Beztu vinir Dagblaðsins eru stundum gramir í þess garð. Starfsmenn blaðsins skortir stundum vinnufrið, þegar þessi gremja brýzt fram. Er þá ekki kvartað um, að Dagblaðið hafi ofgert, heldur að það stígi ekki skref sín til fulls.
Dæmigerð gremja er þessi: “Dagblaðið hefur lausnirnar á efnahagsvandamálum og öðrum vandamálum þjóðarinnar. Þið eigið ekki að láta fréttir, kjallaragreinar og leiðara nægja. Þið eigið að fara fram með málið í pólitíkinni. Þið eigið að stofna flokk.”
Nú hefur það greinilega komið fram, að Dagblaðsmenn telja sig með engu móti geta orðið við þessum kröfum. Dagblaðið mun ekki stofna stjórnmálaflokk né taka upp stuðning við einhvern þann flokk, sem nú er til eða stofnaður kann að verða.
Til þessa liggja tvær ástæður, sem hvor um sig nægja. Sú fyrri er fremur einföld. Dagblaðsmenn þekkja sín takmörk. Þeir telja sig kunna að gefa út og skrifa blað, sem Íslendingar þurfa á að halda. Þekking þeirra er á sviði fjölmiðlunar. Hún er ekki á sviði útgerðar stjórnmálaflokka.
Nú vill svo til, að veigamestu atriðin í samningu og útgáfu blaðs, sem á erindi til þjóðarinnar, eru einmitt pólitísk í eðli sínu. Dagblaðið hlýtur að verða fullt af efni á sviði þjóðmálanna.
Við getum tekið fréttirnar sem dæmi. Dagblaðið þarf að hafa kunnuga blaðamenn, þar á meðal hagfræði- og viðskiptafræðimenntaða, sem geta skyggnzt að baki efnahagslegra aðgerða og atburða og útskýrt fyrir fólki. Fyrir bragðið fá margir nýjan og dýpri skilning á efnahagsmálum þjóðarinnar.
Við getum líka tekið leiðara og kjallaragreinar Dagblaðsins sem dæmi. Þar þarf Dagblaðið sumpart sjálft og sumpart sem vettvangur einstaklinga úti í bæ að rekja fyrir lesendum þjóðfélagsleg vandamál og benda á möguleika til lausnar þeim. Þetta á að vekja nýjan og dýpri skilning.
Ekki er síður ástæða til að taka dæmi af svonefndri “sorpblaðamennsku” Dagblaðsins, þegar það flettir ofan af ýmsum þáttum hinnar háþróuðu spillingar, sem einkum hefur þróazt í skjóli stjórnmálaflokkanna. Þessi skrif eiga að vekja nýjan og dýpri skilning.
Allt þetta leiðir ekki til þess, að Dagblaðið eigi eða þurfi að taka forustu fyrir þeim hópi, sem hefur öðlazt nýjan og dýpri skilning. Þar er komið að síðari forsendu þess, að Dagblaðið mun takmarka sig við fjölmiðlun.
Dagblaðið sem flokksblað mundi. verða hluti af flokkakerfinu. Það mundi ekki lengur hafa sömu frjálsu og óháðu aðstöðu til að birta efni, sem er til þess fallið að gefa lesendum nýjan og dýpri skilning.
Þess vegna verður Dagblaðið að segja við hina grömu vini sína: “Þið verðið að leysa málið á annan hátt. Gangið í flokk eða stofnið flokk. Skrifið í blöðin og vekið á annan hátt athygli á nauðsynlegum umbótum. Gefizt ekki upp, þótt Róm sé ekki byggð á einum degi.”
En örlög Dagblaðsins eru þau að verða alltaf að standa utan við kerfið og vilja það.
Jónas Kristjánsson
Dagblaðið
