Oft reynist mönnum erfitt að gera greinarmun á því, sem mest er, og því, sem bezt er. Ofát er algengur kvilli og ekki eingöngu í mataræði. Hér á Íslandi rata menn ekki alltaf á meðalhófið, svo sem ýmis dæmi sýna.
Gott er að endurnýja fiskiskipaflotann smám saman á löngu árabili og nota tækifærið til að afla nýrrar skipagerðar, skuttogara. En það kann ekki góðri lukku að stýra að kaupa á einu bretti marga tugi skuttogara, sem alls ekki bera sig, og leggja jafnframt tiltölulega nýlegum aflaskipum.
Eitt nýjasta æði Íslendinga eru tízkuverzlanirnar , sem skjóta upp kollinum á öðru hverju götuhorni. Þær fyrstu kunna að hafa gengið vel, en hætt er við, að margar hinna nýju verzlana lúti í lægra haldi í ofkeyrðri samkeppni. Við þekkjum mörg dæmi um slíkar öldur, sem hafa risið og hnigið í ýmsum greinum verzlunar.
Einstaklingar reisa sér hurðarás um öxl í byggingu íbúða, bílakaupum og ferðalögum til útlanda. Allt stafar þetta sumpart af því, að menn gera ekki greinarmun á því, sem mest er, og því, sem bezt er. Því meira, því betra, hugsa menn.
Að undanförnu hefur nokkuð verið varað við óhóflegu offorsi í ferðamálunum. Bent hefur verið á, að viðleitnin við að fá sem flesta ferðamenn hingað til lands geti haft slæmar afleiðingar frá sjónarmiði náttúruverndar og einnig frá sjónarmiði lífsgæða þjóðarinnar.
Bandarískt fyrirtæki hefur nú með aðstoð íslenzkra sérfræðinga tekið saman ferðamálaáætlun fyrir Ísland á vegum þróunarsjóðs Sameinuðu þjóðanna. Þessi áætlun er einkum athyglisverð fyrir það, að hún tekur fullt tillit til þess sjónarmiðs, að varlega skuli fara í sakirnar.
Markmið áætlunarinnar var ekki að finna leiðir til sem mestrar fjölgunar erlendra ferðamanna á Íslandi. Markmiðið var að finna leiðir til hóflegrar fjölgunar þeirra. Og áætlunin gerir ekki ráð fyrir, að áherzla verði lögð á að auka ferðamannastrauminn á hávertíðinni, sumrinu. Hún gerir hins vegar ráð fyrir lengingu ferðamannatímans yfir á vor og haust.
Áætlunin hafnar í bili draumsýnum um, að Ísland geti í bráð orðið alþjóðlegt skíðaland. Hún segir, að samkeppnin við hin grónu skíðalönd muni reynast okkur of hörð. Hún varar líka við því, að treyst sé um of á laxveiðar sem agn fyrir ferðamenn. Hún telur meiri möguleika á aukinni silungsveiði og sjóstangaveiði fyrir erlenda ferðamenn, bæði vegna rýmri markaðar og lengra veiðitímabils.
Ferðamálasérfræðingarnir, sem sömdu áætlunina, telja möguleikana vera vænlegasta í alþjóðlegum fundum og ráðstefnum, sem haldnar yrðu utan aðalferðatímans. Vilja þeir fjölga ráðstefnugestum úr 2.700 árið 1972 í 10.000 árið 1980. Þetta er rán efa skynsamlegasta leiðin til að auka tekjur af erlendum ferðamönnum.
Ferðamannastraumurinn hefur aukizt um 16-17% á ári síðasta áratuginn, 1961-1971. Áætlunin gerir ráð fyrir, að hæfileg aukning fram til 1980 verði nokkru minni, eða 12%, og enn minni áratuginn þar á eftir, eða 8%. Þetta eru tiltölulega hófsamlegar tölur, sem benda til þess, að höfundar áætlunarinnar kunni að gera greinarmun á því, sem mest er, og því, sem bezt er.
Jónas Kristjánsson
Vísir
