Framkvæmdir ríkisins munu dragast nokkuð saman á næsta ári, ef Alþingi afgreiðir fjárlagafrumvarpið í þeim anda, sem fjármálaráðherra hefur lagt það fram. Þessi samdráttur, sem er um 10-15%, er ákaflega nauðsynlegur á öðrum eins þenslutímum og nú ríkja hér á landi.
Leiðarljós frumvarpsins er raunar tilraun til að minnka hlut ríkisbúsins af þjóðarbúinu. Sú tilraun virðist hafa tekizt við gerð frumvarpsins. Með 45% hækkun skattvísitölu ætti skattbyrði þjóðarinnar heldur að minnka á næsta ári frá því sem nú er.
Samt hefur tekizt að láta frumvarpið spanna ýmis kostnaðarsöm stefnumál. Athyglisvert er, að ríkisstjórninni hefur tekizt að standa við loforð sitt um, að 2% ríkisútgjalda á fjárlögum renni til byggðasjóðs. Þar með hækkar framlag ríkisins til eflingar jafnvægis í byggð landsins úr 153 milljónum króna í 877 milljónir króna.
Þessi nýja byggðastefna mun vafalaust valda þáttaskilum. Loksins verður handbært nægilega mikið fé til að vinna á virkan hátt að verkefni, sem menn hafa árangurslaust verið að tala um áratugum saman. Með nálægt einum milljarði króna á ári er unnt að vinna margvísleg stórvirki í þágu atvinnuuppbyggingar, bættra samgangna og annarra framfara í þeim landshlutum, sem hafa farið halloka í þéttbýlisþróun undanfarinna áratuga.
Í framhaldi af þessu er í ráði að endurskoða lögin um byggðasjóð og skipuleggja í einstökum atriðum dreifingu fjármagns hans. Mikilvægt er að vel verði vandað til þess verks, svo að sem minnst af peningunum fari súginn og sem mest nýtist þjóðinni til heilla.
Sparsemistefna fjárlagafrumvarpsins hefur ekki heldur hindrað, að unnt væri að hefja fjármögnun þeirra nýjunga, sem grunnskólalögin gera ráð fyrir, að komi smám saman til framkvæmda á einum áratug. Í þessu skyni á að verja á næsta ári 131 milljón króna umfram aðrar framkvæmdir og annan rekstur fræðslukerfisins. Grunnskólastefnan fer því af stað af fullum krafti, þrátt fyrir óvenjuþröng fjárlög.
Einnig hefur reynzt unnt að gera ráð fyrir þeirri samræmingu algengustu bóta almannatrygginga og tekjuskatts, sem rætt er um í stjórnarsáttmálanum. Eru áætlaðar tekjur ríkisins af tekjuskatti einstaklinga lækkaðar um 500 milljónir króna í þessu skyni.
Þá er rúm í fjárlagafrumvarpinu fyrir 500 milljón króna framlag til ráðstafana í kjara-og verðlagsmálum eftir því sem ástæða þykir til. Þessi sjóður tryggir, að unnt verður að halda óbreyttum niðurgreiðslum og fjölskyldubótum út næsta ár eða gera aðrar hliðstæðar ráðstafanir, þegar lýkur gildistíma bráðabirgðalaganna um björgunaraðgerðir í efnahagsmálunum. Það verður 1.júní og eftir þann tíma þarf 350 milljónir til að halda óbreyttum niðurgreiðslum og 150 milljónir til að halda óbreyttum fjölskyldubótum. Hvort sem það verður gert eða eitthvað annað, er mikið öryggi fólgið í þessum varasjóði í fjárlagafrumvarpinu.
Jónas Kristjánsson
Vísir
