Landbúnaður og sjávarútvegur eru í 13 til 16 sinnum meiri metum hjá stjórnvöldum en iðnaðurinn. Þetta kemur fram af tölum í nýútkominni skýrslu Iðnþróunarnefndar um eflingu iðnaðar á næstu tíu árum.
Á fjárlögum ríkisins fyrir árið 1974 fékk landbúnaðurinn til þjónustu- og lánastofnana sinna 9,4% af hlutdeild sinni í þjóðarframleiðslunni.
Sjávarútvegurinn var hálfdrættingur á við landbúnað og fékk 4,9% af hlutdeild sinni í þjóðarframleiðslunni. Iðnaðurinn fékk hins vegar ekki nema 0,6% eða sextán sinnum minna en landbúnaðurinn.
Þá kemur fram í skýrslunni, að horfur eru á, að þetta hlutfall verði enn óhagstæðara fyrir iðnaðinn á árinu, sem er að líða. “Eru þetta vægast sagt óeðlilegar tölur”, segir nefndin í skýrslunni.
Svipað verður uppi á teningnum, þegar kannaðar eru fjárveitingar til rannsókna í þágu atvinnuveganna. Í skýrslunni birtast niðurstöður Rannsóknaráðs ríkisins, þar sem fram kemur, að fjármagn til rannsókna og þróunarstarfsemi í þágu iðnaðar var um 0,09% af vinnsluvirði í iðnaði árið 1971, en var 1,16% fyrir landbúnað og 1,27% fyrir sjávarútveg. Í þessum samanburði er iðnaðurinn með 13-14 sinnum óhagstæðara hlutfall en hinir atvinnuvegirnir.
Í framhaldi af þessu segir í skýrslunni: “Vill Iðnþróunarnefnd leggja áherzlu á, að stefnt verði að meira jafnræði milli atvinnuvega að þessu leyti, enda verði fastmótaðar tillögur um aðgerðir til iðnþróunar nægilegt tilefni til aukins stuðnings við iðnað af hálfu hins opinbera á fjárlögum. Standa þar fremst verkefnaefling og uppbygging tækniþjónustu fyrir iðnaðinn og aukin framlög til lána- og styrktarsjóða iðnaðarins.”
Iðnþróunarnefnd leggur til, að misræmið milli atvinnugreina verði lagfært nokkuð. Vill hún hækka iðnlánasjóðsgjald úr hálfu í heilt prósent og leggja það bæði á innlendan iðnað og innflutta iðnaðarvöru. Hún vill,að ríkissjóður leggi á móti jafnháa upphæð, hliðstætt því sem gildir um mótframlag ríkisins til Fiskveiðasjóðs og Stofnlánasjóðs landbúnaðarins.
Þá bendir nefndin á gífurlegt misræmi í aðgangi atvinnuveganna að rekstrarfé, er landbúnaður og sjávarútvegur hafa fast form og sjálfvirkt á afgreiðslu afurðalána. Vill nefndin, að iðnaðurinn fái það á móti, að Seðlabankinn endurkaupi frá bönkunum víxla iðnaðarins og að komið verði á fót kröfukaupaþjónustu við útflutningsiðnaðinn.
Nefndin segir, að gengi krónunnar hafi yfirleitt verið of hátt skráð. Sjávarútvegurinn hafi getað þolað þessa röngu skráningu vegna mikillar framleiðni sinnar, en iðnaðurinn hafi hins vegar ekki staðizt samkeppnina. Vill nefndin “taka upp gengisskráningu, sem miðast við samkeppnishæfni vel rekinna fyrirtækja í þeim samkeppnis- eða útflutningsgreinum, sem tæpast standa, en eru þó nauðsynlegar til að ná þeim útflutningi, gjaldeyrisöflun, sparnaði og þjóðarframleiðslu, er fullnýti mannaflann.”
Þetta eru aðeins nokkur atriði úr ítarlegri skýrslu, en þau sýna, hve mikið er ógert í að koma á jafnvægi og jafnrétti íslenzkra atvinnuvega.
Jónas Kristjánsson
Vísir
