Samkvæmt nýju bráðabirgðalögunum verður frystingu kaupgreiðsluvísitölunnar, sem vinstristjórnin hóf í sumar, haldið áfram til 1. júní á næsta ári. Ekki er þó gert ráð fyrir, að þjóðin þurfi áfram að bera ófyrirséðar verðhækkanir, sem kunna að verða á þessu tímabili, heldur fái menn eðlilegar vísitöluhækkanir á laun, ef vísitala framfærslukostnaðar fer yfir 358 stig.
Þetta framhald á frystingu veldur miðlungstekjufólki og hátekjufólki nokkurri kjaraskerðingu. Hjá henni verður ekki komizt eins og ástandið er í efnahagslífinu á þessu ári. Hins vegar tryggja bráðabirgðalögin, að frekari kjararýrnun en orðin er verður ekki hjá þeim, sem minna mega sín.
Áður var með bráðabirgðalögunum um ráðstafanir í sjávarútvegi búið að tryggja sjómönnum 11% kjarabót með því að gera ráð fyrir 11% hækkun fiskverðs. Njóta sjómenn þar gengislækkunarinnar og eru þeir eina stéttin, sem fær kjarabót án tillits til þess, hvort þeir eru hátekjumenn eða lágtekjumenn. Má segja, að það sé skiljanlegt í ljósi mikilvægis starfs þeirra.
Láglaunamenn í landi fá nú 3.500 króna uppbót á mánaðarlaun sín og tilsvarandi hækkun á eftirvinnu og helgidagavinnu. Láglaunamenn eru taldir þeir, sem hafa 50.000 krónur á mánuði í dagvinnulaun eða lægri tekjur. Þetta þýðir 7% launahækkun hjá þeim, sem hafa 50.000 á mánuði, 8% hjá þeim, sem hafa 43.650, 9% hjá þeim, sem hafa 38.900 og 10% hjá þeim, sem hafa 35.000 krónur á mánuði, svo dæmi séu nefnd. Greiðslur ellilífeyris og örorkubóta hækka með svipuðum hætti og tekjur láglaunafólks.
Þetta er félagslega hliðin á endurreisn efnahagslífsins. Ríkisstjórnin hefur haft um þetta samráð við Alþýðusambandið og gerir sér grein fyrir því, að hindra verður frekari lífskjaraskerðingu láglaunafólks, aldraðra og öryrkja. Bráðabirgðalögin eiga að tryggja þetta.
Í þessu felst einnig mikilvægt skref til tekjujöfnunar í þjóðfélaginu. Það er afturhvarf frá niðurstöðu kjarasamninganna í vetur sem leið, þegar ójöfnuðurinn jókst og mestu hátekjumennirnir fengu hlutfallslega mestu hækkunina.
Nú er eftir að sjá, hvort félög hátekjumanna una þessu eða hvort þau reyna með verkföllum að ýta byrðum sinna manna yfir á herðar láglaunafólks eins og gerðist í kjarasamningunum í vetur sem leið. Siðferðilega séð hvílir þung ábyrgð á forsvarsmönnum þessara félaga, og reynir nú á hvort þeir eru menn til að standa undir henni.
Stjórnarandstaðan gerir nú harða hríð að bráðabirgðalögum ríkisstjórnarinnar og reynir að etja forustumönnum launþegafélaga út í styrjöld gegn þeim. Mun það sennilega fara tölu. vert eftir pólitískum línum, hverjir standast ekki mátið.
Hitt vita svo allir, hvar í flokki, sem þeir standa, að efnahagslífið hefur orðið fyrir gífurlegum áföllum, sem hljóta á einhvern hátt að endurspeglast í lífskjörum þjóðarinnar, hvernig svo sem menn semja um laun og vísitölubætur.
Tilraunir til að búa til peninga sem ekki eru til rýra aðeins verðgildi þeirra og koma nýrri verðbólguskriðu og nýju öngþveiti af stað.
Jónas Kristjánsson
Vísir
