Við skulum taka dæmisögu af lækni nokkrum, sem kom til sjúklings þrjá daga í röð. Fyrsta daginn reyndist sjúklingurinn hafa 37,5 stiga hita. Annan daginn var hitinn kominn upp í 4O stig og hafði læknirinn þá þungar áhyggjur af því, hve hratt sjúklingnum elnaði sóttin.
Þriðja daginn var sjúklingurinn kominn með 41 stigs hita. Læknirinn varð þá hinn kátasti og sagði: “Þetta eru greinileg batamerki! Í gær hafði hitinn bækkað um 2,5 stig, en nú hefur hann aðeins hækkað um 1 stig. Með sama áframhaldi verður þú fljótlega frískur! ” Síðan dó sjúklingurinn.
Auðvitað er þessi ímyndaði læknir ekki til, enda mundi engum lækni detta í hug, að hækkun líkamshita úr 40 stigum í 41 stig sé greinilegt batamerki. Slíkt gæti aðeins hagfræðingum og stjórnmálamönnum dottið í hug.
Um daginn gat að líta í leiðara eins af málgögnum ríkisstjórnarinnar sérkennilega röksemdafærslu, sem var eitthvað á þessa leið: Árið 1973 var viðskiptajöfnuður Íslands gagnvart útlöndum óhagstæður um 2,6 milljarða króna. Það var ekki gott, en ekki heldur afleitt. Árið 1974 varð viðskiptajöfnuðurinn hins vegar óhagstæður um 15,5 milljarða. Það var afleit útkoma, sagði blaðið.
Síðan hélt röksemdafærsla blaðsins áfram: Í ár hefur hinn óhagstæði viðskiptajöfnuður vaxið miklu minna en í fyrra og verður væntanlega ekki nema 17-18 milljarðar króna. “Þetta eru greinileg batamerki”, sagði blaðið í fúlustu alvöru.
Þarna er á ferðinni ný útgáfa af dæmisögunni um lækninn og sjúklinginn með nýjum tölum og mælieiningum. Sjúklingurinn er í þessu tilviki þjóðarbúið, sem er álíka langt leitt og sjúklingurinn í dæmisögunni.
Árið 1974 var sjúklingnum haldið á lífi með því að rýra gildan gjaldeyrisvarasjóð um 6 milljarða og taka 9 milljarða að láni erlendis. Á þessu ári hefur sjúklingurinn verið látinn hjara með því að klára þá 2 milljarða, sem eftir voru af gjaldeyrissjóðnum og safna enn meiri skuldum erlendis en gert var árið áður.
Við erum nú um það bil að fullnýta alla sláttumöguleika erlendis. Lánstraust okkar er að bila. Lánardrottnar eru farnir að heimta hærri vexti, styttri lánstíma og betri tryggingar. Bráðum kippa þeir endanlega að sér hendinni, ef við höldum áfram að slá erlendan gjaldeyri út á andlitið á okkur.
Í raun og sannleika rambar þjóðarbúið nú á barmi gjaldþrots. Það er einkennilegt, að málsvari ríkisstjórnarinnar skuli ekki aðeins gera lítið úr vandanum, heldur beinlínis kalla hann “greinileg batamerki”. 17-18 mill-jarða viðskiptahalli getur aldrei orðið neitt batamerki, þótt menn reikni og reikni, unz þeir verða bláir í framan.
“Batamerkið” er blekking. En vonandi er það ekki einnig sjálfsblekking.
Jónas Kristjánsson
Dagblaðið
