Vestrænir fjölmiðlar flytja þjóðum sínum mun meiri upplýsingar um þriðja heiminn en lesendur og áheyrendur kæra sig í rauninni um að vita. Þessi vinsamlega afstaða fjölmiðla hefur eflt skilning manna á vandamálum þriðja heimsins.
Í fæstum löndum þriðja heimsins fara saman hagsmunir ráðamanna og almennings. Einræðisherrum þykir slæmt að geta ekki kúgað þegna sína í friði. Þeir vilja ekki, að sagt sé frá ofbeldi þeirra, gerræði og tilfinningaleysi.
Sumir þessara einræðisherra hafa komið sér saman um að beita Menningarstofnun Sameinuðu þjóðanna fyrir hagsmuni sína. Það gera þeir í krafti þess, að einræðisstjórnir þriðja heimsins eru fjölmennasti hópurinn á vettvangi Sameinuðu þjóðanna.
Sumpart er ætlun einræðisherranna að fá fé og ráð til að stofna sérstaka fréttastofu þriðja heimsins, sem mundi dreifa frá hverju landi upplýsingum, sem eru í þágu viðkomandi stjórnvalda.
Raunar er eðlilegt, að vestræn ríki stuðli að fjölmiðlun í þriðja heiminum, þar á meðal stofnun nýrrar, alþjóðlegrar fréttastofu. Slík stofa gæti hugsanlega aukið samkeppni í fjölmiðlun.
Hitt má svo öllum vestrænum ríkisstjórnum vera ljóst, að hin nýja fréttastofa mundi víða fá fullkominn einkarétt til dreifingar frétta innan lands og úr landi. Mundu þá einræðisherrar eiga auðveldara með að meðhöndla þegna sína að vild í skjóli þagnar.
Hitt atriðið, sem einræðisherrarnir leggja mikla áherzlu á, er að fá samþykkta í Menningarstofnun Sameinuðu þjóðanna yfirlýsingu um skyldur ríkisstjórna til að bera ábyrgð á fjölmiðlun og fjölmiðlum í löndum sínum.
Þannig hyggjast þeir skapa sér alþjóðalagalegan grundvöll til að ofsækja óháða fjölmiðla í löndum sínum og tryggja, að þar heyrist engin rödd nema yfirvaldanna.
Þessar kröfur eru að sjálfsögðu klæddar í orðskrúð um einokun vestrænna fréttastofa, rangar hugmyndir Vesturlandabúa um ástandið í þriðja heiminum, jafnvægi í fjölmiðlun og um æskilega þjónustu fjölmiðla í þágu heimsfriðar og vináttu.
Nytsamir sakleysingjar í vestrænum ríkjum hafa margir hverjir tekið undir stefnu einræðisherranna. Var um tíma talin hætta á, að ýmsar stjórnir Vesturlanda mundu styðja hana til að sýna þriðja heiminum vinsemd.
Sem betur fer hafa straumarnir legið í hina áttina að undanförnu, ekki sízt meðal þeirra þjóða, sem mestan hlýhug bera í garð íbúa þriðja heimsins. Svo virðist sem Svíar, Finnar og líklega fleiri þjóðir Norðurlanda muni berjast af alefli innan Menningarstofnunar Sameinuðu þjóðanna gegn hugmyndum einræðisherranna.
Þetta kom fram á ársfundi norðurlandadeilda Alþjóða blaðastofnunarinnar, sem haldinn var á Íslandi um og eftir síðustu helgi. Mjög æskilegt væri, ef Ísland gæti lagt sitt lóð á sömu vogarskál.
Svipuð viðhorf eru að vinna fylgi í öðrum vestrænum ríkjum. Menn eru farnir að átta sig á, að hinn vestræni heimur verður að standa fast á grundvallaratriðum lýðræðis og mannúðarhyggju, þar á meðal prentfrelsi, skoðanafrelsi og fréttaflutningsfrelsi.
Lýðræðis- og prentfrelsisríkin eru ekki nema um það bil 25 af um 150 ríkjum Sameinuðu þjóðanna. Vegna fæðar sinnar verða þau að standa saman sem eitt um fótum troðin mannréttindi jarðarbúa.
Jónas Kristjánsson
Dagblaðið
