Dagblaðið hefur að undanförnu birt niðurstöður ítarlegra rannsókna á söluverði danskra landbúnaðarafurða til íslenzkra neytenda, ef leyft væri að flytja þær inn.
Kom í ljós, að skipti úr íslenzkum landbúnaði yfir í danskan landbúnað mundu spara íslenzkum neytendum þrjá milljarða króna á ári. Þar á ofan mundu þau spara íslenzkum skattgreiðendum fimm milljarða króna í niðurgreiðslum á ári hverju.
Byggt var á tölum danska landbúnaðarráðsins. Við þær var fyrst bætt flutningsgjaldi samkvæmt töxtum Eimskipafélagsins, svo og erlendum kostnaði og vátryggingu, uppskipun og akstri. Síðan var bætt við vörugjaldi, bankakostnaði og geymslukostnaði og loks venjulegri álagningu í heildsölu. og smásölu. Niðurstöðurnar voru bornar saman við íslenzk verð án söluskatts.
Þessi átta milljarða króna sparnaður segir ekki alla söguna, þegar metinn er kostnaðurinn við íslenzkan landbúnað. Ýmis fleiri atriði þarf að hafa í huga.
Í samanburðinum var gert ráð fyrir óbreyttum neyzluvenjum. Þær mundu hins veigar breytast í kjölfar nýs verðlags. Framboð á meira en helmingi ódýrari kjúklingum mundi t.d. færa neyzlu frá lambakjöti yfir í kjúklinga. Gizka má á, að viðbótarsparnaður vegna breyttra neyzluvenja gæti í heild numið einum milljarði króna á ári.
Í samanburðinum var aðeins miðað við Danmörku, sem hefur á ýmsum sviðum ekki eins hagkvæman landbúnað og Bandaríkin. Nautakjöt og kjúklingar eru t.d. mun ódýrari þar vestra. Gizka má á, að frjáls verzlun á þessu sviði gæti sparað neytendum enn einn milljarðinn á ári hverju.
Í samanburðinum var ekki tekið tillit til hins gífurlega kostnaðar, sem skattgreiðendur hafa af hinni opinberu stefnu óheftrar framleiðsluaukningar í landbúnaði. Styrkir af ýmsu tagi á fjárlögum ríkisins nema nú meira en þremur milljörðum króna á ári.
Samtals eru þetta orðnir þrettán milljarðar króna, án þess að öll sagan sé sögð. Ekki hefur verið tekið tillit til þess, hve miklu auðveldara væri að fá lán, ef forgangur landbúnaðarins að lánum félli niður.
Ekki hefur heldur verið tekið tillit til þess, að gjaldeyrisnotkun landbúnaðarins er einum milljarði króna meiri en gjaldeyrisöflun hans og búvöruiðnaðar. Árið 1975 fluttum við inn skepnufóður, tilbúinn áburð, eldsneyti og vélar til landbúnaðar fyrir um 4,4 milljarða króna. Sama ár fluttum við út kjöt, ull, gærur, skinn, húðir, ullarteppi, lopa, band og prjónavörur fyrir tæplega 3,4 milljarða króna.
Raunverulegir bændur eru ekki taldir vera nema 3.700 í landinu. Það mundi ekki kosta ríkið nema 5,5 milljarða að greiða hverjum þeirra 125 þúsund króna mánaðarlaun. Það segir ekki mikið upp í þrettán milljarða króna sparnað þjóðarinnar af brotthvarfi opinberra afskipta af landbúnaði.
Íslenzk landbúnaðarstefna er vissulega fáránleg.
Jónas Kristjánsson
Dagblaðið
