Löngum hefur verið kvartað um, að þingmenn Reykjavíkur stæðu sig illa í samanburði við þingmenn landsbyggðarinnar í baráttunni um herfang það, sem ríkið nær árlega úr vösum skattgreiðenda og sömuleiðis í margvíslegum réttlætismálum Reykvíkinga.
Nöprustu háðfuglarnir hafa kallað Reykjavík negrahverfi íslenzkra stjórnmála. Minna þeir í því sambandi á Rhodesíu, þar sem svertingjar hafa aðeins brot af kosningarétti hvítra manna. Og Reykvíkingar hafa einmitt lengst af aðeins haft brot af kosningarétti annarra landsmanna.
Nýlega var minnzt á, að atkvæðisréttur Vestfirðinga væri fimmfaldur trompmiði, sem væri margfalt þyngri á metunum en atkvæðaseðlar Reykvíkinga og íbúa Reykjaneskjördæmis. Negrahverfi íslenzkra stjórnmála hefur nefnilega víkkað út og nær nú yfir allan Reykjaneskjálkann.
Ekki ber á öðru en þingmenn Reykjaneskjördæmis séu álíka daufir í dálkinn og þingmenn Reykjavíkur. Þeir eru að vísu fjölorðir um atkvæðislega og fjárhagslega mismunun á landshlutum, þegar þeir tala á fundum rétt fyrir kosningar. En á milli kosninga eru þeir ótrúlega rólegir í tíðinni.
Reykvíkingar og íbúar Reykjaneskjördæmis viðurkenna, að eðlilegt sé, að dreifbýlið hafi að öðru jöfnu nokkru færri kjósendur að baki hvers þingmanns. En þeir telja misréttið á þessu sviði hafa fyrir löngu keyrt úr hófi fram. Og dreifbýlingar treysta sér ekki heldur til að mæla bót þeirri skiptingu þingmanna milli kjördæma, sem nú ríkir.
Sumir vonuðu, að stjórnarskrárnefnd sú, sem Hannibal Valdimarsson veitir forustu, mundi gera eitthvað í málinu um leið og hún lagfærði stjórnarskrána að öðru leyti. En formaðurinn er yfirleitt ófáanlegur til að kalla nefndina saman, svo að engra tillagna er að vænta úr þeirri átt.
Þar að auki er misréttið í atkvæðisréttinum orðið svo hrikalegt, að leiðréttingar geta ekki beðið heildarendurskoðunar á kjördæmaskipuninni, sem væntanlega fylgir endurskoðun stjórnarskrárinnar. Hugmyndir um einmenningskjördæmi eru ágætar, en leiðréttingar á atkvæðamisréttinu geta ekki beðið niðurstöðu í þeim efnum.
Alþingi þarf virðingar sinnar vegna að koma sér saman um leiðréttingar fyrir næstu kosningar, svo að ekki líði tvennar kosningar með vaxandi misrétti, áður en leiðréttingar eru komnar inn í stjórnarskrá.
Helzt vona menn, að þingmenn Reykjavikur og Reykjaneskjördæmis reki af sér slyðruorðið og fari að vinna skipulega að því að leiða öðrum þingmönnum fyrir sjónir, að ótækt sé að hafa lengur pólitískt negrahverfi á suðvesturhorni landsins. Rhodesía þykir ekki til fyrirmyndar í lýðræðisefnum og við eigum að vera á undan Rhodesíumönnum að leggja niður ranglátar kosningareglur.
Jónas Kristjánsson
Dagblaðið
