Efnahagsfræðingar ríkisstjórnarinnar eru heldur betur á villigötum, ef þeir telja auknar niðurgreiðslur vera nytsama aðferð í baráttunni gegn verðbólgu. Þá setja þeir einföld og marklaus reikningsdæmi ofar raunveruleikanum.
Þeim lízt auðvitað ekki á, að verðbólgan hækki kaupið um rúm 9% 1. september. Þeir telja sig geta lækkað töluna niður í rúm 7% með því að auka niðurgreiðslur landbúnaðarvöru síðari hluta ársins um rúma tvo milljarða króna.
Millifærslur af þessu tagi hafa verið helzta úrræði allra ríkisstjórna landsins síðustu áratugi. Fullorðnir menn, sumir hverjir lærðir, hafa ímyndað sér, að tilfærsla á tölum milli vasa sé þjóðráð gegn verðbólgu.
Niðurgreiðslur eru gott dæmi um millifærslur, sem í rauninni er beint gegn afleiðingum verðbólgu, en ekki orsökum verðbólgu. Þær geta linað þjáningar sjúklingsins í bili, en fela ekki í sér neina lækningu til frambúðar.
Árlegar niðurgreiðslur eru þegar komnar í rúma 25 milljarða króna. Hin nýju úrræði, sem efnahagssérfræðingar ríkisstjórnarinnar eru að velta fyrir sér, munu koma niðurgreiðslunum upp í rúma 27 milljarða á þessu ári.
Þessar hrikalegu millifærslur hafa skekkt verðlagið í landinu og falið fyrir mönnum offramleiðsluna í landbúnaði. Þannig eru þær ein af rótum ófarnaðar okkar í efnahagsmálum og þá um leið hinnar séríslenzku verðbólgu.
Ef engar hefðu verið niðurgreiðslur hér á landi, væri neyzla kindakjöts og mjólkurvöru í eðlilegu jafnvægi. Þá stæðum við ekki andspænis tilbúnum markaði, sem getur hrunið hvenær sem er, og sem fer raunar senn að hrynja.
Þá hefðu ekki verið markaðsaðstæður til að hvetja til gegndarlausrar fjárfestingar í landbúnaði. Þá hefðu landsfeður farið varlegar í sjálfvirka styrki og sjálfvirk lán og notað þetta fé til nytsamlegri þarfa.
Síðustu áratugi hafa gífurleg verðmæti farið forgörðum í vitlausri fjárfestingu í landbúnaði. Þar á ofan hefur þessi sóun leitt til gífurlegs kostnaðar við að koma í lóg afleiðingunum, offramleiðslu landbúnaðarafurða.
Þessi stefna er ekki einasta orsök hinnar séríslenzku verðbólgu. En hún er ein af mikilvægustu orsökunum. Þetta mættu efnahagssérfræðingar nú hafa í huga, þegar þeir vilja enn auka niðurgreiðslur landbúnaðarafuröa.
Kílóið af smjöri kostar kaupandann 3.666 krónur sem neytanda og 2.180 krónur sem skattgreiðanda. Samtals kostar kílóið 5.846 krónur, sem er sjö sinnum hærra en heimsmarkaðsverð á einu kílói af smjöri, 865 krónur.
Smjörfjall Efnahagsbandalagsins vex stöðugt og mun vaxa stöðugt, þrátt fyrir gífurlegar sölur þess á smjöri fyrir 865 krónur kilóið. Við gætum notfært okkur þetta, ef við hefðum ekki landbúnaðinn á bakinu.
Auðvitað er verð bandalagsins lægra en framleiðslukostnaðurinn, sem er 1.238 krónur kílóið. Ef við berum þá tölu saman við 5.846 krónurnar, sem kostar að framleiða smjör hér á landi, sjáum við ógöngur stefnunnar.
Ef hætt yrði að lána og gefa fé til fjárfestingar í landbúnaði, væri um leið höggvið að rótum verðbólgunnar. Ef niðurgreiðslur landbúnaðarafurða verða auknar, er hins vegar efnt til aukinnar verðbólgu.
Jónas Kristjánsson
Dagblaðið
