Undanrenna er orðin dýrari en mjólk hér á landi. Þessu veldur síðasta skrefið í niðurgreiðsluvitleysunni, sem stigið var til að liðka fyrir kjarasamningum Alþýðusambandsins um daginn.
Mjólkurlítrinn kostar í rauninni 72 krónur, en þar af eru greiddar niður 39 krónur, sem neytendur greiða síðan í formi skatta. Yfir búðarborðið kostar mjólkurlítrinn því ekki nema 33 krónur, meðan lítrinn af undanrennu kostar 34 krónur. Með sama áframhaldi verður smjörlíkið senn dýrara en smjörið og fiskurinn dýrari en kjötið. Verðsamræmið í matvælum er rokið út í veður og vind.
Hringleikahús niðurgreiðslna og útflutningsuppbóta fékk á sig óvenju skoplega mynd um daginn, þegar því var ljóstrað upp, að nautakjöt, sem selt er í heildsölu innanlands á 330-380 krónur kílóið, er selt á sama tíma til útlanda á 20-40 krónur kílóið.
Dilkakjötið er greitt niður um hér um bil helming eins og mjólkin. Sú niðurgreiðsla hefur leitt til þess, að annað kjöt, svo sem nautakjöt, selzt illa. Það er því flutt til útlanda með þeim hætti, að íslenzka ríkið borgar 310-340 krónur með hverju kílói, sem útlendingar snæða. Þetta hringleikahús kostar ríkið sex til sjö milljarða króna í ár.
Niðurgreiðslur landbúnaðarafurða eru eftir nýjustu hækkun.komnar upp undir fimm milljarða. Og útflutningsuppbætur á landbúnaðarafurðum eru komnar upp undir hálfan annan milljarð.
Samkvæmt fullyrðingum forvígismanna landbúnaðarins eru niðurgreiðslur ekki fyrir bændur, heldur neytendur. Samt er ljóst, að formið á niðurgreiðslunum er neytendum ekki til hagsbóta. Af hverju er dilkakjöt greitt niður en ekki fiskur? Af hverju er smjör greitt niður en ekki smjörlíki? Af hverju er mjólk greidd niður en ekki ávextir?
Staðreyndin er sú, að það kæmi sér betur fyrir neytendur, að fimm milljarðarnir væru notaðir til almennrar niðurgreiðslu á öllum algengum neyzluvörum eða hreinlega til greiðslu fjölskyldubóta.
Alþýðusamband Íslands gætir ekki hagsmuna neytenda, þegar það knýr fram auknar niðurgreiðslur á nokkrum landbúnaðarafurðum. Ef forustumenn þess væru minna uppteknir af vísitöluleik og þekktu betur af eigin raun vandamál barnmargra fjölskyldna, mundu þeir reyna að fá niðurgreiðslunum breytt í fjölskyldubætur.
Fimm milljarðar eru mikið fé. Ef því væri skipt jafnt niður á landsmenn, mundu 100.000 krónur koma árlega í hlut hverrar fjögurra manna eða tveggja barna fjölskyldu. Ætli þessar fjölskyldur og hvað þá hinar barnfleiri vildu ekki geta valið um að kaupa fisk, smjörlíki, ávexti eða eitthvað annað fyrir þessa peninga í stað kjöts, mjólkur og smjörs?
Þegar undanrennan er orðin dýrari en mjólk og þegar 330-380 króna kjöt er flutt út á 20-40 krónur, er kominn tími til að fá úr því skorið, hvort við lifum í hringleikahúsi eða alvöruþjóðfélagi. Það er ekki nóg að segja: Hingað og ekki lengra, heldur verður að afnema vitleysuna.
Jónas Kristjánsson
Vísir
