Sá misskilningur er útbreiddar hér á landi, að efnahagsmálum þjóðarinnar sé stjórnað af hagfræðingum í Seðlabanka, Þjóðhagsstofnun, Framkvæmdastofnun og öðrum slíkum stofnunum.
Hagfræðingar hins opinbera segja stjórnmálamönnunum ekki fyrir verkum. Þeir eru aðeins reiknivélar stjórnmálamannanna, -líkjast eins konar tölvum, sem stjórnmálamennirnir mata. Munurinn.er þó sá, að séu tölvur mataðar á rugli, kemur rugl til baka úr þeim, en hagfræðingarnir reyna þó að fá glóru í það rugl, sem þeir eru stundum mataðir á.
Hlutverk hagfræðinga hins opinbera hefur áratugum saman verið fólgið í að taka við upplýsingum um þörf stjórnmálamanna fyrir ákveðnar millifærslur milli þrýstihópa í þjóðarbúinu. Hagfræðingarnir hafa síðan reiknað og reiknað til að finna meira eða minna nothæfar lausnir, sem falla að þráskák þrýstihópanna, eins og stjórnmálamennirnir meta hana hverju sinni.
Allt of oft eru þessar lausnir hagfræðinganna eingöngu bráðabirgðalausnir, sem gera stjórnmálamönnunum kleift að sofa rólegir til næsta dags í vissu þess að vera ekki étnir af þrýstihópum í þetta sinnið.
Hið tvíþætta undirgefnissamband, annars vegar hagfræðinga og stjórnmálamanna og hins vegar stjórnmálamanna og þrýstihópa, hefur stuðlað að flókinni hagstjórn og strangri miðstýringu íslenzkra efnahagsmála.
Fæstir stjórnmálamenn koma úr slíkum jarðvegi, að þeir hafi skilning á rekstri fyrirtækja, hvað þá heils þjóðarbús. Samt hafa þeir tekið að sér stjórn efnahagsmála frá degi til dags.
.Það er gömul saga, að þjóðarbú okkar rekur frá einu efnahagsfrumvarpinu til annars. Alþingismenn okkar eru stundum mánuðum saman uppteknir við tímabundnar reddingar efnahagsfrumvarpa og geta þá vart sinnt almennri lagasetningu.
Í nálægum löndum er siðvenjan víðast hvar sú, að stjórnmálamenn verja tíma sínum í hina pólitísku heildarmynd, en standa ekki óbeint í daglegum rekstri einstakra þátta þjóðarbúsins, eins og hér hefur orðið venja,
Þráskák þrýstihópanna um beztu kjörin í fyrirgreiðslum hins opinbera stjórnar íslenzkum stjórnmálamönnum og íslenzku efnahagslífi að veruleguleyti. Hún er meginforsenda óhóflegrar verðbólgu, of lítils hagvaxtar og of hægra lífskjarabóta.
Sjálfráðum hagfræðingum dytti aldrei í hug að mæla með þeim bráðabirgðalausnum miðstýringar,sem einkennt hafa efnahagslífið hér á landi áratugum saman.
Engum sjálfráðum hagfræðingi dytti í hug að byggja upp innflutningsbann á ákveðnum vörutegundum, frystingu á fjármagni þjóðarinnar til að hálfgefa það forréttindaatvinnuvegum, kerfi styrkja, niðurgreiðslna og uppbóta, svo og flókið millifærslukerfi innan einstakra atvinnugreina.
En þetta hrikalega peningabrennslukerfi er einmitt það kerfi, sem þráskák þrýstihópanna hefur þröngvað upp á stjórnmálamennina og þeir síðan upp á hagfræðingana og þjóðina alla.
Jónas Kristjánsson
Vísir
