Landbúnaðarstjórar eru að mestu hættir að halda fram hagnýtu gildi dilkakjöts- og mjólkurvöruframleiðslu hér á landi. Í staðinn tala þeir um þjóðaröryggi, hættu á matarskorti, byggðastefnu eða benda bara á fordæmi annarra.
Það er þráhyggja ein, að framleiðsla hefðbundinna landbúnaðarafurða þurfi að vera í samræmi við þarfir þjóðarinnar. Mun hagkvæmara væri að hafa framleiðsluna minni en þarfirnar og flytja mismuninn inn.
Verzlunar- og innflutningsfrelsi leiða til stöðugs framboðs á vörum. Síðustu árin hefur hinn frjálsi markaður jafnan boðið upp á ferska ávexti. Hann gæti auðveldlega hindrað skort á kjöti og mjólkurvörum, ef hann mætti.
Það er líka þráhyggja, að þessi framleiðsla þurfi af öryggisástæðum að vera í landinu. Að vísu vilja ýmis iðnríki hafa upp á einhvern landbúnað að hlaupa, ef til styrjaldar kæmi. Aðstæður okkar eru hins vegar betri.
Við höfum mataröryggið í fiskvinnslustöðvum um land allt. Þar er jafnan til nægur matur, sem unnt er að grípa til, ef á þarf að halda. Þessi varaforði er mun meiri en iðnþjóða, sem reyna að halda uppi leifum landbúnaðar.
Ef olíusamgöngur rofna milli Íslands og umheimsins, stöðvast tæknivæddur landbúnaðurinn eins og aðrar atvinnugreinar. Flestar frystigeymslur eru hins vegar knúnar rafmagni frá vatnsaflsstöðvum, sem þurfa ekki olíu.
Ennfremur er það þráhyggja, að víglína íslenzkrar byggðastefnu liggi í afskekktum héruðum landsins. Fullveldi þjóðarinnar stóð ekki og féll með því, hvort Hornstrandir héldust í byggð. Altjend græddi náttúran á niðurstöðunni.
Landflóttinn er alvarlegri byggðavandi Íslands. Á einum áratug hafa 5.500 manns flutzt úr landi umfram aðflutta. Ef þessi straumur vex, getum við staðið andspænis landauðn á nokkrum áratugum.
Raunhæf byggðastefna ætti að miða að svo góðum lífskjörum í landinu, að landflóttinn stöðvaðist. Víglína byggðastefnunnar stendur því í þéttbýlinu og einkum á Reykjavíkursvæðinu, glugga landsins gagnvart umheiminum.
Þegar fokið er í öll skjól, benda landbúnaðarstjórar á fordæmi Norðmanna og ýmissa annarra þjóða. Þeir segja stuðninginn þar á hvern starfsmann í landbúnaði vera nokkurn veginn jafn háan og hér á landi.
Við þessu eru mörg svör. Einfaldast er þó að benda á, að við erum ekki skyldugir til að endurtaka mistök annarra þjóða. Þar á ofan eru mörgum sinnum fleiri skattgreiðendur að baki hverjum starfsmanni í landbúnaði í Noregi en hér.
Einnig má benda á, að Norðmenn styrkja hvern starfsmann í sjávarútvegi jafn myndarlega og í landbúnaði. Stóriðja þeirra og olía gerir þeim kleift að hafa bæði landbúnað og sjávarútveg á baki skattgreiðenda.
Við höfum hins vegar litla stóriðju og enga olíu. Hér gegnir sjávarútvegurinn hlutverki auðsuppsprettunnar. Og hún er ekki meiri en svo, að við höfum ekki efni á að hafa hinar þrjár árlegu Kröflur landbúnaðar á herðunum.
Hin einu gildu rök landbúnaðarstjóra er atvinnustaða bænda og starfsfólks búvöruiðnaðar, búseturöskun og aðrar félagslegar aðstæður. Allar tillögur um samdrátt landbúnaðar verða að taka tillit til þessara vandamála.
Jónas Kristjánsson
Dagblaðið
