“Kostnað og dagsektir … má innheimta með lögtaki”, segir um valdsvið og þvingunarúrræði hollustunefnda gagnvart brotlegum aðilum í stjórnarfrumvarpi um hollustuhætti og hollustuvernd, sem lagt var fram á alþingi um daginn.
Síðan segir í frumvarpinu: “Er kostnaður tryggður með lögveðsrétti í viðkomandi húsi, lóð eða farartæki tvö ár eftir að greiðslu er krafizt”. Andi lögregluríkis hvílir greinilega yfir þessu lögtaks- og lögveðsfrumvarpi.
Hingað til hefur þótt nægja að fara venjulegar leiðir fyrir dómstólum, þegar eftirlitsskyldir aðilar hafa neitað að greiða reikninga frá hinu opinbera fyrir unnin verk á kostnað aðilanna, til dæmis við hreinsun lóða.
“Sé öðrum en hollustunefnd falið með sérstökum lögum eftirlit með starfsemi, sem lög þessi taka til og fari fyrirmæli þeirra í bága við fyrirmæli hollustunefndar og takist ekki að samræma fyrirmælin, skal leggja málið til fullnaðarúrskurðar ráðherra”.
Þannig heldur frekja frumvarpsins áfram. Svo virðist sem fyrirmæli hollustunefnda eigi að teljast jafnrétthá landslögum. Eiga þá hollustunefndir að vera jafnmargar sveitarfélögum landsins og verða trúlega jafn misvitrar öðrum nefndum.
Ekki er ljóst, hvort þetta fyrirhugaða bákn á að vera undir væng heilbrigðisráðuneytisins, þótt svo segi á öðrum stað frumvarpsins. Á öðrum stað segir nefnilega: “Stjórn stofnunarinnar hefur undir yfirstjórn ráðherra æðsta vald í málefnum stofnunarinnar”.
Af þessari tilvitnun má ráða, að ráðuneytið sem slíkt geti takmörkuð áhrif haft á gang mála í stofnun, sem heyrir beint undir ráðherra eins og Póstur og sími. Ætla mætti, að hér væri verið að reyna að búa til nýtt ráðuneyti.
Hvaða mál er þá svona mikilvægt, að skrifræðismenn þurfi að stunda gandreið í smíði frumvarpa? Hlutverk hinna fyrirhuguðu laga kemur fram í fyrstu grein þess. Það er almenn óskhyggja og huggulegar hugleiðingar.
“Lögum þessum er ætlað að skapa grundvöll til þess að tryggja landsmönnum svo heilnæm lífsskilyrði, sem á hverjum tíma eru tök á að veita”. Ennfremur: “Með markvissum aðgerðum skal vinna að þessu …”
Síðan koma næstu greinar og fjalla um, að innihald sjálfra laganna skuli ekki vera neitt, heldur skuli allt vald sett í hendur ráðherra. Alþingi á ekki að setja honum fyrirmæli um innihald reglugerða á neinu sviði:
“… setur ráðherra hollustuverndarreglugerð”, þar sem vera skulu “almenn ákvæði” í 29 málaflokkum. Ennfremur “… setur ráðherra mengunarvarnareglugerð”, þar sem vera skulu “almenn ákvæði” í 13 málaflokkum.
Hið eina áþreifanlega í frumvarpinu fjallar ekki um hollustu sem slíka, heldur smíði stórfenglegs bákns ótal hollustunefnda, hollustusvæðisnefnda, nokkurra forstöðumanna hollustueftirlits eða Hollustuverndar ríkisins.
Svo langt er gengið í óskhyggju skrifræðissinna, að ákvæði eru í frumvarpinu um, hversu oft hollustunefndirnar 224 og hollustusvæðisnefndirnar 11 skuli koma saman.
Frumvarp þetta ætti að gefa þingmönnum tækifæri til að reyna að endurfinna, hvert skuli annars vegar vera hlutverk laga og hins vegar reglugerða og hver skuli vera takmörk þeirra gagnvart almennum mannréttinum.
Jónas Kristjánsson.
Dagblaðið
