Almenningur hefur oftast verið óánægður með skattana stna, en sjaldan eins og á því sumri, sem nú er liðið. Aldrei áöur hefur komió jafn berlega í ljós, að fjöldi manna hefur aðstöðu til að koma sér undan eðlilegum sköttum og til að hækka á þann hátt skatta náungans.
Kröfur um réttlátara skattakerfi hafía aldrei verið háværari en einmitt á þessu ári hinna mestu ríkisumsvifa í Íslandssögunni. Eðlilegt er, að í kjölfar krafanna fylgi tillögur til úrbóta, og þær hafa líka litið dagsins ljós.
Ólafur Nilsson, fyrrum skattrannsóknastjóri, kom með ýmsar tillögur í blaðaviðtali fyrir skömmu. Og í leiðurum Dagblaðslns hafa nokkrum sinnum birzt ýmsar hugmyndir.
Stungið hefur verið upp á, að ríkið minnki hlutfall umsvifa sinna af þjóðarbúinu, svo að lækka megi skattprósentu og draga úr gildi tekjuskattsins.
Stungið hefur verið upp á, að tekjuskattur og útsvar verði sameinuð í útsvarsformi, svo að niður falli ýmsir frádrættir, svo sem vegna fasteigna, vaxta, útivinnu giftra kvenna og ýmsir fleiri, sem þrýstihópar af ýmsu tagi hafa komið í gegn.
Í stað frádráttar vegna útivinnu giftra kvenna yrði þá að koma barnafrádráttur til greiðslu kostnaðar við barnagæzlu og heimilisfrádráttur til greiðslu á heimilishjálp.
Stungið hefur verið upp á, að söluhagnaður verði gerður skattskyldur að svo miklu leyti sem hann er umfram verðbólgu eða byggist á óverðtryggðu lánsfé.
Stungið hefur verið upp á, að atvinnurekendur, sem reka fyrirtæki sín á eigin nafni, verði að greina á milli einkatekna slnna og tekna fyrirtækjanna.
Stungið hefur verið upp á, að samræmt verði mat eigna til eignaskatts, þannig að þær séu metnar sem næst á raunvirði þeirra í endursölu.
Stungið hefur verið upp á, að metin verði lÍfsgæðaaðstaða manna eins og hún kemur fram í íbúðum þeirra, bílaeign, húsbúnaði, skemmtunum og ferðalögum til að fylla þá mynd, sem skattskýrslan sýnir.
Allar þessar tillögur mundu leiða til hærri skattgreiðslna þeirra, sem hingað til hafa sloppið bezt. Jafnframt væri unnt að lækka skatta hinna, sem hingað til bafa borið hitann og þungann af byrðum skattakerfisins.
Annars vegar elga þær að leiða til þess, að venjulegar verkamannatekjur, eins og þær eru hverju sinni, verði skattfrjálsar. Hins vegar eiga þær að leiða til lækkunar á skattprósentum til hagsbóta fyrir meðaltekjufólk, sem ekki hefur getað hagrætt sköttum sínum.
Ljóst má vera öllum, að við ramman reip er aðó draga. Stjórnmálamenn munu vissulega þykjatst vera fullir áhuga á réttlæti. En hætt er við, að úr áhuganum dragi, þegar til kastanna kemur og þrýstíhóparnir taka til sinna ráða.
Almenningur má nú ekki missa niður þráðinn, heldur verður að halda stjórnmálamönnunum við efnið, unz þeir efna loforð sín um réttlátara skattakerfi.
Jónas Kristjánsson
Dagblaðið
