Góður vinur Dagblaðsins ræddi við nokkra starfsmenn þess, þegar það hóf göngu sína fyrir rúmu ári. Hann sagði eitthvað á þessa leið: “Það er allt í lagi fyrir ykkur að vera sókndjarfir, ef þið bara passið ykkur á því að styggja hvorki lögregluna né bankana”.
Nokkrum sinnum á þessu ári hafa athafnamenn skýrt Dagblaðsmönnum frá slæmri reynslu sinni af viðskiptum við bankana, þar á meðal frá ólöglegu framferði bankanna. Að sjálfsögðu voru þeir spurðir, hvort þeír treystu sér ekki til að standa við orð sín. Svarið var alltaf eins: “Ertu vitlaus, maóur, ég gæti misst þennan litla yfirdrátt, sem ég hef þó”.
Þessi þrælsótti gagnvart bönkunum er svo útbreiddur, að jafnvel Dagblaðið var næstum fallið fyrir honum, þegar Vilmundur Gylfason samdi grein, studda fullum sönnunargögnum, um viðskipti Landsbankans við Einar Ágústsson utanríkisráðherra.
Dagblaðið var næstum búið að neita að birta grein um, að Landsbankinn hefði lánað utanríkisráðherra 57 milljónir króna með 18% vöxtum til átta ára. Hvorki upphæð, vextir né lánstími voru í neinu samræmi við almennar lánavenjur.
Dagblaðið var næstum búið að neita að birta staðreyndir, sem í öllum nágrannalöndum okkar hefðu leitt til afsagnar ráðherrans, sem lállið þæði, og rannsóknar á starfsemi bankans, sem lánið veitti. Sem betur fer, gerðist þetta ekki. Almenningur veit því, hvernlg viðskiptum ráðherrans og bankans er háttað.
Þessi dæmi sýna, hversu einangraðir bankastjórar hljóta að vera. Viðskiptamenn þeirra þora ekki að kvarta við þá og fjölmiðlar þora ekki að tala um þá. Bankastjórar lifa í fílabeinsturni og ímynda sér vafalaust, að hjá þeim sé allt með felldu.
Þegar vald bankanna er svona mikið, hlýtur margvísleg spilling að blómstra í skjóli þess. Slíkt gerist alltaf,nþegar of mikið vald safnast á of fáar hendur. Og það er einmitt þetta vald, sem stjórnmálaflokkarnir hafa virkjað til þess að láta spillinguna vinna fyrir sig.
Stjórnmálamenn velja sjálfa sig sem bankaráðsmenn og endurskoðendur banka. Sem bankaráðsmenn velja þeir bankastjóra í samræmi við flokkspólitískt kvótakerfi. Dagblaðinu er kunnugt um, að jafnvel varamaður í bankaráði hefur gortað af meintri vitneskju sinni um fyrirgreiðslur til einstakra fyrirtækja. Svo mikil eru yfirráð flokkanna í bönkunum.
Gróðamennn innan stjórnmálaflokkanna hafa búið til einfalt gróðakerfi, sem lýst var í leiðurum Dagblaðsins í gær og í fyrradag. Verðbólgan er mögnuð, til dæmis með útþenslu ríkisbáknsins, svo að vextir verða öfugir og bankar verða skömmtunarskrifstofur. Stjórnmálaflokkarnir ráða síðan, hverjir njóta gjafa þeirra, sem kallaðar eru útlán. Og loks hindrar bankaleyndin, að almenningur fái nokkuð að vita um svívirðuna.
Ef almenningur og athafnamenn leggja niður þrælsóttann gagnvart bönkunum, er unnt að brjóta niður þetta samtryggingarkerfi með því að afnema bankaleyndina og koma á fót verðtrygginuu fjárskuldbindinga.
Jónas Kristjánsson
Dagblaðið
