Þegar blaðamenn tveir að nafni Woodworth og Bernstein skrifuðu fréttir Í Washington Post um spillingu Nixons forseta og ráðgjafa hans, þóttu skrif þeirra ágæt hér á landi. Morgunblaðið og Tíminn kvörtuðu ekki um “drullupolla” og “æsiblaðaskrif”, enda voru umrædd vandamál langt í burtu frá íslenzkum hagsmunum.
Í ýmsum dagblöðum á Íslandi og einkum Í Dagblaðinu hafa á þessu ári birzt fréttir af íslenzkri spillingu. Þessar fréttir hafa verið studdar betri gögnum en fréttir Woodworths og Bernsteins voru á sínum tíma. Og þær hafa þrengt verulega svigrúmið, sem ýmsir pólitískir og hálfpólitískir glæframenn hafa haft hér á landi.
Hinu samtryggða kerfi stjórnmálaflokkanna hentar að gera lítið úr þessum of nálægu fréttum og hefja sönginn um æsiblaðaskrif. Fréttir, studdar fullum rökum og gögnum, af spillingu í Bandaríkjunum eru góð blaðamennska, en hliðstæðar fréttir af spillingu á Íslandi eru vond blaðamennska að mati hinna pólitísku blaða.
Morgunblaðið hagar sér eins og gamla frænka frá Viktoríutímanum. Það vill hvorki heyra, sjá né tala um óviðurkvæmileg vandamál. Í Reykjavíkurbréfi blaðsins er þetta orðað svo, að Morgunblaðið fari sér hægt í fullyrðingum og byggi á öruggum heimildum.
Á mæltu máli þýðir þetta, að Morgunblaðið skrifi seint eða alls ekki um óhugnaðinn, sem er pólitískur raunveruleiki á Íslandi. Blaðið segir að vísu, að upp hafi komizt um hrikaleg glæpamál, en vill ekki láta þau raska draumaheimi blaðsins.
Morgunblaðið segir, að “ábyrgu fólki sé tekið að blöskra æsiskrifin í blöðunum. Ekki er minnzt á, að fréttirnar um glæpamál, pólitísk og hálfpólitísk hneykslismál hafa undantekningarlaust reynzt vera réttar í aðalatriðum og jafnvel öllum atriðum. Það má bara ekki ónáða Morgunblaðið með svo ljótum sannleika.
Tíminn hefur hins vegar tekið að sér hlutverk verjanda spillingarinnar. Blaðið hefur tekið forustu í útgáfu reyksprengja, sem Indriði G. Þorseinsson lýsti vel í nýlegri Svarthöfðagrein í Vísi. Þar gagnrýnir hann: ” … skrif, sem bjóða daglega upp á býti á glæpum, skattasvindli og lánabraski. Þar eru á ferð hin heilögu blöð stjórnmálaflokkanna, sem hengja skítugan þvott sinn út á hverjum degi, og þykir sjálfsagt”.
Tíminn túlkar sjónarmið þeirra manna, sem telja, að gagnabirtingar Dagblaðsins og fleiri fjölmiðla þrengi um of að svigrúmi þeirra til að græða fé á samspili verðbólgu, stjórnmálaflokka og lánastofnana. Það eina, sem Tíminn hefur efnislega til varnar sínum mönnum eru langsótt dæmi um, að aðrir stjórnmálamenn kunni að vera ekki hótinu betri. Þess á milli flytur Tíminn illa dulbúin tilboð um gagnkvæma þögn.
Það væri sannarlega gaman, ef öll vandamál væru langt vestur Í Ameríku og hér á landi ríkti fullkomin siðprýði. En fyrir sannleika er hver sárreiðastur sögumanni, svo sem dæmi Morgunblaðsins og Tímans sýna glögglega.
Jónas Kristjánsson
Dagblaðið
