“Í nágrannalöndum okkar finnst enginn einasti skóli, sem er tvísettur, hvað þá meir. Það þykir slík ósvinna gagnvart börnum, að þau fái ekki eðlilegan vinnutíma, að ekkert bæjarfélag né ríki leyfir sér slíkt. Starfstími nemenda er þar líka samfelldur og máltíðir fá þeir í skólanum, nái vinnutími þeirra fram yfir hádegisverð.”
Þetta sagði Kári Arnórsson skólastjóri í kjallaragrein í Dagblaðinu fyrir skömmu, þar sem hann gagnrýndi harðlega meðferð kerfisins á skólabörnum og átaldi foreldra fyrir að láta sér fátt um finnast.
Algengast er, að skólar hér á landi séu tvísettir, en stundum eru þeir þó þrísettir og jafnvel fjórsettir, einkum í nýjum hverfum, þar sem framkvæmdir hins opinbera vilja gjarna dragast aftur úr framkvæmdum húsbyggjenda.
Kári segir þess ótal dæmi, að nemendur þurfi að koma til skólavinnu þrisvar sama dag. Algengast sé, að þeir þurfi að koma tvisvar á dag og þar á ofan á breytilegum tímum frá degi til dags. Bendir hann á, að enginn fullorðinn léti bjóða sér slíkan vinnutíma.
Ástandið versnaði, þegar samkvæmt kjarasamningum var hætt að greiða kennurum fyrir eyður í vinnutöflu þeirra. Þá þurrkuðust út eyðurnar að mestu hjá kennurum og voru færðar yfir á nemendur. Öll hagræðing í kerfinu var látin bitna á þeim. “Skipulag skólans er nefnilega ekki sett upp til hagsbóta fyrir nemendurna, heldur fyrir kerfið,” segir Kári.
Skólastjórinn segist ekki minnast þess að hafa séð kvartanir frá foreldrum yfir hinu mikla misrétti, sem börn þeirra eru beitt. Eflaust er hér um að ræða enn einn angann af því virðingarleysi, sem börnum er almennt sýnt hér á landi og kemur einna greinilegast fram við afgreiðslu í verzlunum og þjónustustofnunum. Þar sameinast afgreiðslufólk og viðskiptavinir um að láta afgreiðslu barna sitja á hakanum.
Það kostar nokkra skipulagningu, en er ekki mjög dýrt í sjálfu sér, að koma upp samfelldum skólatíma fyrir börn og unglinga. Ef foreldrar og kennarar tækju saman höndum um að knýja fram slíka breytingu, væri unnt að ná markmiðinu á fáum árum og án mikilla þyngsla fyrir þjóðarbúið.
Erfiðara er að framkvæma einsetningu, því að það er dýrt að byggja skóla. Tilraunir hafa verið gerðar til að setja upp lausar kennslustofur, sem hægt er að færa milli skóla eftir álagi hverju sinni. En þetta hefur ekki verið gert í nándar nærri eins miklum mæli og þörf er á.
Einsetningin er engan veginn óleysanlegt verkefni. Í skólunum á Seltjarnarnesi er nú annan veturinn í röð samfelldur skólatími með eðlilegu hádegisverðarhléi fyrir alla nemendur og einsetning niður í tíu ára bekki. Foreldrar og yfirmenn skólamála um land allt þurfa að skoða þessa tilraun, sem felur þó ekki annað í sér en að gera það sama og gert er í öllum nágrannalöndunum.
Jónas Kristjánsson
Dagblaðið
