Stjórnmálaflokkarnir hafa þegar byrjað undirbúning næstu alþingiskosninga. Stjórnarflokkarnir hafa farið rólegar af stað en stjórnarandstöðuflokkarnir, sem vilja vera við öllu búnir, ef ríkisstjórnin ákveður að flýta kosningunum.
Meiri hræringar eru nú á fylgi flokkanna en verið hafa á undanförnum áratugum. Flokkstryggð hefur rýrnað, einkum á stórborgarsvæði Reykjavíkur og Reykjaneskjördæmis. Ætla má því, að þátttakendur og áhorfendur kosningaundirbúningsins verði nú spenntari en áður.
Dagblaðið fjallaði um þessi mál í tveimur leiðurum í síðustu viku. Í fyrri leiðaranum voru leidd rök að því, að framboð nýrra flokka mundu ekki ná árangri, allra sízt framboð yzt frá hægri og vinstri kanti stjórnmálanna. Í hinum síðari var spáð fylgistapi stjórnarflokkanna.
Af þessu leiðir, að pólitísk von og bjartsýni ríkir nú fyrst og fremst í herbúðum stjórnarandstöðuflokkanna þriggja. Jafnvel Samtök frjálslyndra og vinstri manna, sem eru í vonlausri aðstöðu að mati flestra kunnugra manna, eygja von um þingmann og framhaldslíf.
Alþýðubandalagið er öflugt um þessar mundir. Þar virðist flokksstarf vera blómlegt og félagslíf meira en í flestum öðrum flokkum. Flokkurinn og Þjóðviljinn eru fullir sjálfstrausts. Á þessu stigi er óhætt að spá því, að bandalagið fari vel yfir 20% markið í kosningunum.
Flokknum hefur tekizt furðu vel að þvo Kreml af sér. Sjálfstraustið er orðið svo mikið, að ritstjóri Þjóðviljans heldur því fram, að evrópukommúnismi Berlinguers á Ítalíu og nokkurra fleiri slíkra í Vestur-Evrópu sé í rauninni upprunninn í Alþýðubandalaginu!
Í síðustu kosningum var Alþýðuflokkurinn í dauðateygjunum. Hann náði þá aðeins einum kjördæmakosnum þingmanni og mátti ekki miklu muna, að flokkurinn þurrkaðist út á þingi.
Óvinsældir ríkisstjórnarinnar hafa margeflt lífsvon Alþýðuflokksins. Eftir öllum sólarmerkjum að dæma, er flokkurinn nú sem óðast að undirbúa móttöku flóttamanna úr Sjálfstæðisflokknum. Óhætt er að spá því, að Alþýðuflokkurinn fari vel yfir 10% markið.
Miklar hræringar og flokkadrættir hafa verið í Alþýðuflokknum að undanförnu. Flokkurinn hefur ákveðið að hagnast á þessu með svipuðum hætti og Sjálfstæðisflokkurinn gerði fyrir síðustu kosningar. Prófkjör eiga að vera hjá flokknum í öllum kjördæmum. Þau geta framkallað nýja og efnilega stjórnmálamenn, er náði góðum árangri í kosningunum.
Flest bendir því til, að hið sígilda fjögurra flokka kerfi íslenzkra stjórnmála ríki eftir kosningar og að meira jafnvægi verði milli flokkanna er verið hefur að undaförnu. Það ætti að auka festu stjórnmálanna, en um leið að minnka líkur á nauðsynlegri endurreisn þeirra.
Í þessum spám virðast helzt vera tvö óviss atriði. Annað er, hvort óháð framboð á borð við Karvel Pálmason og menn hans munu ná árangri. Hitt er, hvort Samtökunum tekst aftur að komast á blað. Á báðum stöðum virðist vera mjög á brattann að sækja.
Jónas Kristjánsson
Dagblaðið
