“Ljóst er, að með þessari veiði munum við ekki ná upp kynþroska hluta (þorsk)stofnsins sem talinn er vera innan við 200 þúsund lestir, en hann var fyrir fáum árum um 700 þúsund lestir og fyrir tuttugu árum ein milljón lesta.”
Þetta segði Kristján Ragnarsson, formaður útgerðarmanna, í setningarræðu ársþings þeirra í síðustu viku. Þar kom skýrt fram, eins og raunar oft áður, að útgerðarmenn styðja tillögur fiskifræðinga um aukna fiskvernd og veiðitakmarkanir.
Kristján Ragnarsson hefur um árabil hvatt til þess, að skammtímasjónarmið verði látin víkja fyrir langtímasjónarmiðum í fiskveiðum Íslendinga. Um þetta atriði fjallaði þungamiðja ræðu hans á ársþinginu.
Spyrja má, hvers vegna þorskstofninn rambi nú á barmi hruns, er fiskifræðingar og útgerðarmenn hafi í nokkur ár verið í stórum dráttum sammála um aukna friðun og takmörkun veiða.
Skýringarinnar er að leita hjá stjórnmálamönnunum, sem sumir hverjir geta ekki hugsað nema til eins kjörtímabils í senn. Eru þar fremstir í flokki sjávarútvegsráðherrarnir fyrrverandi, Lúðvík Jósepsson og Matthías Bjarnason.
Á valdatíma þeirra var þjóðin látin éta útsæðið. Fyrst lét Lúðvík kaupa of mikið af skipum. Síðan neitaði Matthías að hlusta á sífellt svartari skýrslur fiskifræðinga.
“Samþykktir okkar hafa stutt tillögur fiskifræðinga um að takmarka þorskveiðarnar við 275 þúsund lestir á þessu ári og næsta ári. … Á þessu ári verður veitt álíka mikið og á sl. ári eða um 340 þúsund lestir”, sagði Kristján í ræðu sinni.
Jafnframt benti Kristján á, að enn væri ekki öll nótt úti, þótt ástandið væri alvarlegra en nokkru sinni fyrr: “Við höfum nú sérstakt tækifæri til þess að byggja upp nýjan hrygningarstofn, því að við eigum nú í uppvexti tvo mjög sterka árganga þ.e. frá árunum 1973 og 1976.”
“Stækkun möskva og lokun svæða, þar sem vart verður við mikið af smáfiski, er góðra gjalda verð, en dugar ekki ein sér. Þorskveiðibann í einn mánuð að sumri og þrjár vikur í desember er heldur ekki nægilegt,” sagði Kristján.
Hann kvaðst vera andvígur aflakvótum. Dagblaðið tekur eindregið undir þá skoðun. Kvótar stríða gegn því grundvallarlögmáli, að aflakostnaður eigi að vera sem minnstur. Á því lögmáli byggist framleiðni í sjávarútvegi og þar með lífskjör þjóðarinnar.
Sama lögmál gildir um flotvörpuna. Hún “er hagkvæmt veiðarfæri og við eigum á hverjum tíma að afla fiskjarins með sem minnstum tilkostnaði”, eins og Kristján sagði í ræðunni.
Í staðinn lagði Kristján til, að sumarveiðin yrði takmörkuð með því að leyfa aðeins ákveðið hlutfall þorsks í afla frá júní til september. “Þetta er sá árstími, sem heppilegast er að sækja í aðra fiskstofna.”
Kristján benti sérstaklega á karfann. “Fiskifræðingar hafa mælt með, að við megum fiska um 60 þúsund lestir af karfa á þessu ári. Allar horfur eru á, að við munum fiska innan við helming þess magns.”
Nú er kominn nýr sjávarútvegsráðherra. Ætla má, að hann sé ekki blindaður af skammtímasjónarmiðum eins og fyrirrennarar hans og hlusti því á fiskifræðinga og útgerðarmenn, þegar þeir eru nokkurn veginn sammála.
Eins og Kristján sagði: “Það er skylda okkar við komandi kynslóðir að tryggja vöxt og viðgang þorskstofnsins.”
Jónas Kristjánsson
Dagblaðið
