamenn fara þessa leið í þremur upprunalegum vögnum, sem eru dregnir af upprunalegum eimvagni (G2).

Connor

Við höldum áfram R559 og síðan R560 í átt til Connor Pass og loks þverveg merktan Connor Pass. Þann veg förum við upp í skarðið.
Connor Pass er hæsti fjallvegur Írlands, 456 metra hár. Vegurinn liggur í sneiðingi upp snarbratta klettahlíð inn í smáskarð í fjallakambinum. Í skarðinu er bílastæði, þaðan sem útsýni er til beggja átta. Á þessum slóðum er landslag nakið og hrikalegt (F2).

Dingle

Við förum niður sneiðinginn hinum megin til bæjarins Dingle.

Dingle er blanda af fiskveiðibæ og ferðamannabæ. Ytri og innri höfnin veita gott skjól gegn höfuðskepnunum, því að þær eru báðar næstum lokaðar. Annað hvert hús í miðbænum er annað hvort krá eða veitingahús (F2).

Doyle’s

Í miðbænum finnum við Doyle’s Seafood Bar, gamalt hús frá 1830. Þar eru átta þægileg gistiherbergi búin forngripum og glæsilegum baðherbergjum. Tveggja manna herbergi kostaði £62 með morgunverði.

Doyle er þó fyrst og fremst þekkt sem bezta fiskveitingahús vesturstrandarinnar. Þar fæst á hverjum degi ferskt sjávarfang og matseðillinn breytist frá degi til dags. Kvöldverður fyrir tvo kostaði £40 auk drykkjarfanga.

(Doyle’s Seafood Bar, 4 John Street, Dingle, s 66-51174, fax 66-51816, F2)

Fahan

Við förum vestur úr bænum leið merkta Slea Head Drive. Brátt komum við að vegamótum, þar sem hliðarvegur er merktur Gallarus Oratory. Við kjósum í bili að halda beint áfram og förum um þorpið Ventry.

Við komum að skilti við Dunbeg Fort. Þaðan er gengið til vinstri að forsögulegu strandarvirki frá járnöld niðri við sjávarhamra.
Skömmu síðar byrjum við að sjá vegvísa til Fahan-kofa. Við getum stanzað við hinn fyrsta, því að þar er örstutt leið til hægri frá bílastæðinu upp að fornleifunum.

Á þessum slóðum í hlíðum Eagle fjalls eru rúmlega 400 steinhlaðnir kofar (behive huts eða clochans) frá forsögulegum tíma, allir hlaðnir í hálfkúluformi án steinlíms eða annars bindiefnis, margir hverjir í ágætu ásigkomulagi. Þeir eru í smáhópum hér og þar um hlíðina. Flestir kofarnir eru taldir frá 6.-10. öld (F2).

Gallarus

Við getum snúið við og haldið að áðurnefndum gatnamótum til Gallarus Oratory og beygt þar til vinstri. Við getum líka haldið áfram skemmtilega útsýnisleið kringum nesið og komið að Gallarus Oratory úr hinni áttinni.

Gallarus Oratory er ein merkasta fornleif Írlands. Það er steinkirkja frá 8. eða 9. öld, hlaðin úr steinhellum frá jörð og upp í mæni án steinlíms eða annars bindiefnis. Hleðslan er afar vönduð og vatnsþétt og hefur varðveitzt fullkomlega, þótt flestar aðrar slíkar kirkjur hafi hrunið undan eigin þunga (F2).

Aghadoe

Frá Gallarus Oratory förum við aftur til Dingle og þaðan 559 Annaschaul, 561 til Castlemaine, N70 til Milltown og loks R563 næstum alla leið til Killarney, en beygjum til hægri eftir vegvísi til Aghadoe Heights hótels.

Aghadoe Heights er fremur nýtízkulegt og glæsilegt útsýnishótel uppi á hæð vestur af Killarney, með ágætu útsýni til Leane-vatns og fjallanna kringum Dunloe-skarð. Þjónusta er afar góð á þessu hóteli, enda sameinar hún þýzka nákvæmni og írskt hjartalag.

Herbergi 227 var afar stórt og glæsilegt og ekki sízt stílhreint, með góðu útsýni og öllum þægindum. Það kostaði £145 fyrir tvo með morgunverði.

Veitingasalurinn er ekki síður góður, að hönnun, útsýni og matreiðslu. Kvöldverður fyrir tvo var frábær og kostaði £60 fyrir tvo auk drykkjarfanga.

(Aghadoe Heights Hotel, Killarney, sími 64-31766, fax 64-31345, G1)

Waterwille

Frá Aghadoe förum við til Killarney og þaðan R562 til Killorglin og N70 fallega leið til Glenbeigh, Cahirciveen og Waterwille á Iveragh-skaga.

Waterville er þekktur sumardvalarstaður með ánægjulega gamaldags andrúmslofti. Aðalgatan er við sjávarsíðuna, með húsum á aðra hlið og vel ræktuðum garði sjávarmegin. Flest húsin eru gistihús eða veitingahús (F1).

Staigue

Frá Waterville höldum við áfram N70, fyrst upp í Coomakista-skarð fyrir ofan bæinn, þaðan sem er gott útsýni af bílastæði til beggja átta yfir stórbrotið landslag Iveragh-skaga. Áfram höldum við unz við komum að vegvísi til vinstri til Staigue.

Staigue er 2000 ára gamalt hringvirki, sem hefur að mestu staðizt tímans tönn. Veggirnir eru 5 metra háir og 4 metra breiðir. Það hefur sennilega verið reist sem griðastaður héraðsbúa gegn aðvífandi sjóræningjum. Fleiri slík virki hafa fundizt á þessum slóðum, en Staigue er stærst og bezt varðveitt. Aðgangur £0,40 (F1).

Dromquinna

Við förum áfram N70 til snoturs smábæjar, sem heitir Sneem, og áfram næstum alla leið til Kenmare, en beygjum til hægri afleggjara til Dromquinna hótels.

ður í Viktoríustíl í fögru landi við sjóinn, með eigin bátahöfn. Hótelið er einkar notalegt, með brakandi trégólfum, snarkandi arni og hverri setustofunni inn af annarri. Þetta er góður slökunarstaður.

Herbergi án númers, kennt við Robertson, er afar stórt og afar glæsilegt, með himinsæng og stórum gluggum út í garðinn. Baðherbergi er líka glæsilegt, með parketti á gólfi. Verðið var £70 fyrir tvo með morgunverði. Kvöldverður kostaði £40 fyrir tvo auk drykkjarfanga.

(Dromquinna Manor Hotel, Blackwater Bridge, Kenmare, sími 64-41657, fax 64-41791, G1).

Kenmare

Frá Dromquinna er stutt leið um N70 til Kenmare. Við stönzum við aðaltorgið eða sem næst því.

Kenmare er skemmtilegur bær með gamaldags verzlunargötu, Main Street, upp frá torginu. Samsíða þeirri götu liggur Market Street frá torginu að 4000 ára gömlum steinhring, sem sennilega er gerður af spönskum koparnámumönnum. Einn stór steinn er í miðjunni og 15 minni steinar kringum hann (G1).

Glengariff

Við förum frá Kenmare fallegan fjallveg um N71 með 726 metra jarðgöngum gegnum háfjallið og komum hinum megin niður að bænum Glengariff.

Þorpið hefur verið ferðamannastaður í hálfa aðra öld. Frægasta mannvirkið er Eccles-hótel við höfnina, reist 1833. Það ber enn hinn fagra og upprunalega svip frá þeim tíma, er Viktoría Bretadrottning varði þar sumarleyfi sínu. Að innan sem utan varðveitir hótelið sjarma 19. aldarinnar (G1).

Sea View

Við höldum áfram N71 til Ballylickey, þar sem tvö frábær hótel eru hlið við hlið vinstra megin við þjóðveginn, Ballylickey Manor House og Sea View House.

Sea View House Hotel er hvítmáluð sumarhöll á brekkubrún, afar notaleg, þekktust fyrir matreiðsluna. Forngripir eru víðs vegar um húsið.

Herbergi 4 er meðalstórt, stílhreint og gamaldags, með afar litlu baðherbergi með setubaðkari og sturtu. Þaðan er gott útsýni yfir garðinn í átt til sjávar. Verðið var £132 fyrir tvo með morgunverði, sem fól meðal annars í sér þjóðlegar kartöflupönnukökur og smjörsteikta kartöfluklatta.

Matsalurinn er í nokkrum samtengdum herbergjum. Þar er boðið upp á fimmréttaðan veizlukvöldmat, sem fól meðal annars í sér carragen-þang með rabarbara og rjóma í eftirrétt. Kvöldverðurinn kostaði £46 fyrir tvo auk drykkjarfanga.

(Sea View House, Ballylickey, sími 27-50462, fax 27-51555, G1)

Bantry

Áfram förum við N71 stuttan veg til 19. aldar bæjarins Bantry. Þegar við erum komin yfir aðaltorgið, beygjum við til vinstri um hlið á múrvegg um form–lega, ítalska garða að Bantry House.

Bantry House er höll frá 1740 og er í senn hótel og listmunasafn, þar sem ægir saman ýmsu því, sem fyrri eigendur hallarinnar hafa safnað saman á hálfri þriðju öld.

Safnið tekur á móti gestum í tíu gistiherbergi. Tveggja manna herbergi kostaði £90 með morgunverði, kvöldverður £40 fyrir tvo auk drykkja.

Aðgangur að safni £2,50 (G1).

Drombeg

Leið okkar liggur áfram eftir N71 um Skibberen og beygjum síðan til hægri hliðargötu til Glandore, lítið þorp við litla höfn. Við förum R597 um þorpið og gáum að afleggjara til hægri til Drombeg.

Drombeg Circle er einn bezt varðveitti steinhringur Írlands. Fjórtán miklar steinhellur, sem standa upp á rönd, sumar mannhæðarháar, mynda hring með níu metra þvermáli (G1).

Timoleague

Við höldum áfram til Roscarberry, þar sem við komum aftur á N71 og beygjum síðan í Clonakilty á R600 til Timoleague.

Í Timoleague eru rústir munkaklausturs Fransiskusa frá 1320, sem eyðilagt var af Cromwell 1642. Í nágrenninu eru rústir holdsveikraspítala frá 12. öld og Barrymore kastala frá 13. öld (G1).

Kinsale

R600 flytur okkur áfram til hafnarborgarinnar Kinsale. Við stönzum á stæði við bátahöfnina og skoðum bæinn.

Kinsale hefur löngum verið talin veitingaparadís Írlands, þótt minna fari fyrir því um þessar mundir. Sjávarfang einkennir matsölustaði og staðarhótel.

Seglskútur setja svip á höfnina. Þetta er með elztu bæjum Írlands. Götur eru þröngar og tæpast bílfærar. Hús eru hvít og vandlega máluð og snyrtileg. Þetta var lengi svo enskur bær, að Írar máttu ekki búa þar fyrr en við lok 18. aldar (G1).

Charles

Við förum áfram úr bænum og tökum stefnuna til borgarvirkisins.

Charles Fort stendur á höfða vestan innsiglingarinnar til Kinsale. Virkið er frá 1670. Það er svo víðáttumikið, að það er eins og heilt þorp, umlukið feiknalegum múr. Þetta virki reistu Englendingar eftir strandhögg Spánverja og notuðu það til 1922, þegar írska lýðveldið var stofnað. Gott útsýni er úr virkinu til hafnarinnar í Kinsale. Aðgangur £1 (G1).

Cork

Frá borgarvirkinu höldum við áfram eftir R600 inn í borgarmiðju í Cork, þar sem við leitum að bílastæði.

Aðalgöturnar í Cork eru breiðgatan Grand Parade og bogastrætið St Patrick’s Street. Húsin við þessar götur eru fremur lág og björt og gefa miðbænum notalegan svip.

Yfir honum sunnanverðum gnæfir kirkjan St Fin Barre’s Cathedral í nýgotneskum stíl frá 1865. Miðturninn er 73 metra hár. Rétt vestan kirkjunnar er virkið Elizabethan Fort frá 1590, þaðan sem er gott útsýni yfir miðbæinn (G1).

Arbutus

Við ökum úr miðbænum eftir St Patrick’s Street, síðan beint yfir brúna á Lee, beygjum til hægri, ekki á árbakkanum, heldur næstu götu ofar, Mac Curtain Street. Síðan beygjum við lítillega skáhallt til vinstri upp brekkuna Summerhill og í framhaldi af henni skáhallt upp Middle Glanmire Road. Þar er Arbutus Lodge hægra megin götunnar.

Arbutus Lodge er borgarhús í fallegum garði í brekku yfir miðbænum. Það er eitt allra bezta veitingahús Írlands og er lítið hótel um leið. Húsakynni eru gömul og virðuleg. Þjónusta er hressileg.

Herbergi Montenotte hefur því miður ekki útsýni yfir borgina eins og mörg önnur. Það er þó stórt og skemmtilegt, búið gömlum húsgögnum. Það kostaði £110 fyrir tvo með morgunverði, sem meðal annars fól í sér fersk jarðarber og hindber.

Kvöldveizla hússins hófst með geitaostssalati. Síðan komu kræklingur og valhnetur í hvítlaukssósu. Þá rabarbara- og engifer-ískrap. Aðalrétturinn var steikt önd með andalærisfyllingu. Svo komu írskir ostar að eigin vali, eftirréttir af vagni og loks kaffi.

Þessi frábæra veizla kostaði £56 fyrir tvo. Þríréttaður kvöldverður kostaði £44 fyrir tvo.

(Arbutus Lodge, Middle Glanmire Road, Cork, sími 21-501237, fax 21-502893, G1)

Cobh

Við förum niður Middle Glanmire Road og Summerhill og beygjum skarpt til vinstri á Lower Glanmire Road, þaðan sem N25 tekur við úr bænum. Við beygjum síðan til hægri afleggjara til Cobh, þar sem við stönzum við höfnina.

Cobh (borið fram “kóv”) var höfn brezka flotans í frelsisstríði Bandaríkjanna, brottfararhöfn hundraða þúsunda af írskum vesturheimsförum, og síðast áningarstaður stóru áætlunarskipanna á Atlantshafi.

Yfir höfninni gnæfir nýgotneska dómkirkjan St Colman’s Cathedral með risastórum turni, sem hýsir 47 kirkjuklukkur, reist 1868-1915 fyrir samskotafé vesturheimsfara (H1).

Youghal

Við förum aftur út á N25 og ökum alla leið til Youghal, þar sem við stönzum við aðalgötuna, Main Street.

Ýmis merkileg mannvirki eru við þessa götu. Clock Gate er hús í sunnanverðum borgarmúrnum og spannar götuna á fjórum hæðum, reist 1777. Við norðanverðan múrinn er vinstra megin Red House í hollenzkum stíl frá fyrri hluta 18. aldar, og hægra megin Tynte’s Castle, hústurn frá 15. öld. Undir norðurmúrnum er líka St Mary’s Collegiate Church frá fyrri hluta 13. aldar.

Múrinn umhverfis miðbæinn er merkasti borgarmúr Írlands, enda heill enn, þótt reistur hafi verið á 13. öld (H1).

Clonmel

Við förum N25 úr bænum í átt til Waterford, en beygjum fljótlega til vinstri R671, sem við fylgjum fagra leið til Clonmel. Við reynum að leggja bílnum í O’Connell Street eða sem næst því.

O’Connell Street er aðalgata bæjarins. Að austan endar hún á Main Guard, gömlu dómhúsi borgarinnar. Í vesturenda götunnar stendur West Gate klofvega yfir henni, 14. aldar hlið á borgarmúrnum. Frá hliðinu liggur sund til norðurs að St Mary’s Church, sem ber áttstrendan turn. Í kirkjugarðinum er heillegur kafli gamla múrsins (H2).

Caher

Við tökum N24 til Caher og stönzum á bílastæði milli aðaltorgs og kastala.

Höfuðprýðin í Caher er Caher Castle, umfangsmikill kastali við ána Suir. Hann var reistur á 13. öld og endurbættur á 15. öld. Í miðjunni er turnhús og þrjú port, en utar er virkisveggur með þremur stórum turnum. Kastalinn er í góðu ásigkomulagi og hýsir nú héraðsminjasafn (H2).

Cashel

Héðan förum við N8 til Cashel, beygjum til vinstri inn í aðalgötu þorpsins og þaðan til vinstri inn um hlið og heimreið að gamalli biskupshöll.

Cashel Palace Hotel var reist 1730 í palladískum endurreisnarstíl sem biskupssetur, en er nú virðulegt og næstum þreytulegt hótel með forngripum og arineldi, svo og fögrum garði að húsabaki.

Herbergi 35 er afar stórt og snýr miklum gluggum út að garði, búið notalega gömlum húsgögnum og góðu baðherbergi með stórum glugga út í garð. Herbergið kostaði £100 fyrir tvo með morgunverði. Kvöldverður fyrir tvo kostaði £46 auk drykkjarfanga. Enn betri matur fékkst í Chez Hans í nágrenninu á £60.

(Cashel Palace Hotel, Cashel, sími 62-61411, fax 62-61521, H2)

Cashel Rock

Frá hótelinu göngum við gegnum hótelgarðinn eftir svonefndum biskupsstíg 7 mínútna leið upp að Cashel-kletti, þar sem eru merkar fornminjar.

Kletturinn var aðsetur konunga Munster-héraðs 370-1101 og var þá svipaður helgistaður og áðurnefnd Tara fyrir norðan Dublin. Hér er heilagur Patrekur sagður hafa skírt Ængus konung 450. Á 12. öld varð kletturinn að dómkirkjusetri og hélzt svo til 1749. Inchiguin lávarður brenndi 3000 borgarbúa í kirkjunni 1647.

Við förum upp á klettinn um safn, sem er í hlíðinni. Safnið er í 15. aldar prestssetri. Aftan við það er svefnskáli frá sama tíma.
Andspænis svefnskálanum er elzti hluti fornminjanna, Cormac’s Chapel frá 1127-1134, byggður í rómönskum stíl, eitt kirkjuskip með kór og tveimur hliðarturnum.

Yfir kapellu gnæfir sjálf dómkirkjan, illa leikin eftir áðurnefndan bruna. Hún er að mestu leyti frá 13. öld, í gotneskum stíl, einföld krosskirkja án hliðarganga, með háum sverðgluggum og öflugum miðturni.

Í vesturenda kirkjuskipsins er kastalaturn frá 1450, upphaflega erkibiskupssetur á umrótatíma.

Aftan við norðurþverskip kirkjunnar er sívaliturn frá 12. öld, svipaður þeim, sem írskir munkar reistu víða á Írlandi til varnar gegn víkingum. Hann er heill alveg upp í keiluþak úr steinhellum.

Aðgangur £1,50 (H2).

Holycross

Við ökum R660 úr bænum til Holycross klausturs.

Holycross Abbey var reist 1168 sem Benediktusa-klaustur, en var nokkrum árum síðar yfirtekið af Sistersíanareglunni. Munklífi hélzt hér fram yfir siðaskipti, enda var mikil helgi á staðnum. Á 17. öld fór klaustrið í eyði, en hefur nú verið endurreist sem sóknarkirkja. Í kirkjunni er miðskip með ferilgöngum og tveimur þverskipum og öflugur turn á miðmótum. Í kirkjunni er veraldlegt veggmálverk frá fyrri hluta 15. aldar. Í munkaálmu er safn (H2).

Kilkenny

Frá Holycross ökum við áfram R660 til Thurles og þaðan N75, N8 og R693 til miðaldabæjarins Kilkenny. Við komum að miðbænum hjá kastalanum.

Kilkenny Castle er stór og virðulegur og vel varðveittur kastali frá 1192-1207 og hefur allan þann tíma verið í notkun. Hið ytra lítur hann út eins og virki en hið innra eins og höll. Hann er í þremur álmum og er núna listasafn. Aðgangur £1.

Í hesthúsum kastalans handan götunnar er ein bezta listmunabúð Írlands, Kilkenny Design Centre.

Aðalgata bæjarins er High Street og byrjar hún þar, sem Castle Road endar. Hægra megin götunnar er Tholsel, ráðhús frá 1761. Nafnið er norrænt og þýðir tollstöð. Nokkru innar er hægra megin þvergata að Kyteler’s Inn, sem er sennilega elzta íbúðarhús borgarinnar, steinhlaðið bindingshús, sem hefur verið krá síðan 1324.

Innar við High Street er Courthouse, dómhús, sem reist er á kastalakjallara frá 12. öld.

Á ská á móti er steinhlaðið hús frá 1594, Rothe House. Það er nú safn (H2).

Kells

Við förum N10 frá Kilkenny til Stoneyford og þaðan afleggjara, fyrst til Kells og síðan til Jerpoint. Fyrst förum við til Kells.
Kells Priory eru rústir Ágústínusarklausturs frá 1193. Lítið er eftir af klaustrinu, nema virkisveggur þess frá 14. og 15. öld (H2).

Jerpoint

Við förum aftur til Stoneyford og þaðan hliðarveg til Jerpoint.

Jerpoint Abbey er annað klaustur og öllu frægara. Það var upphaflega Benediktsklaustur frá 1160-1170, en varð Sistersíanaklaustur 1180. Klausturkirkjan er krosskirkja í rómönskum stíl. Þverskipin eru upprunaleg, en turninn er frá 15. öld. Klausturgarðurinn hefur varðveitzt með mörgum súlnapörum frá 14. og 15. öld. Á súlunum eru höggmyndir, sem gefa hugmynd um klæði og vopn Íra á þeim tíma. Aðgangur £0,80 (I2).

Instioge

Við höldum áfram frá Jerpoint N9 til Thomastown og R700 til Instioge.

Instioge er með skemmtilegustu þorpum í fögru landslagi þessa héraðs. Við ána er stór garður og útivistarsvæði, svo og rústir kastala frá 1220 (I2).

Granville

Áfram ökum við R700 fallega leið til New Ross og þaðan N25 til Waterford. Við stönzum á bílastæði við hafnarbakkann, andspænis Granville-hóteli.

Granville er fremur virðulegt og gamalt hótel fyrir miðjum hafnarbakka, andspænis þekktum klukkuturni frá 1861. Þar eru tveir veitingasalir og feiknarstór bar.

Herbergi 229 var fremur stórt, vel við haldið og snyrtilega innréttað, meðal annars búið hárþurrku og buxnapressu. Því fylgdi glæsilegt baðherbergi, rauðflísað í hólf og gólf. Það kostaði £83 fyrir tvo með morgunverði. Kvöldverður í betri salnum kostaði £44 fyrir tvo auk drykkjarfanga.

(Granville Hotel, Waterford, sími 51-55111, fax 51-70307, H1)

Waterford

Við göngum hafnarbakkagötuna frá hótelinu að umferðarhorninu við Tower-hótel. Þar er sögufrægur sívaliturn frá víkingatíma.

Reginald’s Tower var reistur 1003 af dönskum víkingi, Rögnvaldi Sigtryggssyni. Turninn var upphaflega varnarvirki, en varð síðar myntsláttuverkstæði, vopnabirgðastöð og síðast loftvarnabyrgi. Nú er þar borgarsögusafn. Aðgangur £0,50.
Gaman er að rölta um göngugötur miðbæjarins að baki hafnarbakkanum.

Waterford er þekkt fyrir glerverksmiðjurnar Waterford Crystal, 2,5 km. sunnan við bæinn á N25 (H1).

Wexford

Frá Waterford förum við N25 til baka til New Ross og þaðan áfram sama veg til Wexford, þar sem við stönzum í nágrenni aðalgötunnar, Main Street.

Wexford er gömul borg þröngra gatna. Main Street ber þess merki, enda er hún nú orðin að göngugötu. Hún er helzta aðdráttarafl bæjarins. Framhliðar margra verzlana við hana eru í gömlum 19. aldar stíl (I1).

Avondale

Við förum N11 frá Wexford til Arklow og

Dublin inngangur

Ferðir

Dublin og græna Írland

Fyrirmyndar ferðaþjónusta

Írar eru draumaþjóð ferðamennskunnar. Þeir eru alúðlegir og kurteisir að eðlisfari, hjálpsamir og sanngjarnir í viðskiptum. Þetta leynir sér ekki í ferðaþjónustunni. Hvergi í heiminum er auðveldara og afslappaðra að vera ferðamaður en einmitt á Írlandi.

Dublin er gluggi Írlands gagnvart umheiminum. Borgin er ekki stór, telur hálfa milljón manns. Sjálfur miðbærinn er þægilega lítill, innan við einn kílómetra radíus frá torginu College Green. Mörg beztu hótelin eru á þessu svæði; flest veitingahúsin, sem máli skipta; nærri allar sögufrægu krár borgarinnar; og allur þorri skoðunarverðra staða. Þægilegar gönguleiðir eru þess vegna milli allra staða og stofnana, sem lýst er hér.

Raunar er unnt að þræða alla helztu skoðunarstaði miðbæjarins upp á eina langa festi, sem nær frá víkingakirkjunni St Michan’s í norðaustri til söngkránna í Baggot Street í norðvestri. Unnt er að feta alla leiðina á einum degi, en auðvitað er hægt að gefa sér betri tíma, til dæmis til að sinna söfnum eða krám. Dublin er staður, þar sem gott er að taka lífinu með ró og reyna að leyfa andrúmsloftinu að síast inn.

Krárnar eru einkenni miðbæjarins. Þar hittast bláókunnugir og gerazt beztu vinir. Þar eru menn ekki lengi einmana, því að heimamenn eru alltaf tilbúnir að spjalla við ókunnuga. Ferðamenn smitast af þessu þægilega og opna hugarfari og verða smám saman eins og heimamenn. Sérstakur kafli er í bókinni um krárnar í Dublin.

Miðbærinn er einkum á syðri bakka árinnar Liffey, umhverfis borgarkastalann, göngugötuna Grafton Street og garðinn St. Stephen’s Green. Þetta er í senn elzti hluti borgarinnar og fegursti hluti hennar. Húsin eru lágreist og andrúmsloftið rólegt, þegar frá er talin ógandi umferð of margra bíla um of þröngar götur.

Bókarstefna

Við höfum lesið bækurnar, sem ekki taka tillit til, að mikill hluti ferðamanna ver nokkrum hluta tímans á hóteli og í veitingahúsum og hefur þess á milli töluverðan áhuga á að skemmta sér og líta í búðarglugga, en er ekki allan sólarhringinn að skoða söfn og merka staði. Við viljum taka tillit til þessa og reyna að semja raunsæja bók.

Við höfum líka lesið bækurnar, sem leggja dóm á hótel, veitingahús, verzlanir og skemmtistaði, en eru þá fremur að þjónusta þessar stofnanir en lesendur. Við teljum svo eindregið, að upplýsingar af því tagi eigi að vera óháðar, að við prófuðum allar þessar stofnanir og komum hvarvetna fram sem venjulegir gestir, greiðandi almennt og afsláttarlaust verð og gáfum okkur ekki fram fyrr en að reikningum greiddum. Á þann hátt teljum við mestar líkur á, að reynsla lesenda komi heim og saman við þá reynslu, sem hér er lýst.

Þá höfum við skoðað bæklinga hótela, veitingahúsa og ferðamálaráða og fundizt myndirnar falsaðar. Innanhúss eru þær stúdíóteknar og sýna ekki raunveruleikann, hvað þá þegar þær eru teknar í hótelsvítu, en viðskiptavinurinn fær venjulegt herbergi. Utanhúss er beðið dögum saman eftir réttri birtu og réttu birtuhorni og myndirnar sýna ekki þungskýjaðan raunveruleika ferðamannsins.

Við höfnuðum öllum gjafamyndum af slíku tagi, tókum okkar eigin og teljum þær gefa raunhæfari mynd en glansmyndir áróðursbæklinga.

Jónas Kristjánsson

Amsterdam göngur

Ferðir

1. ferð:

Grachten

Sú ferð, sem nýkomnir ættu að byrja á, er raunar engin gönguferð, heldur þægileg bátsferð um Grachten, síki borgarinnar. Þannig kynnumst við Amsterdam frá því sjónarhorni, sem áður fyrr var hið eðIilega. Við sjáum hana eins og siglandi gestir fyrri alda sáu hana.

Auk þess er bátsferð um síkin ágæt aðferð til að átta sig á lögun borgarinnar og afstöðu ýmissa merkisstaða, sem gaman væri að skoða nánar síðar á hestum postulanna. Við finnum líka, hvernig síkin liggja eins og skeifur, hver utan yfir aðra, og hvernig umferðargöturnar liggja eins og geislar út frá borgarmiðju, yfir hvert síkið á fætur öðru.

Úr bátnum kynnumst við gaflhúsagerðinni og ýmsum tilbrigðum hennar. Húsin voru reist svona há og mjó, af því að borgarskattur manna fór eftir því lengdarmáli, sem þeir tóku af síkisplássi. Persónuleiki byggingarmeistara fékk svo útrás í nánari útfærslu gaflanna.

Tígulsteinn gaflanna er misjafn á litinn. Sum húsin eru ljósgrá, önnur brúnleit, gul, ljósrauð eða jafnvel blárauð. Þá er toppstykkið útfært á misjafnan hátt, sumpart vegna tízkustrauma á 17. og 18. öld, og höfðu tilhneigingu til að verða voldugri, eftir því sem auður kaupmanna jókst með tímanum.

Þessi saga byggingalistar, samþjappaðrar í mjóum göflum, rennur saman við fegurð ótal bogabrúa yfir síkin og voldugra trjáa á síkisbökkunum. Úr þessu verður heildarmynd, sem bezt er að njóta úr báti á miðju síki.

Mörg fyrirtæki reka bátsferðir og hafa brottfararstaði víðs vegar um miðborgina. Sama er, hvar við byrjum hringferðina, sem tekur eina stund. Bátarnir eru svipaðir, verðið svipað og leiðin í stórum dráttum hin sama.

Singel

Innsta skeifusíkið umhverfis gamla miðbæinn er Singel, og framhald þess til norðausturs, handan Amstel, í Oudeschans. Singel var upprunalega síkið framan við borgarmúrana og var svo fram að gullöld Hollands og Amsterdam, sem hófst um 1600.

Við tökum eftir grennsta húsi borgarinnar, við Singel 7. Það er jafnmjótt og útidyrnar. Nokkru ofar, þar sem við komum að fyrstu beygjunni á síkinu, sjáum við sérkennilegt fangelsi í brúnni, sem við förum undir. Að fangelsinu verður einungis komizt á báti.

Við Singel eins og við Herengracht, Keizersgracht og Prinsengracht eru hús númeruð frá norðurendanum til suðurs og síðan til austurs að ánni Amstel.

Herengracht

Næsta skeifusíki utan við Singel er Herengracht, „herramannasíki“, sem varð í upphafi 17. aldar að fína heimilisfanginu í Amsterdam. Þar reistu ríkustu kaupmennirnir hús sín og kepptu hver um annan þveran í glæsibrag.

Þessi hús standa nærri öll enn og hýsa skrifstofur og banka. Glæsilegust eru þau við aðra beygju síkisins, „gullbeygjuna“, við um það bil nr. 390, þar sem Nieuwe Spiegelstraat mætir síkinu. Rétt ofan við þriðju beygju, á nr. 502, er svo borgarstjórabústaðurinn.

Keizersgracht

Þriðja skeifusíkið heitir Keizersgracht eftir Habsborgaranum Maximilian I, sem meðal annarra landa réði Hollandi í upphafi 16. aldar. Við sjáum á húsunum, að þau eru ekki alveg eins ríkmannleg og við Herengracht. Hér bjuggu miðlungskaupmenn og vel stæðir iðnrekendur. Einnig hér standa 17. aldar húsin enn.

Prinsengracht

Yzta skeifusíkið innan við nýrri borgarmúrana á 17. öld er Prinsengracht. Þar eru íbúðarhúsin enn minni um sig og mikið er um vöruhús í bland. Mörgum þessara vöruhúsa hefur nú verið breytt í lúxusíbúðir, þótt ytra útlit sé óbreytt, enda eru þau yfirleitt friðuð.

Singelgracht

Utan um þessi hverfi 17. aldar var svo reistur nýr virkisgarður, innan við hann skeifusíkið Lijnbaansgracht og utan við hann síðasta skeifusíkið, Singelgracht. Það var raunverulegt virkissíki og engin borgarbyggð við það. Seint á 19. öld voru borgarvirkin rifin og fékkst þá dýrmætt rými fyrir samgönguæðar, garða, torg, opinberar byggingar og söfn.

Til greina kemur að endurtaka bátsferðina að kvöldlagi, þegar fallegu brýrnar eru lýstar miklum fjölda rafmagnspera. Þá lítur Amsterdam út eins og ævintýraborg.

2. ferð:

Allar gönguferðirnar þrjár í þessari bók byrja og enda við aðaltorgið Dam. Fyrsta ferð leiðir okkur um austurhluta gömlu miðborgarinnar.

Dam

Þar sem nú er Dam, var fyrsta stíflan í ánni Amstel gerð einhvern tíma á 13. öld. Eftir þeirri stíflu fékk borgin nafn og kallaðist Amsteldamme. Við stífluna myndaðist höfn og út frá henni stækkaði fiskiþorpið upp í kaupsýsluborg.

Við hefjum gönguna framan við Krasnapolsky hótel og frestum því að skoða konungshöllina og Nieuwe Kerk handan torgsins. Í okkar enda þess trónir þjóðarminnisvarðinn (sjá líka bls. 42), sem reistur var 1956 fyrir samskotafé til að minnast afreka Hollendinga í síðari heimsstyrjöldinni.

Hægra megin við hótelíð, handan lítils sunds, er ein af hinum gömlu Bruine kroegs, De Wildeman, í elzta húsi torgsins, frá 1632. Þar væri gott að styrkja sig á kaffi fyrir gönguna og skoða um leið veggskreytingu hinna mörgu peningaseðla gamalla tíma frá ýmsum löndum.

Við getum líka litið inn í vetrargarðinn Wintertuin, morgunverðarsal Krasnapolsky (sjá bls. 18), sem er einstakur í sinni röð, ekki sist ef við erum á ferðalagi að vetrarlagi.

Warmoesstraat

Frá hótelinu göngum við til hægri eftir Warmoesstraat, elztu götu borgarinnar. Þar bjuggu á 15. öld fínustu borgararnir. Þegar þeir fluttu á 17. öld til Herengracht, varð þessi gata að helztu verzlunargötunni og hótelgötunni. Hertoginn af Alba bjó hér, þegar hann vildi sauma að Hollendingum.

Tvær kaffiverzlanir endurspegla enn hina gömlu tíma. Thee en koffiehandel á nr. 102 og Geels & Co á nr. 67. Og farfuglaheimilið á nr. 87, sem bauð gistingu á Fl 17 og Fl 12 í sal, síðast þegar við gengum hjá, endurspeglar líka gamla tímann.

Við tökum fljótt eftir, ef við höfum ekki gert það á siglingunni um síkin, að mjóu gaflhúsin slúta í rauninni fram. Þau eru byggð svona af ásettu ráði. Efst í gaflinum er bálkur fyrir blokk. Þannig má á reipi draga stóra muni upp á hæðirnar, án þess að reka þá utan í. Engin leið er að koma þeim upp þrönga stigana. Þessa iðju verða menn að stunda enn þann dag í dag um alla borg.

Við förum götuna út að Oudebrugsteeg, sem liggur til vinstri og lítum aðeins inn í hana, því að þar er þétt setinn bekkurinn af smáhótelum, börum og búðum. Síðan förum við spölkorn til baka eftir Warmoesstraat, unz við sjáum Oudekerk til vinstri.

Oudekerk

Við göngum kringum Oudekerk, Gömlukirkju, og furðum okkur á tvennu. Annars vegar litlu húsunum, sem skotið er inn í króka kirkjuveggjanna til að nýta plássið. Og hins vegar, að hálfklæddu og digru dömurnar í rauðlýstu gluggunum skuli stunda iðju sína beint undir kirkjuveggjunum.

Oudekerk er elzta kirkja borgarinnar, frá því um 1300, næstum því eins gömul og Sturlungaöld. Hún er byggð úr tígulsteini og er í rómönskum stíl, en þó með miklum gluggum, fallega steindum, eins og tíðkaðist á síðari gotneskum tíma. Turninn er yngri, frá miðri sextándu öld, í blandstíl gotnesku og endurreisnar.

Turninn er raunar furðuleg smíði. Neðsti stallurinn er voldugur og ferstrendur með klukkuskífum til allra átta. Þar á ofan kemur port hárra og mjórra súlna. Síðan kemur næpa. Málið er ekki enn búið, því að þar á ofan kemur annað súlnaport og loks önnur, gullin næpa efst uppi.

Oudezijds Voorburgwal

Kirkjan er við Oudezijds Voorburgwal, sem er þungamiðja gleðikvennahverfisins, ásamt með hinu samhliða Oudezijds Actherburgwal. Íflestum húsunum umhverfis síkin tvö sitja þær í stórum gluggum og bíða viðskiptavina um bjartan dag sem á kvöldin.

Við höldum til vinstri norður eftir bakkanum og tökum fljótlega eftir mjóstu götu borgarinnar, milli nr. 54 og 62. Þaðer nafnlaust og liggur inn að rauðum ljósum.

Museum Amstelkring

Örlitlu norðar komum við að Museum Amstelkring á nr. 40. Þar uppi á lofti er leynikirkja kaþólskra frá 1663. Hún var notuð í tvær aldir, meðan Kalvínismi Hollendinga var sem strangastur. Talið er, að 60 slíkar leynikirkjur hafi verið í borginni, en þessi er hin eina í upprunalegu ástandi.

Kirkjan er innréttuð á efstu hæðum og í risi þriggja íbúðarhúsa. Hún er sjálf á þremur hæðum. Kirkjugestir skutust úr hliðargötu inn um litlar dyr upp þrönga og flókna stiga. Við tökum eftir, hversu slitin þrepin eru.

Kirkjan er til sýnis og sömuleiðis neðri hæðir hússins, þar sem innréttað hefur verið minjasafn, sem sýnir híbýli og húsbúnað hins vel stæða fólks, er lét gera kirkju uppi á lofti.

Sint Olofssteeg

Við förum áfram norður meðfram síkinu og sjáum framundan kirkjuna, sem tók við, þegar kaþólikkar máttu aftur þjóna guði opinberlega. Það er St Nicolaaskerk.

Við enda síkisins hægra megin brúar sjáum við hrörlegt hús hanga yfir síkinu. Það er frá því um 1500, eitt elzta hús borgarinnar. Þar var til skamms tíma hið fræga veitingahús Le Chat qui pelote, sem orðið hefur mörgum harmdauði.

Áfram höldum við síðan ferð okkar eftir Sint Olofssteeg upp á hina frægu götu Zeedijk. Á horninu verða fyrir okkur smáhópar iðjuleysingja frá fyrrverandi nýlendum Hollands. Þeir eru sumir í vímu og taldir meinlitlir, en lögreglan er þó oftast hér á vakki.

Út á brúna förum við og virðum fyrir okkur útsýnið til baka eftir Oudezijds Voorburgwal og enn fremur í gagnstæða átt eftir þröngu síkinu Oudezijdskolk, þar sem er bakhlið St. Nicolaaskerk innan um gömul vöruhús. Síðan snúum við til baka af brúnni og höldum til vesturs Zeedijk stuttan spöl að Prins Hendrikkade.

Beurs

Hér sjáum við til vinstri, handan bátalægisins við Damrak, kauphöllina í Amsterdam, Beurs. Það er skrítin höll, reist um aldamótin í eins konar Jugend-stíl. Hún þótti mikið hneyksli á þeim tíma og þykir jafnvel enn. Þetta er þunglamalegt tígulsteinshús, sem tekur sig einna bezt út frá þessu sjónarhorni.

Jugendstíll, ungstíll, eða Art Nouveau, nýstíll, kom til skjalanna rétt fyrir síðustu aldamót, þegar byggingarmeistarar voru orðnir þreyttir á stælingum gamalla stíla, á nýgrísku, nýrómversku og nýgotnesku. Mælirænni formfestu var kastað fyrir róða og frelsið fekk að ríkja. Stíllinn stóð ekki lengi, því að milli heimsstyrjaldanna leysti nytjastíll nútímans hann af hólmi.

Sá, sem hér horfir á tilviljanakennt útlit Beurs, á erfitt með að trúa, að eins konar nytjastíll ríkir að innanverðu, þar sem gríðarlegir stálbogar spanna yfir margra hæða kauphallarsal undir risavöxnum þakgluggum. Þannig blandaði byggingameistarinn Berlage saman innra svifi og ytri þunga.

Gamla kauphöllin, sem brann, var reist hér á sama stað árið 1611. Hún var þannig gerð, að skipin gátu siglt eftir henni miðri, undir þaki. Til beggja hliða voru svo sölubúðir á tveimur hæðum. Eftir lýsingum og myndum hlýjur það að hafa verið miklu skemmtilegri kauphöll en þessi.

Centraalstation

Í hinni áttinni, til hægri, sjáum við aðaljárnbrautarstöðina í 19. aldar nýgotneskum stíl, teiknuð af Petrus Cuypers þeim, sem líka teiknaði Rijksmuseum. Stöðin er reist á þremur tilbúnum eyjum og hvílir á 8687 tréstaurum. Hún er þarna nánast úti í sjó, af því að hvergi var annars staðar rúm fyrir hana.

Fyrir framan er fjörlegt, hvítt timburhús, Noord-Zuid Hollands Koffiehuis, þar sem er veitingastofa og upplýsingastofa ferðamálaráðs borgarinnar.

St Nicolaaskerk

Við göngum eftir Prins Hendrikkade framhjá St Nicolaaskerk, höfuðkirkju kaþólikka, um það bil 100 ára gamalli. Nicolaas þessi er verndardýrlingur sjómanna og barna. Samkvæmt siðvenju í Amsterdam kemur hvítskeggjaður náungi í rauðri biskupsskikkju til borgarinnar í lok nóvember á hverju ári. Hann heitir Sinterklaas og heimsækir borgarstjórann til að kynna sér, hvort borgarbörnin hafi hegðað sér nógu vel til að fá gjafir.

Þannig varð St Nicolaas að Sinterklas og síðan að Sankti-Kláusi eða þeim jólasveini, sem breiðzt hefur út um allan heim, einmitt frá Amsterdam. Og þetta er kirkjan hans.

Schreierstoren

Við tökum beygjuna á Prins Hendrikkade og sjáum strax turninn Schreierstoren á hægri hönd. Þessi turn frá 1482 var upphaflega hluti borgarmúrsins og þá náði höfnin hingað. Sagan segir, að nafnið stafi af, að hingað komu konurnar og börnin til að veifa og gráta, þegar karlarnír lögðu á hafið.

Scheepvaart Museum

Frá turninum sjáum við handan vatnsins miklar byggingar, reistar 1656 sem birgðaskemmur flotans á 18.OOO tréstaurum í höfninni. Þar er nú Scheepvaart Museum eða hollenzka siglingasafnið með ótal líkönum skipa, korta, hnatta og annars, sem minnir á siglingar.

Siglingasafnið er um leið hollenzkt sögusafn, því að saga landsins er saga siglinga. Á stórveldistíma Amsterdam náðu Hollendingar í sínar hendur mestöllum siglingum um Evrópu vestanverða og norðanverða. Þeir endurbættu gamlar skipagerðir og fundu upp á nýjum. Hvarvetna hleyptu þeir nýju blóði í handverk og kaupsýslu. Hvarvetna voru þeir aufúsugestir, nema hjá hirðum einvaldshneigðra konunga, sem stefndu að verzlunareinokun, til dæmis Kristjáns IV yfir Danmörku og Íslandi.

Binnenbantammer

Okkur finnst of langt þangað að sinni og beygjum heldur til hægri eftir austurbakka Geldserkade. Þriðja þvergatan til vinstri er Binnenbantammerstraat, miðpunktur Kínahverfisins í borginni. Þar eru kínversku veitingahúsin í röðum, þar á meðal Azïe (sjá bls. 26). Á þessum slóðum er einna ódýrastan veitingahúsamat af almennilegu tagi að fá í miðborginni.

Zedijk

Úr Binnenbantammerstraat göngum við til baka yfir Geldserkade og beygjum til hqri eftir hinum síkisbakkanum. Síðan förum við næstu þvergötu til vinstri, Waterpoortsteeg, og erum strax komin inn á Zeedijk enn án ý, en á öðrum stað en í fyrra skiptið.

Þetta er hin hefðbundna sjómanna-skemmtigata borgarinnar. Barirnir og búlurnar eru hlið við hlið og mikill mannfjöldi er úti á götu að kvöldlagi. Á morgnana er gatan hins vegar steindauð og hasslyktin horfin.

Við getum gengið götuna til hægri og komizt fljótlega á fyrri slóðir þessarar gönguferðar. En við kjósum heldur að fara til vinstri. Nálægt endanum ber fyrir okkur sjón, sem kemur á óvart í þessari gleðskapargötu. Það er leikvöllur með skrítnum leiktækjum, bleikum fíl og skærum veggmálverkum.

Nieuwmarkt

Hér komum við út á Nieuwmarkt, sem einu sinni var fiskmarkaður borgarinnar. Enn eru hér ýmsar góðar verzlanir, þar sem höndlað er með fisk, kjöt, osta, vín og annað góðgæti. Á torginu er dálítill blómamarkaður og svo fjörlegur fornminjamarkaður á sunnudögum.

Waag

Á miðju torginu er gamall turn, sem eitt sinn var hlið á virkisvegg borgarinnar. Hann hét áður St Anthoniespoort, en hefur lengi verið kallaður Waag, því að þar voru hinar opinberu vigtir, þar sem tryggt var, að vörur væru rétt mældar.

Waag hefur sjö turna og margar dyr, byggður 1488. Lengst af var hann aðsetur ýmissa gilda iðnaðarmanna og hafði hvert gildi sínar útidyr. Meðal þeirra var gildi skurðlækna, sem leyfði Rembrandt að mála hér hinar tvær frægu myndir: Kennsla í anatómíu. Myndin af dr. Tulp er í Mauritzhuis í Haag og myndin af dr. Deijman í Rijksmuseum hér í Amsterdam.

Nú er Waag Sögusafn gyðinga, opið 9:30-17, sunnudaga 13-17. Þar eru til sýnis ýmsir heilagir gripir gyðinga og minjar um hernámið í seinni heimsstyrjöldinni.

Kloveniersburgwal

Af torginu förum við suður eftir síkinu Kloveniersburgwal, fyrst á hægri bakka, en færum okkur svo á fyrstu brú yfir á vinstri bakka. Við sjáum hægra megin, á nr. 26, eitt af grennstu húsum borgarinnar, hús vagnstjóra Tripps. Að baki þess er sú saga, að vagnstjórinn óskaði sér eigin húss, jafnvel þótt það væri ekki breiðara en dyrnar á húsi húsbóndans. Sá heyrði óskina og uppfyllti hana, nákvæmlega.

Zuiderkerk

Við beygium til vinstri inn Zandstraat og komum að Zuiderkerk. Hún var reist 1611 af hinum þekkta byggingameistara Hendrick de Keyser og er fyrsta kirkja borgarinnar í kalvínskum sið. Mesta skart hennar er turninn, sem er sagður hafa haft mikil áhrif á kirkjuturna Christophers Wren í London.

Montelbaanstoren

Við höldum áfram Zandstraat og út á brúna yfir Oudeschans. Af henni er ágætt útsýni til vinstri til turnsins Montelbaanstoren. Hann er einn af 15. aldar virkisturnum borgarinnar. Árið 1606 bætti Hendrick de Keyser ofan á hann tæplega 50 metra hárri spíru. Margir telja þetta fallegasta turn borgarinnar, enda sést hann oft á málverkum og ljósmyndum.

Rembrandthuis

Áfram höldum við yfir brúna og sjáum strax á hægri hönd hús með rauðum gluggahlerum. Það er Rembrandthuis, þar sem sjálfur meistarinn bjó mestu velgengnisárin, frá 1639 til 1658, þegar hann varð gjaldþrota. Hér málaði hann mörg þekktustu verk sín.

Nú er húsið minningasafn um Rembrandt, opið 10-17, sunnudaga 13-17. Sjá má prentvél hans og rúmlega 250 stungur, en húsbúnaður er ekki hans, heldur annarra samtíðarmanna. Heimilisfangið er Jodenbreestraat 4-6 og minnir á, að þetta var miðja gyðingahverfisins fram að síðari heimsstyrjöld.

Mozes en Aaronkerk

ið förum áfram Jodenbreestraat út að torginu Mr Visserplein. Við enda götunnar er á hægri hönd afturendi kirkju, sem ber hið gyðinglega nafn Mozes en Aaronkerk. Hún var samt upphaflega kaþólsk, en hefur verið breytt í félagsmálamiðstöð.

Hér er nú griðastaður fyrir erlenda verkamenn og ungt ferðafólk. Selt er gos og snarl og boðið upp á sýningar á handíð og list eða á vandamálum íbúa þriðja heimsins. Einnig eru þar á sunnudögum sérhæfðar poppmessur fyrir ungt fólk. Þannig er þetta fjörugasta kirkjan í borginni.

Valkenburgerstraat

Vinstra megin við torgið förum við á flóamarkaðinn í Valkenburgerstraat (sjá bls. 45)

Portugese Synagoge

Þegar við komum aftur inn á Mr Visserplein, höfum við kassalagað stórhýsi á vinstri hönd. Það er höfuð-sýnagóga gyðinga, reist 1675. Þá hafði mikill fjöldi gyðinga streymt frá ofsóknum rannsóknaréttarins á Spáni og í Portúgal til trúfrelsisins og uppgangsins í Amsterdam.

Synagógan er í eins konar jónískum stíl og á að vera stæling á meintu útliti musteris Salómons í Jerúsalem. lnni standa tólf voldugar súlur undir kvennasvölum. Mest áberandi eru kertaljósakrónurnar miklu, er bera þúsund kerti, sem öll eru látin loga við guðsþjónustur á laugardögum.

Portugese Synagoge er opin til skoðunar 10-15, sunnudaga 10-13, lokuð laugardaga.

Blauwbrug

Frá torginu göngum við Nieuwe Amstelstraat að ánni Amstel, þar sem er brúin Blauwbrug. Hún er eftirlíking af brú Alexanders lll Rússakeisara yfir Signu í París, byggð 1880, skreytt miklum ljósakúplum. Þaðan er eitt bezta útsýni í borginni, til suðurs að hinni hvítu Magere Brug.

Við Blauwbrug sjáum við sérkennilega gróinn húsbát í eigu listamannsins Bulgar. Þetta er einn af rúmlega 2000 húsbátum á síkjum borgarinnar. Um helmingur þeirra er þar í óleyfi, en borgaryfirvöld hafa ekki mátt til aðgerða, af því að húsbátamenn í Amsterdam eru jafn harðir af sér og hundaeigendur í Reykjavík. Sumir þessara báta eru verstu hreysi, en aðrir eru lúxusíbúðir með öllum þægindum, þar á meðal rafmagni úr landi. Öllum er þeim sameiginlegt að nota síkin fyrir úrgang, en ekki ræsi borgarinnar.

Magere Brug

Við förum yfir Blauwbrug, Bláubrú, og göngum eftir bakka Amstel í átt til Magere Brug, Mögrubrúar, frægustu og fegurstu brúar borgarinnar. Hún er orðin nærri 3OO ára gömul og þykir sérstaklega falleg að næturlagi, þegar hún er prýdd ótal ljósum. Þessi mjóa trébrú er mikill umferðarhnútur og sýnir því verndun hennar, hve mikla virðingu borgarar Amsterdam bera fyrir hinu gamla.

Museum Willet-Holthuysen

Frá Magere Brug göngum við til baka meðfram Amstel að Herengracht og göngum þar inn hægri bakka síkisins. Þar komum við fljótt að Museum Willet-Holthuysen á Herengracht 605. Það var reist 1687 sem auðmannsheimili og er nú minjasafn um lífið á slíkum heimilum í þá daga. Allt er þetta svo eðlilegt, að það er eins og fjölskyldan hafi skroppið út fyrir klukkustund, en ekki fyrir tæpum 300 árum.

Að húsabaki er skemmtilegt dæmi um húsagarð eins og þeir tíðkuðust hjá auðugum 17. og 18. aldar borgurum, sem höfðu lítið rými, en reyndu þó að stæla garða franskra aðalsmanna.

Thorbeckeplein

Við göngum Herengracht út að Thorbeckeplein og förum þar út á brúna yfir Herengracht. Þaðan er skemmtilegt útsýni til margra brúa á Herengracht og Reguliersgracht. Síðan förum við norður Thorbeckeplein inn á Rembrandtsplein.

Rembrandtsplein

Skemmtanalífsins á Thorbeckeplein og Rembrandtsplein var getið framar í bókinni (sjá bls. 42). Í þetta sinn göngum við inn í garðinn á miðju torgi og skoðum styttuna af Rembrandt. Kannski er líka kominn tími til að fá sér fiskrétt í hádegisverð á Seepaerd (sjá bls. 32).

Í norðausturhorni torgsins er pínulítil lögreglustöð milli Reguliersbreestraat og Halvemansteeg, sögð sú minnsta í heimi. Þar kveðjum við þetta torg, sem einu sinni var smjör- og ostamarkaður borgarinnar, og göngum norður Halvemansteeg og yfir ána Amstel á brú.

Groenburgwal

Komin yfir Amstel göngum við skamman veg meðfram Kloveniersburgwal, unz við komum að fremstu brúnni yfir það síki. Það er ein af hinum skemmtilegu járnvindubrúm frá gömlum tíma, þegar slíkar brýr tóku við af trévindubrúm á borð við Magere Brug.

Að þessu sinni förum við ekki strax yfir brúna, heldur göngum spölkorn í gagnstæða átt eftir Staalstraat að litlu og Iaglegu síki, sem nefnist Groenburgwal. Af brúnni þar er skemmtilegt útsýni til Zuiderkerk (sjá bls. 65)

Oudemanhuispoort

Síðan förum við sömu leið til baka, göngum yfir áðurnefnda járnvindubrú og beygjum svo til hægri eftir vinstri bakka Kloveniersburgwal.

Brátt komum við að mjóu húsasundi til vinstri og förum þar inn. Það er Oudemanhuispoort eða Gamalmennahússund, sem heitir svo, af því að þetta var einu sinni inngangurinn í fátækrahæli borgarinnar. Nú er þetta inngangurinn í háskólann. Aðalbyggingu hans sjáum við brátt hægramegin, handan húsagarðs. Á vinstri hönd er hins vegar bókamarkaðurinn (sjá bls 46)

Grimburgwal

Þegar við erum komin út úr Oudemanhuispoort, förum við yfir brúna framundan. Þar á horninu fyrir framan er Þriggjasíkjahús, sem heitir svo, af því að það liggur að síkjum á þrjá vegu. Framhlið hússins, fallegri hliðin, er hinum megin.

Við göngum áfram með Grimburgwal, sem við höfum á vinstri hönd. Það er lítið og ljúft síki með háskólabyggingum á vinstri bakka.

Við vorum búin að fara yfir brúna á Oudezijds Achterburgwal og förum nú yfir brúna á Oudezijds Voorburgwal. Af brúnni lítum við til baka að Þriggjasíkjahúsi. Síðan höldum við áfram meðfram Grimburgwal, unz við komum að nokkrum gömlum húsum á síkisbakkanum vinstra megin götunnar.

Þar leynist lítil hurð og að baki hennar þröngur og brattur stigi upp að örsmárri kökustofu, Carla lngeborg‘s Pannekoekenhuis, þar sem er kjörið tækifæri til að fá sér eina stóra, hollenzka pönnuköku með hunangi.

Pijlsteeg

Við göngum síðan aftur til baka að Oudezijds Voorburgwal og röltum nokkurn veg eftir vinstri bakka síkisins. Við förum yfir Damstraat og beygjum síðan inn næsta húsasund til vinstri, Pijlsteeg. Þar er miðja vega jenever-búlan Wijnand Fockink, þar sem við fáum okkur glas ítilefni af, að nú er fyrstu gönguferðinni lokið. Héðan eru aðeins nokkur skref út að Dam og Krasnapolsky, þaðan sem við hófum ferðina

2. ferð:

Enn hefjum við ferð frá Dam, en í þetta sinn byrjum við í hinum enda torgsins, fyrir framan konungshöllina og Nieuwe Kerk. Við höfum áður lýst lífinu á torginu (sjá bls. 42), svo að við snúum okkur strax að konungshöllinni.

Koninklijk Paleis

Höllin var reist 1655 sem ráðhús borgarinnar á miðri auðsældaröld hennar. Hún er teiknuð af Jacob van Campen í síðbúinni, hollenzkri útgáfu af endurreisnarstíl, svokölluðum palladískum fægistíl. Við tökum eftir einkar formföstum hlutföllum hallarinnar, mildum útskotum, veggsúlnariðum og láréttri skiptingu milli hæða.

Höllin minnir raunar á sum ráðhús 16. aldar. Allur útskotni miðbálkurinn er einn risastór og bjartur salur, sem lengi var hinn stærsti í heimi. lnni í höllinni eru ein hin beztu dæmi um Empire húsgögn, arfur frá Louis Bonaparte, er skyndilega hafði sig á brott héðan.

Þessi volduga höll var sem ráðhús ein helzta miðstöð hollenzka heimsveldisins í hálfa aðra öld. Þegar Napóleon Bonaparte tók Holland 1808, gerði hann bróður sinn, Louis, að kóngi í ráðhúsinu. Það konungsveldi varð skammvinnt, en síðan hefur ráðhúsið verið konungshöll landsins.

Að vísu býr drottningin ekki þar, því að tæpast er hægt að búa í höll með háværum umferðaræðum á alla vegu, hafandi ekki einu sinni garð á milli. Hún býr að venju í Haag og kemur bara hingað í opinberar móttökur eða til að gista eina nótt í senn.

Höllin er opin almenningi á sumrin 12:30-16 og veturna sömu tíma á miðvikudögum. Gestir geta gert sér í hugarlund, að það þurfti 13.659 tréstaura til að halda höllinni uppi í mýrinni. Að skilnaði skulum við minnast þess, að höllin er eitt fullkomnasta skólabókardæmi um ákveðinn byggingarstíl í fortíðinni.

Sint Luciensteeg

Frá höllinni skellum við okkur í mannhafið og látum okkur berast suður eftir Kalverstraat (sjá bls. 43). Við förum svo til hægri í Sint Luciensteeg, þar sem fyrir okkur verða á vegg vinstra megin húsmerkingarsteinar. Þetta eru eins konar skjaldarmerki, höggvin í stein, sem í gamla daga komu í staðinn fyrir götunúmer í Amsterdam. Hvert hús í fínni hverfunum hafði slíkan húsmerkingarstein. Á göngum okkar um borgina sjáum við marga slíka, en hér hefur verið safnað á einn stað nokkrum steinum af húsum, sem hafa verið brotin.

Við getum litið inn á Nieuwezijds Voorburgwal. Á þessum parti þeirrar götu er frímerkjamarkaðurinn haldinn (sjá bls. 47)

Hlstorisch Museum

Við förum Sint Luciensteeg til baka og höldum áfram suður Kalverstraat nokkra metra, unz við komum að nr. 92 hægra megin. Þar er inngangurinn í borgarminjasafnið Historisch Museum, sem áður var munaðarleysingjahæli borgarinnar.

Þetta er safn fyrir þá, sem ekki hafa áhuga á söfnum. Það er svo vel gert, að óhjákvæmilegt er, að við öðlumst dálítinn áhuga á merkri sögu Amsterdam. Við förum sal úr sal og fylgjumst með þróun og vexti borgarinnar öld fyrir öld.

Amsterdam var upprunalega fiskipláss, sem fékk eins konar kaupstaðarréttindi 1275. Íbúarnir voru aðallega Frísar. Fátt segir af borginni, fyrr en eftir brunann mikla 1452, er timburhús voru bönnuð og fyrirskipað var að byggja úr tígulsteini. Í ríkjamyndunum miðalda komst Amsterdam fyrst undir veldi Búrgundarhertoga og síðan Habsborgara.

Sextánda öldin einkenndist af tilraunum Hollendinga til að losna undan oki hinnar spönsku deildar Habsborgara. Vilhjálmur þögli barðist við hertogann af Alba og varð forfaðir konungsættarinnar af Oranje. Á þessum tíma voru Hollendingar knúnir áfram af kalvínismanum, sem var í ofsafenginni andstöðu við ofsafengna kaþólsku Filipusar II af Kastilíu.

Árið 1602 var Austur-Indíafelagið stofnað, 1609 Amsterdambanki og 1611 kauphöllin. Borgin var virkur aðili að þessum fyrirtækjum og varð heimsveldi á þessum áratug. Um þetta leyti voru gerðir Herengracht, Keizersgracht og Prinsengracht. Miðborgin fékk þann svip, sem hún ber að mestu enn. Holland eignaðist nýlendur út og suður og fræga flotaforingja, sem eru grafnir í Nieuwe Kerk.

Á stórveldístíma sínum mynduðu Hollendingar mikilvægan hlekk í þróunarkeðju Norðvestur-Evrópu, sem fól í sér tæknilegt stökk frá miðöldum inn í vísindatíma nútímans. Siglingar örvuðu handverk, sem örvaði svo aftur siglingar. Þetta hlóð upp á sig og Amsterdam varð Evrópumiðstöð fjármála, kaupsýslu, iðnaðar, tækni, vísinda, lista og menningar.

Amsterdam og Hollendingar urðu á öldinni átjándu að víkja fyrir afli London og Englendinga. Hollendingar voru samt búnir að koma sér vel fyrir, svo sem sýna dæmin af Unilever, Royal Dutch Shell og Philips, stórveldisfyrirtækjum nútímans. Á síðustu áratugum felast þó mestu afrek Hollendinga í gífurlegri tækni við gerð flóðgarða.

Safnið er opið 9:30-17, sunnudaga 13-17.

Begijnensteeg

Við yfirgefum fortíðina í Historisch Museum og höldum áfram suður Kalverstraat. Næsta hliðargata til hægri er Begijnensteeg, þar sem við beygjum til hægri. Þar er skemmtileg bjórkrá, Pilsener Club (sjá bls. 49). Einnig er þar rómantískt veitingahús, Bistrogijn, með steindum gluggum, gamalhollenzkum húsbúnaði og kertaljósum. Gatan stefnir beint að hliðinu á Begijnhof.

Við hefðum líka getað komizt hingað beint úr safninu bakdyramegin. Þá hefðum við farið um Varðmannasalinn, sem er tveggja hæða glerskáli með stórum málverkum af hetjum Amsterdam, er söfnuðust saman 1580 til að verja borgina fyrir hertoganum af Alba.

Begijnhof

Begijnhof er kyrrlátur unaðsreitur mitt í ys og þys stórborgarinnar. Þar kúra saman smáhýsi í kringum stóra garðflöt og kirkju. Þetta var öldum saman heimili kristilegra kvenna, sem þó voru ekki vígðar sem nunnur. Slík kristileg kvennaþorp hafa hvergi varðveitzt nema hér og í Breda.

Ferðamenn koma lítt við hér, enda eru dyrnar að Begijnhof ekki áberandi. En þetta er einmitt ánægjulegur hvíldarstaður frá hávaða, þrengslum og mannhafi umhverfisins. Sérstaklega er notalegt að koma hingað á sunnudagsmorgnum, þegar orgeltónarnir hljóma úr kirkjunum. Ef Shangri La er einhvers staðar, þá er það hér.

Kirkjan á flötinni er mótmælenda, kölluð Enska kirkja. Andspænis henni er kaþólska kirkjan felld inn í húsaröðina, á nr. 31. Hún er hin raunverulega kirkja Begijnen, kristilegu kvennanna.

Rétt vinstra megin við kaþólsku kirkjuna er elzta íbúðarhús borgarinnar, timburhús frá 1478, meira en 500 ára gamalt. Það er eins gamalt og hálf Íslandssagan. Í skotinu að baki hússins eru nokkrir húsmerkingarsteinar eins og þeir, sem áður hefur verið lýst.

Spui

Við förum úr þessum enda Begijnhof um flísalagt portið út á torgið Spui. Þar getum við litið inn í 3OO ára gamla bjórkrá, Hoppe (sjá bls. 48).
Síðan förum við aftur í Kalverstraat, sem liggur um austurenda torgsins. Þar komum við brátt á hægri hönd að vaxmyndasafninu Madame Tussaud, sem er eitt útibúið frá móðursafninu í London, opið 10-18.

Leldsestraat

Við beygjum næst til hægri inn Heiligeweg og í beinu framhaldi af honum Koningsplein og Leidsestraat. Við fylgjum þannig áfram verzlunarás borgarinnar, sem hófst í hinum enda Kalverstraat við konungshöllina og mun halda áfram handan Leidseplein í P.C.Hooftstraat og von Baerlestraat.

Leidsestraat er göngugata eins og Kalverstraat, full af fólki á öllum tímum dags og jafnvel nætur, því nú erum við farin að nálgast Leidseplein. Við förum á brúm yfir Herengracht, Keizersgracht og Prinsengracht og erum óheppin, ef eitt einkennistákna borgarinnar, handknúið og ríkulega litskreytt götuorgel eða lírukassi, verður ekki á vegi okkar.

Við skulum staðnæmast á brúnni yfir Herengracht og virða fyrir okkur Gullbogann á síkinu vinstra megin. Þar eru fínustu heimilisföngin í borginni, áður heimili auðugustu borgarherranna og nú virðulegustu bankanna.

Komin á Keizersgracht getum við tekið smákrók til hægri til að líta á hús nr. 446, vinstra megin síkis. Þar átti Casanova um tíma í platónsku ástarsambandi við Esther, dóttur Hope bankastjóra.

Við getum líka staðnæmzt við Prinsengracht. Þar í húsinu á hægra horninu er hótelið Alexander (sjá bls. 11), veitingahúsin Dikker en Thijs og Prinsenkelder (sjá bls. 40) og sælkerabúðin Dikker en Thijs. Hún er hin fremsta hér í borg og vitnar því miður ekki um, að Hollendingar séu miklir matgæðingar.

Leidseplein

Og þá erum við komin á Leidseplein, miðstöð hins ljúfa lífs. Hér eru í röðum veitingahúsin góðu, krárnar fínu og allar útgáfur skemmtanalífsins. Margir eru þeir, sem búa á American hóteli (sjá bls. 18) við torgið og sjá enga ástæðu til að fara út fyrir torgið.

Við Leidseplein eru veitingahúsin Oesterbar (sjá bls. 32), Djawa (sjá bls. 26), Borderij (sjá bls. 38) og Swarte Schaep (sjá bls. 38). Hér eru krárnar Wiinlokaal (siá bls. 48), Continental Bodega (sjá bls. 48), Reynders (sjá bls. 47) og Eylders (sjá bls. 47). Hér er næturklúbburinn Blue Note (sjá bls. 53) og rétt hjá ungmennastaðirnir Melkweg (sjá bls. 52) og Paradiso (sjá bls. 52).

Og á miðju torgi trónir Stadsschouwburg í öllu sínu veldi, borgarleikhúsið, ríkisóperan og ríkisballettinn. Við setjumst handan þess á stól fyrir framan Café Americain og hvílum lúin bein, virðum fyrir okkur mannlífið og sötrum sérgrein hússins, lrish Koffie.

P.C.Hooftstraat

Handan við Singelgracht eru hótelin Marriott (sjá bls. 16) og Centraal (sjá bls. 20). Milli þeirra er gatan Vondelstraat og inn af henni Roemer Visscherstraat með nokkrum ódýrum hótelum, þar á meðal Owl (sjá bls. 21), Vondel, Parkzicht, Sipermann og Engeland.

Við förum brúna yfir Singelgracht og beygjum síðan til vinstri. Þar verður á vegi okkar enn eitt einkennistákn borgarinnar, einn af mörgum síldarvögnum hennar. Þar er hægt að stýfa úr hnefa ýmsar tegundir af síld, ólíkt matarlegri en pylsurnar hjá okkur.

Við göngum suður garðinn og Stadhouderskade, unz við komum að Hobbemastraat til hægri. Þar á hægra horninu er veitingahúsið Mirafiori (sjá bls. 32). Síðan beygjum við til hægri inn í P.C.Hooftstraat, þar sem sitt á hvoru horninu eru veitingahúsin Sama Sebo (sjá bls. 25) og Rembrandt (sjá bls. 31).

P.C.Hooftstraat er fínasti hluti verzunarássins, sem við höfum fylgt á göngu okkar. Hér eru tízkubúðirnar og ýmsar sérverzlanir með dýrar vörur. Og hér er veitingahúsið Fong Lie (sjá bls. 27).

A mótum P.C.Hooftstraat og Constantijn Huygenstraat getum við beygt til hægri og farið í Vondelpark, notalegan útilífsgarð, sem er mikíð stundaður af trimmurum, hjólreiðafólki og hassreykingamönnum.

Ef við tökum ekki krókinn í garðinn, beygjum við á horninu tíl vinstri og förum von Baerlestraat alla leið að Concertgebouw, sem er hægra megin götunnar. Concertgebouw hýsir samnefnda sinfóníusveit, sem er í frægara lagi (sjá bls. 50).

Concertgebouw snýr út að gras- og blómatorginu Museumsplein. Handan þess sjáum við hið volduga Rijksmuseum, ríkislistasafnið, og á vinstri hönd Stedelijk Museum, borgarlistasafnið, og Rijksmuseum Vincent van Gogh.

Stedelijk Museum

Við höfum nú lokið göngu okkar um verzlunargöturnar Kalverstraat, Heiligeweg, Koningsplein, Leidsestraat og P.C.Hooflstraat og getum hætt að líta í búðarglugga. Hér tekur við menningarsagan.

Við förum til baka götuna, yfir hana og inn í hina nýju álmu Stedelijk Museum, Kjarvalsstaði Amsturdammara. Það er opið 9:30-17, sunnudaga 13-17. Hér skoðum við svokallaða nútímalist, þaðer að segja 20. aldar list frægra nafna.

Á veggjum hanga verk eftir Cézanne, Picasso, Renoir, Monet og Manet, einnig Chagall, Malevich, Kandinsky og Mondrian, svo og málverk eftir Cobra-hópinn. Þar eru líka yngri stefnurnar, popplist og conceptual list og hvað þær nú annars allar heita.

Þetta safn nýtur mikils álits, enda er það stöðugt að kaupa ný listaverk og heldur næstum þrjátíu sérsýningar á ári hverju.

Rijksmuseum Vincent van Gogh

Komin úr Stedelijk Museum förum við til hægri og síðan aftur til hægri inn Paulus Potterstraat, framhjá eldri álmu safnsins og að van Gogh safninu, sem er sömu megin götunnar. Það er í nútímabyggingu frá 1973, sem þykir merkilegur aldur í miðborginni!

Rijksmuseum Vincent van Gogh er opið 10-17, sunnudaga 13-17. Það er eitt skemmtilegasta listasafn í heimi. Hvergi er til jafn heildstætt safn málverka eins, heimsfrægs málara. Hér eru til sýnis um 200 málverk hans í réttri tímaröð. Hægt er að fylgjast mánuð fyrir mánuð með listþróun hans og vaxandi brjálsemi undir ævilokin, er hann framdi sjálfsmorð 37 ára gamall árið 1800. Hér eru einnig 500 rissmyndir hans.

Svo merkilega vill til, að mestur hluti afgangsins af málverkum Vincent er líka í Hollandi, ekki langt frá Amsterdam, í safni Kröller-Müller í Hoge Veluwe skógi. Þannig einokar Holland van Gogh gersamlega, öfundað af listvinum í öðrum löndum. En skýringin er, að enginn vildi kaupa myndir Vincents, meðan hann lifði. Síðar sáu ættingjar hans um, að „ruslið“, sem hann skildi eftir í Frakklandi, yrði flutt til heimalandsins.

Coster

Við göngum áfram Paulus Potterstraat að Rijksmuseum. Á enda götunnar, vinstra megin, er gimsteinasalan Coster. Í borginni eru margir góðir gimsteinasalar, sem sýna ferðamönnum slípun gimsteina, og Coster er einn sá besti. Það kostar ekkert að fylgjast með gamla manninum stunda þessa nákvæmnisvinnu með þar til gerðum vélakosti. En viljir þú kaupa, skaltu bara nefna upphæðina. Það er sama, hversu há hún er, Coster hefur eitthvað fyrir þig.

Rijksmuseum

Þunglamaleg höllin Rijksmuseum stendur klofvega yfir Museumstraat. Við komum hér aftan að henni og förum göngin til að komast að framhliðinni, þar sem inngangurinn er.

Rijksmuseum er ekki beinlínís á borð við Louvre, Ufflzi, Prado og National Gallery, en slagar þó hátt upp i þessi söfn Parísar, Flórens, Madrid og Lundúna. Gimsteinn þess er auðvitað Rembrandt og síðan aðrir Hollendingar á borð við Frans Hals og Vermeer.

Hinir miklu málarar Hollands voru uppi á 17 öld, einmitt gullöldinni, þegar opinberar stofnanir og einstaklingar höfðu nóg fé til að moka i listamenn. Þannig fylgdi menningin gróðanum.

Erfitt er að veita leiðsögn um samið, því að í seinni tíð hefur það ekki haft starfslið til að halda öllum vængjum opnum samtímis. Til að komast í alla vængina yrðum við að hafa allan daginn til ráðstöfunar. Til að þjóna þeim, sem ekki hafa tíma til slíks, hafa frægustu málverkin verið látin í míðsalina hægra megin, sem áður voru fyrir sérsýningar. Þessir miðsalir eru alltaf opnir.

Þar er mest látið með risastórt málverk Rembrandts af varðsveit Frans Banning Cocq og Willem van Ruytenburgh, oftast kallað Næturvaktin. Tveir varðmenn vaka yfir Næturvaktinni, sem í rauninni er dagvakt, svo sem í ljós kom, þegar fernisinn var hreinsaður af málverkinu skömmu eftir stríð.
Safnið er opið 10-17, sunnudaga 13-17.

Nieuwe Spiegelstraat

Þegar við komum úr safninu, höldum við beint af augum yfir Singelgracht og götuna Weteringschans, þar sem veitingastofan Opatija (sjá bls. 33) er nálægt horninu hægra megin.

Við höldum áfram yfir Lijnbaansgracht og síðan meðfram Spiegelgracht, þar sem við erum komin inn í hverfi forngripasala. Þeir eru hér á stóru svæði við Spiegelgracht, Prinsengracht og Keizersgracht, en þekktastir og flestir eru þeir við Nieuwe Spiegelstraat, sem er í beinu framhaldi af Spiegelgracht. Á kaflanum milli Prinsengracht og Keizersgracht er einmana vínbúð innan um þrjá tugi forngripasala.

Þessi samþjöppun er einkar þægileg fyrir áhugafólk um þessi efni. Á nokkrum tugum metra er hægt að finna sérfræðinga í flestum greinum forngripasölu. Og þeir selja ekki bara hollenzka forngripi, heldur hvaða lands sem er. Fransk- og brezkættaðir hlutir eru áberandi í þessum búðum.

Museum Van Loon

Þegar við erum komin út að Keizersgracht, beygjum við til hægri meðfram síkinu, förum yfir umferðargötuna Vijzelstraat að Keizersgracht 672, þar sem Museum Van Loon er til húsa. Það er ættarsafn van Loon ættarinnar, sem löngum hefur verið áberandi í opinberu lífi Amsterdam. Skemmtilegastur er skrautgarðurinn að húsabaki. Safnið er opið 10-12 og 13-16, lokað miðvikudaga.

Museum Fodor

Við þurfum að krækja út á brúna til baka til að komast í Museum Fodor, sem er andspænis Van Loon, við Keizersgracht 672. Þar eru sýnd málverk þeirra, sem enn eru ekki orðnir nógu frægir til að koma verkum sínum í Stedelijk Museum. Þess vegna fara menn hingað til að kynnast nýjum straumum i myndlist.

Verkaskipting þriggja safna er með þeim hætti, að Fodor sýnir list dagsins í dag, Stedelijk list 20. aldar og Rijksmuseum list fyrri alda. Hér á Museum Fodor gerðu Íslendíngar garðinn frægan í árslok 1983, fyrstir erlendra málara. Þetta safn á því stað í hjarta okkar.

Íslendingarnir, sem sýndu á Fodor, voru Árni Ingólfsson, Daði Guðbjörnsson, Eggert Pétursson, Helgi Þorgils Friðjónsson, Ingólfur Arnarson, Ívar Valgarðsson, Kristinn Harðarson, Steingrímur Eyfjörð Kristmundsson og Tumi Magnússon.

Bloemenmarkt

Við förum til baka út á Viezelstraat, ljótustu götu borgarinnar, og göngum hana til norðurs fram hjá Algemene Bank Nederland, sem er svo stirður, að hann tekur ekki einu sinni gildar eigin ávísanir. Á brúnni yfir Herengracht stönzum við stutta stund til að virða fyrir okkur Gullbogann til vinstri, sem við vorum áður búin að sjá frá Leidsestraat.

Síðan förum við áfram að blómamarkaðinum, Bloemenmarkt (sjá bls. 46) við Singel og drekkum í okkur litskrúð blómanna. Slíkan blómamarkað sjáum við tæpast í öðrum borgum.

Munttoren

Við erum komin að torginu Muntplein, sem heitir eftir turninum Munttoren. Hann er einn af turnum hins gamla borgarvirkis frá miðöldum og hét áður Reguliers, en fekk nafnið Munttoren, af því að borgin sló eigin mynt í honum um tíma. Á 17. öld brann turninn að mestu og fékk þá nýjan efri hluta. Sjálft torgið er mesta umferðartorg bíla í borginni.

Rokin

Handan Rokin síkis blasir við okkur hótelið Europe (sjá bls. 14) með veitingasalnum Excelsior (bls. 34) og matreiðslumönnunum í kjallaranum undir yfirborði vatnsins. Að baki okkar er veitingahúsið Indonesia (sjá bls. 26) á annarri hæð í hótelinu Carlton.

Við göngum norður eftir Rokin, þar sem við getum á ný tekið upp á að skoða í búðarglugga, ef við fáum okkur ekki bara að borða á Kopenhagen (sjá bls. 34). Margar verzlanir, sem hafa dyr út að Kalverstraat, hafa einnig dyr út að Rokin. Innan skamms erum við komin á Dam, þar sem þessi ferð var hafin. Við höfum skoðað suðvesturhluta miðborgarinnar.

4. ferð:

Þá er ekki annað eftir en norðvesturhlutinn. Við byrjum enn á Dam og í þetta sinn fyrir framan Nieuwe Kerk.

Nieuwe Kerk

Nieuwe Kerk er, þrátt fyrir nafnið, ein elzta kirkjan í Amsterdam, reist á 15. öld. Hún er eins konar Westminster Abbey Hollendinga, krýningarkirkja konungsættarinnar. Þar hafa þrjár Hollandsdrottningar verið krýndar í röð, Vilhelmína 1898, dóttir hennar Júlíana 1948 og dótturdóttirin Beatrix 1980. Svo virðist sem kvennaveldi hafi í heila öld ríkt í ættinni Oranje-Nassau. En nú hefur Beatrix eignast krónprins til að taka við ríkinu.

Nieuwe Kerk er ef til vill frægust fyrir að vera án turns. Mjó spíra var sett á hana til málamynda á 19. öld. Um miðja 17. öld höfðu borgarfeður deilt um, hvort byggja skyldi kirkjuturn eða ráðhús og varð ráðhúsið ofan á. Kirkjan er opin 12-16, sunnudaga 13-17.

Gravenstraat

Að baki Nieuwe Kerk eru nokkur skemmtileg húsasund. Næst kirkjunni er Gravenstraat. Þar á nr. 28 er skemmtileg, lítil ostabúð, Crignon, sem rúmar varla fleiri en einn viðskiptavin í einu, en býður þó upp á rúmlega hundrað tegundir osta frá ýmsum löndum. Að búðarbaki er ostaveitingastofa. Við sömu götu, á nr. 16, er gamla jenever-búlan Drie Fleschjes (sjá bls. 50).

Nieuwendijk

Við förum Gravenstraat til austurs að Nieuwendijk, sem er eins konar framhald Kalverstraat til norðurs frá Dam. Það er gata verzlunar og býður upp á ótal hliðarsund, sem meira að segja höfundar þessarar bókar hafa ekki kannað öll. Eftir því sem norðar dregur, vex skemmtanalífið á kostnað verzlunarinnar. Gatan tekur þverbeygju til vesturs og endar við Singel.

Ronde Luterse Kerk

Við tökum örstuttan krók suður með vinstri hlið Singel, bæði til að virða fyrir okkur mjósta hús borgarinnar, sem er á Singel nr. 7, og til að skoða Ronde Luterse Kerk, sem er kúpulkirkja frá 1671.

Tvær milljónir tígulsteina og þakkopar frá Karli XI Svíakonungi fóru í þessa tæplega 50 metra háu kirkju í barokk- eða hlaðstíl. Hún var um síðir afvígð og gerð að pakkhúsi, unz Sonesta hótelið (sjá bls. 16) endurlifyaði hana.

Brouwersgracht

Til baka förum við og yfir Singel, göngum spölkorn inn Haarlemmerstraat, þar sem á nr. 43 er mjósta veitingahús heims, Groene Lanteerne í 17. aldar stíl og þjónusturnar bera eins konar þjóðbúninga.

Síðan göngum við götuna til baka, beygjum til hægri og síðan aftur til hægri eftir Brouwersgracht. Við þetta síki byrja hin margnefndu skeifusíki Herengracht, Keizersgracht og Prinsengracht. Hér er síkjastemmningin í algleymingi. Við tökum sérstaklega eftir fallega endurnýjuðu pakkhúsi á nr. 118.

Hér erum við um það bil að detta út af kortinu á bls. 36, svo að nú verða menn að fylgja þessari leiðarlýsingu undanbragðalaust. Við höldum áfram eftir hægri bakka Brouwersgracht framhjá Herenmarkt, sem er greinilega huggulegt torg, úr því að gamla fólkið situr þar og ungu börnin leika sér þar.

Jordaan

Þegar við komum að Prinzengracht, beygjum við til vinstri eftir henni, förum yfir á hægri bakkann og heilsum upp á Norderkerk og markaðinn við hana (sjá bls. 46). Kirkjan var reist 1623 og er í laginu eins og grískur kross.

Við erum komin í Jordaan, hverfið milli Prinsengracht og Lijnbaansgracht. Það var upphaflega fetækrahverfi franskra Húgenotta, en hefur á síðustu árum verið endurlífgað af miðaldra hippum, sem hafa innréttað dýrar íbúðir í gömlum pakkhúsum. Og við erum aftur komin inn á kortið á bls. 36.

Suður eftir Prinsengracht göngum við og lítum að vild inn í hliðargöturnar á hægri hönd. Á kránni Prins við Prinsengracht lO4 er kjörið að hvíla lúin bein.

Á næsta horni förum við inn Egelantiersgracht, afar notalegt síki, sem er dæmi um, hve vel hefur tekizt að endurreisa Jordaan. Af 8000 húsum hverfisins hafa 800 verið tekin undir verndarvæng húsfriðunarnefndar borgarinnar.

Anne Frank Huis

Við göngum hinn bakka Egelantiersgracht út að Prinsengracht og förum þar yfir næstu brú. Þar komum við á vinstri bakkanum að Anne Frank Huis á Prinsengracht 263. Það er opið 9-17, sunnudaga 10-17.

Hér bjó Anna Frank með sjö ððrum gyðingum í felum frá 1942 og þangað til þau voru svikin í hendur nazista í ágúst 1944. Hér skrifaði Anna dagbókina, sem hefur öðlazt heimsfrægð. Hér sjáum við bókaskápinn, sem var um leið hurð að felustað flóttafólksins.

Við sjáum einnig blaðaúrklippurnar, sem 13 ára stúlkan límdi á vegginn fyrir ofan rúmið sitt. Þar er mynd af Deanna Durbin og Margréti Bretaprinsessu. Fyrir tilviljun fannst þetta allt og þar á meðal dagbókin.
Lesendur fjögurra milljón eintaka af dagbók Önnu Frank geta hér endurlifað bókina á dramatískan hátt. Íslenzkir lesendur geta glaðzt yfir, að íslenzka útgáfan er þar til sýnis með öðrum útgáfum bókarinnar. Þetta er án efa eitt af allra merkustu söfnum borgarinnar.

Westerkerk

Aðeins ofar og sunnar við Prinsengracht er Westerkerk, byggð 1631 af feðgunum Hendrick og Pieter de Keyser í hreinskornum formum og mælirænum einingum. Hún hefur tvö snubbótt þverskip og kubblaga turn. Hún er dæmigerð kalvínsk kirkja, hefur engar hliðarkapellur fyrir dýrlinga og kórinn er stuttur, svo að skammt sé milli prests og safnaðar.

Turninn er hinn hæsti í Amsterdam, 85 metra hár, og býður dugnaðarfólki upp á óviðjafnanlegt útsýni í góðu skyggni. Í turninum er klukknasamstæða eftir Francois Hemony, sem raunar hefur sett saman slíkar klukkur í fleiri turnum borgarinnar. Samstæður þessar spila fjörug lög, sem klingja í eyrum ferðamanna, löngu eftir að þeir eru farnir heim.

Á torginu fyrir framan bjó franski heimspekingurinn Descartes um tíma á nr. 6. Þaðan skrifaði hann í bréfi: „Í hvaða landi væri að finna slíkt fullkomið feelsi?“ Þar vísaði hann til þess, að Holland, með Amsterdam í fararbroddi, hefur löngum verið griðastaður flóttamanna og annarra þeirra, sem ekki bundu bagga sína sömu hnútum og samferðamenn.

Héðan getum við farið til baka yfir Prinsengracht og kynnst Jordaan nánar. Slíkri könnun hæfir engin sérstök leiðarlýsing. Ef við höfum hins vegar fengið nóg af rölti í bili, þá göngum við Raadhuisstraat til austurs að fyrrverandi ráðhúsi og núverandi konungshöll, þar sem við hófum þessa göngu.

Leiðsögninni um Amsterdam er lokið og við getum stungið okkur inn á Drie Fleschjes að baki Nieuwe Kerk eða farið yfir torgið til að prófa nýjan snafs hjá Gijsberti Hodenpijl.

1984 og 1992

© Jónas Kristjánsson

Amsterdam gisting

Ferðir

Í hverjum áningarstað er gisting frumþörf ferðamannsins. Ef við búum ekki hjá vinum, eru hótelin hið fyrsta, sem við þurfum á að halda í ókunnri borg. Við byrjum því leiðsögnina um Amsterdam á hótelunum.

Hollensk hótel eru yfirleitt hreinleg og hafa allan búnað í góðu lagi. Sjálfsagt þykir orðið, að baðherbergi fylgi hverju herbergi. Hér verður aðeins vikið að gistingu, þar sem rykugur ferðamaður getur þvegið sér í eigin baðkeri eða sturtu.

Í öllum tilfellum setjum við það skilyrði, að sími sé í herberginu.

Helst viljum við búa í gömlu húsi með útsýni út á eitthvert síkið, varðað trjám, til þess að hafa Amsterdam fyrir augunum, einnig þegar við hvílum okkur. Um leið viljum við, að þreyttir ferðamenn hafi um nætur sæmilegan svefnfrið í herbergjum sínum, þótt þau snúi út að síkisgötu.

Síðast en ekki sízt finnst okkur nauðsynlegt, að hótelið sé í miðborginni, svo að unnt sé að ganga í rólegheitum í 17. aldar andrúmslofti til allra áhugaverðustu staðanna. Leigubílar eru ekki á hverju strái og bílstjórar aka sumir eins og brjálaðir menn milli umferðarhnúta.

Hér verður sagt frá nokkrum völdum hótelum, sem hafa reynst okkur vel á undanförnum árum. Þau eru í ýmsum verðflokkum, allt frá Fl. 135 fyrir tvo með morgunverði, upp í Fl. 610 fyrir tvo með morgunverði. Öll prófuðum við veturinn 1991-92 til öryggis, því að allt er í heiminum hverfult.

Við prófuðum líka önnur hótel, sem við getum ekki mælt með, af því að okkur fannst þau ekki standast samkeppni við hin, hvert í sínum verðflokki.

Ambassade

Hótelið „okkar“ í Amsterdam er Ambassade. Ástæðurnar eru margar. Í fyrsta lagi er það vel í sveit sett, nálægt miðju borgarkortsins á bls. 12-13. 1 öðru lagi er það ódýrt, miðað við gæði, kostar Fl. 250, meðan jafnfín hótel kosta yfir Fl. 350.

Mikilvægast er þó, að Ambassade gefur hótela bezt næma stemmningu 17. aldar heimilis auðugs kaupmanns. Það er aðeins búið 46 herbergjum, svo það er nánast heimilislegt, fullt af gömlum húsgögnum.

Öldruð gólfklukka í fallegu anddyri gaf vonir um framhaldið, sem magnaðist í setustofu persateppis og fornminja og einfaldari morgunverðarstofu á tveimur gólfum uppi á annarri hæð. Þaðan er fallegt útsýni yfir virðulegt Herengracht síki.

Starfslið og eigendur voru sérdeilis vingjarnlegir. Þeir létu næturhröfnum í hópi gesta í té útidyralykil, svo að þeir þyrftu ekki að trufla aðra við heimkomu.

Herbergi nr. 28 er uppi á fjórðu hæð, heil húsbreidd með góðu útsýni yfir síkið úr þremur stórum gluggum. Það er stórt og var meðal annars búið gamalli kommóðu og gömlum borðstofustól og tveimur voldugum hægindastólum. Þriðja rúmið í herberginu var fellt upp að vegg. Baðherbergið var fullflísað og hið vandaðasta að búnaði.

Héðan eru ekki nema 500 metrar til Dam og 800 metrar til Rembrandtsplein og Leidseplein. Betri getur staðsetningin tæpast orðið.

Tveggja manna herbergi kostaði Fl. 250 með morgunverði.

(Ambassade, Herengracht 341, sími 626 2333, fax 624 5321, telex 10158, B3)

Classic

Eitt af þremur öðrum uppáhaldshótelum okkar er Classic, í göngugötu að baki Nieuwe Kerk, aðeins 80 metrum frá aðaltorginu Dam. Það er nýtízkulega innréttað í gömlu genever-brugghúsi við hlið smakkstofunnar Drie Fleschjes.

Þrátt fyrir nálægðina við ys og þys stórborgarinnar, er þetta hljóðlátt og rólegt hótel, en of hljóðbært er milli herbergja. Flest er lítið við þetta hótel. Það hefur lítið anddyri með litlum bar og setukrók, opið inn í morgunverðarsal. Herbergin eru aðeins 33 að tölu og verðið lágt.

Það eina, sem ekki var lítið, var sjálft herbergið nr. 110. Það var fremur stórt, hafði glugga til tveggja átta og var búið samstæðum reyrhúsgögnum af vandaðasta tagi. Enginn var minibarinn, en hins vegar hin ágætasta kaffivél. Baðið var fullflísað.

Tveggja manna herbergi kostaði Fl. 225 með morgunverði.

(Classic, Gravenstraat 14-16, sími 623 3716, fax 638 1156, B2)

Pulitzer

Þriðja vildarhótelið okkar er Pulitzer, þar sem við höfum notið eins fegursta hótelherbergis, sem við höfum séð. Allt hótelið er innréttað af frábærri smekkvísi í nútímastíl innan í sautján samliggjandi húsum. Þau eru flest frá fyrri hluta 17. aldar og sum frá því um 1600, frá tíma Guðbrands biskups Þorlákssonar.

Flest hinna 236 herbergja hótelsins snúa að Prinsengracht, en í rauninni nær hótelið meira eða minna yfir heila húsablokk milli þess síkis og Keizersgracht. Þar að aftanverðu er gengið til hótelbars og veitingastofunnar Goedsbloem, sem er þekkt fyrir hina nýju, frönsku matargerðarlist.

Að utanverðu bendir fátt til, að hér sé hótel hið innra. Anddyrið er lítið og yfirlætislaust og starfsliðið var þægilegt og afslappað. Á jarðhæðinni eru miklir rangalar inn húsagarðinn að hótelpartinum við Keizersgracht.
Lyfta er í hótelinu, en eigi að síður þurfa menn sífellt að ganga upp og niður smátröppur, því að gólfin í húsunum sautján standast engan veginn á. Þetta eru skemmtilegir gangar fyrir þá, sem ekki eru fatlaðir.

Herbergi nr. 419 var óvenjulega smekklegt, með öllum nútímaþægindum undir berum bitum hinnar öldnu burðargrindar. Í sumum öðrum herbergjum eru bitar meira áberandi, svo og berir múrsteinsveggir. Herbergið nær yfir heila húsbreidd út að Prinsengracht og var fullt af sólskini.

Hinir björtu og samstæðu litir herbergisins og búnaðar þess mögnuðu sumarstemmninguna. Stólar og annar búnaður var hinn þægilegasti og vandaðasti. Sama var að segja um baðherbergið. Allt var hreint og nýtt sem ónotað væri, indæl hótelvin í Amsterdam.

Yfirleitt mælum við með slíkum herbergjum, sem snúa út að síkjum. En á Pulitzer er víða fallegt útsýni úr bakherbergjum niður í friðsælan hótelgarðinn með indælu kastaníutré, svo að hinir óheppnu verða líka heppnir.

Frá Pulitzer eru aðeins 300 metrar að Húsi Önnu Frank og annað eins að tískuhverfinu Jordaan.

Tveggja manna herbergi kostaði Fl. 470 með morgunverði.

(Pulitzer, Prinsengracht 323, sími 523 5235, fax 627 6753, telex 16508, A4)

Rembrandt

Fjórða hótelið í þessum fyrirmyndarhópi er Rembrandt. Það er innréttað með svipuðu hugarfari og Pulitzer, en er þó ekki eins smart. Hins vegar er það sérlega vel í sveit sett, aðeins 300 metra frá Spui og 400 metra frá Dam.

Hótelið er í einu stóru húsi, sem snýr út að Herengracht og þremur litlum, sem snúa að Singel síki. Anddyrið er lítið og látlaust, en herbergin 111 eru stílhrein og skemmtileg, ekki síst uppi í risi, þar sem burðarbitarnir njóta sín.

Herbergi nr. 407 var rúmgott og bjart eins og önnur, sem lýst hefur verið hér að framan. Burðarbitarnir voru alls ráðandi í innréttingunni. Útsýnið úr tveimur voldugum gluggum út á Herengracht var einkar skemmtilegt. Búnaður í herbergi og á baði var vandaður.

Tveggja manna herbergi kostaði Fl. 300 með morgunverði.

(Rembrandt, Herengracht 255, sími 622 1727, fax 625 0630, telex 15424, 83)

Europe

Annað af tveimur fínustu hótelunum í borginni er Europe, sem raunar heitir „de l‘Europe“ upp á frönsku. Við tökum það fram yfir Amstel, þótt opinberu salarkynnin séu ekki eins fín, því að það er í fyrsta lagi minna og í öðru lagi svo miklu meira miðsvæðis.

Raunar er Europe í hjarta borgar innar, ekki síður vel staðsett en Ambassade, sem fremst var getið. Til Rembrandtsplein eru 300 metrar. 600 metrar til Dam og 900 metrar til Leidseplein. Hótelhöllin rís andspænis Munttoren, þar sem mætast áin Amstel og síkin Rokin og Singel.

Þessu 100 herbergja hóteli frá 1895 hefur verið líkt við risastóra afmælistertu á floti. Mesta athygli þeirra, sem hjá fara að kvöldlagi, vekur þó upplýst eldhúsið í kjallaranum, því að yfirborð vatnsins nær upp að gluggum og kokkarnir virðast vinna í kafi.

Europe er eitt af þessum gömlu aðalshótelum, sem eru virðuleg, án þess að vera merkileg með sig. Að innanverðu hefur það verið endurnýjað hátt og lágt, svo að tæknilega stenst það samkeppni við keðjuhótel kaupsýslumanna á borð við Hilton og Marriott.

Persónuleg þjónusta er auðvitað mun betri á hóteli af þessu tagi en keðjuhótelunum. Gestir eru fljótlega ávarpaðir með nafni. Enga stund tekur að fá það, sem óskað er eftir, hvort sem það er miðnæturverður eða bílaleigubíll.

Eins og opinberu salirnir var herbergi nr. 316 innréttað í hvítu og daufbláu í frönskum stíl, með samræmdum, gömlum húsgögnum. Það var risastórt og með vel opnanlegum glugga, sem vísaði beint út á Muntplein og umferð ferðamannabáta á Amstel. Umferðarhávaðans vegna var þægilegra að hafa gluggann lokaðan.

Baðherbergið var kapítuli út af fyrir sig, allt klætt í marmara, vel búið sápuvörum og risastórum handklæðum, svo og þykkum baðslopp. Í náttborðum voru stjórntæki fyrir allt, sem þurfti, þar á meðal fyrir sjónvarpstækið og ýmiss konar hótelþjónustu, sem kom að vörmu spori. Á jarðhæð, með svipuðu útsýni, er veitingasalurinn Excelsior, sem áður bauð einn bezta franskættaða mat í borginni, en hefur dalað upp á síðkastið og hefur dottið úr þessari bók.

Tveggja manna herbergi kostaði Fl. 610 með morgunverði.

(Europe, Nieuwe Doelenstraat 2, sími 623 4836, fax 624 2962, telex 12081, C2)

Marriott

Eina bandarískt-ættaða keðjuhótelið fyrir kaupsýslumenn í Amsterdam, sem kemst með tærnar, þar sem Europe og Amstel hafa hælana, er Marriott, sem stendur andspænis Leidseplein, handan Singelgracht, með góðu útsýni yfir miðborgina.

Eins og á öllum slíkum hótelum minnir anddyrið á járnbrautarstöð. Gestir eru sífellt að koma og fara úr hinum 393 herbergjum hótelsins. Rétt að baki er þó friðsæll hótelbar, sem er innréttaður á nokkrum pöllum í stíl bókasafns. Í kjallaranum er annað tveggja bestu diskóa borgarinnar, Windjammer Club (sjá bls. 53).

Herbergi nr. 307 snýr út að Leidseplein eins og vera ber. Það var rúmgott, búið þungum húsgögnum í stílhreinu samræmi við litskrúðug gluggatjöld og djarflita veggi. Sérkennilegt var, að vel búið og smekklegt baðherbergi var veggfóðrað, en ekki flísalagt.

Tveggja manna herbergi kostaði Fl. 500 með morgunverði.

(Marriott, Stadhouderskade 21, sími 607 5555, fax 607 5511, telex 15087, D5)

Ramada

Ein skærasta stjarnan á himni hótela kaupsýslumanna og ráðstefnufólks í Amsterdam er Ramada. Það er byggt í samráði við yfirvöld húsfriðunarmála í borginni, en í andstöðu við róttækari húsfriðunarsinna.

Ráðstefnusalur hótelsins er hin hringlaga Ronde Luterse Kerk, sem hefur verið afvígð vegna skorts á Lúterstrúarmönnum í borginni. Andspænis kirkjunni hafa þrettán friðuð hús frá 17. öld verið felld inn í nýja stórbyggingu, sem er í hefðbundnum gaflastíl borgarinnar. Milli hótels og kirkju liggja göng undir götuna.

Þessu afreki sameiningar gamals og nýs tíma hefur fylgt nýtt líf, sem hefur skotið rótum í þessu gamla hverfi pakkhúsa. Umhverfis hafa verið innréttuð skemmtileg veitingahús af ýmsu tagi, ölstofur og léttvínssalir, enda er mikil umferð í kringum 432 herbergja hótel. Þar sem áður var doði, er nú líf og fjör.

Hótelið snýr einni hlið að götu, sem liggur samsíða Damrak, í næsta nágrenni aðaljárnbrautarstöðvarinnar. Það liggur því vel við nyrðri hluta gömlu miðborgarinnar, en síður við hverfunum umhverfis Leidseplein og Rembrandtsplein.

Anddyrið er hávaðasamt, eins og við er að búast á svona stóru hóteli, sem hefur fullt af verzlunum og dálítið af veitingasölum innanborðs. Hótelið er raunar smábær út af fyrir sig handa þeim, sem ekki vilja fara út undir bert loft eða meira en 25 metra frá næsta hótelbar. Þarna er meira að segja annað af tveimur beztu diskóum borgarinnar, Boston Club (sjá bls. 53).

Herbergi nr. 806 var rúmgott, vel innréttað og notalegt. Þykkt, vínrautt teppi var á gólfi og allir húsmunir í samræmi. Baðherbergið var fullflísað og fullkomið að búnaði. Við höfðum ekki haft vit á að panta herbergi með útsýni til betri áttar.

Tveggja manna herbergi kostaði Fl. 525 með morgunverði.

(Ramada, Kattengat 1, sími 621 2223, fax 627 5245, telex 17149, A2)

American

Eitt skemmtilegasta hótel borgarinnar er 188 herbergja American, vel í sveit sett við Leidseplein. Það var reist 1897 í geðveikislegum „art nouveau“ eða „Jugend“-stíl með gotneskum tilþrifum og minnir á Walt Disney-kastala. Það er orðið svo sögufrægt í byggingarlistinni, að það hefur verið alfriðað. Frægasti hlutinn er innréttingin á Café Americain (sjá bls. 47).

Þetta er hefðbundinn áningarstaður listvina, listamanna og skemmtikrafta. Borgarleikhúsið, óperan og ballettinn eru í næsta húsi, alls staðar í kring eru næturklúbbarnir og kabarettarnir og hinum megin við Singelgracht eru öll heimsfrægu söfnin og sinfóníuhöllin. Á þessu hóteli skríða gestir úr rúmum um hádegisbil.

Fjörlegast er að fá herbergi með svölum út að Leidseplein og gangstéttarkaffistofu hótelsins, en því fylgir töluverður hávaði frá sporvögnum, þegar gluggar eru opnir. Friðsælla og fegurra er útsýnið að breiðum Singelgracht.

Herbergi nr. 416 snýr út að Singelgracht með fallegu og notalegu útsýni gegnum voldugar trjákrónur. Herbergið var sæmilega rúmgott og vel búið húsgögnum og öllum aðbúnaði á baði.

Tveggja manna herbergi kostaði Fl. 450 með morgunverði.

(American, Leidsekade 97, sími 624 5322, fax 625 3236, telex 12545, C5)

Krasnapolsky

Í verðflokki með American er eitt af einkennistáknum borgarinnar, hótelið Krasnapolsky við Dam, andspænis konungshöllinni. Þetta rúmlega 100 ára gamla hótel býður gestum sínum til morgunverðar í víðfrægum vetrargarði, Wintertuin, þar sem risastórar plöntur héngu til skamms tíma niður úr glerþakinu og gera vonandi aftur, þegar breytingum er lokið.

Smám saman hefur Krasnapolsky vaxið út í næstu hús, upp í 323 herbergi, svo að ekki er auðvelt að rata, en lyftur eru hér og þar til bóta. Viturlegast er auðvitað að panta sér herbergi í elzta hlutanum með útsýni yfir á torgið til konungshallarinnar. Innréttingar þar hafa að verulegu leyti verið endurnýjaðar. Boðið er upp á reyklausar vistarverur.

Herbergi nr. 2032 bjó yfir tilætluðu útsýni yfir aðaltorg borgarinnar, þar sem uppákomur skemmtikrafta, ofsatrúarmanna og mótmælafólks lífga hellurnar frá morgni til kvölds. Þetta er kjörinn útsýnisstaður, með stuttum vegalengdum til allra átta í gömlu miðborginni.

Sjálft herbergið bar þess merki, að innanhússarkitekt hafði nýlega fengið að leika lausum hala. Allir litir voru í svörtu, hvítu og silfruðu í leikrænni samsetningu. Meiri dirfsku höfum við ekki séð annars staðar í innréttingu hótelherbergja. En allur búnaður verkaði eins og í sögu, bæði í herbergi og á baði.

Herbergi nr. 4018 var með yngri mahóní-innréttingu, sem var afar vönduð og samræmd, en ekki eins skemmtileg, því að hún gat verið á hvaða fyrsta flokks hóteli sem er.

Tveggja manna herbergi kostaði Fl. 425 með morgunverði.

(Krasnapolsky‚ Dam 9, sími 554 9111‚ fax 622 8607, telex 12262, B2)

Scandic Crown

Í næsta verðflokki fyrir neðan er sögufrægt, en ekki litríkt Scandic Crown, sem áður hét Victoria, með 321 herbergi eftir mikla stækkun. Það er virðulegt hús við norðurenda aðalgötunnar Damrak, andspænis aðaljárnbrautarstöðinni, rétt hjá áðurnefndu Ramada hóteli. Eftir endurnýjun sómir það sér vel á nýjan leik.

Herbergi nr. 411 var í gamla hlutanum, mjög stórt og næstum tómlegt, af því að fínu húsgögnin fylltu það ekki. Tveir gluggar veittu útsýni til járnbrautarstöðvarinnar. Hávaðinn frá umferðargötunum barst ekki inn í herbergið. Baðherbergið var líka vel búið að öllu leyti.

Tveggja manna herbergi kostaði Fl. 395 með morgunverði.

(Scandic Crown, Damrak 1, sími 623 4255, fax 625 2997, telex 16625, A1)

Doelen

Rétt hjá Europe, einnig við Amstel, þar sem hún mætir Kloveniersburgwal, er virðulegt og gamaldags Doelen, sem minnir á Europe, en er ekki eins fínt. Hótelið er langt og mjótt með þekktum hótelbar í mjóa endanum við síkið. Helmingurinn af 85 herbergjum snýr út að síki og á og eru þau æskilegri til búsetu en hin.

Herbergi nr. 218 var rúmgott, búið flestum þægindum í gamaldags og ópersónulegum stíl og tveimur stórum gluggum, sem vísuðu út á svalir að ánni.

Tveggja manna herbergi kostaði Fl. 375.

(Doelen, Nieuwe Doelenstraat 24, sími 622 0722, fax 622 1084, telex 14399, C2)

Ascot

Hentugt hótel við breiðgötuna Damrak, um 50 metrum frá aðaltorginu Dam, er Ascot með 109 vel búnum herbergjum, en fremur kuldalegu starfsliði. Annar galli er á þessum stað, að morgunmatur var fremur vondur og sama var að segja um annan mat, svo að ráðlegt er að fara út að snæða.

Herbergi nr. 311 var fremur stórt og notalegt, búið ljósbláum ábreiðum og gluggatjöldum og bauð upp á gott útsýni út á breiðgötuna. Baðherbergið var marmaraslegið og vandað eftir því.

Tveggja manna herbergi kostaði Fl. 360.

(Ascot, Damrak 95-98, sími 626 0066, fax 627 0982, telex 16620, B2)

Dikker en Thijs

Ágætt hótel er Dikker en Thijs á horni Prinsengracht og verslunargötunnar Leidsestraat, aðeins 100 metrum frá skemmtanatorginu Leidseplein. Það er með minnstu hótelum bókarinnar, aðeins búið 25 herbergjum.

Dikker en Thijs er útibú frá samnefndri kaffistofu á jarðhæðinni, þar sem áður var fræg sælkerabúð. Undir kaffihúsinu er Prinsenkelder veitingahúsið (sjá bls. 40), yfir henni Dikker en Thijs veitingahúsið (sjá bls. 40) og þar fyrir ofan hótelið, allt í sömu eign.

Uppi á hverri hæð er dálítil forstofa fyrir framan fjögur herbergi. Það eykur einkaíbúðabraginn á hótelinu. Bezt er að vera ofarlega til að fá útsýni og í herbergjum með tölum sem enda á 03 og 04, því að þau snúa út að Prinsengracht með útsýni yfir kirkjuturna miðborgarinnar.

Herbergi nr. 504 beið okkar nýtízkulegt, með ferskum ávöxtum í skál. Plastinnréttingarnar voru hvítar og dálítið kuldalegar. Rúm var fyrir tvo hægindastóla við stóran útsýnisglugga, sem opnaðist út á örlitlar svalir. Tvöfalt glerið hindraði hávaða frá Leidsestraat. Baðherbergið var fullflísað, vel búið og hafði einnig stóran útsýnisglugga.

Tveggja manna herbergi kostaði Fl. 350 með morgunverði.

(Dikker en Thijs, Prinsengracht 444, sími 626 7721, fax 625 8986, telex 13161, C4)

Port van Cleve

Enn eitt mjög vel í sveit setta hótelið er 99 herbergja Port van Cleve, sem er að baki konungshallarinnar, við hlið gamla aðalpósthússins, er hefur verið breytt í eins konar Kringlu. Þetta er lítið og notalegt hótel með vingjarnlegu starfsliði. Niðri er einn af frægustu veitingasölum borgarinnar.

Herbergi nr. 518 sneri að húsabaki með útsýni yfir nálæg þök. Það var mjög stórt og stílhreint að búnaði, með stóru og fullflísuðu baðherbergi.

Tveggja manna herbergi kostaði Fl. 310 með morgunverði.

(Port van Cleve, Nieuwezijds Voorburgwal 178-180, sími 624 4860, fax 622 0240, telex 13129, A3)

Frommer

Eitt skemmtilegu hótelanna í Amsterdam er Arthur Frommer, 90 herbergja hótel nálægt Rembrandtsplein og Museum Fodor. Það er innréttað í sambýlishúsi þrettán vefara.

Herbergi nr. 214 var búið sérkennilegum húsgögnum, þar á meðal útskornum hægindastólum og ruggustól, sem var um það bil að fara úr límingu. Geysiþykkar ábreiður voru á rúmum. Húsbúnaðurinn var dálítið byrjaður að láta á sjá.

Baðherbergið var lítið en hafði að geyma stóran, niðurgrafinn sturtubotn. Engin herbergisþjónusta var veitt.
Tveggja manna herbergi kostaði Fl. 240 með morgunverði.

(Arthur Frommer, Noorderstraat 46, sími 622 0328, fax 620 3208, telex 14047, D3)

Agora

Af ódýru hótelunum reyndist okkur drýgst Agora, sem er við Singel, rétt við Koningsplein. Það er ákaflega vel í sveit sett, rétt hjá hótelinu Ambassade, og skemmtilega lítið, aðeins 14 herbergja. Útidyrnar eru alltaf læstar, en hótelgestir fá útidyralykil. Morgunverðarstofan er smekkleg, með stórum glugga út að litlum garði. Hótelhaldarar eru afar viðkunnanlegir. Lága verðið stafar að einhverju leyti af, að ekki er lyfta í húsinu.

Herbergi nr. 27 var fremur lítið og búið öldruðum húsgögnum vönduðum, þar á meðal póleruðu skrifborði. Allt var í góðu lagi í baðherberginu, sturta til dæmis einkar öflug.

Tveggja manna herbergi kostaði Fl. 180.

(Agora, Singel 462, sími og fax 627 2200, telex 12657, C3)

Owl

Einna ódýrust af þeim sómasamlegu hótelum með baði á herbergjum, sem við fundum í Amsterdam, eru nokkur hótel víð Roemer Visscherstraat að baki Marriott hótels og í næsta nágrenni við söfnin frægu umhverfis Museumsplein.

Skemmtilegast þeirra er Owl, við þann enda götunnar, sem næstur er Marriott. Þetta er friðsælt, lítið, 34 herbergja hótel með vingjarnlegu starfsliði. Morgunverðarsalur í kjallara er snyrtilega innréttaður.

Herbergi nr. 444 sneri út að garði að húsabaki. Það var lítið, en sómasamlegt og hafði fullflísað baðherbergi. Nokkuð hljóðbært er í húsinu.

Tveggja manna herbergi kostaði Fl. 175 með morgunverði.

(Owl, Roemer Visscherstraat 1, sími 618 9484, fax 618 9441, telex 13360, D5)

Vondel

Við enda sömu götu, enn nær Marriott, er 35 herbergja Vondel, notalegt hótel með vingjarnlegu starfsliði og svipuðum kostum og göllum og Owl. Herbergi nr. 5 var þó mun stærra en tilsvarandi herbergi á Owl, hefur raunar setustofupart og samt pláss fyrir þriðja rúmið. Húsgögn voru gömul, en hreinleg. Baðið var flísalagt.

Tveggja manna herbergi kostaði Fl. 175 með morgunverði.

(Vondel, Vondelstraat 28, sími 612 O120, ekki telex, C5)

Parkzicht

Þetta er lítið og notalegt hótel með aðeins 15 herbergjum, sem sum snúa út að Vondelpark. Herbergi nr. 5 var búið gamaldags húsgögnum í góðu lagi. Baðherbergi var með fullnægjandi búnaði.

Tveggja manna herbergi kostaði Fl. 145 með morgunverði.

(Parkzicht, Roemer Visscherstraat 35, sími 618 1954, ekki telex, D5)

Önnur hótel á sama verði á svipuðum stað við götuna eru Sipermann, Roemer Visscherstraat 35, sími 616 1866, Fl. 135 með morgunverði; og Engeland, Roemer Visscherstraat 30a, sími 612 9691, Fl. 155 með morgunverði. Athugið, að ekki eru öll herbergi með baði á þessum hótelum.

1984 og 1992

© Jónas Kristjánsson

Amsterdam inngangur

Ferðir

Ævintýralega Amsterdam

— 17. aldar safn

Miðborg Amsterdam er stærsta safn heims, einstæð vin þúsunda húsa og hundraða brúa frá sautjándu öld, blómaskeiði siglinga og kaupsýslu Hollendinga. Um 7.000 hús í miðborginni hafa beinlínis verið friðuð, svo að sautjánda öldin megi varðveitast um ókomna framtíð.

Kílómetra eftir kílómetra rýfur ekkert samræmið í mjóum húsgöflum, fagursveigðum síkisbrúm og laufskrýddum trjám. Borgarsíkin eru lengri en í Feneyjum og mynda svigrúm og andrúm í annars þröngt byggðri borg. Hið eina, sem truflar myndina, er‚ eru bílarnir, sem komast vart leiðar sinnar.

Síkin eru nú orðið lítið notuð, nema fyrir útsýnisbáta ferðamanna. Hjólhesturinn og fætur postulanna eru samgöngutækin, sem henta borginni. Vegalengdirnar eru raunar svo stuttar, að á annatíma er oft fljótlegra að ganga milli staða en að aka stóran krók einstefnugatna.

Í Amsterdam er fullt af söfnum með minjum frá gullöldinni, þegar hér var meðal annars prentuð Specimen lslandiae historicum eftir Arngrím Jónsson lærða. En ferðamenn þurfa ekki að sækja söfnin til að kynnast sautjándu öldinni. Þeir hafa andrúmsloftið allt í kringum sig‚ bæði úti og inni.

Mörg notaleg hótel hafa verið innréttuð í mjóu, 300-350 ára gömlu húsunum við síkin. Enn fleiri veitingahús eru í þessum gömlu húsum, mörg hver prýdd forngripum sautjándu aldarinnar. Ekki má heldur gleyma knæpunum, sem margar eru óbreyttar enn þann dag í dag.

Að baki hins íhaldssama yfirbragðs borgar kaupsýslumanna ríkir svo um leið óvenjulegt og að sumra viti óhóflegt frjálslyndi, sem spannar frá gleðikonum í búðargluggum yfir í frjálsa dreifingu vímuefna til sjúklinga á læknabiðstofum og til ungmenna á opinberum félagsmiðstöðvum.

Við höfum lesið mikinn fjölda leiðsögubóka fyrir ferðamenn og fundist þær að ýmsu leyti takmarkaðar. Við höfum lesið bækurnar, sem ekki taka tillit til, að mikill hluti ferðamanna ver miklum hluta tímans á hóteli og veitingahúsum og hefur þess á milli töluverðan áhuga á að skemmta sér og líta í búðarglugga, en er ekki allan sólarhringinn að skoða sinn að skoða söfn og merka staði. Við viljum taka tillit til þessa og reyna að semja raunsæja bók. Við höfum líka lesið bækurnar, sem leggja dóm á hótel, veitingahús, verslanir og skemmtistaði, en eru þá fremur að þjónusta þessar stofnanir en lesendur.

Við teljum svo eindregið, að upplýsingar af því tagi eigi að vera óháðar, að við prófuðum allar þessar stofnanir og komum hvarvetna fram sem venjulegir gestir, greiðandi almennt og afsláttarlaust verð og gáfum okkur ekki fram, fyrr en að reikningum greiddum. Á þann hátt teljum við mestar líkur á, að reynsla lesenda muni koma heim og saman við þá reynslu, sem hér er lýst.

Þá höfum við skoðað bæklinga hótela, veitingahúsa og ferðamálaráða og fundist myndirnar falsaðar. Innanhúss eru myndirnar stúdíóteknar og sýna ekki raunveruleikann, hvað þá þegar þær eru teknar í hótelsvítu, en viðskiptavinurinn fær venjulegt herbergi. Utanhúss er beðið dögum saman eftir réttri birtu og réttu birtuhorni og myndirnar sýna ekki þungskýjaðan raunveruleika ferðamannsins. Við höfnuðum öllum gjafamyndum af slíku tagi, tókum okkar eigin og teljum þær gefa raunhæfari mynd en glansmyndir áróðursbæklinganna.

Jónas Kristjánsson og Kristín Halldórsdóttir

Bankar

Bankar eru opnir mánudaga-föstudaga 9-16, sumir fimmtudaga -19 og á aðaljárnbrautarstöðinni 7-22:45 alla daga. Farðu ekki með ávísun til Hollands, aðeins reiðufé, ferðatékka eða plastkort.

Barnagæsla

Hringdu í Oppascentrale Kriterion, sími 624 5848.

Bátar

Farið er frá 11 stöðum í 1 stundar bátsferðir um síkin.

Ferðir

Upplýsingastofa Ferðamálaráðs er fyrir framan aðaljárnbrautarstöðina, Stationsplein 10, opin mánudaga-laugardaga 9-23, sunnudaga -21, á veturna mánudaga-föstudaga 9-18, laugardaga -17, sunnudaga 10-13 og 14-17, sími 626 6444.

Fíkniefni

Ólöglegt er að hafa fíkniefni með höndum, þótt sums staðar sé það látið afskiptalaust.

Flug

Flugvallarvagninn til Schiphol fer á 15 mínútna fresti frá nokkrum helztu hótelunum. Hann er venjulega tæpan hálftíma á leiðinni. Leigubíll er 20 mínútur á leiðinni og kostar Fl. 70.Í síma 601 0966 eru gefnar upplýsingar á ensku um komu og brottför flugvéla.

Flugleiðir

Skrifstofa Flugleiða er á Apollolaan 7, opin 9-17, sími 76 95 35.

Framköllun

Víða í miðbænum er unnt að fá framkallað og kóperað á klukkutíma.

Gisting

Upplýsingastofa Ferðamálaráðs (sjá „Ferðir“ hér að ofan) útvegar húsnæðislausu ferðafólki gistingu.

Hótel

Ef þú vilt útsýni úr hótelherbergi, skaltu panta herbergi með „canal view“. Þá eru „twin room“ oft stærri en „double room“ fyrir sama verð.

Krítarkort

Ef þú hefur glatað krítarkorti, er heima svarað allan sólarhringinn í 354-1-68 54 99 fyrir Eurocard og í 354-1-67 17 00 fyrir Visa.

Leigubílar

Hringdu í 677 7777 eða farðu á næstu biðstöð leigubíla. Aðeins er unnt að veifa í leigubíl á förnum vegi, ef þakskilti hans er upplýst. Sumir leigubílstjórar vita lítið um götunöfn og heimilisföng í borginni.

Lyfjabúð

Hringdu í 664 2111 til að fá að vita, hvar sé næsta næturvarsla.

Læknir

Hringdu í 664 2111 til að fá upplýsingar um læknisþjónustu.

Löggæsla

Hringdu í neyðarsímann 06 11 til að ná sambandi við lögreglu. Hún er ekki eins hjálpleg við útlendinga og hún er í Kaupmannahöfn og London.

Peningar

Hollenski gjaldmiðillinn heitir formlega Flórína, skammstafað Fl., en hversdagslega er hann kallaður Guilders eða Gyllini. Smámynt er centímur. Flest hótel og veitingahús taka bæði Eurocard og Visa.

Pósthús

Aðalpósthúsið við Singel 250-256 er opið mánudaga-föstudaga 8:30-18, fimmtudaga -20:30 og laugardaga 9-12.

Rafmagn

Rafspenna er sama og hér heima, 220 volt.

Reiðhjól

Best staðsetta reiðhjólaleigan er Koenders, 33 Stationsplein, við aðaljárnbrautarstöðina.

Ræðismaður

Aðalræðismaður íslands er við Herengracht 176, sími 626 2658.

Salerni

Þú mátt nota salerni kaffihúsa og barstofa, af því að það eru taldir opinberir staðir.

Samgöngur

Ódýr dagskort, 2ja, 3ja og 4urra daga kort, sem gilda á öllum leiðum strætisvagna, sporvagna og neðanjarðarlesta, fást á upplýsingastofu Ferðamálaráðs (sjá „Ferðir“ hér að ofan).

Sími

Mun ódýrara er að hringja heim úr almenningssímum en frá herbergjum hótela. Á Tele Talk Center við Leidsestraat 101 og Telehouse við Raadhuisstraaat 46-50 er allan sólarhringinn alþjóðleg símaþjónusta.

Sjúkrabíll

Hringdu í neyðarsímann 06 11 til að fá sjúkrabíl.

Skemmtanir

Upplýsingar um skemmtana- og menningarlífið fást í vikuritinu What is on in Amsterdam.

Slökkvilið

Hringdu í neyðarsímann 06 11 til að ná sambandi við slökkvilið.

Tannlæknir

Hringdu í 664 2111 til að fáupplýsingar um tannlæknaþjónustu.

Vatn

Þótt ótrúlegt megi virðast er kranavatnið drykkjarhæft .

Verðlag

Verðlagið hér í bókinni er frá vetri 1992. Þeir, sem síðar nota bókina, ættu að reikna með um 5% verðbólgu á ári í Hollandi.

Verslun

Flestar verslanir eru opnar mánudaga-laugardaga 9-17:30 eða -18 og fimmtudaga -21 . Margar eru lokaðar mánudagsmorgna.

Þjórfé

Þjórfé er innifalið í reikningum hótela og veitingahúsa og í gjaldmælum leigubíla. Sumir viðskiptavinir slétta upphæðir upp í næstu tölu, sem endar á 5 eða 10 gyllinum. Hótelverðir, sem útvega leigubíl, fá eitt-tvö gyllini og sömuleiðis fatageymslufólk.

1984 og 1992

© Jónas Kristjánsson