Stórauknir styrkir til flokkspólitískra dagblaða eru liður í viðleitni hinna samtryggðu stjórnmálaflokka til að koma sem mestu af rekstrarkostnaði sínum yfir á ríkið. Þessir styrkir fara um hendur þingflokkanna alveg eins og hinir sérstöku þingflokkastyrkir, sem komu til sögunnar fyrir nokkrum árum.
Stjórnmálaflokkarnir stefna að því að koma dagblaðaútgáfu sinni á þann styrkjagrundvöll, að viðtökur hjá almenningi skipti litlu í afkomu blaðanna. Á síðasta ári stórversnaði afkoma allra dagblaða annarra en Dagblaðsins, enda fjölgar þeim stöðugt, sem eru orðnir leiðir á lestri pólitísks stagls.
Í fjárlögum þessa árs hafa styrkir til Morgunblaðsins, Vísis, Tímans, Þjóðviljans, Alþýðublaðsins og ýmissa landsbyggðarblaða verið hækkaðir úr 27,5 milljónum í 40 milljónir. Ef skiptingin verður eins og í fyrra, munu 33 af þessum milljónum renna til dagblaðanna fimm.
Um þriðjungur allrar upphæðarinnar rennur til kaupa ríkisins á 200 eintökum af Morgunblaðinu, Vísi, Tímanum, Þjóðviljanum og Alþýðublaðinu. Lítið brot rennur til að greiða erlenda fréttaþjónustu fyrir þessi sömu dagblöð, svo og útvarp og sjónvarp. Annar þriðjungur rennur svo til þessara sömu dagblaða, það er Morgunblaðsins, Vísis, Tímans, Þjóðviljans og Alþýðublaðsins, í formi viðskipta viðkomandi þingflokka við þessi blöð.
Þau viðskipti eru ákaflega svipuð viðskiptum Tímans við Samband íslenzkra samvinnufélaga og kaupfélög þess. Þar er hinn árlegi halli blaðsins jafnaður með auglýsingareikningum til Sambandsins og kaupfélaganna. Á sama hátt nota þingflokkarnir sinn hlut af blaðastyrknum til að borga auglýsingareikninga frá dagblöðum sínum.
Það mun láta nærri, að um 5% af tekjum hinna fimm flokkspólitísku dagblaða, Morgunblaðsins, Vísis, Tímans, Þjóðviljans og Alþýðublaðsins, séu af þessum ríkisstyrk. Þótt þetta sé ekki há prósentutala, ræður hún úrslitum í afkomu dagblaðanna, þar sem hér er um jaðartekjur að ræða.
Þessi aukna samtrygging gerir flokkspólitísku dagblöðin smám saman háðari hvert öðru, stjórnmálaflokkunum og ríkinu. Hún eykur nauðsynina á því, að til viðbótar séu til í landinu óháðir fjölmiðlar, sem enga styrki sækja til ríkisins né stjórnmálaflokkanna.
Að meðaltali munu 6,5 milljónir renna til hvers hinna flokkspólitísku dagblaða á þessu ári, ef skipting fjárins verður svipuð og í fyrra. Þetta eru sæmileg laun, þótt þau samsvari ef til vill ekki hinni miklu þjónustu, sem flokkspólitísku blöðin veita stjórnmálaflokkunum með því að reka erindi þeirra dag eftir dag.
Hitt er svo alvarlegra, að um leið er þessi styrkur, sem skattgreiðendur borga, tilraun til að gera stjórnmálaflokkunum kleift að einoka fjölmiðlun á Íslandi og halda henni innan ramma hins samtryggða flokkspólitíska stagls.
Vöxtur og viðgangur Dagblaðsins er bezta svarið við þessu fjármálabraski stjórnmálaflokkanna.
Jónas Kristjánsson
Dagblaðið
