Nú eru dagar erfiðir hjá mörgum fjölskyldum. Jöfn og þétt aukning dýrtíðarinnar í vetur hefur rýrt kaupmáttinn svo mjög, að margir hafa orðið að breyta neyzluvenjum sínum og jafnvel að spara við sig helztu lífsnauðsynjar.
Einna harðast kemur þetta við láglaunafólk, sem hafði áður drýgt tekjur sínar með eftirvinnu, en á nú ekki kost á slíku, þar sem atvinna hefur dregizt saman. Hjá þessu fólki fara saman kauplækkun og verðhækkun og gera ástandið óbærilegt.
Ekki bitnar þetta síður á láglaunafólki, sem aðeins hefur haft dagvinnuna til að lifa af, svo og á ellilífeyrisþegum. Kjör þessa fólks voru svo kröpp fyrir, að það hefur af litlu að taka, þegar kreppuástand vetrarins knýr fram breytingu á neyzluvenjum fólks.
Ríkisstjórnin hefur fyrir löngu haft forgöngu um að fá þessi félagslegu vandamál leyst. Í fyrsta lagi stóð hún fyrir gengislækkun. Engin aðgerð hamlar jafn eindregið gegn samdrætti í atvinnu og einmitt gengislækkun, ef sjálfvirkt vísitölukerfi eyðir ekki fljótlega áhrifum hennar.
Í öðru lagi bauðst ríkisstjórnin til að gera nýjar bætur á láglaun og ellilífeyri að hluta efnahagsráðstafana sinna. Með þessu vildi hún taka að sér að hindra, að kreppan lenti með óbærilegum þunga á bökum þeirra, sem minnst mega sín.
Forustumenn launþega og vinnuveitenda.réðu ríkisstjórninni frá því að ákveða sjálf láglaunabætur. Þeir töldu eðlilegra, að um slíkt yrði samið í frjálsum samningum aðila vinnumarkaðsins. Þessi stefna deiluaðila er að flestu leyti skiljanleg, en hún hefur samt tafið lausn þessa áríðandi máls.
Fljótlega buðu vinnuveitendur láglaunabætur á dagvinnutekjur og áttu þessar bætur að jafna að verulegu leyti lífskjararýrnun hinna verst settu í þjóðfélaginu. Buðu þeir 3.860 króna hækkun á laun, sem eru 65.600 krónur á mánuði eða lægri.
Forustumenn launþega töldu þetta ekki vel boðið og hefur síðan verið þrefað um málið. Og á meðan harðnar sífellt í ári hjá þeim, sem minnst mega sín. Deilur um kjarabætur til handa stéttum, sem eru tiltölulega vel settar, fresta því, að unnt sé að koma þeim til hjálpar, sem hennar þurfa með.
Því verður ekki haldið fram með nokkurri sanngini, að ríkisstjórnin annars vegar og vinnuveitendur hins vegar hafi ekki skilning á vanda þess fólks, sem býr við svo kröpp kjör, að um möguleika á breytingu á neyzluvenjum er vart að ræða. Með tilboðum sínum hafa þessir aðilar einmitt sýnt fram á slíkan skilning.
Öllum er ljóst, að efnahagskreppan hefur lagt þungar byrðar á herðar þjóðarinnar og að allir, nema hinir allra verst settu, verða að bera þær. Það er óskhyggja, að unnt sé að bæta kjör þeirra, sem hafa meðaltekjur eða meira. Tíma, sem varið er í þjark um slíka hluti, er eytt á kostnað þeirra, sem þurfa lífsnauðsynlega á láglaunabótum að halda og það í grænum hvelli.
Jónas Kristjánsson
Vísir
