Umræður innan og utan Alþingis um niðurstöður fjárlagafrumvarps ríkisstjórnarinnar eru að mestu leyti marklausar. Enn hefur ríkisstjórnin ekki lagt fram neina fjárfestingar- og lánsfjáráætlun fyrir næsta ár. Og slík áætlun á einmitt að vera í föruneyti fjárlagafrumvarps.
Kominn er 13. desember og gert ráð fyrir, að önnur og næstsíðasta umræða um fjárlagafrumvarpið verði á Alþingi í dag. Samkvæmt venju má gera ráð fyrir, að þetta frumvarp verði að lögum eftir viku, í síðasta lagi á föstudaginn í næstu viku, daginn fyrir jólafrí Alþingis.
Í fyrra var fjárfestingar- og lánsfjáráætlun þessa árs lögð fram 25. október. Og í hittifyrra var áætlunin lögð fram 17. október. Í báðum tilvikum gerðist þetta aðeins einni til tveimur vikum eftir að fjárlagafrumvarp viðkomandi árs hafði verið lagt fram.
Í inngangi áætlunarinnar í fyrra var sagt, að þá hafi mikið kapp verið lagt á, að hún fylgdi fjárlagafrumvarpi “án tafar” og “áður en fyrsta umræða fer fram um það á Alþingi”, þar sem slíkt sparaði vinnu og gæfi betri yfirsýn. Góð áform af þessu tagi hafa nú alveg gleymzt.
Í ljósi þessa er ekki auðvelt að meta, hvort sé fyndið eða sorglegt rifrildið um svokallað gat á fjárlagafrumvarpinu í þetta sinn. Menn leika sér að tölum um, hvort gatið sé einn eða hálfur milljarður. Og menn leika sér að tölum um, hvernig megi fylla þetta gat.
Samt vita menn, ef þeir vilja vita, að gatið á ríkisfjármálunum er miklu stærra en þetta. Það vantar nefnilega í myndina gatið á fjárfestingar- og lánsfjáráætluninni, sem enn hefur ekki litið dagsins ljós. Og allir vita, að það gat verður mun stærra.
Í eftirmála fjárlagafrumvarpsins er raunar gerð tilraun til að gera það upp að alþjóðlegum hætti í stað hinnar séríslenzku fölsunarleiðar. Þar er sagt, að greiðsluhalli ríkissjóðs sé rétt reiknaður upp á þrjá milljarða króna í stað hins hálfa milljarðs í frumvarpinu.
Þótt ríkisstjórnin hafi þannig lagt fram marklaust fjárlagafrumvarp með niðurstöðum út í bláinn, er samt fróðlegt að skoða einstaka liði þess og skýringar þeirra. Slíkt leiðir ýmislegt í ljós, sem stjórnvöld kæra sig ekki um, að haldið sé á lofti.
Lífeyrissjóður bænda hefur þá sérstöðu að vera algerlega á bakinu á skattgreiðendum. 30,6 milljón króna gjöf til sjóðsins er falin í liðnum “Stofnlánadeild landbúnaðarins” og 80 milljón króna gjöf til hans er sett á viðskiptaráðuneytið í liðnum “Niðurgreiðslur”.
Bætur fyrir niðurskurð á sjúku fé eru faldar í liðnum , ,Sauðfjárveikivarnir”, sem hefur rúmlega tvöfaldazt upp í 18,1 milljón króna. Niðurgreiðslur á lánsfé til landbúnaðar eru í frumvarpinu kallaðar “Lántökukostnaður” og eiga að nema 81,4 milljónum á næsta ári.
Ótal kostnaðarliðir, þar á meðal sumir fastir liðir á borð við milljónir í styrki til flokkspólitískra málgagna, eru utan við niðurstöðutölur fjárlagafrumvarpsins. Það er gert með því að hafa þá í sérstakri heimildargrein aftan við sjálft frumvarpið.
Á sumu þessu ber stjórnarandstaðan nokkra ábyrgð frá valdaskeiði fyrri ríkisstjórna. Það er sennilega skýringin á, að á Alþingi fæst engin vitræn umræða um raunverulegar tölur ríkisfjármála og engin markviss krafa um, að þær séu settar fram eftir alþjóðlegum og ófölsuðum staðli.
Jónas Kristjánsson.
DV
