Áratuga löng stefna takmarkalausrar framleiðsluaukningar í landbúnaði hefur ekki fært bændum lífskjör til jafns við þéttbýlisfólk. Þeir eru stöðugt tekjulægri en verkamenn og eru flestir of bundnir búskapnum til að geta tekið sér eðlilegt sumarfrí.
Stefna takmarkalausrar framleiðsluaukningar í landbúnaði kostar þjóðfélagið samt gífurlega mikið. Hún kostar meira en ofbeittar afréttir um verulegan hluta landsins. Hún kostar meira en endalausar deilur um hollustu dýrafitu.
Meira að segja gjaldeyrisdæmi stefnunnar er fremur tvíeggjað. Árið 1975 var flutt inn skepnufóður, tilbúinn áburður, eldsneyti og vélar til landbúnaðar fyrir 4,4 milljarða króna, meðan flutt var út kjöt, ull, gærur, skinn, húðir, ullarteppi, lopi, band og prjónavörur fyrir tæplega 3,4 milljarða króna.
Í beinum styrkjum kostar landbúnaðurinn ríkissjóð um þrjá milljarða króna á þessu ári. Þar á ofan fara um fimm milljarðar króna í niðurgreiðslur landbúnaðarafurða á árinu. Þessir átta milljarðar eru veigamikill þáttur fjárlaga ríkisins.
Ýtarlegur samanburður Dagblaðsins á verði innlendra landbúnaðarafurða og hliðstæðra afurða, sem fluttar væru inn frá Danmörku á verði danska landbúnaðarráðsins, töxtum Eimskipafélagsins, öðrum flutnings- og dreifingarkostnaði, svo og álagningu í heildsölu og smásölu, hefur leitt í ljós, að átta milljarðarnir segja ekki alla söguna.
Slíkur innflutningur mundi ekki aðeins spara ríkinu fimm milljarða króna á ári í niðurgreiðslum, heldur þar á ofan lækka vöruverð um þrjá milljarða króna. Inni í þessu eru að vísu útflutningsuppbætur Efnahagsbandalagsins. En óneitanlega væri skemmtilegra að láta hið ríka bandalag greiða okkur slíkar uppbætur en að vera stöðugt að borga því útflutningsuppbætur með okkar framleiðslu.
Enn er ekki öll sagan sögð. Ef slíkur innflutningur leiddi til breytinga á neyzluvenjum, til dæmis til aukinnar neyzlu á ódýrum kjúklingum í stað dýrs lambakjöts, mundi enn sparast einn milljarður króna. Og væru sumar þessar vörur fluttar inn frá öðrum löndum en Danmörku, þar sem þær eru ódýrari, til dæmis kjúklingar og nautakjöt frá Bandaríkjunum, mundi enn sparast einn milljarður króna.
Þannig má leiða rök að því, að stefna takmarkalausrar framleiðsluaukningar í landbúnaði kosti þjóðina samtals þrettán milljarða króna á ári. Hins vegar mundi ekki kosta nema sex milljarða að hafa 4000 bændur í sumarfríi í tólf mánuði á ári á verkamannalaunum.
Menn þurfa því ekki að vera á móti félagslegri þjónustu hins opinbera, þótt þeir leggi til, að ríkið dragi saman seglin í skattheimtu sinni. Hin miklu afskipti hins opinbera af landbúnaði eru veigamikill þáttur þeirrar staðreyndar, að Ísland er láglaunaland í samanburði við nágrannalöndin.
Við reisum ekki eina Kröfluvirkjun á ári. En landbúnaðurinn einn er meira en ein Kröfluvirkjun á ári.
Jónas Kristjánsson
Dagblaðið
