“Ef sú staða kæmi upp í iðnaði, segjum sápuiðnaði, að framleitt væri meira en þörf væri fyrir til innanlandsneyzlu af handsápu, mundu stjórnvöld seint grípa til þess ráðs að greiða niður sápuna til útflutnings til þess eins að halda uppi atvinnu í iðngreininni.”
Þetta ágæta dæmi tók Reynir Hugason verkfræðingur í kjallaragrein í Dagblaðinu í fyrradag, þar sem hann gagnrýndi skortinn á iðnaðarhugarfari hjá ráðamönnum veiðimanna- og hjarðmannaþjóðfélags Íslands.
Ef handsápa væri afurð hins hefðbundna og lögverndaða landbúnaðar, ættum við sápufjall eins og við eigum nú smjörfjall. Enginn framleiðandi þyrfti að taka tillit til markaðs fyrir handsápu. Hann léti bara framleiða látlaust og takmarkalaust á ábyrgð og kostnað hins opinbera.
Í byrjun vandans mundi ríkið hefja niðurgreiðslur á sápu til að fá fólkið til að kaupa meira af henni. Jafnframt yrðu skattar fólksins hækkaðir að sama skapi. Þegar þetta ráð nægði ekki, mundi ríkið taka afganginn fullu verði og selja síðan úr landi fyrir tæplega eða rúmlega flutningskostnaði. Það heita útflutningsuppbætur.
“Í landbúnaði aftur á móti þykir sjálfsagt, að framleitt sé meira en sem svarar til innanlandsneyzlu. Umframframleiðslan sé síðan niðurgreidd af stjórnvöldum til útflutnings til þess að halda uppi atvinnu í landbúnaði,” segir Reynir Hugason.
Dálítið skiljanlegri er peningaausturinn í sjávarútveg. Áratugum saman hafa fiskveiðar verið undirstaða velsældar Íslendinga. Nú er hins vegar svo komið, að afli á sóknareiningu fer ört minnkandi og fiskveiðarnar verða senn að stafkarli í atvinnulífinu.
Löngu eftir að þessi þróun var augljós öllum, sem nenntu að líta í kringum sig, var haldið áfram að lána mönnum botnlaust og vitlaust fyrir fiskiskipum. Flotinn er fyrir löngu orðinn of stór og hver viðbótartogari bakar þjóðinni tjón.
Eigin fé og lánsfé þjóðarinnar er mokað í algjöru tilgangsleysi í landbúnað og fiskveiðar, meðan fiskvinnsla og iðnaður búa við svelti. Þetta gerist enn, meira en áratug eftir að upplýst var, að iðnaðurinn þyrfti að sjá um atvinnutækifæri unga fólksins í framtíðinni.
Reynir Hugason minnir á nýjustu aðgerðir stjórnvalda gegn iðnaði, tollalækkanir, skattahækkanir og sérstakan, nýjan skatt á byggingaframkvæmdir. Hann segir, að enn einu sinni ætli að sannast, að hið opinbera umhverfi sé beinlínis fjandsamlegt iðnaði hér á landi.
Reynir segir, að iðnaðarhugarfar sé, “þar sem sá skilningur ríkir m.a., að velgengni og blómlegur hagur atvinnufyrirtækis jafngildi nægri atvinnu og hagsæld starfsfólksins, einnig jafngildi nákvæm og vönduð vinnubrögð starfsfólksins háu verði og öruggum markaði fyrir framleiðsluvörur fyrirtækisins og þar með atvinnuöryggi fyrir starfsfólkið”.
Reynir telur, að skilning á þessu sé víða að finna meðal fólksins í landinu, þótt ráðamennirnir séu andvígir iðnaði. Almenningur sé farinn að óttast um sinn hag. Hann sé farinn að skilja, að ekki gangi lengur að fara troðnar slóðir í atvinnumálum þjóðarinnar.
Afleiðingin af óbeit ráðamanna þjóðarinnar á iðnaði er vísvitandi stýring fjármagns frá arðbærum verkefnum til hinna arðminni. “Þessu fylgja óhjákvæmilega lægri lífskjör, minni tækniframfarir og dulið atvinnuleysi,” segir Reynir í kjallaragreininni í Dagblaðinu.
Jónas Kristjánsson
Dagblaðið
