Enginn þrýstihópur í efnahagskerfinu hefur náð þvílíkum árangri sem þrýstihópur landbúnaðarins. Forsvarsmönnum þessarar sögufrægu atvinnugreinar hefur tekizt að ná hinu bezta úr hinum mörgu tækjum ríkisins til að hafa áhrif á gang efnahagsmála.
Landbúnaðurinn er ekki í miðri þráskák þrýstihópanna eins og sjávarútvegurinn. Forustumönnum landbúnaðarins hefur tekizt.að lyfta landbúnaðinum upp úr þessari þráskák. Fyrirgreiðsla hins opinbera til handa landbúnaðinum er orðin svo að segja alveg sjálfvirk.
Bændur fá sjálfvirk afurðalán út á framleiðslu sína, hversu mikil sem hún er. Allar afurðir þeirra eru sjálfkrafa keyptar af þeim á verði, sem tryggir þeim ákveðnar lágmarkstekjur í samanburði við ýmsar aðrar stéttir þjóðfélagsins. Þeir geta því aukið búrekstur sinn án nokkurra markaðsáhyggja.
Hið sama er uppi á teningnum í fjárfestingu í landbúnaði. Ef bóndi vill stækka tún sín, lengja girðingar eða byggja útihús, fær hann styrki og lán með sjálfvirkum hætti.
Landbúnaðurinn er eini stóri atvinnuvegurinn, sem nýtur beinna styrkja..Og lánakjör hans eru að mörgu leyti enn hagstæðari en lánakjör útgerðarinnar, einkum að því er varðar vexti og lánstíma.
Engin arðsemisjónarmið liggja til grundvallar þessari fyrirgreiðslu. Þrýstihópi landbúnaðarins hefur tekizt að gera síaukna landbúnaðarframleiðslu að almennu trúaratriði.
Fyrir bragðið erum við enn á því stigi, að 10% af starfsorku þjóðarinnar fer í landbúnað, meðan auðþjóðir heims leggja aðeins 2,5% starfsorku sinnar í landbúnað og með meiri árangri.
Þetta kerfi hlýtur að leiða til offramleiðslu á rándýrum afurðum og gerir það. Til þess að gera sem mest af þessari lúxusvöru seljanlega á innlendum markaði er ríkissjóður látinn greiða niður mikilvægustu og viðkvæmustu afurðirnar.
Þær afurðir, sem enn eru afgangs, þrátt fyrir niðurgreiðslurnar, eru svo gefnar til útlanda á kostnað ríkisins. Nefnist sú hagsnilld útflutningsuppbætur.
Þetta undursamlega fyrirgreiðslukerfi mundi samt ekki virka, ef ekki væri bannað að flytja inn þær landbúnaðarafurðir, sem gætu keppt við íslenzkar afurðir.
Landbúnaðurinn er þannig tryggður í bak og fyrir í fyrsta lagi með fjármagnsforgangi, í öðru lagi með óhemjulegum greiðslum af almannafé og í þriðja lagi með því að banna neytendum að fá ódýrari vörur frá öðrum löndum.
Aðeins sá hluti fyrirgreiðslukerfisins, sem varðar fé skattgreiðenda, kostar landsmenn um sjö þúsund milljónir króna á þessu ári. Þar af fara 1000 milljónir í útflutningsuppbætur, 700 milljónir í ýmsa beina styrki, 500 milljónir í óbein framlög til eflingar landbúnaðar, 800 milljónir í áburðarniðurgreiðslu og 4000 milljónir í niðurgreiðslu á afurðum landbúnaðarins.
Þetta hrikalega ástand, sem á sér enga hliðstæðu í þróuðum ríkjum, ber vott um, að þrýstihópur landbúnaðarins er öflugasti þrýstihópur landsins. Vald hans er svo mikið, að alþingi og stjórnvöld eru nánast aðeins afgreiðslustofnanir, þegar landbúnaðarmál ber á góma.
Jónas Kristjánsson
Vísir
