Það hefur komið ýmsum á óvart, en er eigi að síður satt, að almenn verkamannalaun eru helmingi lægri hér á landi en í nágrannalöndunum. Gildir það raunar líka um flesta aðra starfshópa þjóðfélagsins, að samanburðurinn við nágrannalöndin er þeim óhagstæður. Samt er verðlag ekki lægra hér á landi og jafnvel mun hærra á brýnustu lífsnauðsynjunum, matvælum.
Svo sýna tölur um stöðu okkar gagnvart útlöndum, að við lifum um efni fram. Viðskiptahallinn og skuldasöfnunin eru að vísu töluvert minni en í fyrra, en nema samt verulegum fjárhæðum. Mikilvægasti eyðsluseggurinn er ríkisvaldið, sem eykur jafnt og þétt hlut sinn af þjóðarbúskapnum, hvort sem vel eða illa árar.
Ráðamenn þjóðarinnar hafa hvorki kjark né vilja til að ráðast gegn þeim grundvallarmeinsemdum, sem eru í þann veginn að gera Ísland að varanlegu láglaunasvæði. Þeir reyna að halda úti samneyzlu til jafns við nágrannalöndin, þótt það kosti ofsköttun almennings og atvinnulífs. Þeir verja milljörðum til að halda uppi offramleiðslu á illseljanlegum landbúnaðarafurðum.Og þeir soga lungann úr fjármagni þjóðarinnar til eyrnamerktra fjárfestingarlánasjóða, framhjá öllum lögum um arðsemi.
Þetta kerfi hefur leitt til þvílíkrar offjárfestingar í útgerð, að flotinn er að minnsta kosti tvisvar sinnum of stór fyrir þann afla, sem unnt er að ná úr sjónum. Þetta þýðir tvöfaldan olíukostnað, tvöfaldan mannskap og tvöfaldan annan rekstarkostnað, auk tvöfaldrar bindingar fjármagns í fiskiskipastól.
Með því að leigja út veiðileyfi á háu verði og hleypa aðeins hálfum flotanum að, á margt að geta unnizt. Þjóðin losnar við hallærisútgerð. Beztu útgerðirnar hagnast meira en áður og sjómenn þeirra fá betri tekjur. Og ríkið fær árlega milljarða til að lána til uppbyggingar iðnaðar í landinu.
Stjórnlausir styrkir til landbúnaðar hafa leitt til hliðstæðrar offjárfestingar á þeim vettvangi. Niðurgreislur og útflutningsuppbætur sýna, hversu ósamkeppnishæfur landbúnaðurinn er, þrátt fyrir þetta fjáraustur. Afnám forréttinda landbúnaðarins á að geta sparað ríkinu rúma átta milljarða króna á ári og gert því kleift að lækka söluskatt úr 20% í 15%.
Ef jafnframt verður lögð niður eyrnamerking fjármagns í fjárfestingarlánasjóðum og tekinn upp almennur fjármagnsmarkaður, þar sem arðsemin ein fær að ráða, er líklegt að á nokkrum tíma megi byggja upp traust iðnaðarþjóðfélag hér á landi.
Sóun okkar og úrræðaleysi á framangreindum sviðum veldur því, að lífskjör þjóðarinnar eru smám saman að dragast aftur úr. Við högum okkur í atvinnulífinu eins og smjör drjúpi af hverju strái. Margir tugir milljarða fara á ári hverju í súginn með þeim hætti, að þeir renna til framkvæmda og rekstrar, sem ekki er arðbær og skilar ekki til þjóðfélagsins nógu miklum hagnaði í samanburði við atvinnuvegi nágrannaþjóðanna.
Þetta eru atriði, sem Alþýðusamband Íslands ætti að taka til meðferðar á þingi sínu. Lágu launin stafa ekki af vonzku annarra, heldur af meinsemdum í efnahagskerfinu.
Jónas Kristjánsson
Dagblaðið
