Loðnuveiðin er um þessar mundir að byrja af fullum krafti. Spár fiskifræðinga um mikið loðnumagn í sjónum virðast hafa staðizt. Veiðivonin er því með mesta móti að þessu sinni. Loðnumagnið gefur möguleika á því, að hin nýbyrjaða loðnuvertíð verði hin langmesta í sögunni.
Ekki vantar heldur sóknina í loðnuna. Velflest beztu og stórvirkustu skip flotans, önnur en skuttogararnir,verða gerð út á loðnu á þessari vertíð. Þessi mikla sókn stafar meðfram af því, að reynzt hefur auðvelt að manna skipin, þrátt fyrir mikla atvinnu í landi.
Af þessu mætti ætla, að ekkert hafi í skorizt síðan í fyrra, þegar loðnan malaði þjóðinni gull með svipuðum hætti og síldin gerði, þegar hún var upp á sitt bezta. Nóg er af mönnum, sem vilja taka þátt í nýju gullæði, minnugir hinna gífurlegu tekna, sem sjómenn höfðu á loðnuvertíðinni í fyrra.
Samt er augljóst, að loðnuvertíðin verður vandræðabarn að þessu sinni. Hinar ytri aðstæður eru langtum óhagstæðari en þær voru í fyrra. Eru raunar margir þeirrar skoðunar, að ákaflega erfitt muni reynast að fá fjármáladæmi loðnuvertíðarinnar til að ganga upp.
Japansmarkaðurinn fyrir frysta loðnu er mun ótraustari að þessu sinni en hann var í fyrra. Nærri 70% af þeirri loðnu, sem Japanir fluttu inn í fyrra, liggja þar enn óseld. Einhver takmörk hljóta að vera fyrir því, hversu miklum birgðum þeir geta hlaðið upp.
Þar við bætist nokkur óánægja Japana með íslenzku loðnuna frá í fyrra. Þeim finnst hún ekki hafa verið nægilega vel flokkuð. Slík atriði geta eyðilagt markaðsmöguleika á skömmum tíma.
Ekki er ástandið betra á útflutningi veigamestu afurðar loðnuvinnslunnar, loðnumjölsins. Verð mjölsins hefur á aðeins einu ári hrapað um rúmlega helming, úr 9,5 dollurum á próteineininguna í 4,5 dollara. Slíkt hrun gerbreytir vitanlega fjárhagsdæmi vertíðarinnar og leiðir sennilega til verulegs taprekstrar á bæði veiðunum og vinnslunni, ef ekki kemur eitthvað nýtt til sögunnar.
Eini ljósi punkturinn í markaðsmálunum er verðið á lýsinu, sem hefur farið hækkandi. En lýsið er því miður ekki jafnþungt á metunum og mjölið.
Verulegt misræmi hefur verið milli afkastagetu loðnuskipanna og verksmiðjanna í landi. Í fyrra urðu skipin tíðum að sigla til fjarlægra hafna til að losna við aflann og urðu samt að sæta langri löndunarbið. Þjóðin hefur tapað gífurlegum fjármunum á þessu.
Misræmið magnast á þessari vertíð. Í fyrsta lagi eyðilagðist loðnubræðslan á Norðfirði í snjóflóði og verður ekki notuð á vertíðinni. Í fyrra var hún í hópi afkastamestu verksmiðjanna, svo að tilfinnanlegt skarð er nú fyrir skildi. Í öðru lagi er olían, sem fer í siglingar til fjarlægra hafna, enn dýrari að þessu sinni en var í fyrra.
Af öllu þessu má ljóst vera, að aukið misræmi og tilkostnaður annars vegar og lækkað verð hins vegar valda því, að loðnusjórinn verður í ár ekki sama gullkistan og hann var í fyrra.
Jónas Kristjánsson
Vísir
