Símaskortur er orðinn svo mikill víða um land, að ekki eru einu sinni aflögu neyðarnúmer fyrir lækna við sumar stöðvarnar. Þær eru þegar gernýttar og fjöldi manns er á biðlistum.
Á Norðurlandi einu bíða um 500 manns eftir síma. Sumir hinir fremstu á listanum á Sauðárkróki hafa beðið í tvö ár. Enn verra er ástandið í Reykjanesumdæmi. Stöðvarnar í Sandgerði og Garðinum fylltust fyrir mörgum árum. Biðlistar eru sífellt að lengjast í Kópavogi, Breiðholti og Mosfellssveit.
Sums staðar hafa menn von um lausn síðar á þessu ári, annars staðar á næsta ári eða í lok næsta árs. Sums staðar hafa svo enn ekki verið gerðar áætlanir um stækkun símstöðva.
Yfirvöld Pósts og síma hafa misst tökin á uppbyggingu símamála. Rekstrartekjurnar nægja ekki lengur til eðlilegrar uppbyggingar símakerfisins. Neyðarástandið magnast með hverri vikunni.
Yfirmenn símans telja hækkanir símgjalda hafa verið heimilaðar seint og illa. Síminn þurfi á slíkum hækkunum að halda, úr því krafizt sé, að hann lifi af eigin rekstrartekjum. Að öðrum kosti þurfi hann tveggja milljarða króna styrk frá ríkinu á ári hverju næstu árin.
Sem dæmi um rangar gjaldskrár nefna yfirmenn símans, að menn borgi ekki nema 32 þúsund krónur fyrir að fá síma. Tenging síma kosti stofnunina hins vegar 400 þúsund krónur í þéttbýli og 800 þúsund krónur í strjálbýli. Er þá kostnaður við langlínur ekki talinn með.
Sennilega þarf að hækka þetta gjald fyrir fyrstu innlögn í hús. Hins vegar eru ýmis önnur gjöld símans óheyrilega há. Má þar nefna skipti á símanúmerum í húsi, allan aukabúnað, svo og allt, sem viðkemur telexi.
Margir segja, að það séu ekki styrkir né hækkanir, sem síminn þurfi á að halda, heldur bættur rekstur. Víða sjá menn óþarfan tvíverknað. Dagblaðsmenn hafa til dæmis undrast, að leggja hefur þurft tvisvar línur í götur til að koma fyrir símstöð blaðsins.
Staðreyndin er sú, að einkaréttarstofnunum hættir til að verða dýrar í rekstri, þótt stjórnendur þeirra reyni að gera sitt bezta. Við slíkar aðstæður verður mjög óáþreifanlegt, hversu mikið eðlilegt er, að hver framkvæmd kosti.
Margir eru óánægðir með þau undanbrögð, sem yfirmenn símans hafa sýnt, þegar þeir hafa verið hvattir til að bjóða út tæki, búnað og verk. Slík undanbrögð hljóta að vekja grunsemdir um, að ekki sé allt með felldu.
Slík útboð eru talin framkvæmanleg erlendis. Með þeim er unnt að ná kostnaðinum niður, svo sem reynslan sýnir á öðrum sviðum. Hvað segðu menn, ef Landsvirkjun byði ekki út allan búnað og öll verk?
Yfirmenn Pósts og síma hafa ekki góða aðstöðu til að kenna lágum gjöldum um neyðarástand símamála. Þeir kunna samt að hafa rétt fyrir sér. Alténd er neyðarástandið óþolandi og kallar á neyðaraðgerðir til lausnar.
Jónas Kristjánsson
Dagblaðið
