Þegar herforingjastjórnin í Grikklandi áttaði sig á, hve hörmulega var misheppnuð stjórnarbylting hennar á Kýpur, hljóp hún frá allri ábyrgð heima fyrir. Ráðherrarnir gufuðu upp hver á fætur öðrum og landið varð stjórnlaust, unz forsetinn hafði náð saman borgaralegri ríkisstjórn.
Svipað er að gerast hér á landi eftir þjóðargjaldþrotið mikla. Ríkisstjórnin starfar ekki lengur sem stofnun. Sem dæmi um stjórnleysið má nefna, að ríkisstjórnin sem heild og einstakir ráðherrar vilja ekkert kannast við stjórnarfrumvarp sitt frá í vor um tekjuöflun til Vegasjóðs. Í þetta sinn verður fjármálaráðherra að bera frumvarpið einn, án þátttöku hinna ráðherranna
Þetta stjórnleysi hefur kostað þjóðina hundruð milljóna í erlendum gjaldeyri. Vinstri flokkarnir fjölluðu fram og aftur um 15% gengislækkun í þingflokkum sínum og gáfu bröskurum tækifæri til að gera áhlaup á gjaldeyrisvarasjóðinn. Seðlabankinn gat ekki upp á sitt eindæmi lækkað gengið til að stöðva spákaupmennskuna og því fór sem fór.
Seðlabaukinn á að hafa samráð við ríkisstjórn um gengislækkanir. Í þetta sinn vildi ríkisstjórnin ekkert um slík mál ræða og Seðlabankinn var bjargarlaus. Gjaldeyririnn rann út eins og heitar lummur, unz Seðlabankinn stóðst ekki mátið, setti fyrst strangar gjaldeyrishömlur og stöðvaði síðan gengisskráningu án þátttöku ríkisstjórnarinnar.
Seðlabankinn tók sér á þann hátt vald til að hindra formlegt þjóðargjaldþrot, því að ríkisstjórnin var óstarfhæf og lét reka á reiðanum. Því miður dugar þetta aðeins til að hindra formlegt þjóðargjaldþrot en ekki til að hindra hið raunverulega gjaldþrot, sem þegar er orðið. Og stöðvun gjaldeyrisviðskipta er skammgóður vermir, því að hún getur ekki haldizt nema mesta lagi viku, án verulegs skaða fyrir þjóðarbúið. Það liggur því við, að Seðlabankinn verði að tilkynna nýtt gengi, úr því að ríkisstjórnin er óstarfhæf.
Það er því ekki furða, þótt almenna óánægja sé með, að ráðuneyti Ólafs Jóhannessonar víki fyrir nýju ráðuneyti Ólafs Jóhannessonar. En þar stendur einmitt hnífurinn í kúnni og tefur myndun ríkisstjórnar sjálfstæðismanna og framsóknarmanna. Eftir að samstaða hefur náðst um nauðsynlegar björgunaraðgerðir og meginatriði stjórnarsáttmálans, tefst málið þessa dagana á því, að forustumenn Framsóknarflokksins neita að fallast á nauð synleg skipti á forsætisráðherrum.
Dagarnir líða síðan hver af öðrum, án þess að ný ríkisstjórn sé mynduð. Á meðan magnast stjórnleysið. Gamla ríkisstjórnin er að gufa upp andspænis þjóðargjaldþrotinu. Yfirdráttar- og lánamöguleikar eru þrotnir erlendis og innanlands skrimtir þjóðfélagið á óhóflegri seðlaútgáfu. Ríkissjóður og sjóðir sveitarfélaganna eru skuldugir upp fyrir haus og opinberir sjóðir eru bjargarlausir. Taprekstur atvinnulífsins er orðinn svo ofboðslegur, að aðeins í fiskveiðum og frystingu er árlegt tap komið yfir þrjá milljarða.
Hrunadansinum er lokið og gamla ríkisstjórnin hefur í raun og veru laumazt í burtu. Og þjóðin bíður nú eftir nýrri ríkisstjórn með nýrri viðreisn.
Jónas Kristjánsson
Vísir
