Ýmsar ástæður eru færðar til afsökunar gífurlegum styrkjum til landbúnaðar hér á landi. Sagt er, að styrkirnir séu nauðsynlegir af öryggisástæðum eða af því að aðrar þjóðir styrki sinn landbúnað. Sagt er, að styrkirnir séu nauðsynlegir til að hindra skort á landbúnaðarafurðum eða til að hindra atvinuleysi í landbúnaði og vinnslustöðvum landbúnaðar.
Bretar og ýmsar aðrar þjóðir reyna að halda uppi landbúnaði til að hafa matvæli, ef styrjöld brytist út. Þeir eru orðnir svo iðnvæddir, að einungis um 2% þjóðarinnar starfa í landbúnaði. Landið verður því fljótt matarlítið, ef samgöngur við útlönd rofna.
Íslendingar eru í allt annarri aðstöðu vegna hraðfrystihúsanna. Frystigeymslur okkar eru fullar af mat, sem unnt er að grípa til, þegar á þarf að halda. Sennilega á engin þjóð í heiminum nema Færeyingar meiri forða af próteineiningum á mann.
Ef samgöngur rofna milli Íslands og umheimsins, stöðvast tæknivæddur landbúnaðurinn eins og aðrar atvinnugreinar. Flestar frystigeymslur eru hins vegar knúnar rafmagni frá vatnsaflsstöðvum, sem geta haldið áfram starfrækslu í olíuskorti.
Norðmenn eru sagðir styrkja hvern bónda í sama mæli og Íslendingar gera. En sá er munurinn, að þeir eru í svipaðri aðstöðu og Bretar. Skattgreiðendurnir að baki hvers bónda eru miklu fleiri en hér á landi. Bændur eru þar mun minni hluti þjóðarheildarinnar en bændur eru á Íslandi. Styrkirnir þar eru skattgreiðendum því ekki eins tilfinnanlegir og þeir eru hér.
Ósönn er grýlan um skort á landbúnaðarafurðum, ef styrkirnir minnkuðu. Í rauninni er hér haldið uppi gífurlegri offramleiðslu, sem reynt er að fela með gífurlegum niðurgreiðslum. Sem dæmi má nefna, að einungis helmingur framleiddrar mjólkur er drukkinn, þrátt fyrir niðurgreiðslurnar. Hitt fer í vinnslu. Jafnvel um hávetur er verið að framleiða mjólkurduft til útflutnings með uppbótum.
Misjafna framleiðslu mjólkur eftir árstímum má jafna með G-vörutækni þeirri, sem farin er að ryðja sér til rúms. Og ekki má heldur gleyma því, að jafnvel mjólk má flytja inn í kælivögnum í bílaferjum, ef þjóðin kærir sig um.
Fullt tillit verður hins vegar að taka til röksemdarinnar um, að samdráttur í landbúnaði mundi leiða til atvinnumissis í landbúnaði og í vinnslustöðvum landbúnaðarafurða. Allar tillögur um breytta skipan landbúnaðarmála, svo sem afnám niðurgreiðslna, útflutningsuppbóta og annarra beinna styrkja, verða að taka tillit til þessa vandamáls.
Lausnin felst að sjálfsögðu í að nota í nokkur ár verulegan hluta 11600 milljón króna árlegs sparnaðar af afnámi beinna styrkja til að búa til atvinnutækifæri um land allt í öðrum atvinnugreinum en landbúnaði og vinnslu landbúnaðarafurða.
Slík lausn er ákaflega ódýr í samanburði við hina gífurlegu byrði, sem landbúnaðurinn er nú á skattgreiðendum og neytendum.
Jónas Kristjánsson
Dagblaðið
