Nú er óhætt að gera gott hlé á viðræðum við fulltrúa erlendra ríkja um undanþágur til veiða innan 200 mílna fiskveiðilögsögunnar. Með samningunum við Vestur-Þjóðverja og Belga er nóg komið að sinni, svo ekki sé meira sagt. Við höfum ekki efni á fleiri slíkum samningum og allra sízt við Breta.
Rikisstjórnin hefur náð þeim árangri, sem hún ætlaði sér. Hún hefur sýnt umheiminum, að Íslendingar geta náð frjálsum samningum um tilhögun veiða erlendra þjóða innan nýju fiskveiðilögsögunnar. Hún hefur sýnt fram á, að einhliða ákvörðunarréttur strandríkis um 200 mílna lögsögu kallar ekki á alþjóðlegan gerðardóm.
Þetta er mikilvægur þáttur í undirbúningi næsta skrefs hafréttarráðstefnunnar. Þar er mikill meirihluti ríkjanna fylgjandi 200 mílna efnahagslögsögu. Andstæðingar hennar hafa margir hverjir gefizt upp á beinni andstöðu við hana og reyna í þess stað að koma inn ákvæðum um, að alþjóðlegur gerðardómur skeri úr ágreiningsefnum. En nú er unnt að benda á samningana við Vestur-Þjóðverja og Belga og segja slíkan gerðardóm óþarfan.
Hins vegar væri fráleitt af okkur að flýta okkur að semja við Breta. Þeir hafa sumpart sótt í sig veðrið eftir þýzka samninginn. Þeir segja, að þýzki samningurinn jafngildi 90.000 tonna samningi við Breta. Í þessu kemur einmitt í ljós hættan af óhóflegu frjálslyndi í aflamagni þýzka samningsins.
En samningurinn við Vestur-Þjóðverja skiptir okkur minna máli, af því að í honum var aðeins gert ráð fyrir 5.000 tonna þorskafla. Bretar veiða hins vegar að langmestu leyti þorsk og eru þess vegna miklu meiri keppinautar íslenzks sjávarútvegs, sem hefur útflutning þorskafurða að hornsteini.
Flestir nýtanlegir fiskistofnar á Íslandsmiðum eru að dragast saman. Einna alvarlegast er ástand þorsksins. Íslenzkir fiskifræðingar telja, að á næsta ári megi aðeins veiða af honum 230.000 tonn og brezkir fiskifræðingar telja, að hámarkið sé 265.000 tonn, ef stofninn eigi að fá að rétta við aftur.
Íslenzka ríkisstjórnin bauð Bretum nýlega í fáti 65.000 tonna ársafla og þar af 55.000 tonn af þorski. Þetta boð var allt of gott, enda hefur ríkisstjórnin nú dregið það til baka, hvort sem mark verður á slíku tekið eða ekki. Við höfum ekki efni á svona veglyndum tilboðum.
Í alvarlegum samningum gildir sú regla, að árangursríkast er að halda sér sem lengst úti á yztu nöf og vera sem nízkastur á gagntilboð. Sá tapar mestu í samningum, sem flýtir sér mest. Við mundum ekki eftir þessu í samningunum við Vestur-Þjóðverja, en við verðum að muna eftir því í hugsanlegum framhaldsviðræðum við Breta.
Nú megum við ekki rjúka upp til viðræðna, þótt Vestur-Þjóðverjar ætli að reyna að ganga á milli okkar og Breta. Við höfum nógan tíma og megum engan þorsk missa.
Jónas Kristjánsson
Dagblaðið
